Vísir - 05.11.1980, Blaðsíða 5

Ronald Reagan hefur rlka ástæðu til þess að vera kátur, en með yfirburðasigri I kosningunum verður
hann 40. forseti Bandarikjanna.
Jackson og
SHuitz sæti í
stjórn Reagans
Menn voru strax farnir að velta
vöngum yfir þvi, hvernig Reagan
mundi skipa stjórn sina ráöherr-
um, þegar hann tæki við forseta-
embætti, sem veröur ekki fyrr en
20. janúar.
Nánustu samstarfsmenn hans .
létu á sér skilja, að George
Shultz, fyrrum f jármálaráöherra
og lykilmaöur úr stjórnum Nix-
ons og Fords, mundi gegna mikil-
vægu hlutverki I væntanlegri
rikisstjórn Reagans. Sennilega
yröi hann utanrikisráðherra.
Ýmsir fleiri eru til nefndir, eins
og Alexander Haig, hershöföingi,
Henry Kissinger, fyrrum utan-
rlkisráöherra, eöa Charls (endur-
tekiö Charls) Walker, James
Lynn og David Rockefeller.
Þegar hefur Henry Jackson,
öldungadeildarþingmaöur, veriö
valinní nefnd manna, sem undir-
búa skal ráöherravaliö meö Rea-
gan. Jackson.sem er 68 ára. þótti
áöur líklegt forsetaefni Repúbll-
kanaflokksins og er honum spáö
varnarmálaráöherraembættinu.
Yfirburðaslgur Ronalds
Reagans og repúblikana
Repúblikanar unnu 9 bingsæti og meirihiuta í öldunga-
deildínní, og bættu við sig 30 fulltrúardeildarsætum
„Við unnum. Viö unnum”,
söngluöu stuöningsmenn Ronald
Reagans sigri hrósandi I kosn-
ingamiöstöð repúblikana i Los
Angeles.
Anderson
ætlar aftur
fram
John Andersen, sem bauð sig
fram utan flokka, lýsti sig loks I
nótt sigraðan og viöurkenndi
sigur Reagans, tveim klukku-
stundum á eftir Carter.
Anderson gaf til kynna, að hann
mundi ef til vill bjóða sig fram
aftur til forsetaembættisins —
„Niðurstöður sýna, að forlögin
ætluöu mér ekki að veröa næsti
forseti Bandarikjanna. Það frest-
ast”, sagöi Anderson stuðnings-
mönnum sinum.
Yfirburðasigur Reagans blasti
fljótlega við I talningunni I nótt,
þegar hann sópaöi til sin kjör-
mönnum stóru iðnrikjanna I
noröri og fékk einnig snúiö á sitt
band ýmsum rikjum I suöri, sem
áður voru talin örugg vlgi demó-
krata.
Frambjóöandi Repúblikana-
flokksins, sem verður 40. forseti
Bandarikjanna, „burstaöi” Cart-
er — eins og iþróttafréttamenn
oröa þaö — um þvert og endilangt
landiö. — Reagan, sem er 69 ára
aö aldri, veröur elsti forsetinn I
sögu Bandarikjanna, þegar hann
tekur viö embætti.
Carter var allstaðar hafnaö af
kjósendum, sem lýstu sig
óánægða meö stjórn hans,
óánægöa meö efnahagsmáiin, og
óánægöa meö glslamáliö. Tveim
stundum fyrir miönættiaö banda-
riskum tima.lýsti hann sig sigrað-
an. Hans eigin skoöanakönnuðir
höföu raunar upplýst hann um
þaö fljótlega i gær, aö hverju reka
mundi.
„Bandariska þjóöin hefur valiö,
ogég sætti mig viöþá ákvöröun,”
sagöi Carter viö hóp stuðnings-
fólks sins. , ,Ég lofaöi ykkur fyrir
fjórum árum, aö ég mundi aldrei
ljúga aö ykkur, svo aö ég get ekki
staöið hér i' kvöld og sagt, aö þaö
sé ekki sárt.” — Klökknaöi hann
og sýndist nærstöddum honum
vökna um augu.
Carter sagöist hafa sent Reag-
an heillaóskaskeyti meö þennan
glæsilega sigur. Hét hann þvi aö
gera sitt tilþess aö forsetaskiptin
(20. janúar) gætu fariö sem liö-
legast fram, og hvatti demókrata
til aö styöja vel nýjan forseta.
Strax siödegis i gær i Banda-
rikjunum var ljóst aö hverju
stefndi,en samkvæmt siöustu töl-
um i morgun haföi Reagan hlotiö
sigur I 39 rikjum, og stefndi til
sigurs i fjórum til viöbótar. Þar
meö haföi hann tryggt sér 436
kjörmenn (og von á 23 til viöbót-
ar). Aö baki sér hafði hann um 30
milljónir atkvæöa eöa nær 50%. —
Carter haföi sigur I 4 rikjum og
von I 3 til viöbótar. Hann haföi
tryggt sér 35 kjörmenn meö 25
milljónir atkvæöa aö baki sér eöa
43%. — Anderson hafðium 6% at-
kvæöa, enn minna en skoðana-
kannanir höföu gefiö til kynna.
Hafði hann ekkert riki unnið.
Stóru vinningarnir, rikin meö
flesta kjörmennina, sem úrslitum,
ráöa venjulegast i kosningunum,
féllu flest i hlut Reagans.
Pennsylvaniu, Ohio, Michigan,
Illinoisog New Jersey, Kalifornia
(aö sjálfsögöu) og jafnvel New
York.
I kosningum til öldungadeildar-
innar felldu ihaldssamir
repúblikanar virta frjálslynda
demókrata, eins og McGovern og
Birch Bayh, en þegar siöast frétt-
ist af talningu höföu demókratar
tryggtsér 50þingsæti,ogþar meö
tapaö niu. Repúblikanar höföu
tryggt sér 48, einn óháöur fyrr-
verandirepúblikaniI49. þingsæti,
og óvist um úrslit I Arizóna, þar
sem Barry Goldwater er i fram-
boöi fyrir Repúblikana Stóöu tölur
þar mótframbjóöanda hans f vil,
en éftir aö telja atkvæöi úr gall-
hörðum repúblikanakjördæmum.
Fyrir kosningar höfðu repúblik-
anar 41 þingmann i öldungadeild-
inni.
Demókratar virtust þvi tapa
meirihlutaaöstööu sinni i
öldungadeildinni, en þó án þess aö
repúblikanar heföu höndlaö hana
i staðinn.
1 fulltrúadeildinni höföu
repúblikanar bætt viö sig 30 nýj-
um þingsætum.
Hinn virti þingmaöur, Birch
| Bayh, formaður leyniþjón-
| ustunefndar öldungadeildar-
1 innar, tapaöi þingsæti sinu i
| Indiana fyrir Dan Quayle,
I ihaldssömum repúblikana,
■ sem setið hefur i fulltrúadeild-
I inni.
Eini öldungadeildarþing-
maöurinn af þeim 34, sem
sótttust eftir endurkjöri og
fékk ekkert mótframboð, var
demókratinn Russell Long i
Louisiana, formaöur fjár-
málanefndar.
Bill Brock. formaöur
Repúblikanaflokksins, sagöi,
að þingmenn flokksins fengju
yfirgnæfandi meirihluta at-
kvæða kaþólskra, meir en
helming atkvæöa verkalýös og
aö hann vænti mikillar fyigís-
aukningar flokksins.
Ungfrú Lillian, móðir
Carters, sagði i nótt, aö tapaöi
sonur hennar kosningunum,
vildi hún, að hann sneri aftur
heim til Plains i Georgiu og
tæki til hendi i garðinum.
John D. Rockefeller IV,
barnabarnabarn oliukóngsins,
er sagöur hafa variö 10 mill-
jónum doilara i kosningabar-
áttu sina til þess að ná endur-
kjöri til rikisstjóraembættis
V-Virginiu . Kosningatölur
bentu til þess, aö honum
mundi takast það.
Kjósendur i Columbia
I greiddu þvi atkvæöi i könnun
Isem gerð var um leið og kosn-
ingarnar, aö leyfö yrðu happ-
. drætti i höfuðborginni.
Tveir af hverjum þrem sem
spurðir voru um leiö og þeir
komu frá kjörklefunum,
hvaða málefni þeim þættu
mikilvægust, töldu efnahags-
málin vera númer eitt. Flest-
um þótti gislamálið ekki ýkja
mikilvægt. CBS-fréttastofan
segir, aö þeir, sem það töldu,
heföu yfirleitt kosið Carter.
Jimmy Carter er fyrsti
demókrataíorsetinn, sem ekki
nær endurkjöri frá þvi áriö
1888.
Stuðningsmenn John
Andersons sögöu eftir
kosningarnar, aö ef hann heföi
ekki verið i framboöi, heföu
atkvæði þeirra skipst jafnt
milli Carter og Reagans.
Aætlunarfiug
111 Klna
Carter Bandarikjaforseti veitti
i vikunni lokasamþykki sitt til
þess, aö Pan American World
Airways hefji rcgtubundið
áætlunarflug milli Bandarikj-
anna og Kina.
Flugfélagið ætlar að halda uppi
feröum á þrem flugleiöum: Ein
frá New York til Peking, önnur
frá San Francisco til Peking og
þríöja frá San Francisco til
Shanghai.
PanAm hélt uppi vikuiegum
feröum á DC-4-vélum til Shanghai
á árunum 1947 til 1949, þegar
áætlunarferðir til Kina tögöust
niöur.
Fförkippur á guli-
og gjaldeyris-
mörkuðum
Viöbrögö erlendis viö úrslitum
forsetakosninganna I Bandarfkj-
unum eru fiest á þá iund, aö kjör
Reagans muni litlu breyta I af-
stööu eöa i tengslum annarra
rikja viö Bandarlkin.
Hinsvegar kom mikill fjörkipp-
ur I gullmarkaöi og gjaldeyris-
markaöi I Hong Kong og Tokyo.
Hækkaöi guli snarlega i veröi I
Hong Kongeöa um l2dollara úns-
an. Bandarikjadalur snarhækk-
aöi á gjaldeyrismarkaðnum I
Tokyo 1 morgun.
Pólsku verkalýös-
samtökln skjóta máll
sfnu til hæstaréttar
Hin óháöu stéttarfélög Póllands
hafa nú formlega áfrýjaö til
hæstaréttar landsins löggildingu
undirréttar á samtökunum „Ein-
ing”, en undirréttur bætti inn I
stofnskrána ákvæöi um forystu
kommúnistaflokksins.
Verkalýösforkólfar þeirra tíu
milljóna, sem teljast innan vé-
banda hinna nýstofnuöu samtaka,
hafa i hótunum um aö efna til
verkfails, ef þetta ákvæöi veröur
ckki fellt niöur. Segjast þeir ekki
geta sem verkalýöshreyfing haft I
stofnlögum sfnum'sjlkar pólitlsk-
ar yfirlýsingar.
Yfirvöld hafa iagt fyrir hæsta-
rétt aö afgreiöa áfrýjunina fyrir
næsta mánudag.
Frelsun gíslanna
dregsl
lran óskaöi I gær eftir svari hiö
snarasta frá Bandarlkjastjórn
varöandi skilyröin fjögur, sem
sett voru fyrir iausn gislanna 52 I
Teheran. En dráttur veröur á
svarinu og horfur á aö gfslarnir
losni á næstunni hafa minnkaö.
irak vm hætta
strlöinu
Hussein forseti traks gaf til
kynna I ræöu á þingi traks I gær,
aö trak væri reiöubúiö til þess aö
hætta strföinu viö Persaflóa, ef
tran væri sama sinnis, en jafn
reiöubúiö til þess aö halda út enn
lengur, ef stjórnín I Teheran
viöurkenndi ekki yfirráö traks yf-
ir svæöinu viö Shatt al-Arab.
Formannskjör
Denis Healey, hægrimaöurinn f
framboöi tii formannsembættis
breska Verkamannafiokksins,
fékk flest atkvæöi f kosningu
þingflokksins I gær, en náöi þó
ckki hreinum meirihluta.
Kemur þvl til annarrar at-
kvæöagreiöslu miili hans og
Michael Foote, vinstrimannsins
málsnjalla, sem fékk 83 atkvæöi
meöan Healey fékk 112 atkvæöi.
Búist er viö þvi, aö mjög mjótt
veröi á mununura i annarri at-
kvæöagreiöslu, og þótti stuön-
ingsmönnum Healeys, sem hann
heföi ekki fengiö næg atkvæöi I
gær til þess aö vera öruggur um
sigur, þegar Silkin og Shores
draga sig út úr baráttunni, en þeir
eru báöir vinstrimenn.