Morgunblaðið - 21.12.2003, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Aðeins broti af öllum þeimhugmyndum sem fæðastí höfði fólks, er hrint íframkvæmd. Hugmynd-in um skákskóla fyrir
börn í Sarajevo fæddist í samtali
Hrafns Jökulssonar og skákmeistar-
ans Ivans Sokolovs á kaffihúsi í vor
og varð að veruleika strax í haust.
„Ivan Sokolov er frá Sarajevo og
er besti skákmeistari sem sú borg
hefur alið af sér og er jafnframt lyk-
ilmaður í Hróknum. Þótt hann búi í
Hollandi hefur hann mjög sterk
tengsl við sína heimaborg og er virk-
ur í starfi skákfélagsins Bosna Saraj-
evo sem þar starfar. Hann er með yf-
irumsjón með þessu verkefni sem
skákskólinn er,“ segir Hrafn og bæt-
ir við að það sé ekki síst að þakka ut-
anríkisráðuneyti Íslands að hug-
myndinni var hrint svo fljótt í
framkvæmd, en ráðuneytið er
stærsti bakhjarl skákskólans í Saraj-
evo.
„Skólanum var komið á laggirnar í
september en þetta er samvinnu-
verkefni Hróksins og skákfélagsins
Bosna Sarajevo með fyrrnefndum
stuðningi utanríkisráðuneytisins.
Verkefnið felur í sér að við höldum
úti skákskóla í Sarajevo í allan vetur.
Við erum með skólastjóra og kenn-
ara sem starfa eingöngu að þessu
máli og við vorum svo lánsöm að fá til
starfa mjög færa skákþjálfara. Skák-
skólinn hefur aðsetur í glæsilegum
húsakynnum Evrópumeistaranna og
við höldum úti vikulegum opnum og
ókeypis skákæfingum sem og
fræðslu, víða um borgina. Okkar
menn heimsækja einnig þá sextíu
grunnskóla sem eru í borginni til að
kynna skólastarfið og skákina,“ segir
Hrafn og bætir við að á þeim stutta
tíma sem liðinn er frá því skákskól-
inn tók til starfa, séu fastir nemendur
orðnir tvöhundruð og þeim fjölgi
jafnt og þétt.
Börn stríðsins
Hrafn segir að opna skákmótið
fyrir grunnskólanema í Sarajevo,
sem haldið var 13. desember, hafi
verið hápunkturinn í skólastarfinu
hingað til, en mótið var jafnframt
meistaramót borgarinnar. „Þetta
var, að sögn langminnugra, fjöl-
mennasta barnaskákmót sem haldið
hefur verið í Sarajevo, en tæplega
tvöhundruð börn tefldu á mótinu.“
Hrafn fór á staðinn, klyfjaður verð-
launum frá íslenskum fyrirtækjum
sem og bikurum og medalíum frá
hirðgullsmið Hróksins, Árna Hösk-
uldssyni. „Við fundum áþreifanlega
fyrir því að þetta var einn af merki-
legustu viðburðum sem mörg þess-
ara barna hafa tekið þátt í. Tilgangur
skákskólans er að færa börnunum í
Sarajevo eitthvað uppbyggilegt, því
börnin sem nú eru að alast upp í
borginni eru börn stríðsins. Þau eru
fædd um 1990 og eftir það, en stríðið
hófst árið 1992. Æska þessara barna
var því eyðilögð, fyrst í þrúgandi
andrúmslofti stríðsins og síðan í því
almenna vonleysi sem einkennir
Bosníu þótt stríðinu sé formlega lok-
ið. Lífskjör í borginni eru einhver
þau verstu í Evrópu og lítið hugsað
fyrir afþreyingu, tómstundastarfi
eða uppbyggilegum hlutum fyrir
krakka. Þarna veitir því ekki af að ala
upp kynslóð sem getur verið bæði
glöð og upplitsdjörf og tekist sterk á
við framtíðina.“
Þróunaraðstoð í
formi ánægjustunda
Hrafn segir hugmyndina með
skákskólanum meðal annars vera þá
að fara af stað með nýja tegund af
þróunaraðstoð. „Þótt hrísgrjóna-
sekkir og teppi séu nauðsynleg, er
hugsunin með skákskólanum að fara
þá leið í þróunaraðstoð að framleiða
gleði- og ánægjustundir fyrir æsku-
fólkið. Yfir heilan vetur í skákskól-
anum eru framleiddar þúsundir
gleðistunda sem ná til mörg hundruð
barna og smita út frá sér til allra sem
í kringum þau eru,“ segir Hrafn og
bætir við að móttökurnar úti hafi
sannfært hann um að hugmyndin
hafi hitt í mark. „Krakkarnir sem ég
hitti voru í sjöunda himni yfir því að
vera komnir í þetta skemmtilega
starf sem er í kringum skákskólann.
Sömu viðbrögð fann ég hjá skóla-
fólki, embættismönnum og öðrum
þeim sem hafa verið að fylgjast með.“
Hrafn segir íbúa Sarajevo ýmsu
vana þegar kemur að þróunaraðstoð,
því eftir að umsátrinu lauk var dælt
miklu af peningum inn í borgina. „En
því miður er oft lélegt eftirlit með því
í hvað þróunaraðstoðin fer og Ivan
Sokolov hélt því fram að það væru
fleiri mjög svo auðugir einstaklingar
í Sarajevo einni en á Íslandi öllu, og
þá átti hann við einstaklinga sem
hafa makað krókinn af aðstoð erlend-
is frá og í gegnum einkavæðingu. En
þeirri tegund af þróunaraðstoð sem
skákskólinn leggur til, geta feitir,
vondir karlar ekki stolið, því ánægju-
stundum er ekki hægt að stela,“ seg-
ir Hrafn sem frétti af þróunaraðstoð
sem barst í formi gáms sem var full-
ur af klósettpappír og merktur börn-
um í Sarajevo. „Þetta er eflaust ein-
hvers staðar fært til bókar hjá
ríkisstjórn eða stórfyrirtæki, sem
mikilsvert framlag til æskulýðsins í
Bosníu.“
Börnin fagna skákinni
Hrafn segir skákina vera mjög vin-
sæla á Balkanskaganum og í ríkjum
Júgóslavíu sálugu. „Júgóslavía var
eitt mesta skákland heims og þaðan
hafa komið ótal margir sterkir skák-
menn. Sarajevobúar eru mjög stoltir
af sínu skákfélagi Bosna Sarajevo,
því í umsátrinu miðju árið 1994 varð
félagið Evrópumeistari skákfélaga.
Síðan þá hefur félagið í þrígang orðið
Evrópumeistari og þar með oftar
heldur en nokkurt annað skákfélag í
Evrópu. Enda fann ég að skákfélagið
Bosna Sarajevo var eitt af því fáa
sem borgarbúar eru virkilega stoltir
af. Krakkarnir í Sarajevo taka skák-
inni tveim höndum, rétt eins og
krakkarnir hér heima og á Græn-
landi, en þar vorum við með skák-
skóla í tengslum við fyrsta skákmótið
sem haldið hefur verið þar í landi og
Hrókurinn stóð fyrir í sumar.“
Þörfin víða í heiminum
Hrafn segist hlakka til í vor að
loknu fyrsta starfsári skákskólans í
Sarajevo. „Þá munum við meta
hvernig til hefur tekist, en hingað til
hefur þetta gengið vonum framar og
ég vona sannarlega að framhald
verði á þessu uppbyggingarstarfi í
Bosníu. Ætlunin er að halda útskrift-
armót skákskólans í Sarajevo næsta
vor og þá munu Flugleiðir bjóða sig-
urvegaranum til Íslands til að tefla
við íslensk börn og kynnast landi og
þjóð.“ Hrafn segir spennandi að þróa
áfram þessa hugmyndafræði um
nýja tegund af þróunarstarfi og að
vissulega séu ótal staðir í heiminum
þar sem gaman væri að bjóða upp á
þetta magnaða sambland af skák og
uppbyggingarstarfi fyrir börn.
Gleðistund-
um er ekki
hægt að stela
Skákfélagið Hrókurinn tek-
ur þátt í nýrri tegund af
þróunaraðstoð í Sarajevo.
Kristín Heiða Kristinsdóttir
hitti Hrafn Jökulsson sem
var á skákmóti þar sem
veittar voru gleðistundir í
borg í sárum stríðs.
khk@mbl.is
Á barnaskákmótinu í Sarajevo 13. desember: Sabrina Zejnilagi, sigurvegari í stúlknaflokki, grætur fögrum tárum af gleði
þar sem hún hefur tekið við bikurum og hringir í mömmu til að segja stórtíðindin.
Þungt hugsi yngismær handleikur peð og íhugar næsta leik á skákmótinu.
Brosað út að eyrum: Dzenis Sarajlic, sigurvegari í eldri flokki drengja á barna-
skákmótinu í Sarajevo, ásamt einum skákdómaranna.
Ljósmynd/Sólveig Anspach
Ungar og upprennandi: Keppendur í stúlknaflokki á barnaskákmótinu í Sarajevo. Hrafn Jökulsson fylgist grannt með.
Ivan Sokolov leiðbeinir Fatima í
skákskólanum í Sarajevo.