Morgunblaðið - 27.11.2003, Qupperneq 1
STOFNAÐ 1913 322. TBL. 91. ÁRG. FIMMTUDAGUR 27. NÓVEMBER 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Pólska
búðin
María Valgeirsson stofnaði og rekur
Stokrotka – Polski sklep Daglegt líf
Gömlu góðu
gildin
Kjúklingaframleiðandinn Ísfugl
réttum megin við strikið Viðskipti
Órafmögnuð
vegavinna
Hera á vit ævintýranna í
Evrópu á næsta ári Fólk
ÞAÐ mátti ekki á milli sjá hvort
skemmti sér betur, barnið í loft-
köstum á snjóþotunni eða hundur-
inn sem geystist niður brekkuna við
hlið húsbóndans á Seltjarnarnesinu
í gær.
Krakkarnir hafa tekið snjónum á
suðvesturhorninu fagnandi, farið í
ótal snjóstríð og brunað um brekk-
ur á þotum, sleðum og plastpokum
ef betra býðst ekki, enda aldrei að
vita hvenær snjórinn lætur sig
hverfa aftur.
Morgunblaðið/Jim Smart
Bruna niður
snjóhvítar
brekkurnar SVO virðist sem Kína sé að skjóta
vestrænum ríkjum ref fyrir rass í líf-
tækninni en þar í landi hefur ákveðin
genalækning verið formlega viður-
kennd. Kemur það fram í nýjasta
hefti vísindatímaritsins New Scient-
ist.
Í Bandaríkjunum og Evrópu eru
genalækningar aðeins á tilraunastigi
og enn er langt í land með, að farið
verði að beita þeim gegn ákveðnum
sjúkdómum. Í Kína var hins vegar
samþykkt í síðasta mánuði, að beita
mætti genalækningum við ákveðinni
tegund krabbameinsæxlis í hálsi og
höfði, en um 300.000 slík sjúkdóms-
tilfelli koma upp í Kína á ári hverju.
Stafa 60% æxlanna af gölluðu pró-
teini eða geni, sem kallast p53.
Genabreytt kvefveira
Meðhöndlunin felst í því, að í sjúk-
linginn er sprautað kvefveiru (ade-
novirus), sem er með réttu tegund-
ina af p53. Fer hún um allan
líkamann og kemur rétta geninu fyr-
ir í frumunum. Verður lyfið, sem
kallast Gendicine, sett á markað í
janúar og á skammturinn að kosta
um 27.000 ísl. kr.
Genalækningar hafnar í Kína
JÓN Jóhannes
Jónsson, yfir-
læknir Erfða- og
sameindalæknis-
fræðideildar
Landspítala – há-
skólasjúkrahúss,
sagði í samtali
við Morgunblað-
ið, að tilraunir á
Vesturlöndum
með genalækningar hefðu gengið
misvel og raunar hefði komið mikið
bakslag í þær vegna aukaverkana.
Til dæmis hefði drengur, sem
sprautaður var með sömu gena-
breyttu veiru og nota á í kínversku
meðferðinni, fengið lifrarbólgu og
látist.
Jón Jóhannes kvaðst ekki vera
kunnugur þessum genalækningum
í Kína en sagði, að sér virtust þær
vera dálítið á skjön við það, sem
væri að gerast á Vesturlöndum.
Bakslag vegna aukaverkana
Jón J. Jónsson
UPPFYLLA á í tveimur áföngum samkomulag
um hækkun á grunnlífeyri öryrkja og breyt-
ingar á kerfi örorkulífeyris, sem ríkisstjórnin
gerði við öryrkja í febrúar, í stað þess að gera
allar breytingarnar sem samkomulagið gerir
ráð fyrir 1. janúar 2004. Formaður Öryrkja-
bandalagsins segir ríkisstjórnina ekki hafa
reynst traustsins verða.
Í ræðu Jóns Kristjánssonar heilbrigðisráð-
herra á Alþingi kom fram að einungis verður
staðið við tvo þriðju samkomulagsins 1. janúar
2004, og muni afgangurinn koma til fram-
kvæmda ári síðar.
Jón Kristjánsson segir í samtali við Morg-
unblaðið að áætlað hafi verið að verja í þetta ein-
um milljarði króna, og gert ráð fyrir því í fjár-
lögum. Þegar nefnd sem starfaði að málinu mat
kostnaðinn hafi komið í ljós að það vantaði 500
milljónir uppá. „Það þýðir það að 1. janúar
[2004] getum við ekki farið í nema tvo þriðju.
Síðan er meiningin, og ég vona að það takist um
það samkomulag, að 2005 komi afgangurinn til
framkvæmda,“ segir Jón. Hann segir að heim-
ildir á fjárlögum séu eingöngu fyrir einum millj-
arði sem samkomulagið gerði ráð fyrir. „Það var
í samræmi við þá kostnaðaráætlun sem lá fyrir
þegar það var gert.“
Hærri kostnaður lá fyrir
Garðar Sverrisson, formaður Öryrkjabanda-
lags Íslands, segir að legið hafi ljóst fyrir þegar
samkomulagið var gert að kostnaðurinn yrði
hærri en einn milljarður, líklega nærri 1,2 til 1,4
milljörðum. „Það var vitað áður en fjárlaga-
frumvarpið var lagt fram og ætti ekki að koma á
óvart. Við treystum þessu samkomulagi, en rík-
isstjórnin reyndist ekki traustsins verð,“ segir
Garðar.
Hann segir þessa hækkun hafa átt að vera
fyrsta skrefið í réttarbótum til öryrkja, og segir
það einkennileg vinnubrögð að taka fyrsta skref
að fyrsta skrefi. Hann segir að af fenginni
reynslu taki hann allri umræðu um áfanga og
skref með miklum fyrirvara og segist þar vísa til
fyrri loforða Framsóknarflokksins um afnám
skerðingar vegna tekna maka í áföngum.
Í samkomulaginu stendur að samkvæmt út-
reikningum sérfræðinga í heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytinu verði kostnaðurinn við
þessa hækkun grunnlífeyris og kerfisbreytinga
„rúmur einn milljarður króna á ársgrundvelli“.
Garðar segir því einkennilegt að gera bara ráð
fyrir sléttum milljarði í fjárlögum, þótt það sé í
sjálfu sér ekki kjarni málsins.
Helgi Hjörvar gagnrýndi þessa áfangaskipt-
ingu í umræðum á þingi, og sagði ljóst að efnd-
um yrði frestað vegna þess að heilbrigðisráð-
herra hefði ekki nægar heimildir í fjárlögum.
Hann segir ekkert hafa komið fram um skort á
heimildum í kosningabaráttunni og segir heil-
brigðisráðherra hafa lofað efndum á samkomu-
laginu hinn 1. janúar.
Uppfylla samkomulag
við öryrkja í áföngum
„Ríkisstjórnin reyndist
ekki traustsins verð“
VIÐRÆÐUR standa yfir milli Lands-
bankans og Kaupþings-Búnaðarbanka
um að Landsbankinn auki hlut sinn í
svokölluðu sambankaláni Norðurljósa.
Sambankalánið er það af skuldum
Norðurljósa, sem er bezt tryggt vegna
þess að það er tryggt með veði í hluta-
bréfum Norðurljósa og dótturfyrir-
tækja. Ekki mun vera um það að ræða
á þessu stigi að Landsbankinn verði í
hluthafahópi Norðurljósa, samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins.
Sigurjón Þ. Árnason, bankastjóri
Landsbanka Íslands, sagðist í samtali
við Morgunblaðið í gærkvöld ekki geta
fjallað um einstök mál sem lúta að við-
skiptavinum bankans enda ekki heim-
ilt samkvæmt reglum um bankaleynd
að segja til um hvort bankinn sé að
lána einhverjum eða ekki. Hreiðar
Már Sigurðsson, forstjóri Kaupþings-
Búnaðarbanka, vildi heldur ekki tjá
sig um málið.
Sambankalán Norðurljósa
Rætt um að
Landsbanki
auki hlut sinn
SÆNSKA stjórnin lagði
í gær fram lagafrumvarp
sem felur í sér að fórn-
arlömb mansals og
smygls á fólki fái dvalar-
leyfi í Svíþjóð, vitni þau
fyrir rétti gegn þeim
sem á bak við hina ólög-
legu fólksflutninga
standa.
Sænsk stjórnvöld von-
ast til að nýju lögin muni sjá lögreglunni
fyrir öflugu verkfæri í viðleitni hennar til að
hafa uppi á skipuleggjendum mansals og
smygls á fólki – einkum og sér í lagi á kon-
um og ungum stúlkum sem eru hnepptar í
kynlífsþrældóm – með því að hugsanleg
vitni verði ekki send aftur til heimalandsins
gegn vilja sínum.
Dvalarleyfið yrði gefið út til takmarkaðs
tíma til að byrja með en gæti síðan orðið
varanlegt. Skýrði Barbro Holmberg, ráð-
herra innflytjendamála, frá þessu.
Fái dvalar-
leyfi fyrir að
bera vitni
Stokkhólmi. AFP.
Barbro Holmberg