Morgunblaðið - 27.11.2003, Blaðsíða 30

LISTIR
30 FIMMTUDAGUR 27. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Listakaupstefnan Art Basel í Sviss hef-ur verið haldin árlega síðan 1970 oger ein virtasta listakaupstefna íheimi, enda er hún alþjóðlegur móts-
staður listamanna, gallerista, safnara, forstöðu-
manna listasafna, gagnrýnenda og áhugafólks
um myndlist úr öllum heiminum. Blöð og tíma-
rit á borð við Newsweek, Herald Tribune, New
York Times, Wall Street Journal, The ART-
newspaper, Vogue, Frankfurter Allgemeine og
Le Monde eru öll á einu máli um að listastefnan
í Basel sé mikilvægasta og virtasta listastefna í
heiminum í dag. Ár hvert sækja meira en 900
gallerí alls staðar að úr heiminum, bæði Evr-
ópu, Ameríku, Asíu, Afríku og Ástralíu, um
þátttöku þótt aðeins um 260 galleríum sé boðið
að taka þátt hverju sinni.
Art Statements (Listyfirlýsingar) á sér 25
ára gamla sögu, en hugmyndin með Statements
var að gefa yngra listafólki kost á sýna verk sín.
Til að styrkja unga myndlistarmenn býðst gall-
eríum eitt besta sýningarsvæði listastefnunnar
til að tryggja að þau fái mikla athygli. Galleríin
sem sýna á Statements mega þó aðeins sýna
verk eftir einn ungan listamann, eða listahóp,
og má viðkomandi listamaður ekki hafa haldið
einkasýningu á listasafni eða þegar áunnið sér
sess innan listaheimsins. i8 er eitt af tuttugu
galleríum sem boðið var að sýna á Statements
næsta sumar, en yfir 250 gallerí sóttu um að
sýna þar.
„Þetta er virtasta listakaupstefna í heimi sem
öll gallerí sækjast eftir að komast inn á og því
markar það vissulega tímamót í starfsemi i8 að
komast þarna inn. Þetta er í raun það sem mað-
ur hefur sóst eftir frá byrjun og stefnt að alla
tíð, en við vildum ekki sækja um fyrr en við
værum viss um að við hefðum raunverulegan
séns og það fjármagn sem til þyrfti, því þetta er
dýrt,“ sagði Edda Jónsdóttir, eigandi i8, þegar
Morgunblaðið leitaði viðbragða hjá henni við
fréttunum.
„Art Statements er á besta sýningarstaðnum
í Basel, við innganginn, til þess að tryggja
mesta athygli enda sjá allir sem koma á Basel
þau gallerí sem taka þátt í Statements. En þar
að auki er óhætt að fullyrða að allir sem koma á
Basel hafa áhuga á því sem sýnt er á State-
ments því það þykir alltaf afar ferskt og nýtt
innan myndlistarheimsins,“ segir Dorothée
Kirch, rekstrarstjóri i8.
Gjörningaklúbburinn þykir spennandi
Að sögn Eddu var mikið atriði að sækja um
með réttu aðilana. „Við sóttum um með Gjörn-
ingaklúbbinn og sendum inn bæði myndbönd,
tillögur og ýmsar hugmyndir auk ferilskrár
bæði listakvennanna og gallerísins, sem hefur
greinilega vakið mikla forvitni fyrst við vorum
tekin inn. Að vali loknu ræddi ég við einn þeirra
sem eiga sæti í dómnefndinni og hann hafði orð
á því að það hefði nánast verið sjálfgefið að við
fengjum þarna inni því við hefðum í raun, að
hans mati, átt að vera löngu komin inn. Sam-
kvæmt þessu er i8 greinilega búið að skapa sér
þá stöðu að það fannst öllum sjálfsagt þegar við
loksins sóttum um, og það með Gjörn-
ingaklúbbinn, að við fengjum inni. Við bara
vissum það ekki og vildum því bíða með að
sækja um þar til við værum nokkuð öruggar,“
segir Edda og hlær.
„En þetta eru ekki síður tímamót fyrir
Gjörningaklúbbinn að komast þarna að og mjög
fínt fyrir þeirra feril,“ segir Dorothée. „Ég er
sannfærð um að ferill þeirra mun taka mikinn
kipp í kjölfarið og þær munu vafalaust fá ýmis
sýningartilboð. Að því sem ég best fæ séð hefur
öllum, sem fengið hafa inni á Art Statements,
vegnað mjög vel í kjölfarið,“ segir Edda, en að
hennar sögn fer undirbúningurinn á fullan
skrið upp úr áramótum. „Við erum ákveðin í því
að fá fagfólk, t.d. arkitekta og ljósahönnuði, í lið
með okkur til þess að gera þetta almennilega.
Við byrjum að funda og undirbúa sýninguna í
janúar nk. enda þurfa aðalatriðin að vera frá-
gengin í febrúar, síðan höfum við þrjá mánuði
til að fínpússa smáatriði og förum svo út í byrj-
un júní til að setja sýninguna upp, en Art Basel
verður haldið dagana 16.–21. júní. Við trúum
ekki öðru en að við fáum eitthvert útrásarfyr-
irtæki til liðs við okkur til að standa straum af
kostnaðinum, enda er þetta gríðarleg auglýs-
ing,“ segir Edda.
„Við erum náttúrlega mjög spenntar vegna
þess að við vitum að þátttaka okkar á Art State-
ments getur haft mjög mikla þýðingu fyrir okk-
ur, þ.e. ef allt gengur upp. En á sama tíma er-
um við auðvitað líka pínulítið stressaðar,“ segir
Eirún Sigurðardóttir sem ásamt Jóní Jóns-
dóttur og Sigrúnu Hrólfsdóttur starfrækir
Gjörningaklúbbinn. „Eftir því sem ég best veit
er þetta í fyrsta sinn sem íslenskt gallerí fær að
sýna á Art Basel þannig að þetta er mikil við-
urkenning bæði fyrir okkur sem myndlist-
armenn og ekki síður fyrir Eddu sem gallerista.
Ég er einnig sannfærð um að þetta getur haft
jákvæð áhrif á listalífið á Íslandi í heild, því von-
andi beinir þátttaka okkar þarna úti sjónunum
meira hingað heim,“ segir Eirún. Þeim sem
langar að kynna sér umfang og eðli verka
Gjörningaklúbbsins er bent á vefslóðina
www.ilc.is.
Ferillinn gæti
tekið kipp
Morgunblaðið/Þorkell
Hvað munu Eirún Sigurðardóttir, Sigrún Hrólfsdóttir og Jóní Jónsdóttir, sem skipa Gjörn-
ingaklúbbinn, öðru nafni The Icelandic Love Corporation, töfra fram á Art Statements?
i8 hefur verið boðið að sýna Gjörningaklúbbinn á Art
Statements á listakaupstefnunni Art Basel næsta
sumar. Af því tilefni ræddi Silja Björk Huldudóttir
við Eddu Jónsdóttur, gallerista i8, Dorothée Kirch,
rekstrarstjóra gallerísins, og Eirúnu Sigurðardóttur,
einn þriggja meðlima í Gjörningaklúbbnum.
silja@mbl.is
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT Ís-
lands heldur í tónleikaferð til
Þýskalands í næstu viku og mun
halda fimm tónleika á jafnmörgum
dögum. Haldið verður utan 6. des-
ember og leikið á tónleikum í Köln,
Düsseldorf, Bielefeld, Kiel og Osna-
brück. Tónleikaferðin er farin í
samstarfi við þýska umboðsfyrir-
tækið Musica vivendi GmbH &
Co.KG. Sama efnisskrá verður leik-
in á öllum tónleikum en hún sam-
anstendur af þremur verkum: Fróni
eftir Áskel Másson, Píanókonsert
nr. 2 eftir Sergej Rakhmanínov og
5. Sinfóníu Sibeliusar. Einleikari á
tónleikunum verður Lev Vinocour
frá Rússlandi og hljómsveitarstjóri
Rumon Gamba, aðalhljómsveitar-
stjóri Sinfóníuhljómsveitar Íslands.
Íslenskum áheyrendum gefst
kostur á að hlýða á þá dagskrá sem
bíður þýskra tónleikagesta í kvöld
klukkan 19.30 á tónleikum í Há-
skólabíói.
Íslenskur efniviður
Verk Áskels, Frón, var pantað af
Sinfóníuhljómsveit Íslands vegna
Þýskalandsferðarinnar. Eins og
heitið gefur til kynna er efniviður-
inn íslenskur: íslensk þjóðlög ganga
eins og rauður þráður gegnum
verkið. „Þó er ekki hægt að segja að
útkoman hljómi kunnuglega, því
Áskell fer nokkuð aðra leið að efn-
inu en mörg af okkar „þjóðlegu“
tónskáldum,“ segir Árni Heimir
Ingólfsson í tónleikaskrá. „Í stuttu
máli má segja að verkið sé „hefð-
bundið“ nútímaverk í stíl Áskels,
sett saman af miklu næmi fyrir lit-
um og áferð, og með skemmtilega
óvæntum „effektum“ á borð við yf-
irtónaglissandó í neðri strengjum
og þykkan strengjavef þar sem
hljóðfærin kallast á með sömu nót-
una leikna á mismunandi hátt. Þjóð-
lögunum er síðan fléttað inn í verk-
ið á hinum ýmsu stöðum; stundum í
bútum, stundum í heild. Fyrsta
trompetsólóið er ekki þjóðlag, held-
ur þjóðlaga-„syrpa“, bútar úr mörg-
um þjóðlögum sem soðnir eru sam-
an í eitt. Brátt taka stefin á sig
skýrari mynd, og meðal þeirra sem
Áskell notar í verkinu eru Ár var
alda, Vera mátt góður, Ó mín flask-
an fríða, og Ísland farsælda frón
(raunar heyrist aldrei nema stuttur
bútur úr því síðastnefnda). Auk
þess notar Áskell lagið Guð himna
gæðum, sem er upphaflega af er-
lendu bergi brotið en er að finna í
íslensku tónlistarhandriti frá 17. öld
sem nefnt hefur verið Melódía.“
Sinfóníuhljómsveit Íslands hitar upp fyrir Þýskalandsferð
Nýtt verk eftir Áskel
Másson frumflutt
Lev VinocourÁskell Másson
Morgunblaðið/Ásdís
Rumon Gamba, aðalhljómsveitarstjóri Sinfóníuhljómsveitar Íslands.
FREYJA Gunnlaugsdóttir klarín-
ettuleikari leikur einleiksverk á
tveimur tónleikum í Guggenheim-
safninu í Berlín, annars vegar í
kvöld og hins vegar á sunnudags-
kvöldið kemur. Tónleikarnir eru
haldnir í tengslum við sýningu am-
eríska listamannsins Bruce Naum-
ann sem opnuð var í lok október og
stendur fram í miðjan janúar.
Að sögn Freyju leituðu forsvars-
menn Guggenheimsafnsins til
hennar og báðu hana að spila á sýn-
ingunni. „Naumann óskaði sér-
staklega eftir því að haldnir væru
tónleikar í tengslum við sýninguna
þar sem spiluð væri amerísk mini-
malísk tónlist eftir tónskáldin
Steve Reich og John Cage sem eru
góðir vinir hans og tilheyra sömu
listaklíku.“
Freyja segir að sér hafi síðan
tekist að koma hinum ítalska Luc-
iano Berio inn í prógrammið líka.
„Tónlist Berios myndar ákveðna
andstæðu við tónlist Reich sem
skapar visst jafnvægi á efnis-
skránni,“ segir Freyja sem hefur
búið í Berlín sl. fjögur ár.
Freyja segist reyndar hafa þurft
að hugsa sig tvisvar um þegar hún
var beðin að spila í Guggenheim-
safninu. „Ég fór nefnilega á sýn-
ingu með Naumann í Lundúnum
fyrir nokkrum árum og ég man að
mér leið svo illa á sýningunni að ég
varð að fara út, því verkin voru
mjög aggresív,“ segir Freyja og
hlær við tilhugsunina. „Þegar svo
var hringt frá Guggenheimsafninu
og ég beðin um að spila þá rifjaðist
þessi slæma tilfinning aftur upp. Í
millitíðinni hafði ég hins vegar
komist að því að
Naumann er
meðvitað að
reyna að fram-
kalla vanlíðan
með verkum sín-
um. Áhorfand-
inn verður þátt-
takandi í
sýningunni og
verkin kalla
fram sterkar til-
finningar, án þess að áhorfandinn
viti frammi fyrir hverju hann
stendur. Ég gat því ekki hafnað
svona spennandi verkefni.“
Að sögn Freyju kallast tónlistin
á við verkin á sýningunni. „Verk
Naumanns hafa oft hvorki upphaf
né enda en einkennast af stöðugum
endurtekningum, eins og lífið
sjálft. Þetta þema má síðan greini-
lega heyra í tónverkunum.“
Eins og hver annar gestur
Freyja segir tónleika kvöldsins
hugsaða sem einskonar tónlistar-
legan gjörning. „Þannig að áhorf-
endur sitja ekki í stólum heldur er
þeim frjálst að ganga um salinn
meðan ég spila. Þannig verður tón-
listin partur af sýningunni.
Tónleikarnir byrja heldur ekki
eins og venjulegir tónleikar því ég
kem bara inn í bland við áheyrend-
ur í minni utanyfirflík, eins og hver
annar safngestur. Ég mun síðan
byrja að spila fyrir framan eitt
verkanna og ganga um sýninguna
til að skoða hana meðan ég spila.
Loks stilli ég mér upp í salnum fyr-
ir framan eitt verkanna og leik þar
afganginn af prógramminu.“
Heldur tónleika í
Guggenheimsafninu
Freyja
Gunnlaugsdóttir