Morgunblaðið - 20.12.2003, Blaðsíða 22

ERLENT
22 LAUGARDAGUR 20. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Jólaskeið
Ernu
kr. 6.500
Alltaf til
Gull- og
Silfursmiðjan Erna
Skipholti 3 • sími 552 0775 • www.erna.is
Fallega
íslenska silfrið
Landsins
mesta úrval
Síðan 1924
FRELSISTURNINN sem rísa á þar
sem World Trade Center stóð áður
á Manhattan-eyju í New York verð-
ur hæsta bygging veraldar, alls
541 metri á hæð, en áætlanir vegna
byggingarinnar voru kynntar í
gær. Um er að ræða málamiðlun
sem náðist milli þeirra Daniels
Libeskind og Daniel Childs en báð-
ir höfðu þeir áður sett fram hug-
myndir að byggingu, sem risið
gæti á þeim stað þar sem tvíbura-
turnarnir stóðu áður. Á myndinni
sést hvernig Frelsisturnarnir munu
líta út þegar horft er úr suðri.
„Um er að ræða samstarf
tveggja frábærra arkitekta sem
skilja að hér er ekki aðeins um að
ræða byggingu heldur tákn fyrir
New York og tákn fyrir Bandarík-
in,“ sagði George Pataki, ríkis-
stjóri í New York, þegar teikning-
arnar voru kynntar í gær.
Skrifstofurými verður á sjötíu
hæðum í byggingunni og síðan
mun spíra teygja sig síðustu metr-
ana upp í skýin. Gert er ráð fyrir
að framkvæmdum við Frelsisturn-
inn verði lokið á árinu 2008 eða
2009.
Reuters
Frelsisturn mun rísa í New York
ANNELI Jäätteenmäki, fyrrverandi
forsætisráðherra Finnlands, var
ákærð í gær fyrir sinn hlut í svoköll-
uðu „Írakshneyksli“ en það kostaði
hana embættið í júní síðastliðnum.
Jäätteenmäki er sökuð um að hafa
„aðstoðað við eða hvatt til, að ríkis-
leyndarmálum væri lekið“ en fyrir
kosningar í mars sl. fékk hún Martti
Manninen, fyrrverandi ráðgjafa
Finnlandsforseta, til afhenda sér
gögn um afstöðu þáverandi forsætis-
ráðherra, Pavos Lipponens, til Íraks-
stríðsins. Finnskur almenningur var
mjög andvígur Íraksstríðinu og talið
er, að Jäätteenmäki hafi sigrað í
kosningunum vegna þess, að hún gaf
í skyn, að Lipponen hefði heitið
George W. Bush Bandaríkjaforseta
stuðningi á laun.
Manninen er einnig ákærður og
eiga þau yfir höfði sér fésektir og allt
að tveggja ára fangelsi.
Jäätteen-
mäki ákærð
Helsinki. AFP.
DONALD Rumsfeld, núverandi
varnarmálaráðherra Bandaríkjanna,
fór til Bagdad í Írak í mars 1984 til að
koma á framfæri ákveðnum skila-
boðum varðandi gereyðingarvopn.
Þau voru þessi: Gagnrýni Banda-
ríkjastjórnar á Íraksstjórn (stjórn
Saddams Husseins) ætti ekki að
verða til að spilla fyrir tilraunum til að
bæta samskipti landanna. Kemur
þetta fram í skjölum, sem birt hafa
verið vestra.
Rumsfeld tvísaga
Rumsfeld, sem þá var sérlegur
sendimaður Ronalds Reagans forseta
í Mið-Austurlöndum, hafði fyrirmæli
um að segja Tariq Aziz, utanríkisráð-
herra Íraks, að yfirlýsing Bandaríkja-
stjórnar um efnavopnin „stafaði ein-
göngu af andstöðu hennar við notkun
slíkra vopna“. Kemur þetta fram í
skeyti, sem Rumsfeld fékk frá George
Shultz, þáverandi utanríkisráðherra.
Í því sagði einnig, að yfirlýsingin
táknaði ekki, að nokkur breyting
hefði orðið á þeirri stefnu Bandaríkja-
stjórnar „að bæta samskiptin við
Írak“.
„Á þetta skaltu leggja áherslu í við-
ræðunum,“ sagði í skeytinu frá
Shultz.
Þessi skjöl, sem gerð hafa verið op-
inber með tilvísan til bandarískra
upplýsingalaga, sýna, að á sama tíma
og Írakar beittu efnavopnum gegn
Írönum, vildi Bandaríkjastjórn bæta
samskiptin við þá.
Almennt er talið, að í fyrri ferð
sinni til Bagdad, í desember 1983, hafi
Rumsfeld tekist að telja Saddam á að
bæta samskiptin við Bandaríkin. Síð-
ari ferðin, í mars 1984, var hins vegar
farin sérstaklega til að draga úr
spennu vegna yfirlýsinga Bandaríkja-
stjórnar um efnavopnin.
Ekki kemur fram í skjölunum hvað
Rumsfeld sagði á fundum sínum með
Aziz, aðeins hvaða fyrirmæli hann
hafði. Það væri hins vegar mjög
óvanalegt ef hann sem sendimaður
Bandaríkjaforseta hefði ekki farið
eftir þeim.
Þegar upplýsingar um desem-
berferð Rumsfelds fóru að berast út á
síðasta ári, sagði hann í viðtali við
CNN, að hann hefði „varað“ Saddam
við að beita efnavopnum en það
stangast hins vegar á við skjöl utan-
ríkisráðuneytisins, sem hafa verið
birt, um fundinn í Bagdad en í þeim
kemur ekkert fram um það. Seinna
sagði talsmaður varnarmálaráðu-
neytisins, að Rumsfeld hefði komið
viðvöruninni á framfæri við Aziz, ekki
Saddam.
George W. Bush Bandaríkjaforseti
og stjórn hans nefndu það sem meg-
inástæðu fyrir innrásinni í Írak, að
hætta væri á, að Írakar myndu beita
efna-, lífefna- og kjarnorkuvopnum
en allan níunda áratuginn, þegar
Írakar áttu í stríði við Írani, leit
Bandaríkjastjórn á Saddam sem mik-
ilvægan bandamann, sem staðið gæti
í vegi fyrir klerkastjórninni og öfga-
mönnunum í Íran.
Hafði hún áhyggjur af, að trúarof-
stæki þeirra gæti grafið undan stjórn-
völdum hliðhollum Bandaríkjunum í
Kúveit, Sádi Arabíu og Jórdaníu.
Írakar alveg gáttaðir
Í skeytinu eða fyrirmælum sínum
til Rumsfelds segir Shultz, að Írakar
botni hvorki upp né niður í ólíkum
skilaboðum frá Bandaríkjunum.
„Íraskir embættismenn segjast
ekki skilja aðgerðir okkar annars veg-
ar og yfirlýsingar okkar hins vegar.
Til dæmis hvað varðar efnavopnin, þá
hallast þeir helst að því að reyna ekki
að botna í okkur og taka aftur upp þá
stefnu, að Bandaríkin séu í grundvall-
aratriðum andvíg aröbum og í gísl-
ingu Ísraela,“ sagði Shultz.
Skjöl um fundi Donalds Rumsfelds með Íraksstjórn á níunda áratugnum birt
Vildi bæta samskiptin
þrátt fyrir efnavopnin
Washington. Los Angeles Times.
Hávær gagnrýni á eiturvopnahernað
Íraka átti ekki að standa í veginum
Donald Rumsfeld heilsar Saddam Hussein á fundi þeirra í desember 1983.
JAPANSKA ríkisstjórnin skýrði frá
því í gær að ákveðið hefði verið að
koma upp varnarkerfi gegn lang-
drægum eldflaugum. Bandarísk
tækni verður nýtt í þessu skyni.
Í yfirlýsingu talsmanns stjórnar-
innar sagði að ákvörðun þessi hefði
verið tekin til að efla varnir Japana
gagnvart þeirri ógn sem stafaði af
gjöreyðingarvopnum, hryðjuverka-
mönnum og eldflaugum Norður-
Kóreu. „Kerfið verður eingöngu í
varnarskyni og felur því ekki í sér
ógnanir gagnvart nágrannaríkjum.
Við munum gera hvað við getum til
að vernda þjóð vora og koma í veg
fyrir útbreiðslu gereyðingarvopna,“
sagði í yfirlýsingunni.
Eldflaugatilraunir Norður-Kóreu-
manna hafa skotið Japönum skelk í
bringu en þeir fyrrnefndu hafa ítrek-
að skotið á loft eldflaugum í tilrauna-
skyni. Nokkrar þeirra hafa hafnað í
Japanshafi en árið 1998 skutu Norð-
ur-Kóreumenn eldflaug yfir Japan
og hún lenti í Kyrrahafinu.
Byggt á bandarískri tækni
Varnarkerfið byggist á banda-
rískri tækni. Komið verður upp
bandarískum varnarflaugum sem
ætlað verður að granda þeim eld-
flaugum sem óvinveitt ríki eða
hryðjuverkamenn kunna að skjóta á
loft í þeim tilgangi að hæfa Japan.
Stuðst verður við Aegis-ratsjárkerfi
um borð í tundurspillum og Patriot-
gagneldflaugakerfi á landi. Gert er
ráð fyrir að kerfið verði byggt upp á
fimm árum. Það mun kosta meira en
400 milljarða ísl. kr. Hafist verður
handa við að koma kerfinu upp 2007.
Japanir efla
varnir gegn
eldflaugum
Tókýó. AFP.
FORSETI Túrkmenistans, Sap-
armurat Niyazov, hefur látið reka
ríkissaksóknara sinn og fangelsa
hann fyrir meinta aðild að fíkni-
efnasmygli. Að sögn ónafngreinds
embættismanns voru nokkrir lög-
reglumenn handteknir ásamt rík-
issaksóknaranum vegna gruns um
aðild að fíkniefnamálinu.
Ríkissaksóknarinn fyrrverandi,
Kurbanbibi Atajanova, hefur
lengi verið í hópi dyggustu fylg-
ismanna Niyazovs. Hún hefur
verið uppnefnd járnfrúin og stýrði
m.a. aðgerðum gegn andstæðing-
um Niyazovs eftir að honum virt-
ist hafa verið sýnt banatilræði í
nóvember á síðasta ári.
Andstæðingar Niyazovs full-
yrða reyndar að hann hafi sviðsett
banatilræðið til að fá tækifæri til
að handtaka og ákæra embættis-
menn sem hann vildi losna við.
Niyazov hefur stýrt Túrkmen-
istan, sem er olíuauðugt, fyrrver-
andi Sovétlýðveldi, frá árinu 1985.
Eftir að þjóðin fékk sjálfstæði árið
1991 hefur hann byggt upp ein-
ræði þar sem mjög er ýtt undir
stalíníska persónudýrkun.
Niyazov rekur
ríkissaksóknara
Tashkent. AP.