Morgunblaðið - 15.12.2003, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. DESEMBER 2003 11
Lestrarleikur Morgunblaðsins
31731
Taktu þátt á mbl.is
Fiskbúðin Vör
Höfðabakka 1 • sími 587 5070f í i
Veisla hjá fiskikónginum
Fljótlegt og þægilegt
í jólaösinni
Fiskréttir 799kr. pr/kg.
Ath. Opið laugardaga
Bæjarlind 12, Kópavogi, sími 544 2222
Opið: mán.-fös. frá kl. 11-18.00
lau. frá kl. 10-18.00 - sun. frá kl. 12-18.00
MUNIÐ
GJAFAKORTIN
Jóla- og
samkvæmis-
fatnaður í
miklu úrvali
St. 36-56
ÍSLENSK stjórnvöld náðu í meginat-
riðum helstu markmiðum sínum með
einkavæðingu ríkisfyrirtækja á árun-
um 1998–2003 og framkvæmdanefnd
um einkavæðingu fylgdi almennt
settum verklagsreglum við sölu fyr-
irtækja og hafði markmið stjórnvalda
með einkavæðingu að leiðarljósi í
störfum sínum. Nokkrir hnökrar voru
þó einstökum tilvikum að því er fram
kemur í nýrri skýrslu Ríkisendur-
skoðunar um þessi efni, en skýrslan
var samin að beiðni VG.
Athuguð var sala og sölutilraunir á
níu fyrirtækjum í eigu ríkisins og
einkum athuguð endurskipulagning
fyrirtækja fyrir sölu, markmið með
sölu, tímasetning, verðmætamat,
söluaðferð, mat á kauptilboðum og
kostnaði og tekjum við einkavæðingu.
Fram kemur að umrædd fyrirtæki
voru alla jafna vel undirbúin fyrir sölu
og sömuleiðis að markmið stjórnvalda
voru höfð að leiðarljósi í söluferlinu.
„Þá verður ekki sagt annað en að sala
fyrirtækjanna hafi almennt verið
heppilega tímasett ef undan er skilin
sölutilraun ríkisins á Landssíma Ís-
lands hf. sem gerð var þegar verð-
bréfamarkaðurinn var í mikilli lægð.
Að jafnaði fylgdi framkvæmdanefnd
um einkavæðingu þeirri verklags-
reglu að meta verð fyrirtækja eftir
markaðsvirði þeirra. Sá galli er hins
vegar á verklagsreglum nefndarinnar
að þar kemur ekki nógu skýrt fram
hvernig standa skuli að endanlegri
verðlagningu sem hlýtur alltaf að ráð-
ast af markaðsaðstæðum hverju
sinni. Ríkisendurskoðun telur að ekki
sé hægt að setja algilda reglu um
æskilegt sölufyrirkomulag á ríkisfyr-
irtækjum heldur þurfi að ákveða það
hverju sinni. Að jafnaði virðist þó best
að hafa sem fæst skilyrði umfram þau
sem lög kveða á um. Ríkið virðist t.d. í
aðeins skamman tíma geta náð fram
markmiðum um dreifða eignaraðild.
Þá virðist sú aðferð hafa verið óheppi-
leg að auglýsa ráðandi hlut í Lands-
banka Íslands hf. og Búnaðarbanka
Íslands hf. í einu. Í fyrsta lagi var ekki
komin reynsla á þá söluaðferð sem
valin var og í öðru lagi gaf hún minni
möguleika á að viðhalda samkeppni
milli áhugasamra kaupenda,“ segir
meðal annars í frétt um skýrsluna.
Þá kemur fram að kostnaður nam
rúmum 410 millljónum króna á tíma-
bilinu sem er um 0,76% af andvirðinu.
Þegar sameiginlegum kostnaði vegna
framkvæmdanefndar um einkavæð-
ingu og kostnaði vegna tilraunarinnar
til að selja Landsímann er bætt við
nemur hann 680 milljónum kr. eða
1,24% af söluandvirðinu sem er 55
milljarðar kr. Kostnaður á bilinu
1–3% er almennt talinn innan marka.
„Þó að stjórnvöld hafi þegar á
heildina er litið náð meginmarkmið-
um sínum með einkavæðingunni er
oft erfitt að meta nákvæmlega hvern-
ig til tókst þegar horft er til einstakra
tilvika. Með sölu Landsbanka Íslands
hf. og Búnaðarbanka Íslands hf. varð
íslenski fjármálamarkaðurinn að vísu
samkeppnishæfari, sterkari til útrás-
ar og skilvirkari en hann var 1998.
Fátt bendir hins vegar til þess að
þjónustugjöld viðskiptabankanna hafi
lækkað og hagur almennings þar með
vænkast eins og að var stefnt. Þá má
einnig deila um hvort það markmið
ríkisins að fá hámarksverð fyrir eign
sína hafi náðst við sölu bankanna. Á
sama hátt má deila um þýðingu einka-
væðingarinnar við að efla hlutabréfa-
markaðinn þegar til lengri tíma er lit-
ið þar sem einungis nokkur hluti
seldra fyrirtækja ríkisins, þ.e. fjár-
málastofnanirnar, eru á almennum
markaði. Margir sem keyptu hluta-
bréf þegar fyrirtæki voru einkavædd
hafa líka selt hlut sinn og í sumum til-
vikum hafa stórir eignarhlutir safnast
á fárra hendur,“ segir einnig.
Markmið einkavæðingar
náðust í meginatriðum
Ríkisendurskoðun hefur sent frá sér skýrslu um
einkavæðingu á árunum 1998–2003
Á ANNAN tug íslenskra fyrirtækja
hefur skriflega lýst yfir áhuga á því að
koma að uppbyggingastarfi undir
stjórn Bandaríkjanna í Írak, en að
sögn Hauks Ólafssonar, sendifulltrúa
í utanríkisráðuneytinu, hefur ekki
verið ákveðið hvort af því verði og þá
á hvaða sviðum. Bandarísk stjórnvöld
hafa ákveðið að verja 18,6 milljörðum
bandríkjadala í uppbyggingaverkefni
og hafa einskorðað útboð í verkin við
fyrirtæki frá Bandaríkjunum, Írak og
löndum sem studdu aðgerðirnar í
Írak. Alls eru 63 ríki á listanum og þar
á meðal Ísland.
Haukur segir að 10 til 15 íslensk
fyrirtæki hafi sýnt áhuga á að koma
að enduruppbyggingunni í Írak og
hafi utanríkisráðuneytið komið ósk-
um þeirra á framfæri við Bandaríkja-
stjórn auk þess sem fulltrúar þeirra
hafi fyllt út ákveðin eyðublöð í þess-
um tilgangi og komið þeim til banda-
rískra stjórnvalda í haust. „Eftir því
sem ég veit best hefur ekkert komið
út úr þessu ennþá,“ segir Haukur og
bendir á að mikil óvissa sé enn í Írak
með tilliti til öryggisástandsins og því
sé lítið að gerast í þessum málum.
„Það eru fáir sem treysta sér nú inn í
Írak,“ segir hann, „og allir eru í bið-
stöðu. Skriðan er ekki farin af stað
vegna öryggisástandsins.“
Það er undir Bandaríkjamönnum
komið hvaða fyrirtækjum verður boð-
ið að taka þátt í þessu uppbygging-
arstarfi. Haukur segir að Bandaríkja-
menn hafi meðal annars óskað eftir
því að Ísland komi að gervilimaverk-
efni í samvinnu við stjórnvöld í Kúveit
og þess vegna hafi utanríkisráðuneyt-
ið verið í viðræðum við Össur hf.
Framlag í sjóði
Fyrr á árinu ákvað ríkisstjórn Ís-
lands að verja 300 milljónum króna í
mannúðaraðstoð og enduruppbygg-
ingu í Írak. Haukur segir að búið sé
að verja um 100 milljónum króna í
neyðar- og mannúðaraðstoð vegna
þessa, en um sé að ræða framlög til
Rauða krossins, Hjálparstofnunar
kirkjunnar, Barnaheilla, matvæla-
áætlunar Sameinuðu þjóðanna og
vegna friðargæsluverkefnis í Suður-
Írak.
10–15 íslensk fyrirtæki hafa áhuga
á uppbyggingarstarfi í Írak
Óljóst hvort Íslend-
ingar verða með
Ísland á lista 63 ríkja sem mega
taka þátt í útboðum í Írak
ÞRÓUNARFÉLAG miðborgarinnar veitti nú á laug-
ardaginn versluninni „Gull í grjóti,“ Skólavörðustíg
4, „Jólagluggann 2003“, en árlega veitir félagið við-
urkenningu fyrir bestu gluggaútstillingu og skreyt-
ingar í tilefni jólahátíðarinnar. Verðlaununum er
ætlað að vera hvatning til kaupmanna um að huga
vel að andlitum verslana sinna, gluggunum og færa
um leið hátíðarblæ jóla og áramóta yfir miðborgina.
Eigendur verslunarinnar Gull í grjóti eru þau
Hjördís Gissurardóttir, Ingibjörg Pálsdóttir, Hall-
fríður, Kristín Geirsdóttir og Ítalinn Pasquale. Þau
eru öll gullsmiðir og skartgripahönnuðir og þrjú
þeirra menntuð í Flórens. Öll hafa þau tekið þátt í
samsýningum víða um heim.
Jólaglugginn 2003
verðlaunaður
Morgunblaðið/Eggert
Gluggi verslunarinnar Gull í grjóti þótti fallegasti jóla-
glugginn í ár, enda prýðilega skreyttur.