Morgunblaðið - 28.11.2003, Blaðsíða 14

14 | FÓLKIÐ | FÖSTUDAGUR 28|11|2003 MORGUNBLAÐIÐ
Framleiðsla stórmyndarinnar var bæði tímafrek og óhemju dýr. Þegar
upp var staðið kostaði Master and Commander um 12 milljarða – áð-
ur en risavaxin auglýsingaherferð var sett í gang. Myndin er að mestu
leyti byggð á The Far Side of the World, 10. bindi ritverksins Master
and Commander, eftir metsöluhöfundinn Patrick O’Brian. Sem er
sagt „besta, sögulega skáldverk sem ritað hefur verið“ af bók-
menntagagnrýnanda The New York Times.
28 FALLBYSSUR. 197 SÁLIR
Kvikmyndagerð lá í loftinu í heilan áratug, allt frá því
að Samuel Goldwyn, jr., hóf viðræður við höfundinn um
að kvikmynda bækurnar um „Heppna“ Jack Aubrey
kaptein og skipsfélaga hans, Stephen Maturin lækni.
Ótal ljón voru í veginum. Búningamyndir (myndin
gerist á öndverðri 19. öld) eru jafnan mjög dýrar og
ljóst var að kvikmyndagerðarmenn yrðu að hafa al-
vöru freigátu í takinu. Eftir mikla leit fannst her-
skipið The Rose í höfn á Rhode Island. Það
gegndi hlutverki skólaskips bandaríska flotans
langt fram eftir síðustu öld. Stórt og glæsilegt,
nákvæm eftirlíking skipa konunglega breska sjó-
hersins fyrir 200 árum.
20th Century Fox festi kaup á The Rose, síðan
var því siglt í gegnum Panamaskurðinn út á Kyrra-
hafið (þar sem það laskaðist í ofviðri), áður en siglt var
til hafnar í Baja í S-Kaliforníu. Þar eru til húsa stærstu
upptökusalir og tankar til töku á neðansjávar- og úthafs-
atriðum í heimi. Fox lét byggja þessi gríðarlegu mann-
virki vegna gerðar stórmyndarinnar The Abyss, síðar
stóð James Cameron fyrir miklum endurbótum þegar
tökur fóru í gang á Titanic.
Bækur O’Brians eru hárnákvæmar lýs-
ingar á stóru sem smáu og þeim er fylgt út í ystu æsar í kvikmynda-
gerðinni. Búningar manna og skipa fínpússaðir þangað til allir voru
ánægðir. Þá hófust óvenju erfiðar og tímafrekar tökur. Þrátt fyrir
bestu hugsanlegu aðstöðu í landi var mikill hluti Master and Comm-
ander tekinn á höfum úti og það sýnir sig. Einstakur og ósvikinn
blær hvílir yfir þessari trúverðugustu sjóferðasögu kvikmyndasög-
unnar.
Til viðbótar lét Fox byggja 60 tonna nákvæma eftirlíkingu af The
Rose, sem notuð er í tönkunum í Baja-myndverinu. Þá var höfð náin
samvinna við Weta Workshop á Nýja-Sjálandi, brellusmiðju Peters
Jackson sem vakti heimsathygli fyrir lýtalausa vinnu við stórvirkið
Hringadróttinssögu. Þar var smíðað hárnákvæmt 8 metra langt lík-
an og eins var notast við nokkur stafræn líkön í tölvum. Óvenju
mörg kvikmyndaver komu að gerð stórmyndarinnar sem er dreift af
20th Century Fox, en bæði Universal og Miramax lögðu fé í púkkið.
VANUR MAÐUR, WEIR
Í upphafi var ljóst að leikstjóravalið yrði eitt af stóru málunum
sem varð að leysa. Framleiðendurnir sneru sér fljótlega til Peters
Weir, ekki síst með þann framandlega heim í huga sem blasti við
sjónum í The Truman Show (’99). Weir er einstakur snillingur í að
skapa sérstætt og afmarkað andrúmsloft í hinum mörgu og sund-
urleitu verkum sínum. Þessi gáfa kom í ljós þegar í fyrstu mynd-
unum, Picnic at Hanging Rock og The Last Wave. Seiðmögnuðum
og óvenjulegum, þar sem hann fléttar saman menningarlegum
árekstrum milli landnema og frumbyggja heimaálfunnar sinnar,
Ástralíu, og vafasamri umgengni okkar um Móður náttúru. Annað
minnisstætt andrúmsloft er að finna í heimi Amish-fólksins í Vitn-
inu.
Sjálfsagt nýtast hæfileikar Weir í Master and Commander, því yfir
vötnunum svifu grundvallarboðorð leikstjórans: „Master and Comm-
ander á ekki að líta út eins og brellumynd!“ | saebjorn@mbl.is
Sögusvið Master and Commander: The Far Side of the World, er
breska freigátan Surprise sem siglir undir stjórn Aubreys kapteins
(Russell Crowe), á tímum Napóleonstyrjaldanna. Skyndilega er á
það ráðist af Acheron, stærra og betur búnu frönsku herskipi. Einvígi
fylgir í kjölfarið og ber skipin suður fyrir Horn áður en lokauppgjörið
hefst. Frumsýnd í gær í Smárabíói og Regnboga.
Svifið seglum þöndum
FRUMSÝNT
SÖGUFRÆGAR SALTAR MYNDIR
TITANIC (’97) Dramatíseruð jómfrúarferð skemmtiferðaskipsins sem endaði með
skelfingu. Vinsælasta mynd sögunnar.
BEN HÚR (’59). Mikilfenglegt stórvirki um titilpersónuna, galeiðuþræl og upp-
reisnarmann á tímum Krists og Rómaveldis.
MOBY DICK (’56) Ein stórkostlegasta hefndarsaga heimsbókmenntanna nýtur
sín ekki sem skyldi. Peck sem Ahab skipstjóri og Defoe sem Jesús Kristur eru
ámóta ótrúverðug fyrirbrigði.
BILLY BUDD (’62). Önnur kvikmyndagerð klassískrar sögu eftir Melville um átök
ills og góðs á skipsfjöl. Að þessu sinni á milli léttadrengs og kapteins á bresku
herskipi síðla á 18. öld.