Morgunblaðið - 22.12.2003, Blaðsíða 56

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 MÁNUDAGUR 22. DESEMBER 2003 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
SLÁTRA þarf um 300 norsk-frönsk-
um matardúfum til förgunar hjá
Hafursfelli þar sem ekki hefur feng-
ist inni í neinu fuglasláturhúsi fyrir
slátrun á jólamarkaðinn. Bergur
Rögnvaldsson, framkvæmdastjóri
Hafursfells, segist hafa sent land-
búnaðarráðherra margítrekaðar fyr-
irspurnir þar sem þess er óskað að
ráðherra hlutist til um að eitthvert
sláturhús taki við framleiðslunni.
Bergur segir engin svör hafa borist
og segir það jafnframt undarlegt að
leyfður skuli innflutningur á fersk-
um matardúfum til landsins, en ekki
reynt að ná innlendri framleiðslu á
markað.
„Fyrst þessu er svona farið geri ég
ráð fyrir að lambakjöt frá Nýja-Sjá-
landi og nautakjöt frá Evrópu verði á
borðum landsmanna fljótlega,“ segir
Bergur. „Auðvitað hefði verið gott að
geta sett framleiðsluna á jólamark-
aðinn.“
Upp úr áramótum þarf því að
grisja í dúfustofni Hafursfells og
verða fuglarnir brenndir og þeim
fargað.
Kemst ekki
með matar-
dúfur á
jólamarkað
VERÐ á matvöru hefur hækkað talsvert minna en
almennt verðlag á síðustu fjórum árum. Munar
þar mest um mikla verðlækkun á grænmeti,
ávöxtum og kjöti. Opinber þjónusta og tryggingar
hafa hins vegar hækkað langt umfram almennt
verðlag. Ennfremur hefur húsnæðisliður vísitöl-
unnar hækkað mjög mikið.
Almennt verðlag hefur á síðustu fjórum árum
hækkað um 18,6%. Matur og drykkjarvörur hafa á
tímabilinu hækkað um 10,7% eða nokkru minna en
verðlag. Mjög breytilegt er hins vegar hvernig
verð á einstökum vörutegundum hefur þróast á
þessu tímabili. Verð á grænmeti, ávöxtum og kjöti
er t.d. lægra í dag í krónum talið en það var fyrir
fjórum árum sem þýðir að verð þessara vara hefur
í reynd lækkað um og yfir 20%. Hafa ber í huga að
stjórnvöld lækkuðu tolla á innflutt grænmeti á síð-
asta ári sem leiddi til verulegrar verðlækkunar.
Verð á innfluttum vörum eins og hrísgrjónum og
pasta hefur hins vegar hækkað meira en almennt
verðlag eða um 24–30%. Það sama á við um fisk
sem hefur hækkað um 22,7%. Mjólk, ostar og egg
hafa hins vegar hækkað eins og almennt verðlag.
Áfengi og tóbak hefur aftur á móti hækkað um
25,9% á tímabilinu.
Verð á fatnaði hefur ekkert hækkað á síðustu
Grænmeti, ávextir og kjöt
á lægra verði í dag en 1999
Tryggingar hafa
hækkað í verði um
44,2% á fjórum árum
fjórum árum og skór fást nú á heldur lægra
verði en fyrir jólin 1999. Raftæki hafa lítið
hækkað.
Verð opinberrar
þjónustu hækkaði mikið
Húsnæðiskostnaður hefur hækkað tals-
vert umfram verðlag eða um 31,2%. Raf-
magn og hiti hefur hækkað um 12–15%, en
reiknuð húsaleiga, sem endurspeglar al-
mennt fasteignaverð, hefur hækkað um
35,3%.
Verð á opinberri þjónustu hefur hækkað
langt umfram almennt verðlag á síðustu
fjórum árum. Heilbrigðisþjónustan er nú á
25,8% hærra verði en fyrir fjórum árum.
Kostnaður við menntun hefur aukist um
37,7% og er hækkunin mest í framhalds-
skólum og háskólum en mun minni í grunnskólum.
Verð á þjónustu strætisvagna hefur hækkað um
30,6% og leikskólagjöld hafa hækkað um 39,3%.
Póstur og sími hefur aftur á móti hækkað mun
minna eða um 13,5%. Sá liður vísitölunnar sem
hefur hækkað mest allra er tryggingar sem hafa
hækkað um 44,2% á sl. fjórum árum.
"  !
 
#  
$%%%
 
!""# $
%#&
" 
#'"(
) * +  ,!"  -!""# & 
)'."
&
,"'
/,0123245
,36 578,
"


&'



 !







 
  
 

 

 
 

 

 
6
I6 ./G 

9:"$
  7"
9   
;' 

1'  
 $
 
9' 
2 & <#'$
1!

 



 










 


 
TALSVERÐAR líkur eru á
hvítum jólum víðast hvar á
landinu, og seinni partinn í gær
voru á milli 70 og 80% líkur á
hvítum jólum á höfuðborg-
arsvæðinu samkvæmt upplýs-
ingum frá Veðurstofu Íslands.
Mjög miklar líkur eru á því
að jólin verði hvít á Norður-
landi, en einna helst líkur á
rauðum jólum á Austfjörðum.
Spárnar eru þó á miklu flökti
og ýmislegt getur breyst þessa
daga sem eru fram að jólum.
Á höfuðborgarsvæðinu gerir
veðurspá á aðfangadag ráð fyr-
ir vestanátt og éljum fyrrihluta
dags á suðvesturhorninu, en að
vindur snúist til norð-
norðaustanáttar og létti til
seinnipartinn. Hiti verður kóln-
andi á aðfangadag. Fyrir norð-
an er gert ráð fyrir snjókomu,
en léttskýjuðu á Austfjörðum.
Spáð hvítum
jólum víða
um land
Morgunblaðið/Kristján
LÖGREGLAN í Reykjavík fjarlægði lif-
andi snák úr íbúð við Laugaveg á föstu-
dag, þegar verið var að vísa leigjanda
hennar á dyr af leigusala. Snákurinn var
um einn metri að lengd og var farið með
hann í tilraunastöð Háskóla Íslands í
meinafræði að Keldum þar sem hann var
mældur og honum eytt. Ekki mun snák-
urinn hafa verið eitraður en óheimilt er að
halda snáka og slöngur sem gæludýr hér-
lendis.
Lifandi snák-
ur fjarlægður
ÉG hef alltaf gert ákveðnar
kröfur til sjálfs mín og vil
standa undir þeim,“ segir Einir
Guðlaugsson sem dúxaði frá
Fjölbrautaskólanum í Garðabæ
á laugardag. Einkunn hans er
sú hæsta í sögu skólans og fékk
hann verðlaun fyrir góðan
námsárangur í dönsku, íslensku,
íþróttum, náttúrufræðigreinum,
stærðfræði, þýsku og mætingu.
Auk þess fékk hann verðlaun
fyrir að dúxa, en nánar tilgreint
var meðaleinkunn hans 9,81 og
vegið meðaltal 9,8.
Foreldrar Einis eru Guð-
laugur Sigurgeirsson og Sædís
María Hilmarsdóttir en þess má
geta að tvíburabróðir Einis,
Birkir, útskrifaðist með honum
á laugardag með um 9 í með-
aleinkunn.
Skipulag, sjálfsagi og metn-
aður eru lykilatriðin í náms-
árangri Einis að eigin sögn.
Hann útskrifaðist hálfu ári á
undan áætlun og er að leita sér
að vinnu þar til hann fer í verk-
fræði í Háskóla Íslands í haust.
„Það er mjög langt síðan ég
ákvað að fara í verkfræði, en
pabbi er verkfræðingur og ég
er heppinn að því leyti að ég
hef sama áhuga og hann á töl-
um, stærðfræði og eðlisfræði,“
segir hann.
Helstu áhugamál Einis eru
íþróttir og tónlist en hann leik-
ur með Haukum í körfu og æfir
knattspyrnu á sumrin. Þá er
ótalinn tónlistaráhugi hans, en
honum hefur verið heimilað að
taka þátt í söngleik FG eftir
áramót þótt hann sé útskrif-
aður.
Morgunblaðið/Kristinn
„Alltaf gert ákveðnar
kröfur til sjálfs mín“
Einir Guðlaugsson dúxaði á stúdentsprófi í Fjölbrauta-
skólanum í Garðabæ með 9,8 í meðaleinkunn
HUGSANLEGA þjást tugir þúsunda Ís-
lendinga af vægari útgáfu af geðhvörfum,
svokölluðum geðhvörfum II, en þar eru
sveiflurnar á milli þunglyndis og örlyndis
mun minni en hjá fólki með hefðbundin
geðhvörf, sem kölluð eru geðhvörf I, segir
Einar Guðmundsson geðlæknir.
Tíðni geðhvarfa II er ekki þekkt, en
Einar segir að sér virðist þetta vera mjög
algengt, og giskar á að tugir prósenta
glími við sjúkdóminn. Einkenni á sjúk-
dómnum eru t.d. stutt tímabil málgleði,
þrifnaðaræðis eða kaupæðis. Á móti koma
svo lengri og hlutfallslega dýpri skeið
þunglyndis.
Geðhvörf I eru þessi dæmigerði maníó-
depressífi sjúkdómur þar sem sjúkling-
urinn sveiflast upp og niður í geði, verður
mjög ör og mjög dapur þess á milli, segir
Einar. Þeir sem eru með geðhvörf II
sveiflast mun minna upp og fara fyrst og
fremst niður í þunglyndi, enda hefur sjúk-
dómurinn hingað til gjarnan verið greind-
ur sem þunglyndi.
„Það lúmskasta við geðhvörf II er að
sveiflurnar eru oft ekki nema dagpartur
þannig að fólk lítur á þetta sem eitthvert
orkutímabil eða tímabil sem því gengur
betur og drífur þá oft í hlutum sem hafa
safnast upp í þunglyndinu,“ segir Einar.
Væg gerð geð-
hvarfa hrjáir
tugi þúsunda
Íslendinga
 Eins og/11
♦ ♦ ♦