Morgunblaðið - 12.12.2003, Page 60

MINNINGAR
60 FÖSTUDAGUR 12. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Eiríkur Bjarna-son fæddist í
Stóru-Mástungu í
Gnúpverjahreppi 8.
júní 1918. Hann lést á
hjúkrunarheimilinu
Ljósheimum á Sel-
fossi föstudaginn 5.
desember síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru hjónin Bjarni
Kolbeinsson, f. í
Stóru-Mástungu 18.6.
1886, d. 27.10. 1974,
og Þórdís Eiríksdótt-
ir, f. á Votumýri á
Skeiðum 18.4. 1890,
d. 13.7. 1946. Systkini Eiríks eru
Kolbeinn, f. 27.1. 1915, Halla, f.
21.8. 1916, Hörður, f. 18.2. 1920,
Haraldur, f. 30.11. 1924, og Jó-
hanna, f. 2.2. 1933.
Eiríkur kvæntist eftirlifandi eig-
inkonu sinni Margréti Jónu Eiríks-
dóttur 31. maí 1947, f. 30. desem-
ber 1926 í Sandlækjarkoti í
Gnúpverjahreppi. Foreldrar henn-
ar voru hjónin Eiríkur Jónsson, f.
2.2. 1880, d. 14.5. 1966, og Guð-
björg Kristín Ingimundardóttir, f.
5.8. 1896, d. 24.12. 1970 í Sand-
lækjarkoti. Eiríkur og Margrét
eignuðust fimm börn. Þau eru: 1)
Ásgeir Sigurður, f. 6.12. 1947,
kvæntur Sigrúnu Margréti Einars-
dóttur og eiga þau tvær dætur,
Arndísi Björk og Söru Dögg. 2) Ei-
ríkur Kristinn, f. 6.7. 1952, kvænt-
ist Elínu Oddgeirs-
dóttur og eiga þau
einn son, Oddgeir,
þau slitu samvistum.
3) Þórdís, f. 3.8. 1956,
gift Stefáni F. Arn-
dal og eiga þau þrjú
börn, Eddu Mar-
gréti, Axel og Eirík.
4) Svanhildur, f. 16.1.
1962, gift Gísla
Gunnari Guðmunds-
syni og eiga þau tvo
syni, Finn Torfa og
Pálma Eirík. 5) Arn-
ar Bjarni, f. 1.3. 1968,
kvæntur Berglindi
Bjarnadóttur og eiga þau þrjú
börn, Auði Olgu, Eirík og Margréti
Hrund.
Eiríkur ólst upp í foreldrahús-
um í Stóru-Mástungu og gekk í
Ásaskóla. Heima vann hann öll til-
fallandi bústörf ásamt því að vinna
við vegagerð sem kúskur, sem var
starfsheiti hestvagnsstjóra þess
tíma. Veturinn 1940–1941 fór
hann í Íþróttaskólann í Haukadal.
Einnig fór hann um með dráttar-
vél og braut land til ræktunar fyrir
bændur. Eiríkur og Margrét tóku
við búi í Sandlækjarkoti af foreldr-
um Margrétar vorið 1946 og hafa
búið þar síðan.
Útför Eiríks fer fram frá Skál-
holtsdómkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30. Jarðsett
verður á Stóra-Núpi.
Tengdafaðir minn Eiríkur Bjarna-
son er látinn. Eftir sit ég með góðar
minningar um einstakan mann. Það
er mikil gæfa að fá að kynnast manni
eins og Eiríki, manni sem með störf-
um sínum og framkomu skapaði sér
virðingu og velvild allra sem kynntust
honum. Börnum sínum, tengdabörn-
um og barnabörnum var hann góð
fyrirmynd allt til dauðadags. Eiríkur
hafði óskaplega ljúfa og létta lund,
hann var maður jákvæður og einstak-
lega hreinskilinn. Mér er minnisstætt
eitt atvik, fljótlega eftir að ég fór að
venja komur mínar í kotið, vorum við
Arnar einu sinni sem oftar að búa
okkur á ball. Ég var komin í mitt fín-
asta púss og búin að greiða mér vel og
snyrta, þá segir Eiríkur: „Mikið voða-
lega ertu orðin fín,“ og eftir smáum-
hugsun, „nema á þér hárið“. Þannig
var Eiríkur, sagði einfaldlega það
sem hann meinti. Þegar ég kom fyrst
að Sandlækjarkoti var Eiríkur í fullu
fjöri og fullur starfsorku. Það er ekki
hægt að skrifa minningarorð um Ei-
rík án þess að nefna girðingavinnuna
hans. Eiríkur var sérfræðingur í
hliða- og girðingarviðgerðum. Á
hverju ári fór hann vel og vandlega
yfir allar girðingar á landareigninni
og með naglbítinn að vopni voru hon-
um flestir vegir færir í þeim efnum.
Þannig man ég Eirík, ef ekki að girða
þá að raga kartöflur í skúrnum, laga
réttina, bera ofan í veginn heim í kot,
tína grjót úr túnunum eða hvað eina
sem til féll. Allt unnið af mikilli natni
og nákvæmni. Eiríkur var mikill
ræktunarmaður. Það eru margir
hektararnir í Sandlækjarkoti sem
hann hefur grætt upp síðan hann kom
fyrst í kotið 1947. Með endalausri þol-
inmæði og vandvirkni hefur hann
breytt örfoka melum í grasigróið
beitiland. Hann var ekkert að hreykja
sér af ævistarfinu, það var ekki hans
stíll, heldur hélt áfram að keyra moð
og skít á mela og börð á meðan heilsa
og þrek entust. Eftir að við Arnar
tókum við búinu í Sandlækjarkoti hélt
Eiríkur áfram störfum við búið. Hann
var alltaf boðinn og búinn að hjálpa og
ekki síður að skeggræða framtíðar-
áform nýja bóndans, sem oft á tíðum
voru ansi háleit, og tók fagnandi öll-
um nýjungum sem komu með nýrri
kynslóð. Börnum okkar Arnars var
Eiríkur yndislegur afi, sem allt í senn
var umhyggjusamur, þolinmóður og
hjálpsamur. Mikill heiðursmaður hef-
ur kvatt þennan heim. Ég minnist
hans með þakklæti og virðingu. Þetta
ljóð finnst mér lýsa vel viðhorfum Ei-
ríks til lífsins:
Æviskeið mitt, ungi vinur,
ætla má að styttist senn.
Harla fátt af fornum dómum
fullu gildi heldur enn.
Endurmeti sínar sakir
sá er dæmir aðra menn.
Gleðstu yfir góðum degi,
gleymdu því sem miður fer.
Sýndu þrek og þolinmæði
þegar nokkuð útaf ber.
Hafi slys að höndum borið
hefði getað farið ver.
Aldrei skaltu að leiðum lesti
leita í fari annars manns,
aðeins grafa ennþá dýpra
eftir bestu kostum hans.
Geymdu ekki gjafir þínar
góðum vini – í dánarkrans.
(Heiðrekur Guðm.)
Elskulegri tengdamóður minni og
fjölskyldunni allri votta ég samúð
mína. Blessuð veri minning Eiríks
Bjarnasonar.
Berglind Bjarnadóttir.
Mikið vildi ég að ég hefði fæðst fyrr
svo ég hefði getað kynnst honum afa
mínum betur. Því það er nú einu sinni
þannig að það tekur mann svolítinn
tíma að finna sig í tilverunni og átta
sig á því sem raunverulega skiptir
máli. Eitt er víst að mér þykir ég hafa
notið gífurlegra forréttinda að hafa
alist upp í sveitinni með afa og ömmu í
næsta húsi. Ég áttaði mig þó ekki á
því fyrr en fyrir nokkrum árum hvers
konar fjársjóðir leynast innra með því
fólki sem hefur lifað í tæp hundrað ár.
Hvílíkar breytingar sem þetta fólk
hefur upplifað. Það er svo ótalmargt
sem ég hefði viljað spyrja afa um. Ég
hefði viljað vita meira um ungdómsár
hans, þegar hann gekk yfir fjöll og ár
með félögum sínum á leið í Glímuskól-
ann í Haukadal, fjallferðir, hesta,
söngva og gleði, hvert hann hafi sótt
styrk sinn og hvað hann dreymdi um.
Engu að síður held ég að ég hafi
þekkt hjarta hans vel og það skiptir
mig mestu.
Hann var mikill vinnuþjarkur og
var stöðugt eitthvað að bardúsa.
Vinnubrögðum hans fylgdi afar mikil
natni og nákvæmni. Það að fylgjast
með honum leggja girðingu, hreinsa,
þrífa eða ganga frá hlutum niðri í
skúr var alveg sérstakt. Hvert verk
var jafn vel leyst af hendi og annað, af
sömu alúð og natni. Ég gæti enda-
laust rifjað upp minningar um hann.
Mér er það mjög minnisstætt þegar
hann kom að okkur æskuvinunum,
mér og Lofti í Breiðanesi, að reykja.
Hann lét þá samvisku okkar um að
refsa okkur í stað þess að hækka róm-
inn. Eins þegar ég var að bregða hon-
um í fjósinu, sem fékk hann til að
hoppa hæð sína í loft upp, en segja
svo: „Það lá við að mér brygði.“ Flest-
ar eru minningarnar gæddar ein-
hverju léttu og fögru, því þannig var
hann mér.
Ein minning stendur mér þó næst.
Eitt kvöld eftir fjósatíma hjá ömmu
og afa fór ég til þeirra að ná í mjólk
fyrir kvöldmatinn, þá var afi búinn að
gefa hrossinu fyrir mig eins og svo oft
áður. Það var liðið á veturinn og vorið
á næsta leiti. Sólin var að setjast eins
og í vínrauða sæng. Við afi stöldruð-
um bæði við og nutum sólarlagsins.
Þarna á þessu augnabliki var engin
fortíð og engin framtíð. Þetta var okk-
ar stund. Þá sagði afi: „Sara, þetta er
nú rómantískt.“ Mér fannst eitthvað
hálfskrítið við það að ég ætti róman-
tíska stund með afa mínum. Hann sá
að ég varð eitthvað dularfull á svipinn
og skildi um leið vandræðaganginn á
mér. Þá útskýrði hann fyrir mér hvað
rómantík væri fyrir sér. Fegurðin í
augnablikinu. Þá loks skildi ég nátt-
úrubarnið hann afa minn. Gott ef ég
fór ekki að sjá hlutina í nýju samhengi
eftir þetta, með rósrauðari gleraug-
um en áður. Á þessari stundu kynnt-
ist ég afa mínum. Þarna sá ég hjarta
hans.
Ætli það hafi ekki verið fljótlega
eftir þetta sem mér dugði að taka
hönd hans í mína, þar sem við hlýj-
uðum hvort öðru til skiptis. Hand-
kuldi gengur víst í erfðir í Sandlækj-
arkoti og það gera hlý hjörtu svo
sannarlega líka . Á þessum stundum
skildum við hvort annað. Þannig leið
mér eiginlega best með honum, því
orð eru óþörf þegar manni þykir svo
vænt um einhvern. Það var ekki erfitt
að elska hann afa minn. Með ró sinni,
yfirvegun og jafnaðarlund bauð hann
mann velkominn í hjarta sitt.
Fyrir þína hönd, afi minn, gleðst ég
yfir frelsi þínu í ævarandi kærleik
guðs þíns. Þú ert kominn heim eftir
góða ævi. Ég vona að þú sendir engla
þína til þess að líta eftir ömmu, börn-
um þínum, barnabörnum, barna-
barnabörnum og öllum hinum sem
elska þig. Elsku afi minn, orðin eru
svo sannarlega óþörf því ég finn þig í
kærleikanum. Mig langaði bara að
deila vitneskjunni um hve góður mað-
ur þú varst.
Þín
Sara Dögg.
Nú er hann elsku afi okkar farinn
frá okkur. Það er erfitt að hugsa til
þess að eiga ekki eftir að hitta hann
þegar við förum í kotið að heimsækja
hana ömmu eins og við gerum nú svo
oft. Þó afi hafi verið orðinn gamall
maður en við mjög ung að árum
mynduðust með okkur mjög góð
kynni enda var hann afskaplega skiln-
ingsríkur og nærgætinn við okkur.
Alltaf var hann tilbúinn til að lesa fyr-
ir okkur og alveg þangað til að við
vorum búin að fá nóg eða sofnuð, því
alltaf hafði hann nægan tíma þegar
við vorum annars vegar. Þau voru ófá
skiptin sem afi gekk úr rúmi fyrir
okkur til að tvö okkar gætu sofið hjá
ömmu og eitt hjá honum í næsta her-
bergi, því alltaf hugsaði hann fyrst
um okkur. Það er okkur ómetanlegt
veganesti út í lífið að hann var hrein-
lega eins og orðabók og kenndi okkur
mikið af orðum sem ekki eru mikið
notuð í dag og finnast jafnvel ekki í
orðabókum nútímans. Eins og til
dæmis þegar hann kallaði okkur litlu
angasílin sín eða litlu angana sína og
mörg mörg fleiri orð.
Þær eru eftirminnilegar göngu-
ferðirnar okkar með afa og ömmu
sem við fórum alltaf í einu sinni á ári
út á Sandholt og þá alltaf með nesti
með okkur og hafði afi þá með sér
súkkulaðirúsínur til að gefa litlu
angasílunum sínum. Það var alveg
sama hvað við báðum afa um; svo
framarlega sem það var innan skyn-
semismarka þá gerði hann það fyrir
okkur, til dæmis sáum við einhvern
tímann ber þegar afi var að hjálpa
okkur og mömmu og pabba að sækja
kvígurnar og þá bara settist hann
með okkur upp í bíl þegar heim var
komið og keyrði okkur í berjamó inná
Langabakka.
Elsku amma, megi góður Guð hug-
hreysta þig.
Auður Olga, Eiríkur og
Margrét Hrund.
Þegar við hugsum um afa þá dettur
okkur fyrst í hug girðingavinna og
skúrinn. Þegar afi fór að girða hafði
hann með sér þetta venjulega girð-
ingardót og nagla, sem ekki voru allt-
af nýir, heldur oftast gamlir og marg-
uppréttir, snyrtilega komið fyrir í vel
samanbrotnum bréfpoka. Girðingun-
um hans afa var ætlað að standa
mannsaldur, en ekki bara rétt yfir
helgi.
Nánast undantekningarlaust kom
hann of seint í mat þar sem hann var
alltaf að klára eitthvað og gleymdi
klukkunni, þá var eitthvert okkar
sent út að sækja hann og gátum við þá
gengið að honum vísum í skúrnum,
oft að rétta nagla.
Hver man eftir afa í sumarfríi eða í
sunnudagsbíltúr? Afi tók sér ekki frí,
hann þurfti alltaf að hafa eitthvað fyr-
ir stafni og dytta að einhverju.
Ekki þurfti að gera mikið til að fá
hann til að brosa, því hann var svo
lífsglaður og kátur. Eftir liggja góðar
minningar um góðan afa.
Hvíl í friði, hafðu þökk fyrir allt og
allt.
Oddgeir og Edda Margrét.
Rödd Ásgeirs frænda míns var í
símanum og var hann að flytja mér
fréttir af andláti föður síns Eiríks
Bjarnasonar, bónda í Sandlækjarkoti.
Eftir að samtali okkar lauk birtust
ótal minningabrot í huga mér af
langri og góðri dvöl minni í sveitinni.
Eiríkur og Margrét Eiríksdóttir
(Magga) í Sandlækjarkoti voru fastir
punktar í lífi mínu. Ég var ekki nema
smábarn þegar ég byrjaði að dvelja í
Sandlækjarkoti á sumrin. Fyrstu árin
dvaldist ég þar með móður minni Vil-
borgu Kristbjörnsdóttir sem var að
heimsækja fósturforeldra, systur og
mág og um það leyti sem ég var kom-
inn á skólaaldur fór ég að sækja það
fast að fá að vera þar lengur en móðir
mín, sem var auðsótt mál. Innan við
tíu ára aldur dvaldi ég í Sandlækj-
arkoti frá því að skóla lauk á vorin og
fram að réttum að hausti. Minningar
frá dvöl minni í Sandlækjarkoti meðal
barna þeirra hjóna eru margar og var
hlutverk Eiríks í uppeldi mínu sem
barna þeirra hjóna mikið og margs er
að minnast frá þessum árum. Uppeld-
isaðferðir hans og konu hans voru
aðdáunarverðar. Mig rekur ekki
minni til þess að við krakkarnir höf-
um nokkurn tíma verið skömmuð öll
þau sumur sem ég dvaldist í sveitinni,
en ef við gerðum eitthvað sem Eiríki
þótti ekki við hæfi, eitthvað mætti
betur fara hjá okkur eða það sem við
vorum beðin um að gera mætti fara
betur, þá kom Eiríkur til okkar og tal-
aði við okkur sem jafningja með sinni
hógværu rödd um hversu misráðið
þetta eða hitt hefði verið og leiddi
okkur fyrir sjónir að það sem við
hefðum tekið okkur fyrir hendur
hefði hvorki verið rétt né skynsam-
legt af ungu fólki eða þá okkur voru
kennd þau handbrögð sem hann vildi
að væru notuð við viðkomandi verk.
Þegar ókunna gesti bar að garði
kynnti hann fjölskyldu sína og bættir
svo gjarnan við: „Við eigum nú eig-
inlega þennan rauðhærða líka, þetta
er sonur hennar Borgu og hann er
alltaf hjá okkur á sumrin.“ Hlutverk
Eiríks í uppeldi mínu, natni hans við
kenna mér að umgangast landið,
hirða um skepnur og önnur hefð-
bundin sveitastörf vekur mér enn að-
dáun og hefur verið mér gott vega-
nesti út í lífið. Við ýmis verkefni í lífi
mínu hef ég oft lagt það fyrir mig
hvernig málin hefðu verið leyst af
hendi Eiríks í Sandlækjarkoti og með
það að leiðarljósi hef ég alltaf fengið
farsæla lausn á málinu.
Megi Guð geyma kæran vin.
Elsku Magga, Ásgeir, Eiríkur,
Þórdís, Svanhildur, Arnar Bjarni og
fjölskyldur ég votta ykkur mína
dýpstu samúð.
Tryggvi Gíslason.
Ég kynntist öðlingshjónunum Ei-
ríki og Möggu árið 1973 þegar systir
mín, Sigrún, giftist Ásgeiri elsta syni
þeirra. Ég var borgarkona í húð og
hár, sem hafði aldrei verið í sveit að
eltast við rollur eða setið á hestbaki
og ég tala nú ekki um það að umgang-
ast kýr af nokkru viti. Þegar dóttir
mín Lára Björk fæddist urðu breyt-
ingar á þessu og við urðum fastagest-
ir í Sandlækjarkoti og á Klettum á
hverju sumri og Lára Björk fékk að
njóta alls þess sem sveitalífið hafði
upp á að bjóða með Söru Dögg
frænku sinni. Þær nutu sín út í ystu
æsar í drullumallinu innan um dýrin
og það þótti ekki tiltökumál þótt einn
skór eða stígvél lenti í fjóshaugnum,
það var ekkert haft um það. Hámark
sælunnar var þó á hverju hausti þeg-
ar réttað var í Gnúpverjahreppi. Þá
var haldið af stað austur til þess að
draga kindur í dilka. Ég mun alltaf sjá
fyrir mér þau hjónin, Eirík í réttarföt-
unum tilbúinn í slaginn og Möggu til-
búna með kaffið og allt gómsæta með-
lætið sem við fengum öll að njóta
þegar hlé var gert á drættinum. Þá
var spjallað og sungið af hjartans list.
Þarna var Eiríkur í essinu sínu í sveit-
inni sinni innan um fólkið sitt allt.
Gangan á eftir safninu í unaðslegu
umhverfinu er nokkuð sem gleymist
aldrei, borgarmanneskjan gaf sér
tíma til að líta til fjalla og gleyma sér
smá stund þegar áð var við Kálfá. Þá
var fólk nú ekkert að flýta sér, tíminn
stóð í stað.
Þegar komið var heim með safnið,
aðeins farið að húma, tók við veisla,
kjötsúpan hennar Möggu. Þá var
EIRÍKUR
BJARNASON
Þú, Guð míns lífs, ég loka
augum mínum
í líknarmildum
föðurörmum þínum
og hvíli sætt, þótt hverfi sólin bjarta,
ég halla mér að þínu föðurhjarta.
(Matt. Joch.)
Elsku Gaui minn.
Aðeins örfá síðbúin kveðjuorð frá
mér, ég má ekki láta það fara svo að
ég þakki þér ekki fyrir samfylgdina,
það var nú rétt rúmt árið á milli okk-
ar. Svo ég nefni eitthvað allar smala-
mennskuferðirnar, hvað þú varst
sterkur á við mig, svo er líka minn-
isstætt þegar við vorum að stokka
upp lóðirnar, þá var oft verið að
keppast við hver gæti nú betur. Við
GUÐJÓN RAGNAR
HELGI JÓNSSON
✝ Guðjón RagnarHelgi Jónsson
fæddist á Eyri í
Skötufirði 10. nóv-
ember 1936. Hann
lést á gjörgæsludeild
Landspítala við
Hringbraut mánu-
daginn 13. október
síðastliðinn og var
útför hans gerð frá
Hafnarfjarðarkirkju
20. október.
héldumst nokkurn veg-
inn í hendur þangað til
kom að lóðarflækju, þá
varst þú nú fljótur að
hjálpa mér, því þú áttir
svo gott hjarta, bless-
aður, en nóg um það.
Það er auðvitað
margt fleira sem verð-
ur bara geymt en ekki
gleymt og við rifjum
það upp þegar við hitt-
umst aftur, allavega
hef ég þá trú að við hitt-
umst öll aftur sem þótti
vænt hvert um annað,
ó, kæri bróðir minn.
Ég veit að góður Guð hefur tekið
þig svona mikið veikan í sína föður-
arma svo nú líður þér örugglega bet-
ur.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(Vald. Briem.)
Elsku Jóna, börn, barnabörn og
allir aðrir aðstandendur, Guð styrki
ykkur öll, þín systir,
María E. Jónsdóttir.