Morgunblaðið - 17.12.2003, Blaðsíða 10

10 B MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
bílar
ÞRÁTT fyrir töluverðan þrýsting
hafa bílaframleiðendur verið tregir
til að bæta öryggi yngstu farþega
sinna og enn eru öryggisbelti að-
eins hönnuð með fullorðna í huga.
Skiptir þar engu hvort litið er til
sætis, beltis eða festinga þess í því
sambandi. Við það bætist að bíla-
tegundir hafa allar sín sérkenni
þannig að barnabílstólar, sem eiga
að passa í allar gerðir bíla, gera það
misvel og er mikil hætta á rangri
notkun. Mistök við ísetningu eru al-
geng vegna þessara vandamála og
kannanir sýna að allt að 70–80%
barnabílstóla eru vitlaust festir og
allt að 30% þeirra mjög illa festir.
Þess vegna var árið 1990 í fyrsta
skipti kynntur staðall fyrir festing-
ar á barnabílstólum sem fékk nafn-
ið Isofix. Markmið Isofix-staðalsins
voru að koma á einum staðli til að
koma í veg fyrir mistök við fest-
ingar og bæta þannig öryggi barna
í bílum.
Úr fjórum festingum í tvær
Hugmyndin var svo sem nógu
einföld, framleiðendur þyrftu að
koma fyrir stöðluðum festingum á
fyrirfram ákveðnum stöðum í bílum
sínum.
Stólarnir hefðu svo smellufest-
ingar sem læstu sig við Isofix-fest-
inguna sem fest er í grind bílsins. Í
byrjun var gert ráð fyrir fjórum
festingum, tveimur að aftan og
tveimur að framan, en fyrir mót-
mæli framleiðenda var þeim fækkað
í tvær. Fjórar festingar væru of
þungar og erfitt að koma þeim fyrir
í minni bílum. Því var farin sú leið
að nota tvær festingar og gert ráð
fyrir að þeirri þriðju yrði bætt við á
seinni stigum. Það er staðallinn
sem er í gangi í dag og hægt er að
fá nú í flestum nýjum bílum, ann-
aðhvort sem staðalbúnað eða val-
búnað. Gallinn við þetta kerfi er að
bílstóllinn fær því stuðning sinn að
hluta frá sætinu, en þau eru eins og
gefur að skilja mismunandi milli
bíla. Nokkuð miklu getur munað á
hæð, halla og stífleika milli fram-
leiðenda og því þarf að prófa hvern
stól fyrir hvern bíl, í stað þess að
prófa stólinn á stöðluðum prófun-
arsleða. Vegna þessa hafa þrýsti-
hópar og hagsmunaaðilar hvatt til
að þriðju festingunni yrði bætt við
sem fyrst.
Dýrar og erfiðar prófanir
Vinsælasta lausnin sem mælt hef-
ur verið með er lítil og einföld
plastsylgja í belti sem fest er fyrir
aftan sætisbakið eða í hilluna undir
afturrúðunni. Einnig hefur komið
upp hugmynd um stuðningsfætur
að framan en það myndi þýða flók-
inn stillingarbúnað. Viðvarandi
tregða framleiðenda til að bæta við
þriðju festingunni kemur illa niður
á framleiðendum barnabílstóla.
Nýjasta dæmið um það er Duo Iso-
fix-stóllinn frá Britax, sem Bíla-
naust hefur nýlega hafið sölu á, en
hann hefur verið prófaður og sam-
þykktur fyrir meira en 80 tegundir
bíla. Sú prófun hefur bæði verið
fyrirtækinu dýr og erfið í fram-
kvæmd. Stóllinn er hannaður af
þýska fyrirtækinu Britax-Römer
sem er systurfyrirtæki Britax á al-
þjóðavettvangi. BabySam í Skeif-
unni hefur hingað til verið eini að-
ilinn sem selur Isofix-barnabílstóla
á Íslandi en stólar þeirra eru ein-
mitt frá Römer, sömu gerðar og
ofangreindur stóll. Að sögn Sverris
Þorsteinssonar, framkvæmdastjóra
BabySam, hefur stóllinn verið í sölu
frá því að verslunin var opnuð, þ.e.
í september 2001. „Við höfum ekki
selt mikið af þessum stólum, því
það virðist vera að fólki finnist
stóllinn vera of dýr (33.390 kr.) eða
að fólk hreinlega veit ekki hvort
bíllinn þess sé með svona festingar
eða ekki. Þeir sem kaupa þessa
stóla eru yfirleitt fólk sem er á dýr-
ari tegundum af bílum og þar er
verðþátturinn ekki eins mikilvægur.
Með meiri samvinnu framleiðenda
bíla og stóla mun salan trúlegast
aukast og þá að sjálfsögðu munu
þessir stólar lækka, en eins og stað-
an er núna þá sjáum við þess ekki
merki,“ sagði Sverrir.
Isofix-stólar öruggari
en gera má betur
Njáll Gunnlaugsson
MITSUBISHI kynnti nýlega nýjasta
rallbíl sinn, Mitsubishi Lancer WRC.
Mitsubishi var ekki meðal keppenda í
heimsmeistaramótinu í ralli sem er
nýlokið, en á næsta ári kemur heims-
meistarinn fyrrverandi tvíefldur í
nýrri gerð. Bíllinn er mikið breyttur að
utan og með mun breiðari hjólskálum
og stærri afturvæng en áður. Kramið
er ekki jafn mikið breytt og vélin er
svipuð þeirri sem skilaði Tommi Mak-
inen fjórum heimsmeistaratitlum á
tíunda áratugnum. Bíllinn verður í
fyrsta sinn notaður í rallkeppninni í
Monte Carlo í janúar. Undir stýri verð-
ur Gilles Panizzi og aðstoðaröku-
menn verða Gianluigi Galli, Daniel
Sola og Kristian Solberg.
Mitsubishi Lancer WRC verður notaður í janúar í fyrsta sinn.
Nýr Lancer WRC
TM er komið með 2004-árgerðina
á markað með margar nýjungar í
vél, grind og útliti. Að sögn Jóns
Hafsteins Magnússonar, eiganda
JHM Sport, er grindin nú mjórri og
sæti og bensíntankur í beinni línu
sem auðveldar ökumanni að færa
sig fram og aftur á hjólinu. „Til að
fylgja straumum eru nú minni
vatnskassahlífar og nýtt afturbretti
sem fellur fullkomlega að hliðarhlíf-
unum. Armarnir í afturfjöðruninni
eru þynnri en Öhlins-afturdemp-
arinn hefur verið endurbættur. Tví-
gengisvélarnar koma með dýrum
aukahlutum, svo sem V-Forc-
inntakslokum, HGS-keppnispúst-
kerfi og vökvakúplingu sem staðal-
búnaði. Fjórgengisvélarnar eru hins
vegar gjörbreyttar en beitt er nýrri
aðferð við að steypa vélahlutana
sem gerir það að verkum að vélin
er mun léttari en áður. Ný 450
rúmsentímetra vél kemur í stað
hinnar frábæru 400-vélar. Nýja
450-vélin markar tímamót fyrir
TM-hjólin sem fram að þessu hafa
eingöngu verið smíðuð fyrir
keppnisökumenn. Hún er mjög afl-
mikil en samt viðráðanleg á hæg-
um snúningi og millisnúningi sem
gerir fleirum kleift að ráða við hjól-
ið. Hjólið verður þannig mun við-
ráðanlegra í brölti en heldur samt
hraðaksturseiginleikum sínum,“
sagði Jón.
Nýtt 450-hjól frá TM
ALÞJÓÐLEGA vörusýningin
Equip’ Auto, sem haldin er í Parc
d’expositions í norðurhluta París-
ar, er þýðingarmikill vettvangur
kynningar á nýjungum á tækni-
sviði bíla – frá hönnun til viðhalds-
þjónustu. Equip’ Auto stóð yfir
október sl. Sýnendur voru um
2.000 og gestir voru um 130 þús-
und sérfræðingar úr bílgreinum.
Í tengslum við Equip’ Auto er
veitt sérstök alþjóðleg viðurkenn-
ing fyrir brautryðjandi tækninýj-
ung á sviði bíliðna. Hana hlut nú
þýska fyrirtækið Glasurit GmbH
fyrir bílalakkið Glasurit Lína 90.
Nefnd 70 sérfræðinga ákveður
hverjum skuli veitt viðurkenningin
„Grand Prix Internationaux de la
Creation Technique, Trophées
speciaux“. Þetta var í tíunda sinn
sem viðurkenningin var veitt.
BASF Glasurit er fyrsti framleið-
andi bílamálunarefna sem hlýtur
þessa eftirsóttu viðurkenningu.
Glasurit, sem tilheyrir iðnaðar-
samsteypunni BASF, varð fyrst til
að þróa bílalakk og tilheyrandi efni
með vatn sem leysiefni í stað rok-
gjarnra lífrænna efna og nefnist sá
flokkur málningarefna Lína 90.
Glasurit hefur því verið í farar-
broddi með umhverfisvænni bíla-
málunarefni allar götur síðan 1992
en hérlendis er það Bílanaust sem
selur Glasurit-efni til bílamálunar.
Þessi alþjóðlega viðurkenning
vekur jafnframt athygli á þeim
skerf sem Glasurit hefur lagt til
umhverfismála: Með Línu 90 var
unnt að minnka notkun hættulegra
leysiefna við bílamálun um 90% án
þess að auka fyrirhöfn eða kostnað
bílamálara og án þess að rýra gæði
lakkhjúpsins.
1999 var Lína 90 endurbætt með
nýrri efnatækni, sem gerir kleift
að ná sama árangri með 15%
minna upphafsefni og sem gerir
vinnu fagmanna enn einfaldari og
auðveldari. Árangurinn er m.a. sá
að Glasurit-málningar- og lakkefni
fyrir bíla, með vatn sem leysiefni,
hafa yfirburðastöðu á evrópskum
markaði.
Umhverfisvænt og tæknilega betra
Árið 1996 stóð þýska iðntækni-
miðstöðin Allianz Zentrum für
Technik, AZT, fyrir yfirgripsmik-
illi rannsókn á tæknilegum eigin-
leikum og gæðum málningar- og
lakkefna með vatn sem leysiefni. Á
meðal niðurstaðna AZT er að við-
gerð með vatnslakki hafi sannað
gildi sitt varðandi gæði auk þess
að vera hagkvæmari kostur við
bílamálun – og umhverfisvænni.
Með notkun Línu 90 frá Glasurit
geta bílamálarar ekki einungis
staðist allar núgildandi kröfur evr-
ópskra reglugerða um takmörkun
á rokgjörnum lífrænum leysiefnum
í útsogslofti sprautuklefa og í and-
rúmslofti vinnustaða, heldur einnig
þær kröfur sem munu taka gildi
fyrir ný verkstæði 1. nóvember
2004 og fyrir starfandi verkstæði
1. nóvember 2007.
Með Línu 90-vatnslakki og til-
heyrandi efnum getur bílamálari
heilsprautað og/eða blettað bíla í
upphaflegum lit hvort sem um er
að ræða gegnheilan lit eða ,,metal-
lic“ undirlit með glæru og tryggt
fullkomin gæði varðandi styrk, lit-
heldni, áferð og gljáa. Aukið
geymsluþol grunnlita vatnslakks,
jafnvel við hitastig undir frost-
marki, eykur hagkvæmni við lögun
lita og minnkar rekststrarkostnað
verkstæða. Ný litgreiningartækni,
sem er þáttur í Línu 90, auðveldar
litgreiningu og eykur nákvæmni
við blöndun lita.
Þar sem reglur um mengunar-
varnir við málun eru strangastar,
svo sem í Hollandi, hefur bílalakk
með rokgjörnum lífrænum leysi-
efnum nánast ekkert verið notað
síðan 2001. Umhverfisvernd er of-
arlega á blaði á Norðurlöndum og
því kemur ekki á óvart að notkun
vatnslakks við bílamálun er þar
hlutfallslega meiri en annars stað-
ar í Evrópu.
Glasurit hlýtur viður-
kenningu fyrir Línu 90