Morgunblaðið - 21.12.2003, Blaðsíða 80

Morgunblaðið/Jim Smart
Skúli Árnason, formaður Björgunarsveitarinnar á Akureyri, sem tók þátt í
leiðangrinum, John Culver, sendiherra Bretlands á Íslandi, og Hörður Geirs-
son, maðurinn sem kom þessu öllu af stað, eftir forsýningu myndarinnar.
HEIMILDAMYNDIN Undan ísnum
er á dagskrá Stöðvar 2 í kvöld. Þetta
er spennandi og dramatísk saga ungs
Akureyrings um leit hans að breskri
sprengjuflugvél, Fairey Battle
P2330, sem fórst 26. maí árið 1941 í
jökli norður í landi. Hvers vegna
Arthur Round yfirflugmaður 98. flug-
sveitar breska setuliðsins náði aldrei
yfir hálendi Íslands þennan örlaga-
ríka dag var ekki vitað. Vélin var á
leiðinni frá Melgerðismelum til Kald-
aðarness þar sem höfuðstöðvar
breska flughersins voru. Það tók jök-
ulinn aðeins nokkra daga að fela öll
ummerki um þær hörmungar sem
þarna áttu sér stað.
Flugmaðurinn birtist í draumi
„Hörður Geirsson safnvörður á
Minjasafni Akureyrar hóf árið 1980
leit að Round og mönnum hans. Hann
lagði í vikuferð á hálendið í nágrenni
Akureyrar bjartsýnn um að hann
myndi finna flakið og líkamsleifar
Bretanna fjögurra. Fyrstu nóttina
birtist honum sýn í draumi. Flugmað-
urinn var kominn til að aðstoða hann
við að finna vélina. Trúr
sýninni hélt Hörður
áfram leit sinni á há-
lendinu, grunlaus um að
hún myndi taka hann 20
ár. Í hvert sinn sem
hann var við það að gef-
ast upp vitjaði flugmað-
urinn hans í draumi og
hvatti hann áfram. Árið
1999 urðu straumhvörf í
leit Harðar. Jökullinn
var loksins tilbúinn til
að skila því sem hann
hafði varðveitt í nær 60
ár. Storm og Stöð 2
slógust í för með Herði
og ákváðu að gera heim-
ildamynd um þessa ein-
stæðu sögu,“ segir í tilkynningu frá
Stöð 2 en sagan er sannarlega sér-
stæð.
„Hörður Geirsson, sem myndin
fjallar um hafði samband við okkur í
gegnum Stöð 2. Hann vildi láta gera
mynd um þessa sögu,“ segir Margrét
Jónasdóttir handritshöfundur mynd-
arinnar, sem er 52 mínútur að lengd,
en hún gerir myndina í samvinnu við
Magnús Viðar Sigurðsson og Storm.
Leiðangur á jökul
„Við ákváðum að slást í för með
honum og gera mynd um þetta allt
saman. Við vorum með þegar Bret-
arnir komu og við fengum einkarétt á
myndatöku á jöklinum,“ segir hún en
vinna við myndina hófst í júní árið
2000.
Leiðangur Bretanna, sem Margrét
ræðir um átti sér stað í ágúst sama ár
en lið frá breska hernum kom til að
aðstoða við björgunaraðgerðir og
koma líkamsleifum mannanna í vígða
mold.
„Auk þess að mynda leiðangurinn
frá upphafi til enda tókum við viðtöl
við ættingja mannanna, sem komu til
Íslands í minningarathöfnina,“ segir
Margrét en athöfnin var haldin í
Fossvogskirkju.
Tökulið fór til Bret-
lands í fyrra í tengslum
við gerð myndarinnar.
„Við fórum og töluðum
við fyrrverandi her-
manninn, John Sim
majór, sem fann vélina
upprunalega árið 1941
eftir slysið.“
Hörður var búinn að
eyða miklum tíma í leit-
ina að vélinni. „Venju-
lega hef ég unnið rann-
sóknarhlutann af okkar
verkefnum en Hörður
var búinn að vinna svo
rosalega nákvæma
heimildarvinnu,“ segir
Margrét.
Eldra myndefni er einnig að sjá í
Undan ísnum. „Við keyptum líka
gamalt myndefni frá stríðsárunum á
Íslandi sem við fengum frá Imperial
War Museum í Bretlandi.
Þannig að við förum aðeins inn í at-
burðarrásina þessa daga í kringum
flugslysið,“ segir hún.
Dramatísk saga
„Rauði þráðurinn í sögunni er
Hörður Geirsson og hans persónu-
lega saga í gegnum alla þessa leit.
Þetta er mjög dramatísk saga,“ segir
Margrét og segist hafa fengið góð við-
brögð á forsýningu í vikunni.
„Fólk var hálf klökkt í lok sýning-
arinnar,“ segir Margrét sem segir
viðbrögðin hafa verið „miklu sterkari
heldur en við áttum von á. Það er
stórkostlegt að finna að fólki finnist
maður hafa komið sögunni vel til
skila. Þá er maður búinn að ná því
markmiði sem maður setti sér.“
Margrét er ekki bara kvikmynda-
gerðarkona heldur líka sagnfræðing-
ur. Hún segir kjörið að tengja saman
þessi tvö fög og að heimildarmynd sé
góð leið til að koma sagnfræði til
skila.
„Þetta er miklu skemmtilegri mið-
ill heldur en greinar eða bækur. Þetta
er svo áhrifaríkur miðill. En ég vinn
mína forvinnu eftir reglum sagnfræð-
innar. Þegar ég verð orðin gömul og
grá fer ég kannski að koma hlutunum
öðruvísi frá mér því ég á rosalega
mikið efni.
Aðalatriðin komast inn en allar
hliðarsögur, sem eru ekki síður
áhugaverðar, verða að bíða.“
Íslensk heimildamynd um leit að breskri sprengjuflugvél
Leitin tók 20 ár
Ýmsir munir úr vélinni hafa komið í
ljós undan jökli í leitarferðum um
sextíu árum eftir að flugvélin fórst.
Margrét Jónasdóttir
Morgunblaðið/Jim Smart
ingarun@mbl.is
Undan ísnum er á dagskrá
Stöðvar 2 klukkan 21.20 í
kvöld.
FÓLK Í FRÉTTUM
80 SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Staður Nafn Sími 1 Sími 2
Akranes Jón Helgason 431 1347 431 1542
Akureyri Skrifstofa Morgunblaðsins 461 1600
Bakkafjörður Stefnir Elíasson 473 1672
Bifröst Ólafur Snorri Ottósson 435 0098 694 7372
Bíldudalur Pálmi Þór Gíslason 456 2243
Blönduós Björn Svanur Þórisson 452 4019/864 4820/690 7361
Bolungarvík Nikólína Þorvaldsdóttir 456 7441 867 2965
Borgarnes Þorsteinn Viggósson 437 1474 898 1474
Breiðdalsvík María Jane Duff 475 6662
Búðardalur Anna María Agnarsdóttir 434 1381
Dalvík Halldór Reimarsson 466 1039 862 1039
Djúpivogur Sara Dís Tumadóttir 478 8161 662 1373
Egilsstaðir Páll Pétursson 471 1348 471 1350
Eskifjörður Björg Sigurðardóttir 476 1366 868 0123
Eyrarbakki R. Brynja Sverrisdóttir 483 1513 699 1315
Fáskrúðsfjörður Jóhanna Sjöfn Eiríksdóttir 475 1260/853 9437/475 1370
Flateyri Hjördís Guðjónsdóttir 456 7885
Garður Álfhildur Sigurjónsdóttir 422 7310 846 8123
Grenivík Hörður Hermannsson 463 3222
Grindavík Kolbrún Einarsdóttir 426 8204 426 8608
Grímsey Ragnhildur Hjaltadóttir 467 3148
Grundarfjörður Bjarni Jónasson 438 6858/854 9758/894 9758
Hella Brynja Garðarsdóttir 487 5022 895 0222
Hellissandur/Rif Lára Hallveig Lárusdóttir 436 6889/436 1291/848 1022
Hnífsdalur Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Hofsós Bylgja Finnsdóttir 453 7418 893 5478
Hólmavík Ingimundur Pálsson 451 3333 893 1140
Hrísey Siguróli Teitsson 466 1823
Húsavík Bergþóra Ásmundsdóttir 464 1086 893 2683
Hvammstangi Gunnar Þorvaldsson 451 2482 894 5591
Hveragerði Erna Þórðardóttir 483 4421 862 7525
Hvolsvöllur Helgi Ingvarsson 487 8172/893 1711/853 1711
Höfn Ranveig Á. Gunnlaugsdóttir 478 2416 862 2416
Innri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 821 3475
Ísafjörður Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Keflavík Elínborg Þorsteinsdóttir 421 3463 896 3463
Kirkjubæjarkl. Birgir Jónsson 487 4624 854 8024
Kjalarnes Haukur Antonsson 566 8378 895 7818
Kópasker Hrönn Guðmundsdóttir 465 2112
Laugarás Jakop Antonsson 486 8983
Laugarvatn Berglind Pálmadóttir 486 1129 865 3679
Neskaupstaður Sólveig Einarsdóttir 477 1962 848 2173
Ólafsfjörður Árni Björnsson 466 2347 866 7958
Ólafsvík Laufey Kristmundsdóttir 436 1305
Patreksfjörður Björg Bjarnadóttir 456 1230
Raufarhöfn Alda Guðmundsdóttir 465 1344
Reyðarfjörður Guðmundur Fr. Þorsteinsson 474 1488/892 0488/866 9574
Reykholt Bisk. Oddur Bjarni Bjarnason 486 8900
Reykhólar. Ingvar Samúelsson 434 7783
Reykjahlíð v/Mýv. Margrét Hróarsdóttir 464 4464
Sandgerði Sigurbjörg Eiríksdóttir 423 7674 895 7674
Sauðárkrókur Ólöf Jósepsdóttir 453 5888 862 2888
Selfoss Jóhann Þorvaldsson 482 3375 899 1700
Seyðisfjörður Hanna Lísa Vilhelmsdóttir 472 1102 690 2415
Siglufjörður Sigurbjörg Gunnólfsdóttir 467 1286 467 2067
Skagaströnd Þórey og Sigurbjörn 452 2879 868 2815
Stokkseyri Kristrún Kalmansdóttir 867 4089
Stykkishólmur Erla Lárusdóttir 438 1410 690 2141
Stöðvarfjörður Sunna Karen Jónsdóttir 475 8864
Suðureyri Tinna Sigurðardóttir 456 6244
Súðavík Ingibjörg Ólafsdóttir 456 4936
Tálknafjörður Sveinbjörg Erla Ólafsdóttir 456 2676
Varmahlíð Ragnar Helgason 453 8134 867 9649
Vestmannaeyjar Jakobína Guðlaugsdóttir 481 1518 897 1131
Vík í Mýrdal Hulda Finnsdóttir 487 1337 698 7521
Vogar Hrönn Kristbjörnsdóttir 424 6535 557 5750
Vopnafjörður Svanborg Víglundsdóttir 473 1289 473 1135
Ytri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 848 6475
Þingeyri Arnþór Ingi Hlynsson 456 8285
Þorlákshöfn Ragnheiður Hannesdóttir 483 3945 483 3627
Þórshöfn Ragnheiður Valtýsdóttir 468 1249
Dreifing Morgunblaðsins
Hér eru upplýsingar um þá sem dreifa blaðinu á landsbyggðinni
VINSÆL dægurlög frá 1950-60 er
að finna á plötunni Óskastundinni 2
sem var að koma út. Gerður G.
Bjarklind þulur Ríkisútvarpsins
valdi lögin en hún er einnig umsjón-
armaður samnefndra útvarpsþátta á
Rás 1. Þetta er önnur platan með
lögum úr þáttunum en sú fyrsta kom
út fyrir jólin í fyrra. Þarna eru lög
með söngvurum á borð við Elly Vil-
hjálms, Hallbjörgu Bjarnadóttur og
Hauki Morthens.
Gerður kveðst hafa valið lögin
sem henni sjálfri þóttu skemmtileg-
ust frá þessu tímabili. „Ég hlustaði á
þessi lög þegar ég var að alast upp
og svo hefur þetta fylgt manni allar
götur síðan. Mér finnst yndislegt að
heyra þetta fólk syngja, það er bara
eitthvað svo gott í þessari tónlist.“
Hún segir að lögunum fylgi mikil
nostalgía. „Þetta var ekki eins og hjá
krökkum í dag sem geta hlustað á
uppáhaldslagið sitt aftur og aftur.
Maður heyrði þetta bara einu sinni
og þurfti svo að bíða lengi eftir því
að lagið sitt kæmi næst í útvarpinu.
Þarna hafði fólk nefnilega ekkert
annað en útvarpið og allir hlustuðu á
það.“
En gat fólk ekki hlustað á lögin á
plötum?
„Elskan mín góða, það var ekkert
algengt að fólk ætti plötuspilara, ég
fékk minn þegar ég fermdist. Þetta
skilja krakkar bara ekki núna þegar
við höfum allt af öllu, enda var þetta
svo ólíkt.“
Talar sem minnst þessa dagana
Eins og áður segir sér Gerður um
hinn geysivinsæla þátt Óska-
stundina sem er á Rás 1 á föstudags-
morgnum en þar leikur hún óskalög
hlustenda. Hún fær mikil viðbrögð
við þættinum og segist vera eini
þáttastjórnandinn sem ennþá fái
fjöldann allan af handskrifuðum
bréfum. „Ég get sagt þér að þetta er
svo þakklátt starf og þau eru svo fal-
leg bréfin sem ég fæ frá hlustendum,
oft myndskreytt og með vísum sem
ég geymi allar.“
Gerður mun að venju lesa jóla-
kveðjurnar á Þorláksmessu ásamt
hinum útvarpsþulunum og er und-
irbúningurinn þegar hafinn. Lest-
urinn hefst klukkan eitt og stendur
oft fram yfir miðnætti svo álagið er
mikið á þulina sem skiptast á að lesa.
„Ég segi alltaf að ég sé byrjuð að
undirbúa mig með því að tala sem
minnst. Við þulirnir verðum að hafa
röddina í lagi, enda er þetta lestur í
margar klukkustundir samfleytt.“
Að þessum orðum sögðum ákveður
blaðamaður að samtalinu skuli ljúka
enda vill hann síst af öllu hafa á sam-
viskunni að Gerður noti röddina of
mikið fyrir lesturinn.
Óskastundin 2 komin út
Morgunblaðið/Kristinn
Gerður fær mikil viðbrögð frá hlustendum Óskastundarinnar.
bryndis@mbl.is
Valdi uppáhaldslögin sín
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111