Morgunblaðið - 13.12.2003, Blaðsíða 18

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
18 LAUGARDAGUR 13. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Í
slenski hlutabréfamarkaður-
inn hefur rétt fyrr úr kútn-
um eftir niðursveiflu síðustu
þriggja ára en markaðir
annars staðar á Norður-
löndum, að mati Karin Forseke, for-
stjóra Carnegie-fjárfestingarbank-
ans sænska, sem hélt erindi í boði
Verðbréfastofunnar hf., samstarfs-
aðila Carnegie hér á landi, í Sunnu-
sal Hótels Sögu í gær.
Forseke sagði að í Svíþjóð hefði
t.d. ekkert fyrirtæki farið í frum-
útboð á hlutabréfum sl. 18 mánuði
sem væri einsdæmi. „Það er mjög
óvenjulegt að ekkert útboð hafi verið
í heila 18 mánuði. En þegar slíkt
hlutafjárútboð verður mun það
marka lok niðursveiflu síðustu ára,“
sagði Karin Forseke á fundinum.
Hún segir að aukin trú sé nú á
hlutabréfamörkum á Norðurlönd-
unum og það eina sem vanti sé eitt
frumútboð til að brjóta ísinn. Hún
segir að það muni gerast á fyrri
helmingi næsta árs, nokkur slík séu í
pípunum hjá Carnegie, sem og í öðr-
um fjármálafyrirtækjum.
Karin Forseke er komin til Ís-
lands ásamt eiginmanni sínum til að
vera við opnun Carnegie-listsýning-
arinnar sem opnuð var í Gerðarsafni
sl. fimmtudag, auk þess að funda
með forsvarsmönnum Verð-
bréfastofunnar.
Fyrsti kvenforstjórinn
Forseke er 48 ára gömul og hóf
störf hjá Lundúnaútibúi Carnegie-
fyrirtækisins árið 1997. Hún var ráð-
in forstjóri fyrirtækisins í byrjun
þessa árs. Forseke er fyrsta konan
við stjórnvölinn í 200 ára sögu fyrir-
tækisins og annar af tveimur kven-
bankastjórum í Svíþjóð í dag.
Carnegie-fyrirtækið er annar
stærsti fjárfestingarbankinn á Norð-
urlöndum með útibú í sjö löndum og
starfsmenn eru 780.
„Það hefur verið frábært að starfa
sem forstjóri Carnegie-fjárfesting-
arbankans, og ég hvet alla til að setja
markið hátt. Ég hef átt góðan at-
vinnuferil og verið mjög heppin, en
heppnin kemur ekki af sjálfu sér,
hver er sinnar gæfu smiður,“ sagði
Forseke.
Í Svíþjóð, líkt og hér á landi, hefur
mikil umræða farið fram um hluta-
félög og stjórnunarhætti í þeim. Þá
hefur farið fram öflug umræða um
stjórnarþátttöku kvenna. Forseke
sagði á fundinum að sú umræða ætti
ekki að snúast um að koma konum í
stjórnir fyrirtækja heldur að konur
ættu almennt að taka jafnan þátt í
mótun samfélagsins.
„Ég er ánægð með að hafa þrosk-
ast í bandaríska umhverfinu þar sem
áherslan er öll á árangur, það skiptir
þá ekki máli hvers kyns þú ert, eða
hverrar þjóðar.“
Forseke er eins og áður sagði
menntuð í Bandaríkjunum og fór
þangað frá Svíþjóð 18 ára gömul.
Hún bjó í Bandaríkjunum í 16 ár og
eftir það bjó hún í Lundúnum í 13 ár
og stjórnaði þar viðskiptagólfi fram-
virkra samninga í Kauphöllinni í
London um tíma þangað til hún hóf
störf hjá Carnegie. Nú er hún komin
heim til Svíþjóðar eftir 30 ára útlegð.
„Menn spyrja mig oft, hvernig það
sé að vera orðinn forstjóri og kven-
kyns í ofanálag. Þá svara ég á þá leið
að mesta breytingin hjá mér á þessu
ári hafi verið að flytja til Svíþjóðar
og að reyna að aðlagast sænskri
menningu á nýjan leik. Ég finn mig
vel í starfinu, enda hef ég verið í
bransanum í um 20 ár. Þessi áhersla
á árangur sem ég vandist í Banda-
ríkjunum yfirvinnur ákveðnar hindr-
anir sem viðgangast í öðrum löndum,
eins og það að menn séu að líta til
þess hvers kyns maður er, hver upp-
runi manns er. Aðalmálið er að skila
sínu.
Varðandi það að vera kona þá var
það einu sinni að þegar ég var fátæk-
ur verðbréfamiðlari í Bandaríkj-
unum, og var að velta fyrir mér
hvort ég ætti einhverja framtíð í
þessari grein sagði einn vinur minn:
Lífið er dans. Það er undir þér komið
að gera það besta úr því. Líttu bara á
Fred Astaire og Ginger Rogers. Líf-
ið er eins og þau að dansa. Hann er
frægur og græðir mest, hún dansar
alveg eins vel, er ekki alveg eins
fræg en græðir líka peninga, en
munurinn á þeim er sá að hún dans-
ar aftur á bak og þarf að vera á háum
hælum.“
Sjálfstæður banki
Í erindi sínu lagði Forseke áherslu
á að Carnegie væri sjálfstæður fjár-
festingarbanki og átti þá við að hann
væri ekki með viðskiptabanka-
starfsemi. „Ég tel betra að hafa
þessa starfsemi aðskilda. Í þessum
heimi sem við lifum í þar sem er mik-
il samkeppni þarf maður að vera með
hágæðavörur í boði og því er það
mikilvægt að vera sjálfstæður og
einbeittur fjárfestingarbanki. Það er
einnig mjög mikilvægt fyrir okkur að
vera norrænn banki og fá að vera
með í því að stuðla að skilvirkum
fjármagnsmarkaði á Norðurlönd-
unum, fjármagnsmarkaði sem getur
boðið efnahagslífinu í hverju landi
nægt áhættufjármagn til að kynda
undir vexti og framförum. Það er
mikilvægt að efla norræna fjár-
magnsmarkaði og getu þeirra til að
veita áhættufjármagn út í atvinnu-
lífið. Ég tel að kostnaðurinn af þessu
fé aukist eftir því sem fjær dregur
landinu sem á að nota það í. Þess
vegna meðal annars tel ég að nýleg
ákvörðun finnsku og sænsku kaup-
hallanna að sameinast hafi verið
stórt skref í rétta átt og ég held að
sameiningar norrænna kauphalla
muni halda áfram þannig að til verði
samnorrænn markaður í framtíð-
inni.“
Forseke segir að hafandi búið er-
lendis í 30 ár viti hún hvaða augum
fjárfestar í Bretlandi og Bandaríkj-
unum líta á Norðurlöndin. Á þau sé
litið sem einn markað. „Til Norður-
landanna fara um 10% af því fjár-
magni sem bandarískir fjárfestar
nota í evrópskar fjárfestingar sínar.“
Carnegie er að sögn Karen Fors-
eke með mjög öfluga greiningardeild
sem greinir fyrirtæki sem samanlagt
standa fyrir 95% af útistandandi
hlutafé á norræna markaðnum. Hún
segir að fyrirtækið sé því öflugt í
þjónustu við alþjóðlega fjárfesta
hvað varðar fjárfestingar á Norð-
urlöndunum „Við erum og viljum
vera fyrsta val alþjóðlegra fjárfesta
sem vilja þreifa fyrir sér á Norð-
urlöndunum.“
Spurð á fundinum um við-
skiptasiðferði og valréttarsamninga
og skyld mál, sagði Forseke að sið-
fræðiumræðan væri mjög mikilvæg,
en að lokum snerist þetta um
gegnsæi og að menn færu eftir al-
mennt viðteknum venjum um hvað
teldist rétt og siðlegt. „Síðan geta
hlutirnir farið úr böndunum og þá
fara menn gjarnan út fyrir ramma
laganna og missa tengingu við veru-
leikann.
Við hjá Carnegie höfum þá trú að
mikilvægt sé fyrir framþróun fyr-
irtækja að starfsmenn séu sem flest-
ir hluthafar og eigi hagsmuna að
gæta um framþróun fyrirtækisins.
Við erum líka með hagnaðarskipt-
ingar kerfi, en helmingur rekstr-
arhagnaðar hvers árs fer til starfs-
manna, en hinn helmingurinn fer til
hluthafa sem arður.“
Rétti leiðtoginn í dag
Karin Forseke settist stuttlega
niður með blaðamanni Morgunblaðs-
ins eftir fundinn.
Innt eftir því hvort stjórnunarstíll
hennar væri frábrugðinn stjórn-
unarstíl karlkyns stjórnanda sagðist
hún lítið geta sagt um það, enda
hefði hún aðeins reynslu af öðru
hlutverkinu, eins og hún orðaði það.
„Það sem skiptir máli er að setja
rétta manneskju með réttu getuna á
rétta tímanum í leiðtogastarfið. Fyr-
irtæki fara í gegnum mörg þroska-
skeið, rétt eins og fólk, og stjórnunin
þarf að laga sig að því. Í dag finnst
mér ég vera rétti leiðtoginn fyrir
Carnegie, en ég hefði kannski ekki
verið það fyrir nokkrum árum. Þetta
er ekki spurning um kyn eða annað
slíkt.“
Spurð um mikilvægi Carnegie-
listaverðlaunanna fyrir fyrirtækið
sagði Forseke að það verkefni væri
fyrirtækinu mjög mikilvægt.
„Carnegie-myndlistarverðlaunin
er eitthvað sem við erum að gera fyr-
ir listamennina. Menning er mik-
ilvæg í samfélaginu og við viljum
hvetja listamenn með þessum hætti
til þess að búa áfram til góða mynd-
list.“
Spurð að því hvort Carnegie-
verðlaunin væru mikilvæg ímynd
Carnegie-fjárfestingarbankans
sagði Karin að Carnegie-nafnið væri
vel þekkt út af fyrir sig. „Carnegie-
verðlaunin lifa sínu eigin lífi, en þau
bera okkar nafn og nafnið er okkur
mikilvægt. Það þarf að standa fyrir
hámarksgæði. Tengingin við verð-
launin hefur verið mjög jákvæð.“
Spurð hvort hún væri myndlist-
arunnandi sagði Forseke að hún
væri kannski ekki manna fróðust um
myndlist en nyti þess að fara á söfn
og í gallerí og læsi sér til um mynd-
list. „Góð myndlist gefur mér birtu
og yl í tilveruna,“ sagði Karin Fors-
eke að lokum.
Íslenski markaðurinn
fyrri til að ná sér
tobj@mbl.is
Karin Forseke, forstjóri Carnegie-fjárfest-
ingarbankans, segir að engin frumútboð
hlutabréfa hafi átt sér stað í 18 mánuði í
Svíþjóð. Þóroddur Bjarnason hlustaði á
erindi Forseke í Sunnusal í gær og ræddi
stuttlega við hana um leiðtoga og myndlist.
Morgunblaðið/Eggert
Karin Forseke, forstjóri Carnegie-fjárfestingarbankans.
STJÓRN Flugleiða hefur samþykkt
að veita 19 stjórnendum félagsins
kauprétt á hlutabréfum í félaginu 1.
desember árið
2005 á því með-
algengi sem var á
bréfum í félaginu
síðastliðna fimm
viðskiptadaga.
Þetta eru for-
stjóri Flugleiða,
framkvæmda-
stjóri Flugleiða,
6 yfirmenn Ice-
landair stærsta dótturfélags Flug-
leiða og framkvæmdastjórar 11
annarra dótturfélaga Flugleiða.
Samanlagt 110 milljónir
Samanlagður kaupréttur þessara
einstaklinga er 110 milljónir króna
að nafnvirði á genginu 5,97, með-
algengi síðustu fimm viðskiptadaga
fyrir ákvörðun stjórnarinnar. Sölu-
verð er samkvæmt því 656,7 millj-
ónir króna.
Þessir stjórnendur geta nýtt
kauprétt á framangreindu gengi í
fjórar vikur frá og með 1. desember
2005.
Kaupréttur Sigurðar Helgason-
ar, forstjóra Flugleiða, er
13.400.335 kónur að nafnvirði, eða
80 milljónir að kaupverði. Kaup-
réttur 6 yfirmanna Icelandair er
samanlagt 31.825.826 krónur að
nafnvirði.
Kaupréttur
hjá Flug-
leiðum
LOKAGILDI HELSTU HLUTABRÉFAVÍSITALNA
Evrópa Lokagildi breyt.%
Úrvalsvísitala aðallista .......................................... 2.078,02 0,55
FTSE 100 ................................................................ 4.347,60 0,38
DAX í Frankfurt ....................................................... 3.860,13 0,03
CAC 40 í París ........................................................ 3.470,60 0,08
KFX Kaupmannahöfn ............................................. 244,08 0,29
OMX í Stokkhólmi .................................................. 617,53 0,01
Bandaríkin
Dow Jones .............................................................. 10.042,16 0,34
Nasdaq ................................................................... 1.949,00 0,34
S&P 500 ................................................................. 1.074,14 0,27
Asía
Nikkei 225 í Tókýó ................................................. 10.169,66 0,94
Hang Seng í Hong Kong ......................................... 12.594,42 0,32
Viðskipti með hlutabréf
deCODE á Nasdaq ................................................. 8,30 4,1
Big Food Group í Kauphöllinni í London ............... 148,00 -1,7
House of Fraser í Kauphöllinni í London .............. 95,25 1,9
STOFNANDI bandarísku
verslunarkeðjunnar Gap, Don-
ald Fisher, hefur ákveðið að
hætta sem stjórnarformaður
félagsins í maí á næsta ári.
Donald Fisher, sem er 75 ára
að aldri, ætlar að sækjast eftir
því að sitja áfram í stjórn fé-
lagsins en sonur hans, Robert
Fisher, mun taka við stjórnar-
formennskunni.
Gap er stærsta fataverslun-
arkeðja í Bandaríkjunum en
auk Gap-verslana á félagið
fataverslanakeðjurnar Banana
Republic og Old Navy.
Í yfirlýsingu frá Donald
Fisher kemur fram að hann sé
sannfærður um að góðar horfur
séu í rekstri félagsins og því sé
rétti tíminn nú fyrir hann að
hætta sem stjórnarformaður
félagsins.
Stofnuð árið 1969
Robert Fisher hefur starfað
fyrir Gap í San Francisco í
nítján ár. Hefur hann m.a. stýrt
fjármálum Gap þar sem og ver-
ið framkvæmdastjóri Banana
Republic.
Donald Fisher stofnaði Gap í
San Francisco árið 1969. Í
fyrstu versluninni voru einung-
is seldar gallabuxur og tónlist. Í
dag eru Gap-verslanirnar orðn-
ar yfir 4.200 talsins víðsvegar
um heiminn.
Stofnandi
Gap víkur