Vísir - 01.11.1980, Blaðsíða 4

Litið
inn í
ævin-
týri
vtsm
Laugardagur 1. nóvember 1980
Kóngsdóttirin#
EINU SINNI 1/411
KONUNGSDÓTTIR
sem kunni ekki að tala
Gubrún Aubunsdóttir leggur sibustu hönd á drekann. xréb segir frá þvi, hvar máiib á heima.
Drekinn leggur góblátlegan halann á Gubrúnu.
Einu sinni voru barnabók-
nenntir fullar af yndisfögrum
irinsessum og myndarlegum
prinsum og vobalegum drekum.
Þá voru engar barbabrellur eöa
þrumusveppir til ab bjarga
málum heldur óskadisir með
töfrasprota sem leystu froska úr
ilögum og breyttu appelsfnum i
gullni slegna vagna meö fjórum
tivltum hestum. Þá hétu þessar
sögur reyndar ekki barnabók-
menntir heldur ævintýri, þvl þá
voru engir aldursflokkabásar
handa bókum. Þá stóð Sólon
[slandus viö hliðina á öskubusku I
bókaskápnum og Sálmurinn um
blómiö og Gróöur i gjósti hölluöu
sér upp aö Siggu Viggu trúlof-
aöri eöa Tom Swift og þá var
hægt aö valsa á milli raunveru-
leika og ævintýris á svo mikilli
ferö aö maöur varö sjálfur aö
finna landamærin þarna á milli.
Nú er þetta allt ööru vlsi. Nú
má ekki plata krakka, nú má ekki
segja þeim aö brelludis meö
barbasprota kippi öllu I lag og nú
má ekki finna fjársjóö undir
regnboganum án þess aö maöur
hafi unnib fyrir honum höröum
höndum og eigi fráskilda foreld-
ra. „Barnabókmenntir” veröa að
gefa „rétta” mynd og umfram
allt eiga þær aö kenna krökkum á
veruleikann. Nú eru sérstakar
bækur fyrir hvern árgang, og sér-
stakir þættir og sérstakar kvik-
myndir. Og engin landamæri til
aö leita a* upp á eigin spýtur.
Mállaus prinsessa
Þetta svona kom upp I kollinn á
æfingum hjá Alþýöuleikhúsinu.
Æfingin var á leikriti, sem heitir
„Konungsdóttirin, sem kunni
ekki aö tala.” Alvöru ævintýri
eins og þau gerast best um fallega
prinsessu og vondan dreka, tré,
sem talar og stein sem hreyfir
sig. En ævintýri, sem aöeins heföi
getaö veriö skrifaö á þessari öld
þvl aöalsöguhetjan er mállaus.
Hugmyndin er bráösnjöll, leik-
ritiö hefur kosti gömlu ævintýr-
anna og uppfyllir um leiö allar
nútlmakröfur. An þess aö vera
leiöinlegt. Nei, ég er ekki aö
skrifa leikdóm, aöeins aö segja
frá þvi hvaö þaö er gaman aö
heyra gamaldags ævintýri og sjá
hvernig þaö er notaö til aö auka
sýn i hrollkaldan veruleik. Sagan
er svona: Kóngsdóttirin, sem
ekki getur talaö, sendir tvo von-
biöla út á örkina til aö finna mál
handa sér. Tré og steinn visa
þeim veginn til vonda drekans,
þvi hann á mál. Þaö er fingra-
máliö. Vonbiölarnir finna drek-
ann, heyja viö hann baráttu og ná
málinu. Allt endar vel. Leikritiö
er talaö bæbi meö hljóöoröum og
fingraoröum.
,/Það er eitthvað
alveg spes"
A æfingunni voru krakkar úr
Heyrnleysingjaskólanum. Þau
horföu hugfangin á sitt eigiö
fingramál á sviöinu og geröu
óspart athugasemdir hvort viö
annaö um gang leiksins. Llklega
höföu þau aldrei „heyrt” leik-
sýningu fyrr.
Allir krakkar eiga þaö skiliö aö
fara I leikhús. Raunar ættu llka
allir fullorönir aö leyfa sér þann
munað aö fara meö þeim. Ég
þekki fólk, sem fær börn aö láni til
aö fara og sjá barnaleikrit meö,
— bæöi vegna þess aö þaö „kann
ekki viö” aö fara fylgdarlaust á
barnaleikrit en llka af þvl aö þaö
er svo gaman aö sitja meö krökk -
um I leikhúsi. Þaö er eitthvaö
alveg spes! Gjörsamlega nýr
heimur opnast i hvert sinn sem
tjaldiö er dregiö frá og börn fara
ekki I felur meö hrifningu sína.
En krökkunum úr Heyrn-
leysingjaskólanum var þessi
heimur meira en nýr. Svo voru
fleiri áhorfendur, börn meö heyrn
og tungumál og fullorönir, sem
margsinnis hafa séö leikiö á sviöi.
Þvi leikritiö um prinsessuna sem
gat ekki talaö er aö vlsu leikrit
um heyrnarlausa kóngsdóttur, en
þaö er ekki bara fyrir heyrnar-
lausa. Þaö er fyrir alla krakka.
Og raunar alla sem hafa áhuga á
leiklist. Þvi eins og leikstjórinn
Þórunn Siguröardóttir sagöi mér,
er llkt og fingramáliö bæti nýrri
vidd viö leiktæknina — „þegar ég
sá þessa sýningu I Finnlandi,
þótti mér sem þetta táknmál væri
hluti af myndrænni sýningu — ný
látbragösaöferö”.
Staðreyndir málsins
Þórunn segir frá leikritinu.
„Höfundurinn er finnskur,
heitir Christina Anderson. Verkiö
hefur veriö sýnt mjög víöa á sviöi
og I sjónvarpi, þaö fékk t.d. verö-
laun sem besta barnaefniö á
alþjóölegri ráöstefnu um sjón-
varpsefni. Viö viljum endilega aö
þaökomi fram, að þó svo leikritiö
sé skrifaö meö þaö fyrir augum
aö heyrnleysingjar geti notiö
þess, þá er þetta leikrit handa
öllum. Þaö hefur bara þennan
aukakost.” Og vegna þess aö þaö
hefur þennan kost framyfir
önnur leikrit, þá hefur leikhúsiö
hlotiö styrk frá Framkvæmda-
nefnd árs fatlaöra til aö koma
verkinu á fjalirnar. Og öllum
heyrnarlausum börnum veröur
boöiö aö sjd þaö ókeypis.
Þórunn, auk þess aö leikstýra,
þýddi lika leikritiö. Fjörar leik-
konur fara meö hlutverk, þær Sól-
veig Halldórsdóttir, sem er
konungsdóttirin, Ragnheiöur E.
Arnardóttir, sögukona, tré, steinn
og dreki og Helga Thorberg og
Anna S. Einarsdóttir, sem leika
vonbiölana Alfreö og Vilferö. Ein
Langbrókanna Guörún Auöuns-
dóttir, geröi leikmynd, brúöur og
búninga. Ólafur örn Thoroddsen
sér um ljós og hljóö. Og Berglind
Stefánsdóttir og Vilhjálmur G.
Vilhjálmsson leiöbeindu i tal-
| Dreki og konungsdóttir.
L
Alfreö i hrókasamræöum viö héra
i