Morgunblaðið - 17.12.2003, Blaðsíða 31
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 2003 31
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT
áhugamanna hélt tónleika í Seltjarn-
arneskirkju á sunnudaginn var. Á
efnisskránni
voru tvær tón-
smíðar, Búlgar-
skur dans eftir
Pavel Smid og pí-
anókonsert nr. 1
eftir Sjost-
akovich. Vegna
rangra upplýs-
inga kom undir-
ritaður of seint á
tónleikana og
missti af verki Smids; verður því að-
eins fjallað um síðara atriði dagskrár-
innar.
Peter Máté píanóleikari var í aðal-
hlutverki og var leikur hans í sér-
kennilegu ójafnvægi við hljómsveit-
ina, sem var miklu minni en
venjulega tíðkast, aðeins tuttugu og
einn strengjaleikari auk eins
trompetleikara. Náði þessi litli hópur
alls ekki að leika með æskilegum
styrk og var útkoman sú að í veikum
köflum fyrsta þáttar yfirgnæfði pí-
anóið hljómsveitina. Ekki er hægt að
gera sömu kröfur til sinfóníuhljóm-
sveitar áhugamanna og þeirra sem
þiggja laun fyrir störf sín og hefði
Peter því átt að gæta sín á þessu og
leika veikar þegar við átti.
Í fyrsta þætti píanókonsertsins
teflir Sjostakovich fram sterkum
andstæðum, annars vegar er drama-
tísk alvörugefni, en hins vegar gam-
ansemi og háð. Alvaran var til staðar
í einbeittum leik Peters, en nokkuð
skorti léttleikann í hröðum köflum
þáttarins, og því komst trúðsleg kald-
hæðni tónlistarinnar ekki til skila.
Tæknilega var leikur Peters ekki
fyllilega nákvæmur, nokkrar óheppi-
legar feilnótur heyrðust sem voru
greinilegar í litlu rými kirkjunnar.
Hefðu þær örugglega verið minna
áberandi ef stuðningur hljómsveitar-
innar hefði verið eins og verkið
krefst.
Leikur Peters var betri í hinum
þáttum konsertsins, sá hægi, sem er
afar átakamikill var verulega sann-
færandi í skapheitri túlkuninni, og
það sem á eftir kom var yfirleitt
glæsilegt. Eins og áður sagði var
stuðningur hljómsveitarinnar lítill,
og samspil hljómsveitarinnar og ein-
leikarans undir lok konsertsins varð
því aldrei að þeirri flugeldasýningu
sem tónskáldið ætlaðist til, en miðað
við aðstæður var þáttur Peters þarna
sennilega eins góður og mögulegt
var.
Hinn einleikarinn, David Nootebo-
om, spilaði á trompet, og þar sem
hann var eini blástursleikarinn, var
hlutverk hans mjög veigamikið (upp-
haflega hugmynd Sjostakovich var að
semja trompetkonsert). Olli frammi-
staða hans nokkrum vonbrigðum, því
leikur hans var fremur klúðurslegur,
jafnvel óhreinn þegar verst lét. Var
það ekki fyrr en í síðasta þætti sem
hann náði sér á strik, sem var heldur
seint.
Ingvar Jónasson stjórnaði hljóm-
sveitinni og gerði það vel; hann fylgdi
píanóleikaranum ágætlega. Var leik-
ur strengjaleikaranna, miðað við
tækni og kunnáttu, fyllilega í anda
verksins.
Í lok tónleikanna stjórnaði Ingvar
tveimur jólasálmum og reyndi að fá
áheyrendur til að taka undir. Það var
fremur misheppnað; fólk er sjálfsagt
orðið leitt á að heyra jólalagasíbylj-
una úr öllum hornum bæjarins. Jóla-
lögin pössuðu líka illa á eftir tónsmíð
Sjostakovich, sem var, ef minnið svík-
ur mig ekki, yfirlýstur trúleysingi, og
hefði farið betur á að sleppa þessu at-
riði alveg.
Hvar var trúðurinn?
TÓNLIST
Seltjarnarneskirkja
Pavel Smid: Búlgarskur dans; Sjostak-
ovich: Píanókonsert nr. 1. Sinfóníu-
hljómsveit áhugamanna. Einleikarar:
Peter Máté og David Nooteboom. Stjórn-
andi: Ingvar Jónasson. Sunnudagur 14.
desember.
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Peter Máté
Jónas Sen
Mansöngur nefn-
ist nýr geisla-
diskur sem hefur
að geyma þrjú tón-
verk eftir Jórunni
Viðar. Verkin eru
þrjú: Eldur, ball-
ettsvíta fyrir hljóm-
sveit flutt af Sin-
fóníuhljómsveit
Íslands undir stjórn Peters Sund-
quists. Verkið var samið árið 1950 og
var fyrst flutt það ár í Þjóðleikhúsinu á
vígsluári þess, í tengslum við lista-
mannaþing. Ballettinn fluttu þá dans-
arar úr Félagi íslenskra listdansara
undir stjórn Sigríðar Ármann og samdi
hún einnig dansa (kóreógrafíu), en Sif
Þórs kom einnig þar að. Kórverkið
Mansöngur fyrir Ólafs rímu Grænlend-
ings, við verk Einars Benediktssonar.
Verkið er flutt af Hamrahlíðarkórnum
undir stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur.
Undirleikari á píanó er Árni Ingólfs-
son. Jórunn Viðar samdi kórverk
þetta um 1950. Það var flutt þá í út-
varpi undir stjórn dr. Páls Ísólfssonar.
Hann kallaði kórverkið sinfónískt kór-
verk. Verkið er samið fyrir fjórradda
kór og strengjasveit. Í flutningi á
þessum geisladiski var ákveðið að
undirleikur yrði á píanó í stað
strengjasveitar.
Ólafur liljurós, balletttsvíta fyrir
hljómsveit. Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands leikur undir stjórn Pauls Phill-
ips. Verkið er samið árið 1951, frum-
flutt í Iðnó það ár af félögum úr Félagi
íslenskra listdansara á vegum Leik-
félags Reykjavíkur. Höfundur að dansi
var Sigríður Ármann. Jórunn semur
ballettsvítuna við aldagamlan viki-
vakadans um Ólaf liljurós.
Útgefandi er Smekkleysa, með
styrk frá Þjóðhátíðarsjóði. Hljóðritun:
Tæknirekstrardeild Ríkisútvarpsins.
Tónmeistari: Bjarki Rúnar Bjarnason.
Hljóðmeistari: Sverrir Gíslason I og
Hreinn Valdimarsson II og III. Hönnun
umslags: Birtingaholt.
Klassík
Hornið, Hafnarstræti 15, kl. 21
Ljóða- og tónlistarkvöld í sýning-
arrýminu. Dagskráin er liður í
Listaveislunni Skáldið sem dó &
skáldið sem lifir sem haldin er í
minningu Þorgeirs Rúnars Kjart-
anssonar (1955–1988). Þetta er
fjórða og síðasta uppákoman. Fram
koma Rúna K. Tetzschner sem
flytur ljóð þeirra Þorgeirs, Didda
syngur, Geirlaugur Magnússon,
Gunnar Dal, Birna Þórðardóttir og
Þorsteinn frá Hamri lesa og flutt
verða ljóð Guðfinnu frá Hömrum.
Laufey Sigurðardóttir leikur á fiðlu
og Páll Eyjólfsson á gítar og kór
Menntaskólans við Sund syngur
undir stjórn Áslaugar Bergsteins-
dóttur ljóð eftir Þorgeir Kjart-
ansson við lag Þorkels Sigurbjörns-
sonar.
Í DAG
KAMMERHÓPURINN Camer-
arctica heldur nú sína árlegu kerta-
ljósatónleika í Hafnarfjarðarkirkju,
Kópavogskirkju og Dómkirkjunni í
Reykjavík. Þeir fyrstu verða í
Hafnarfjarðarkirkju á föstudags-
kvöld þá í Kópavogskirkju á laug-
ardagskvöld og loks í í Dómkirkj-
unni í Reykjavík að kvöldi mánu-
dagsins 22. desember. Allir tón-
leikarnir eru kl. 21 og eru um
klukkustundarlangir.
Hópurinn hefur frá árinu 1993
leikið ljúfa tónlist við kertaljós síð-
ustu dagana fyrir jól og eru tónleik-
arnir orðnir fastur liður í lífi fjöl-
margra. Verkin sem þau leika eru
Divertimento nr. 3 K. 138 eftir
Wolfgang Amadeus Mozart, Kvart-
ett fyrir klarinett og strengi í Es-
dúr op. 2 nr. 1 eftir Bernhard Crus-
ell og Kvartett í D-dúr fyrir flautu
og strengi eftir Wolfgang Amadeus
Mozart.
Camerarctica skipa þau Hall-
fríður Ólafsdóttir, flautuleikari, Ár-
mann Helgason, klarinettuleikari,
Hildigunnur Halldórsdóttir og
Sigurlaug Eðvaldsdóttir, fiðluleik-
arar, Guðmundur Kristmundsson,
víóluleikari og Sigurður Halldórs-
son, sellóleikari.
Kirkjurnar verða einungis lýstar
með kertaljósum og myndast þann-
ig róleg stemmning sem margir
kunna að meta mitt í erli jólaund-
irbúningsins og í lok tónleikanna
verður að venju leikinn jólasálm-
urinn Í dag er glatt í döprum hjört-
um sem einnig er eftir Mozart.
Aðgöngumiðar verða seldir við
innganginn, eldri borgarar og nem-
endur fá helmingsafslátt og ókeyp-
is aðgangur er fyrir börn.
Morgunblaðið/Sverrir
Kammerhópurinn Camerarctica á einni af æfingum sínum í Dómkirkjunni.
Tónlist Mozarts
leikin við kertaljós
AFTAN á kápu bókarinnar Eyrar-
púkinn eftir Jóhann Árelíuz stendur
að hér sé um skáldverk að ræða. Þó er
margt sem fær
mann til að hugsa,
á meðan á lestri
stendur, að hér sé
frekar komin ævi-
minning. Bæði
ber aðalpersóna
bókarinnar for-
nafn höfundar og
svo bendir ná-
kvæmni í staðar-
lýsingum einnig
til þess sama. Oftar en ekki er sögu-
sviðið ákveðið hús við ákveðna götu.
Hér er þó ekki um æviminningu í
hefðbundnum skilningi að ræða held-
ur er bókin byggð upp af fjölmörgum
örsögum eða jafnvel á köflum prósa-
ljóðum sem tengjast innbyrðis í
þroskasögu aðalsöguhetjunnar.
Þannig stígur verkið út fyrir þann
frásagnarstíl sem hinar hefðbundnu
æviminningar hafa markað sér. Enn-
fremur er frásögnin ekki í beinni
tímaröð heldur er hoppað á milli
minningarbrota og ræður þema hvers
kafla fyrir sig ferðinni.
Verkið verður því eins og mósaík-
verk, margir litlir fletir sem mynda
heildarútkomu þegar lestri er lokið.
Oftar en ekki hefur maður það á til-
finningunni að maður sé að fletta í
gegnum gamalt myndaalbúm þar
sem hver mynd teygir sig út fyrir
augnablikið og segir sína sögu. Þetta
eru stemningsmyndir, sögur af ein-
staklingum, prakkarastrikum, at-
burðum, tíðaranda og jafnvel bara af
sérstakri lykt líkt og í frásögninni
Ræsi og rottur (bls. 30) og Slátur-
tunna (bls. 39).
Sögusvið bókarinnar er Akureyri á
6. og 7. áratug síðustu aldar. Einir
mestu umbrotatímar í sögu landsins
þegar erlend menningaráhrif hvelfast
yfir landið og hið pólitíska landslag
auðkennist af miklum sviptingum.
Þjóðfélagið er að breytast hratt og
djúp gjá hefur myndast milli kynslóð-
anna. Hetjur fornsagnanna víkja fyrir
bandarískum poppgoðum og enskum
knattspyrnumönnum. Jóhanni tekst
afar vel að koma þessum tíðaranda til
skila í oft á tíðum kostulegum lýsing-
um. Allt saman kristallast þetta í að-
alsöguhetjunni, drengnum Jóhanni,
sem finnst ekkert skemmtilegra en að
syngja rokkslagara, svolgra í sig gos,
sleikja apótekaralakkrís og lesa Bob
Moran svo dæmi sé tekið. Sögurnar
af endalausum uppátækjum Jóhanns
og vina hans er bráðskemmtileg lesn-
ing og eflaust eiga margir eftir að
kannast við hluti, persónur og stemn-
ingu liðins tíma.
Mósaík minninganna
BÆKUR
Skáldverk
Höf.: Jóhann Árelíuz.
205 bls.
Útg.: Jöklahreiður, Akureyri 2003.
EYRARPÚKINN
Jóhann Árelíuz
Höskuldur Kári Schram
Sigurvon nefn-
ist nýr geisla-
diskur sem
Parkinson-
samtökin á Ís-
landi gefa út í
tilefni af 20
ára afmæli
samtakanna. Þau stóðu fyrir tón-
leikum í apríl 2002 og eru sömu
flytjendur á diskinum og á tónleik-
unum.
Hugmyndin að tónleikunum
spratt af kantötu fyrir fjórar söng-
raddir, píanó, fiðlu og flautu eftir Ei-
rík Árna Sigtryggsson við ljóðið
Sjúkdómasaga eftir Héðin Waage.
Flytjendur eru Elsa Waage kontra-
alt, Katla Björk Rannversdóttir sópr-
an, Sigurður Skagfjörð baríton, Þor-
valdur Þorvaldsson baríton.
Hljóðfæraleikarar eru Vilhelmína
Ólafsdóttir, píanó, Kristján Matt-
híasson, fiðla, Emilía Rós Sigfús-
dóttir, flauta, Bjarni Þór Jón-
atansson, píanó, Antonia Hevesi,
orgel, Jónas Sen og Júlíana Rún
Indriðadóttir, píanó.
Upptökur fóru fram í Hjallakirkju
undir stjórn Sigurðar Rúnars Jóns-
sonar.
Safndiskur
LÖGREGLUKÓRINN heldur
aðventutónleika í Fíladelfíu í
Hátúni 2 kl. 20 á fimmtudags-
kvöld. Einsöngvarar eru Anna
Margrét Óskarsdóttir og Hugi
Jónsson. Hljóðfæraleikarar:
Kári Þormar á orgel, Guð-
mundur Ingi á trompet og Logi
Sigurjónsson á saxófón. Kór
Engjaskóla, yngri deild, syng-
ur jólalög. Söngstjóri er Guð-
laugur Viktorsson.
Lögreglu-
kór í
Fíladelfíu