Morgunblaðið - 22.12.2003, Blaðsíða 35

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 22. DESEMBER 2003 35
hendurnar hvorki prjóna né bók en
ylurinn var samur og jafn og minn-
ið óbrigðult sem fyrr. Hún var
íhugul og fámál í margmenni en hlý
og opinská við sína nánustu. Hún
var orðvör og umtalsgóð og fróð
var hún um marga hluti, einkum þá
sem sneru að fólki og mannlífi fyrir
vestan og það fór ekkert á milli
mála að amma var skarpgreind
kona og minnug með afbrigðum.
Hún var hæglát og hógvær og svo
nægjusöm og laus við alla tilætl-
unarsemi að það var sérstakt happ
að fá að rétta henni litla hjálp-
arhönd en þá þurfti stundum að
lesa í hugsanir því hún var ein-
staklega ólagin við að koma eigin
óskum og þörfum á framfæri. ,,Þú
mátt nú alveg nota hnappinn stund-
um, Sigríður mín,“ sagði hjúkrun-
arfólkið við hana eitt sinn er hún lá
á sjúkrahúsi. Undir kyrrlætinu
leyndist þó seigla, stolt og sterkur
vilji enda þarf talsverðan skammt
af því til að leggja að baki heil 93 ár
og varðveita persónu sína óskadd-
aða í leiðinni. Kannski reyndist
æðruleysið henni þó drýgst.
Hún gekk mér og systrum mín-
um í móðurstað þegar við vorum
sendar einar og agnarsmáar ýmist
sjóleiðina eða flugleiðina, til sum-
ardvalar á Suðureyri. Þangað fór-
um við á hverju sumri þar til hún
flutti suður og það var ávallt mikið
tilhlökkunarefni. Minningarnar
sem ég á þaðan eru dýrmætar
bernskuminningar, balinn sem hún
baðaði okkur í á eldhúsgólfinu
miðju, gamla olíueldavélin þar sem
hún bakaði bæði brúnkökur og jóla-
kökur, hænurnar sem tipluðu um á
hlaðinu, mýsnar sem snudduðust
við eldhúsgluggann, búrskápurinn
sem ilmaði af kanel og ferðirnar yf-
ir alla drullupollana í kaupfélagið
með miða frá ömmu sem við réttum
yfir himinhátt afgreiðsluborðið og
fengum sykur, haframjöl, ofurlítið
hveiti, rúsínur og smjörlíki, hjall-
urinn þar sem Jónas barði harð-
fiskinn og svo amma sem óð elginn
í þvottahúsinu og leyfði okkur að
snúa vindunni. Kiddi frændi rækt-
aði dúfur í kofa og umbar sum-
arheimsóknir þessara litlu frænkna
furðu vel. Fiskinn kom Jónas með í
soðið, mjólkin var frá Gústa á Stað
og stóð í brúsa úti á tröppum og
eggin fékk hún úr eigin hænum en
einu viðskiptin sem hún amma
stundaði um ævina voru eggjavið-
skipti. Með þennan brothætta varn-
ing tipluðum við systurnar til
frúnna í þorpinu sem ávallt tóku
okkur opnum örmum enda reynd-
umst við eiga skyldfólk í hverju
húsi.
Og nú hefur þessi kyrrláta kona
kvatt heiminn og í huga mínum rík-
ir þakklætið næst á eftir söknuðin-
um. Amma var búin að ljúka sínu
verki, hennar síðasta verk var að
skrifa fjölda jólakorta til ástvina
nær og fjær. Það verður dýrmæt-
asta jólakveðjan okkar. Það er mik-
il gæfa að hafa fengið að eiga
ömmu svona lengi, svona hæga og
svona mjúka. Blessuð sé minning
hennar.
Halla Kjartansdóttir.
Þótt ég talaði tungum manna og engla, en
hefði ekki kærleika,
væri ég hljómandi málmur eða hvellandi
bjalla.
Og þótt ég hefði spádómsgáfu og vissi alla
leyndardóma og ætti alla þekking,
og þótt ég hefði svo takmarkalausa trú,
að færa mætti fjöll úr stað,
en hefði ekki kærleika, væri ég ekki neitt.
Og þótt ég deildi út öllum eigum mínum,
og þótt ég framseldi líkama minn,
til þess að verða brenndur,
en hefði ekki kærleika,
væri ég engu bættari.
Kærleikurinn er langlyndur,
hann er góðviljaður.
Kærleikurinn öfundar ekki.
Kærleikurinn er ekki raupsamur, hreykir sér
ekki upp.
Hann hegðar sér ekki ósæmilega, leitar ekki
síns eigin,
hann reiðist ekki, er ekki langrækinn.
Hann gleðst ekki yfir óréttvísinni, en sam-
gleðst sannleikanum.
Hann breiðir yfir allt, trúir öllu, vonar allt,
umber allt.
Kærleikurinn fellur aldrei úr gildi.
En spádómsgáfur, þær munu líða undir lok,
og tungur, þær munu þagna, og þekking, hún
mun líða undir lok.
Því að þekking vor er í molum og spádómur
vor er í molum.
En þegar hið fullkomna kemur, þá líður það
undir lok, sem er í molum.
Þegar ég var barn, talaði ég eins og barn,
hugsaði eins og barn og ályktaði eins og
barn.
En þegar ég var orðinn fulltíða maður, lagði
ég niður barnaskapinn.
Nú sjáum vér svo sem í skuggsjá, í ráðgátu,
en þá munum vér sjá augliti til auglitis.
Nú er þekking mín í molum,
en þá mun ég gjörþekkja, eins og ég er sjálf-
ur gjörþekktur orðinn.
En nú varir trú, von og kærleikur, þetta
þrennt,
en þeirra er kærleikurinn mestur.
(Kor.1.1–13.)
Þau voru létt sporin sem ég og
yngri dóttir mín stigum út frá
gamla notalega timburhúsinu á
Nönnugötu 8 seinnipart laugardags
13. desember síðastliðinn.
Við vorum að koma frá einni af
mörgum mjög svo ánægjulegu
heimsóknum til ömmu/langömmu
Sigríðar Pétursdóttur. Þau spor
hefðu þó eflaust orðið öllu þyngri ef
mig hefði þá órað fyrir því að þetta
yrði síðasta heimsóknin til ömmu.
Að kvöldi daginn eftir frétti ég af
andláti hennar. Þá tóku minning-
arnar strax að hrannast upp og því
langar mig að minnast hennar með
örfáum orðum og þakka fyrir ynd-
islega samferð með henni.
Hún amma mín Sigríður var mik-
il kærleikskona og hennar aðals-
merki var mildi og hlýja gagnvart
samferðafólki sínu, og þá sérstak-
lega börnum sem voru ætíð hennar
líf og yndi.
Af bæði ömmu minni Sigríði og
ömmu minni Regínu lærðist mér
snemma að „mildi er lögmál lausn-
arans“, og að „líkn er veldissproti
hans“. Ég varð einnig fljótlega var
við það að mjög kært var á milli
þeirra og það gladdi mig mjög, því
mér þótti svo afar vænt um þær
báðar.
Kærleikans andi,
hér kom með þinn sólaryl blíða,
kveik þú upp eld þann,
er hjartnanna frost megi þíða.
Breið yfir byggð
bræðralag, vinskap og tryggð.
Lát það vorn lífsferil prýða.
(V. Briem.)
Ég kynntist ömmu minni Sigríði
ekki virkilega vel fyrr en við
sautján ára aldur þegar ég kom
suður til tónlistarnáms. Þá var ég
svo einstaklega heppinn að fá að
dvelja hjá henni í átta vetur sam-
fleytt. Minningarnar frá þessum ár-
um eru fjölmargar og yndislegar og
ég er ævarandi þakklátur fyrir all-
ar dýrmætu stundirnar sem mér
auðnaðist að eiga með ömmu á
þessum árum sem og síðar.
Elsku amma mín. Umhyggja þín
og elska líða mér aldrei úr minni.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Helgi Pétursson.
Á húsinu hennar ömmu er hvít-
málað bárujárnið byrjað að ryðga
undir gluggunum. Hliðið inn í garð-
inn er horfið og nýleg girðing fyrir
framan húsið stingur í stúf við lú-
inn garðinn. Steintröppurnar eru
farnar að molna. Ég hringi marg-
málaðri dyrabjöllunni. Eftir smá
stund heyri ég í göngugrindinni og
veit að amma er á leiðinni til að
opna dyrnar fyrir mig. Á meðan ég
bíð horfi ég á blómin sem fylla
gluggakisturnar og hugsa til lís-
anna og pelargoníanna sem voru í
gluggunum hennar á Stekkjanes-
inu. Ég heyri að tekið er í hurð-
arhúninn. Dyrnar opnast hægt og
amma bakkar til að opna dyrnar al-
mennilega svo ég komist inn. Úr
svefnherberginu berast hljóð frá
páfagaukunum. Það er málningar-
lykt í loftinu, í stofunni er fullt af
kössum. Ég finn að gólfið dúar ekki
lengur og í stað rósótta teppisins er
komið skínandi parkett. Amma sest
í rauða stólinn sinn og ég hefst
handa við að raða hlutunum hennar
aftur á sinn stað. Hver hlutur á sér
sögu sem amma kann. Í lok dagsins
eru veggir stofunnar þaktir mynd-
um af fjölskyldunni og hillurnar
fullar af hlutum sem amma hefur
eignast og glaðst yfir á sinni löngu
ævi. Ég mun sakna þess að sjá ekki
framar góðlegt andlit hennar lifna
við í brosi þegar hún heilsar barna-
barnabörnum sínum. Ég mun
sakna þess að rifja ekki framar upp
með henni þegar við vorum í Ed-
inborg og fengum hláturskast í
strætó af því hún datt kylliflöt á
gólfið. Ég mun sakna þess að
hjálpa henni ekki framar í kápuna
og hlæja að klaufaskapnum í mér
og aumu handleggjunum hennar.
Ég er þakklát fyrir að hafa haft
ömmu svona lengi hjá mér og vona
að það séu ekki bara hnén og nefið
sem ég hef frá henni heldur öðlist
ég líka æðruleysið og hógværðina
sem mér finnst alltaf hafa einkennt
hana.
Edda Kjartansdóttir.
Ég hef trúlega verið um tveggja
ára þegar ég man fyrst eftir föð-
urömmu minni og alnöfnu. Hún
kom á hverju sumri til Húsavíkur
að heimsækja okkur. Ég varð strax
mjög hænd að henni, elti hana
hvert sem hún fór og lét dæluna
ganga. Einu sinni nefndi einhver
nærstaddur að amma vildi nú ef til
vill fá frið fyrir malinu í mér annað
slagið. Hún hló sínum dillandi
hlátri og sagði viðkomandi að ég
gæti ekki að því gert þó ég hefði
fengið málgleðina í arf með nafn-
inu. Auk þess hefði hún alltaf gam-
an af að spjalla við mig. Mikið varð
ég glöð. Amma hafði alla tíð ein-
stakt lag á að efla hjá manni sjálfs-
mynd og jákvæðni.
Mér fannst alltaf leiðinlegt þegar
amma fór suður aftur, en gekk í
peysunum sem hún prjónaði á mig
þar til þær voru orðnar gatslitnar.
Stundum svo slitnar að mamma
varð miður sín, ómögulegt að hafa
barnið svona til fara. Ég gat ekki
annað en brosað þegar sonur minn
var við sama heygarðshornið ára-
tugum síðar. Harðneitaði að vera í
öðru en peysu sem langamma
prjónaði. Amma var mikil handa-
vinnumanneskja og prjónaði á alla
afkomendurna þar til hún var kom-
in á níræðisaldur.
Tólf ára gömul fékk ég að fara
suður með ömmu. Þvílík upplifun!
Kaupstaðarstelpan frá Húsavík
hafði aldrei séð svona marga bíla
og þorði varla yfir götu. Þegar
Fokker flugvélarnar flugu rétt yfir
hús ömmu varð ég logandi hrædd.
En amma hló ekki, eða gerði lítið
úr hræðslunni, heldur kom fram við
mig af virðingu og umvafði með
hlýju og öryggi. Mér leið alltaf vel
hjá henni og skemmti mér kon-
unglega. Allt frá því að ég trítlaði
eftir henni fyrir norðan og fram á
síðustu ár þegar við gátum setið og
spjallað klukkutímum saman. Sama
má segja um aðra afkomendur, sem
margir hafa dvalið hjá henni til
lengri eða skemmri tíma.
Amma bar mikla virðingu fyrir
börnum og unglingum og talaði
aldrei niður til þeirra. Hjá henni
hafa tugir barna fundið kexið á
sama stað í skápnum og átt athvarf.
Allir sóttust eftir að vera hjá
ömmu, fuglunum hennar og fisk-
unum. Við erum lánsöm fjölskylda
að hafa fengið að njóta samvista við
hana svo lengi, fyrir það verð ég
ævarandi þakklát. Minningin um
ömmu mun lifa í hjörtum okkar
allra.
Sigríður Pétursdóttir.
Nú hefur orðið breyting á hjá
fjölskyldunni, hún amma þín á
Nönnugötu er látin. Einhvern veg-
inn svona bárust mér fréttirnar. Þú
sem hafðir þrátt fyrir háan aldur
setið uppi í fínum kjól og hlegið
með fólkinu þínu í eldhúsinu heima
hjá þér fyrr um daginn, varst allt í
einu ekki lengur lífs.
Það var alltaf gott að líta inn til
ömmu á Nönnugötu. Auðvitað allt
of sjaldan sem maður gaf sér tíma
til þess, en sjaldnast sat maður
samt einn að þér. Þú bauðst okkur
öllum heim til þín síðast á 93 ára af-
mælisdeginum þínum 21. október,
tókst á móti okkur öllum glöð í
lund. Við sem vorum upptekin af að
skrafa við hvert annað, sáum ótrú-
lega lítil þreytumerki á þér. Yfir
þér var alveg sérstök reisn.
Ég man þegar þú einu sinni hátt
á níræðisaldri hafðir fengið nýja
klippingu í félagsstarfinu hjá eldri
borgurum. Þú sem hafðir alltaf
meðan ég mundi verið með síðar
fléttur, helst bundnar í hnút í
hnakkanum, varst komin með hvíta
sterklega hárið þitt klippt í tæplega
axlasítt liðað hár, og mér varð
hugsað til ungrar stúlku á mynd frá
því um 1928. Ung stúlka í Reykja-
vík, með dökkt axlasítt hár, í silki-
kjól – hefur trúlega dansað Charle-
ston í betri húsum bæjarins. Þarna
var hún komin aftur, nema hárið
orðið hvítt. Sömu stóru, hlýju aug-
un, samt svo stutt í geislandi bros,
og í fínum kjól. Þú áttir lengi erfitt
með gang vegna meiðsla sem illa
greru þegar þú varst ung og tókst
því e.t.v. ekki eins mikinn þátt í
ýmiss konar félagsstarfi sem í boði
er fyrir okkur öll. Alltaf dáðist ég
að geðprýði þinni við að takast á
við þessa fötlun. Ekki heyrði ég þig
kveinka þér. Og aldrei heyrði ég
þig hallmæla nokkrum manni. Þú
virtist bara alltaf glöð. Börnin líka
hændust að þér, samt varstu ekk-
ert að troða þau út af sælgæti.
Nærvera þeirra virtist bara gleðja
þig, og þessi milda velvild þín skil-
aði sér einhvern veginn út í and-
rúmsloftið. Það var alltaf hlýtt og
notalegt að koma til þín.
Ég man líka eftir þér í gamla
daga á Stekkjanesinu á Suðureyri.
Þar sem snarbratta hlíðina bar við
eldhúsgluggann, og brimið í fjöru-
grjótinu ærslaðist við hinn
gluggann. Og hænurnar komu
hlaupandi úr öllum áttum þegar þú
kallaðir á þær, púta, púta, pút....og
við krakkarnir rifumst um það
hvort þú værir meiri amma mín eða
amma sín, og Jónas gerði við
gúmmískó í kjallaranum eða barði
harðfisk á loftinu yfir hjallinum.
Öll jól bárust okkur ótrúlega fal-
legar handprjónaðar peysur frá þér
að vestan. Og síðustu jólakveðjuna
fengum við frá þér í dag, þú hafðir
náð að kaupa jólagjafir handa öllum
litlu barnabarnabörnunum þínum
og skrifa á jólakortin og alla pakka-
miðana. Þetta verða dýrmætar
gjafir þessi jól.
Signý.
Elskuleg amma mín, Sigríður
Pétursdóttir, er nú látin 93 ára að
aldri.
Amma á Nönnugötu var í mínum
augum nokkuð mögnuð hversdags-
hetja. Hún var af þeirri kynslóð Ís-
lendinga sem nú er óðum að hverfa
af sjónarsviðinu.
Þessi kynslóð var alin upp við
vinnuhörku og dugnað og ef eitt-
hvað bar út af tíðkaðist ekki að
hafa mörg orð um það heldur bíta á
jaxlinn og bölva í hljóði. Aldrei
nokkurn tíma heyrði ég ömmu
bölva og enn síður kvarta þrátt fyr-
ir nokkrar tapaðar orrustur í hin-
um langvinna bardaga við elli kerl-
ingu sem nú er lokið. Ævinlega var
amma tilbúin að taka á móti gest-
um með sinni innilegu hlýju og fal-
lega brosi, að ógleymdu góðgætinu
sem aldrei vantaði uppá. Strætó-
ferðir með pabba til ömmu voru
alltaf fastur liður í barnæsku minni
og síðustu ár gekk ég reglulega
með barnavagn úr Vesturbænum
upp í Þingholt til að þiggja þar
hlýju og góðgjörðir á Nönnugöt-
unni. Það voru notalegar samveru-
stundir sem ég minnist með
ánægju og þakklæti.
Jólin sem nú fara brátt í hönd
verða vart svipur hjá sjón þar sem
ömmu nýtur ekki lengur við. Allt
frá því ég man fyrst eftir mér hafa
jólin raunverulega ekki byrjað fyrr
en þegar til ömmu var komið eftir
hina árlegu Öskjuhlíðar-fjölskyldu-
göngu á aðfangadag. Þangað var
auðvitað alltaf gott að komast eftir
hið mikla gönguævintýri til að fá
hlýjan koss frá ömmu á kalda kinn,
stæra sig af dugnaðinum og graðka
í sig mandarínur og sætindi. Amma
mín á Nönnugötu var sumsé ná-
kvæmlega eins og margur ímyndar
sér að ömmur eigi að vera – æv-
inlega brosandi, með hlýjar hendur
og nóg af gúmmulaði. Þessar hlýju
hendur ömmu voru líka vinnulúnar.
Sem ung kona tilheyrði hún um
skeið þeirri stétt vinnukvenna sem
sáu um þrif á fínni heimilum reyk-
vískrar efri stéttar. Einhverju sinni
rifjaði hún upp reynslu sína frá
þeim árum og man ég enn hve und-
arlega það hljómaði í mínum eyrum
þegar hún sagðist hreinlega ekki
hafa vitað hvað hún ætti við tímann
að gera þegar hún fékk sinn fyrsta
frídag í vistinni. Þessi frásögn,
ásamt mörgum öðrum, gaf mér inn-
sýn inn í líf vestfirskrar kjarnakonu
og ríkulegan heim minninga henn-
ar.
Megi hún hvíla í friði.
Katla Kjartansdóttir.
Elsku amma, þegar við vorum
lítil þá vorum við svo heppin að þú
passaðir okkur oft á meðan mamma
var að vinna. Við eigum margar
góðar minningar frá þeim tíma. Þá
var margt brallað og oft glatt á
hjalla þegar við vorum hjá þér
ásamt fleiri barnabörnum. Þegar
við hugsum til baka núna gerum við
okkur grein fyrir því að það hefur
ekki alltaf verið auðvelt að sinna
okkur öllum. Við urðum þó aldrei
vör við það þar sem þú varst svo
óendanlega þolinmóð og sinntir
okkur af alúð og hlýju. Þú varst
alltaf svo barngóð og hafðir gaman
af því að hafa börnin í kringum þig.
Það er svo erfitt að hugsa til þess
að nú getum við ekki lengur heim-
sótt þig á Nönnugötuna en minning
þín mun ætíð lifa í hjarta okkar.
Legg ég nú bæði líf og önd,
ljúfi Jesú, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgr. Pét.)
Anna, Jóhanna og Magnús.
MORGUNBLAÐIÐ birtir afmælis- og minningargreinar endurgjalds-
laust alla daga vikunnar. Greinunum má skila í tölvupósti (netfangið er
minning@mbl.is - svar er sent sjálfvirkt um leið og grein hefur borist)
eða á disklingi og þarf útprentun þá að fylgja. Nauðsynlegt er að til-
greina símanúmer höfundar og/eða sendanda (vinnusíma og heima-
síma). Tekið er á móti afmælis- og minningargreinum á 1. hæð í húsi
Morgunblaðsins, Kringlunni 1 í Reykjavík, og á skrifstofu Morgun-
blaðsins Kaupvangsstræti 1 á Akureyri. Ekki er tekið við handskrif-
uðum greinum.
Minningargreinum þarf að fylgja formáli með upplýsingum um hvar
og hvenær sá sem fjallað er um er fæddur, hvar og hvenær dáinn, um
foreldra hans, systkini, maka og börn og loks hvaðan útförin verður gerð
og klukkan hvað. Ef birta á minningargrein á útfarardegi verður hún að
berast fyrir hádegi tveimur virkum dögum fyrr. Ef útför er á sunnudegi,
mánudegi eða þriðjudegi þurfa greinarnar að berast fyrir hádegi á
föstudegi. Berist greinar hins vegar ekki innan hins tiltekna skilafrests
er ekki unnt að lofa ákveðnum birtingardegi. Þar sem pláss er takmark-
að getur þurft að fresta birtingu greina, enda þótt þær berist á réttum
tíma.
Birting afmælis- og
minningargreina