Vísir - 25.02.1981, Blaðsíða 27
27
Miövikudagur 25. febrúar 1981
VtSlR
Listamönnunum þakkaö i lok hijómleikanna
„Landslag
ef dað héti
Óperan Fidelio
eftir Ludwig van Beethoven
Flutt á tónleikum Sinfóniu-
hljómsveitar tslands i Háskóla-
biói 12. og 14. febrúar 1981.
Flytjendur: Einsöngvararnir
Astrid Schirmer, Ludovico
Spiess, Bent Norup, Manfred
Schenk, Elin Sigurvinsdóttir,
Sigurður Björnsson, Kristinn
Hallsson o.fl. Söngsveitin FIl-
harmonia, kórstjóri Debra Gold
Karlakór Reykjavikur, kór-
stjóri Páll P. Pálsson. Sinfóníu-
hljómsveit islands.
Stjórnandi Jean-Pierre
Jacquillat.
Það var vonum siöar að Sin-
fóniuhljómsveitin tók aftur upp
þráöinn, sem var látinn niður
arnir og hljómsveitin stóðu
einnig vel fyrir sinu. Um flutn-
inginn i heild, svo sem hraðaval
stjórnanda i sumum þáttum
verksins, má vera að ýmislegt
orki tvimælis, en hér er sýnilega
um skilning stjórnandans að
ræða. Undirrituðum þótti heldur
léttilega tekið á ýmsum atriðum
og þannig dregið meira en rétt
er úr þeim djúpa alvörublæ,
sem hvilir yfir verkinu mest-
öilu.
Þrátt fyrir sjálfstætt gildi tón-
listarinnar i Fidelio, sem áður
var að vikið, má þó ekki gleyma
þvi, að hér er um óperu að ræða,
ogóperur hafa söguþráö, sem á-
heyrandinn vill og þarf að fylgj-
ast með. Engin tilraun var gerð
til þess i efnisskrá þessara tón-
leika að létta mönnum þetta, og
hefði þó veriö mjög auðvelt, þar
sem óperan skiptist niður i mjög
greinilega afmörkuð atriöi, sem
auðvelt hefði verið að gera grein
fyrir efnislega i réttri röð. Þetta
kom ekki að sök fyrir þá, sem
fyrirfram eru kunnugir verk-
inu, en hve margir voru það af
hartnær tvö þúsund áheyrend-
um á tvennum tónleikum i Há-
skólabiói? Fyrir aðra má hugsa
sér að þessi reynsla hafi verið
lik þvi að ferðast án landabréfs
og leiðsögumanns um land-
svæði, þar sem fullt væri af
náttúruundrum og merkilegum
mannvirkjum, en allt nafnlaust
og án tengsla við mannlif og
sögu. En það er alkunna, að
„landslag væri litils virði, ef þaö
héti ekki neitt”.
Jón Þórarinsson.
falla fyrir um það bil tveimur
áratugum, að flytja áheyrend-
um sinum heilar óperur á tón-
leikum. SUkur flutningur kemur
að visu ekki i stað flutnings I
rettu umhverfi, þ.e. á leiksviði,
en þar sem sviðsuppfærslur eru
svo sjaldgæfar sem raun ber
vitni, er hér um nokkra uppbót
að ræða, sem hefur verið þegin
með þökkum af almenningi.
Enda á slikur flutningur fullan
rétt á sér, ekki sist þegar um er
að ræða óperur, þar sem tónlist-
in hefur svo ótvirætt sjálfstætt
gildi sem raun er á um óperuna
Fidelio. Það var lika myndar-
lega að þessum flutningi staðið
að flestu leyti. Fjórir erlendir
söngvarar, allir sýnilega þraut-
reyndir i þessum erfiðu hlut-
Jón Þórarins-
son skrifar
verkum, báru hita og þunga
dagsins, og er sérstök ástæða til
að nefna þar Manfred Schenk,
sem er frábær bassasöngvari.
Islensku einsöngvararnir létu
heldur ekki sitt eftir liggja, og
veröur naumast sagt að það
kæmi á óvart hvað þá Sigurð og
Kristin varðar en sérstaklega
ánægjulegt var hve vel Elin hélt
hlut sinum á móti hinum
erlendu stórsöngvurum. Hún er
mjög vaxandi söngvari. Kór-
væri lítils virði
ekki neitt
M
svomœlii Svarthöföi
LYÐRÆÐIÐ OG BYSSUHLAUPH)
Senor Molino lammar sig inn í
þinghúsið í Madrid, beinir byss-
um að þingmönnum um það bii
sem það ætlar að fara að kjósa
einhvern ihaldsmann fyrir for-
sætisráðherra, og lætur þing-
heim leggjast I gólfið. Sóiar-
hring síðar er þessi sami maður
farinn að biðja um að mega
semja frið i vinnuherbergi
Franco i útjaðri höfuðborgar-
innar. Sagt er að þessi óróleiki
senor Molino stafi af tiðum
drápum á löggæslumönnum.
Má lionum vera vorkunn i þvi
efni, en að ætla að taka heilt
þjöðþing í gislingu er kannski
einum of mikið.
Á kreppu- og sandfoksárunum
miklu f Bandarikjunum er sagt
að fleiri en einn bóndi hafi tekið
sér byssu I hönd með það fyrir
augum að skjóta bankann.
Gjaldþrota bændur misstu sem
sagt eignir sinar til banka, og
hann hlaut þvi.að vera eitthvert
óargadýr, sem hægt var að
skjóta. Þettagekk nú ekki eftir,
enda aldrei heyrst að hægt væri
að stunda vel heppnaðar banka-
veiðar. Eins er þetta með hinn
spænska senor Molino. Hann
ætlaði að skjóta þingið, þegar
honum féll ekki að láta
skæruTiða margvislega fella
lögreglumenn. Jafnframt virð-
ist honum hafa orðið hugsað til
Franco.
Þeir eru auðvitað margir,
sem væru til með aö skjóta
banka, þing eða lýðræöið sjálft
gætu þeir fest það i miði. Lýð-
ræði er fremur ung stofnun í
heiminum, og það kemur og fer
eftir því hvað mannfólkinu mið-
ar ýmist fram á veg eða aftur á
bak. 1 dag er lýðræðið enn f
miklum minnihluta, þótt við sé-
um að státa okkur af stórum
framfaratimum. A hitter aö lita
að lýðræði verður ekki metið f
atómsprengjum eða geimferð-
um eða læknavisindum, vegna
þess að þetta þrennt heldur á-
fram að þróast nema til komi
einhverjar helvitiskenningar á
borð við þær, sem bönnuðu vis-
indamönnum sins tima að lesa
gang himintungla. Milijóna-
hundruðir manna búa ekki við
lýðræði i dag. Svo er um lönd
allt frá Vestur-Þýskalandi aust-
ur til Kyrrahafs, svo er um Suð-
ur-Ameriku og svo er um
stærstan hluta Afriku. Þetta eru
uggvænlega stórsvæöi, og samt
er talið fullum fetum að heimur-
inn sé i framför á pólitiska svið-
inu.
Það getur svo verið huggun
harmi gegn, að fólk sem hefur
lært að lesa, m.a. til að það gæti
veriö móttækilegt fyrir áróður
þeirra andlýðræðisafla, sem
ýmist kenna sig viö fasisma eða
kommúnisma, hefur tilhneig-
ingu til að varpa af sér hvers
konar fjötrum og það er i þeirri
tilhneigingu sem vonin um lýð-
ræöið liggur. Þess vegna hefur
ekkert alræði staðið lengi,
heldur hefur það sveigst undan
vilja fólksins til frjálsræöishátt-
ar. Við sjáum þessi dæmi viða,
nd síðast i Póllandi. Þess vegna
skyldu hvorki fasistar eöa
kommúnistar halda að þeir erfi
jörðina. Hún er ætluð öörum.
Frumhlaup senor Molino hef-
ur orðið til þess að leiða hugann
aö því tæpa valdi sem lýðræðið
býr yíir. Það hefur ekki byssu-
hlaup til varnar sér, heldur
viröingu manna fyrir náungan-
um. Samt er allt súrrað niöur í
hernaðarbandalög, m.a. vegna
þess að menn freistast til að
verja garðinn sinn i þessu lifi,
en óhugsandi er aö lýöræöis-
þjóðir noti slik bandalög til
árása á aðra, nema þau frávik
gerist að senor Molino komist
inn iþingið undir öðru yfirskyni
en veifa skammbyssu.
Víst er rétt að hryöjuverk
hafa færst mjög I vöxt. Viröu-
legur stjórnmálamaöur á Vest-
urlöndum telur aö þau séu
mestanpart kostuð og skipulögö
af kommdnistum. Hvaö snertir
Baska, þá er þar um aö ræða
þjóðfrelsisbaráttu sem er i engu
ómerkilegri en barátta Kúrda.
Baráttuaðferðir hinna reiðu
mótast nokkuö af hegöan and-
stæöinga. Lýöræðið laðast ekki
að þjóðum, sem þannig stendur
á fyrir. Þess vegna má vera, aö
senor Molino hafi veriö réttur
maður á réttum staö með rétt
tæki í hendi, fyrst Baskar virð-
ast ekki geta fengið það frelsi —
eða heimastjórn — sem þeir þrá
svo mjög.
Svarthöfði.