Morgunblaðið - 17.12.2003, Blaðsíða 26

DAGLEGT LÍF
26 MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Sigurður Jónsson lögreglufulltrúi við Lögreglu-skóla ríkisins hjólar gjarnan í vinnuna. Hannbýr í Mosfellsbæ og starfar í Árbæ.
Á stýrinu er GPS-mælir hjólreiðamanninum bæði til
skemmtunar og upplýsingar. „Maður er alltaf að reyna
að bæta tímann,“ segir hann. Metið er 15 mínútur og
40 sekúndur. „Ég er að jafnaði 20 mínútur á leiðinni,
hef lengst verið hálftíma. Annars fer þetta eftir dags-
forminu.“
Sigurður leggur af stað klukkan hálf sjö á morgnana
og fer síðan beint í tækjasalinn á Krókhálsi að lyfta.
Hann er því ferskur þegar hann mætir í kennslu
klukkan átta í Lögregluskólanum.
Sigurður kýs að hjóla í vegöxlinni á kafla leið-
arinnar til að forðast bifreiðarnar. „Ökumenn eru mis-
vakandi fyrir hjólareiðafólki,“ seg-
ir hann en þrátt fyrir það séu
hjólreiðar ótvírætt frábær ferða-
máti.
Sigurður er vel útbúinn á hjól-
inu: Í góðri úlpu með vind- og
vatnsþétta flíshanska, húfu og svo
auðvitað traustan hjálm. Hjólið er
með ljósum að framan og aftan og
240 nöglum í hvoru dekki. „Það er
gríðarlegur munur að vera á nögl-
um í ísingunni,“ segir hann.
Honum finnst að almennt séu
aðstæður fyrir hjólreiðamenn ekki
góðar – og er harður stuðnings-
maður stofnbrautakerfis fyrir hjól.
„Alvöru stígakerfi fyrir hjólreiðar
myndi létta mjög á vegakerfinu og
fækka bílum,“ segir hann.
R
eiðhjólið flokkast undir
vistvæn og sjálfbær
samgöngutæki. Mann-
eskjan knýr það áfram
með eigin orku, og þarf
ekki að festa kaup á bensíni eða olíu.
Hún tekur hvorki frá umhverfi sínu
né bætir óæskilegum efnum við and-
rúmsloftið.
Bifreiðin er vissulega þarfaþing, en
ef borgar- og bæjarbúar gætu vanið
sig á notkun reiðhjóla í þeim mæli
sem kostur er – þá væri margt fengið.
Í sumar stóð átakið Ísland á iði fyr-
ir heilsueflingaverkefninu „Hjólað í
vinnuna“. Í september
var samgönguvika hald-
in þar sem einn dagur
var helgaður hjólreiðum.
Núna í vetur hjóla menn
enn í vinnuna þrátt fyrir
snjó og jafnvel hálku. Og
þrátt fyrir lélega stöðu hjóla í gatna-
kerfi borga og bæja. Reiðhjólið
þarfnast óneitanlega velvildar yfir-
valda og áhuga til að auka hlut þess
samgöngutækja á meðal.
Versti hjólastígurinn
Hjólið vinnur hægt og bítandi á –
undanfarið hafa t.d. verið sett upp ný
hjólastæði í borginni t.d. í grennd við
Austurvöll. Einstök fyrirtæki hafa
sinnt hjólreiðum, starfsmenn Flug-
málastjórnar búa t.d. við fyrir-
myndargóð hjólaskýli.
Reiðhjólið er ekki aðeins tæki til að
fara á milli staða í blíðviðri á sumrin,
því með ljósum og nagladekkjum er
það kjörið til vetrarferða. Brýnasta
verkefnið núna er því að betrumbæta
hjólreiðastígana – sem eru misjafnir.
Nýlega var t.d. umræða á vef Ís-
lenska fjallahjólaklúbbsins (ÍSFH)
um versta stíginn:
„Versti stígurinn er að mínu mati
hreinlega Kópavogur eins og hann
leggur sig, ef frá er talinn Fossvogs-
hlutinn. Það eru t.d. engar tengingar
við Breiðholtið, né Garðabæ, Kárs-
nesstígurinn er ekki ennþá malbik-
aður alla leið og týnist í hafnar/
iðnaðarhverfinu,“ skrifar hjólreiða-
maður á umræðusíðu ÍSFH.
Annar skrifar: „Val mitt er stígur-
inn meðfram Miklubraut. Val mitt
byggist á því að það er svo gott sem
enginn stígur þar. Lélegar tengingar
við gatnamót, sérstaklega við
Kringlumýrarbraut. Einnig er ekkert
endurnýjað á móts við DV.“
Viðhorf til hjólreiða
Hjólreiðar hafa ekki verið hátt
skrifaðar í metnaðarfullum sam-
gönguáætlunum ríkis-
valdsins. Bifreiðin hefur
verið í öndvegi og hags-
munir hjólreiðamanna
hornreka.
Sjálfbærar samgöngur
eru þó eitt af höfuðmark-
miðum samgönguáætlunar íslenskra
stjórnvalda – og þar má búast við að
reiðhjólið komi fljótlega til sögunnar.
Áherslan á sjálfbærar samgöngur er
einnig greinileg í samþykktum nor-
rænu ráðherranefndarinnar til að
stuðla að umhverfis- og heilbrigðis-
vænum samgönguháttum. Evrópu-
sambandið er einnig mjög áfram um
hjólreiðar í borgum og hefur gefið út
handbók um málið: The handbook
Cycling: the way ahead for towns and
cities (1999). Þessi handbók er núna í
íslenskri þýðingu sem umhverfis-
ráðuneytið veitti styrk til.
Stígar góð fjárfesting
Reiðhjólið hefur m.ö.o. verið litið
hýru auga undanfarið í samgöngum
vegna ótta manna við losun gróður-
húsalofttegunda vegna annarra sam-
göngutækja. Hugmyndin er að æski-
legt sé að greiða fyrir þessu
samgöngutæki í borgum og bæjum.
Fjárfesting í hjólreiðastígum er orðin
vænlegur kostur.
Nú hefur tillaga til þingsáætlunar
verið lögð fram af þingmönnum allra
flokka – hjólinu til heilla. Þingskjal
321 – 283 mál á 130. löggjafarþingi er
tillaga um stofnbrautakerfi fyrir hjól-
reiðar og er Kolbrún Halldórsdóttir
alþingismaður fyrsti flutningsmaður.
Aðrir flutningsmenn eru Dagný
Jónsdóttir, Gunnar Birgisson, Rann-
veig Guðmundsdóttir og Sigurjón
Þórðarson.
Alvöruvalkostur ökumanna
Hópurinn vill í stuttu máli að rík-
isstjórnin skipi nefnd og að hlutverk
hennar verði að undirbúa áætlun og
lagabreytingar til að hjólreiðar geti
orðið að viðurkenndum og fullgildum
kosti í samgöngumálum. „Hjólreiðar
verði sérstaklega skilgreindar og
þeim fundinn staður í vegalögum [...]
Hjólreiðabrautakerfið skal tengja
saman þéttbýlisstaði og hjólreiða-
stíga einstakra sveitarfélaga við þjóð-
vegakerfið. Einnig skal gert ráð fyrir
stofnbrautum gegnum þéttbýlisstaði
með svipuðu fyrirkomulagi og gildir
um þjóðvegi í þéttbýli,“ segir í þing-
skjalinu. Markmiðið er að hjólreiðar
verði alvöruvalkostur.
Hjólreiðar eru því ekki bara þáttur
í útivist og heilsusamlegri hreyfingu,
heldur eru þær æskilegt samgöngu-
tæki í borgum og bæjum og til ferða á
milli þéttbýlisstaða. „Þannig er það til
vansa að sveitarfélögin á höfuðborg-
arsvæðinu skuli ekki tengd með hjól-
reiðabrautum,“ stendur í greinargerð
með tillögunni um stofnbrautakerfi
fyrir hjólreiðar.
Hjólreiðar í vegalög
Margir þættir mæla með hjólreið-
um og að ástæða sé til að gera þær
þægilegri og öruggari í borgum og
bæjum. Margt í þágu hjólreiða hefur
verið framkvæmt síðastliðin ár –
stígakerfið í Reykjavík hefur verið
aukið og endurbætt og leiðakort úti-
vistarstíga var afhjúpað með viðhöfn
á hjólreiðadaginn 17. september. Er
það staðsett við vesturenda göngu-
brúarinnar yfir Kringlumýrarbraut í
Fossvogi.
Markmið þingsályktunartillög-
unnar er að hjólreiðar verði við-
urkenndur og fullgildur kostur í sam-
göngumálum – hjólreiðar komist í
vegalög.

SAMGÖNGUTÆKI | Hjólreiðar eru ekki bara þáttur í útivist og heilsusamlegu líferni yfir sumarmánuðina
Hjólreiðar bæta menninguna
Reiðhjólið er sjálfbært
samgöngutæki, æskilegt
jafnt sumar sem vetur.
Gunnar Hersveinn
kannaði aðstæður til að
hjóla í vinnuna á vetrum
og þingsályktunartillögu
um stofnbrautakerfi fyr-
ir hjól.
Morgunblaðið/Eggert
Umhverfisvænn farkostur: Þeir sem óttast gróðurhúsaáhrif líta reiðhjólið
æ hýrari augum og þykir æskilegt að hafa fyrir það greiðfærari götur.
Bifreiðin hefur
verið í öndvegi
og hagsmunir
hjólreiðamanna
hornreka.
TENGLAR
.....................................................
www.hjol.org
http://www.mmedia.is/~ifhk
http://hfr.vortex.is/
http://www.tsf.fo/tsf/index.html
guhe@mbl.is
Galdurinn við notkun reið-hjóla yfir vetrarmánuðinafelst einfaldlega í útbúnaði
ökutækis og hjólreiðamanns.
Vanbúið hjól er best geymt í
geymslunni – en fullbúið hjól ræður
við allar aðstæður – og kemur fólki
á leiðarenda.
Hjól: Góð nagladekk, ljós að
framan og aftan, vatnsheldar tösk-
ur á bögglabera.
Maður: Hlýir hanskar, eyrnahlíf-
ar, hlýjar síðar, vind- og regnheld-
ur léttur og þjáll galli, vatnsheldir
skór.
Ráð: Nauðsynlegt er að fara var-
lega og vera á velupplýstum öku-
tækjum vegna þess að enn þurfa
ökumenn bíla og hjóla að mætast á
sömu akbrautunum í skammdeg-
inu.
Morgunblaðið/Eggert
Vetrarhjólið
Morgunblaðið/Eggert
Góður útbúnaður: GPS-tækið til
skemmtunar og upplýsingar.
Frábær ferðamáti
Hjólar í vinnuna: Sigurður reynir að bæta tímann.