Vísir - 15.11.1980, Blaðsíða 30

30 “
vmm
f V^. ? f nt chifVjJJLfi í
Laugardagur 15. 'nóvémber 1980.
Hljóm-
sveitin
sem
kann
ekki
ad spila
— nýkomin heim úr
velheppnuöu
tónleikaferöalagi
um Mið-Evrópu
þess aö hann ku heyra vel þá
um þetta allt saman sem er, ef
svo má segja, byggð kringum
ekki neitt, skáldskap...
Hvað músikina varðar: þetta er
ekki alveg nýtt fyrirbæri, að nota
algera viðvaninga til að spila
flókin verk. Hins vegar er þetta i
fyrsta sinn sem Nitsch sjálfur
setur saman heilar sinfóniur þó
hann hafi áður notað svona
músik, til dæmis við gjörningana
sina. Setur saman, já — þetta er
nefnilega ekki bara eitthvað út i
loftið, ekki bara kaos. Skipulagt
kaos, kannski. Hann byggir
sinfóniurnar sinar upp á mjög
hefðbundinn og ihaldssaman hátt,
enda er karlinn geysilega vel að
sér I tónlist, þær eru i fjórum köfl-
um og svo framvegis og skrifar
nákvæmar leiðbeiningar. I tón-
Auglýsingaplakat fyrir Basel-tónleikana. Hundurinn er notaður vegna
tóna sem Hermann Nitsch leggur áherslu á að framkalla.
islensk hljómsveit er nýlega komin heim úr
dálitilli utanlandsreisu þar sem hún mun hafa gert
garðinn frægan. Hljómsveitin er lítt kunn meðal
almennings/ hún heitir Sinfóníuhljómsveit Nýlista-
deildar Myndlista- og handíðaskóla islands og má
eftirtektarvert teljast að í sveitinni er ekki einn
einasti hljóðfæraleikari sem kann að spila! Hún er
samansafn af músiklegum fábjánum sem þekkja
hvorki haus né sporð á þeim grundvallaratriðum
sem hingað til hafa verið talin nokkru skipta/ nótur
eru þeim framandi. Og hvernig má það þá vera að
þrautþjálfaðir tónlistarunnendur Vínarborgar og
Bæjaralands tóku þessu spilverki barasta vel?
Hermann Nitsch
— Segöu mér, óbreyttur
meðlimur Sinfóniuhljómsveitar
Nýlistadeildar Myndlista- og
handiöaskóla Islands.
„Þolinmæði, þolinmæði! Engan
asa! Má ég hér i upphafi skjóta aö
ofurlitlum formála um þann
umdeilda listamann og nautna-
segg sem Hermann Nitsch er?”
Þögn.
— Gjörðu svo vel.
„Nitsch er fæddur i Austurriki,
I Vinarborg, fyrir talsvert löngu
siðan. Hann fór að gefa sig að list-
um og aö vorra tima hætti leiddist
hann út i nýlist — hvað sem það
nú er. Aður en varöi var hann far-
inn að framkvæma gjörninga á
mannamótum og urðu þeir list-
viöburöir fljótlega umdeildir. Er
þá vægt til orða tekiö.
Hann skemmti sér mjög við
skrokka. Tók dýraskrokka,
lifandi eöa dauöa og skar þá I
sundur, lét jafnvel innyflin og
blóðiö renna yfir kviknakið fólk.
Fleira I þessum dúr. Þetta mælt-
ist ekki vel fyrir og hann lenti i
steininum, oftar en einu sinni. Svo
liðu árin og menn fóru aö
spekjast, nú er svo komið að
Nitsch þykir viðurkenndur lista-
maður í sínum flokki, hann á sér
sina lærisveina og hefur skýrt
markmið sin i mörgum, stórum
og löngum doðröntum. Þeir sem
hafa böðlast i gegnum þá þykjast
hafa komiö auga á skýrt mótaðar
og ekki óskynsamlegar kenn-
ingar.
Nitsch er litill maður, pattára-
legur og Ihaldsamur i klæðaburði
og útliti yfirleitt. Hann kom hing-
að til Islands i april i vor og þá til
að kenna Nýlistadeildinni i einn
mánuö eða svo: það var auövitaö
Dieter Roth, sá frömuður
nýlistar, sem gekkst fyrir þvi.
Nitsch var nýstárlegur kennari
og listamaður, okkur þótti nokkur
fengur aö honum. Meðal þess sem
hann beitti sér fyrir var að stofna
hljómsveit, við vorum i hljóm-
sveitinni.”
Eyjólf i Melsteð
varekki skemmt
— Segðu niér frá þessari
hljómsveit.
„Sjálfsagt, ekki nema sjálf-
sagt. Við nýlistadeildarnemar
höföum i rauninni dundaö okkur
við flest annað á llfsleiöinni en að
spila á hljóðfæri: satt að segja
kunnum við ekki neitt. Nitsch
varö himinlifandi og hljómsveitin
— varð til. Meðal þess sem
gerðist næst var að tekin var upp
hljómplata, raunar voru það
fimm eða sex hljómplötur I einum
pakka. Hún var tekin upp á Bala I
Mosfellsveit, hjá Dieter Roth, og
kemur vist út i Þýskalandi innan
tlöar. Nitsch kallaði verkið
Islandssinfónluna.
Leyföu mér að ýtskýra. Auðvit-
að hljómar þetta sem argasta bull
og vitleysa. Nitsch sjálfur litur
ekki þannig á máliö, frá hans
sjónarhóli er meðal annars um að
ræða djúpar og djúpt hugsaöar
trúarpælingar, hans eigin útlist-
anir á kaþólskri trú I bland við
forn, heiðin trúarbrögð. Gjörn-
ingar hans, þessir sem ógeðsleg-
astir þóttu, voru til að mynda
byggðir á fornum helgiathöfnum
og fórnarsiðum, þó það skýri
náttúrlega ekki mikið. Hann hef-
ur sett saman háþróaða filósófiu
Frá tónleikunum i Basel: stjórnandinn er auðvitað Nitsch sjálfur.
......... ......... : .. . .1. ........ .. i