Morgunblaðið - 28.12.2003, Blaðsíða 35

HUGVEKJA
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28. DESEMBER 2003 35
Áramót eru á næstaleiti, gamla árið kveð-ur senn og nýtt tekurvið. Hvaða augum
skyldu afkomendur okkar, kyn-
slóðir framtíðarinnar, eiga eftir að
líta þá daga, sem nú eru á förum?
Ég velti því oft fyrir mér, en hef
ekkert svar á reiðum höndum eftir
þær pælingar, enda bara venju-
legur maður, gjörsamlega
sneyddur allri fjarskyggni. Þó
grunar mig, að dómurinn verði
okkur ekki hliðhollur, að mann-
kynið eigi eftir að bera kinnroða af
sumum verkum forfeðranna, eink-
um og sér í lagi þjóðarleiðtoga nú-
tímans sumra hverra.
Flestir eru sammála um að Ví-
etnamstríðið á seinni hluta 20. ald-
ar hafi verið dýr mistök, og heims-
byggðin er fyrir löngu búin að
skrifa Íraksstríðið á reikning mis-
viturra stjórnmálamanna Banda-
ríkjanna, þótt enginn heilvita jarð-
arbúi efist um, að full þörf var á að
koma Saddam Hússein frá völd-
um. Það er hins vegar aðferða-
fræðin að baki innrásinni, sem
hefur þótt orka tvímælis. Og reiði
er í fólki vegna þess, að oftar en
einu sinni og tvisvar hafa leiðtogar
þessa mesta herveldis allra tíma,
sem þó vilja telja sig kristna ein-
staklinga, orðið uppvísir að því að
ljúga blákalt framan í umheiminn.
Í eina tíð hefðu þeir verið neyddir
til að láta af störfum umsvifalaust,
en því er ekki til að dreifa núna,
heldur eflast þeir um allan helm-
ing ef eitthvað er. Slíkt er víst á
máli guðfræðinnar kallað forherð-
ing og þykir ekki gott.
Fyrir skemmstu valdi Time, hið
mjög svo virta tímarit, mann árs-
ins 2003 í Bandaríkunum, og þá
sæmdarnafnbót hlaut að þessu
sinni bandaríski hermaðurinn, en
ekki topparnir, heilarnir á bak við
stríðsbröltið. Að sjálfsögðu er
þetta mikið áfall fyrir ráðamenn
landsins, ekkert annað en köld
vatnsgusa í andlit þeirra, og enn
eitt sýnilega merkið um hug al-
mennings til þess, sem er að ger-
ast í Mið-Austurlöndum.
Í vernd og skjóli þeirra sömu
leiðtoga hafa Ísraelsmenn verið að
murka líftóruna úr Palest-
ínumönnum, þverbrotið mann-
réttindasáttmála Sameinuðu þjóð-
anna ítrekað og færast í aukana
með hverri mínútunni sem líður.
Og enginn hefur þorað að skerast
í þann ójafna leik, af ótta við ref-
sikló hvíthöfðaarnarins.
Þess vegna birti til í hugum
friðelskandi íbúa heimsins þegar
spurðist út í nýliðinni viku, að
e.t.v. væri loksins eitthvað að
breytast. Og það kom úr innviðum
sjálfs Ísraels. Í hádegisfréttatíma
RÚV, 22. desember, mátti sumsé
heyra þetta:
Þrettán menn í varaliði þekktustu sér-
sveitar Ísraelshers, Sayeret Matkal,
neita að framfylgja skipunum um að-
gerðir á hernumdu landi Palest-
ínumanna. Þetta er í þriðja skiptið frá
upphafi uppreisnar Palestínumanna,
sem sérsveitarmenn neita að þjóna á
hernámssvæðunum, en meðal þeirra er
starfandi hreyfingin „hugrekki til að
neita“.
Mennirnir þrettán tilkynntu Sharon
forsætisráðherra bréflega í gærkvöld
að þeir neiti framvegis að taka þátt í
siðlausum aðgerðum á Vesturbakk-
anum og Gaza-svæðinu. Tíu eru
óbreyttir hermenn en þrír eru yf-
irmenn, æðstur þeirra er majór að tign.
Níu gegna enn herþjónustu. Í bréfinu
segir að sérsveitarmennirnir vilji
hvorki taka þátt í kúgun og valdbeit-
ingu né því að svipta milljónir Palest-
ínumanna almennum mannréttindum.
Þeir vilji ekki lengur mynda varn-
arskjöld fyrir landnema.
Skrifstofa forsætisráðherrans neitar að
svara spurningum fjölmiðla um mál-
ið …
Sérsveitin tekur afar sjaldan þátt í að-
gerðum á hernumdu svæðunum, en
bréfið hefur mikla þýðingu vegna þess
hve sveitin nýtur mikils álits meðal Ísr-
aelsmanna. Ein þekktasta aðgerð henn-
ar var þegar hún frelsaði 106 gísla flug-
ræningja um borð í flugvél Air
France-flugfélagsins á Entebbe-
flugvellinum í Úganda árið 1976. Árið
1972 réðst hún, undir stjórn Ehud Bar-
aks, inn í Sabena-flugvél, sem palest-
ínskir hryðjuverkamenn höfðu rænt.
Þetta er að mínu viti einhver
áhugaverðasta frétt ársins, sem
nú er við það að hverfa í aldanna
skaut. Kannski eru þessir brestir
fyrsta skrefið í að deila grannþjóð-
anna leysist; kannski er þetta vísir
að einhverju raunverulegu, fyrst
þungavigtarmenn í innsta hring
eru farnir að beina þannig kast-
ljósinu inn í eigin herbúðir;
kannski myndast nú loksins ær-
legur þrýstingur utan að og leggst
með á friðarsveifina. Vonandi. Nú-
verandi ástand er a.m.k. ekki boð-
legt siðmenntuðum heimi – þessi
endalausu grimmdar- og níðings-
verk. Umrædda sérsveit-
arhermenn ætti hiklaust að verð-
launa, með svipaðri útnefningu og
bandaríska tímaritið gerði.
Hinu skal ekki neitað, að Pal-
estínumenn eru ekki saklausir all-
ir, langt því frá. Mörg er höndin
þar ötuð saklausu blóði. Því miður.
En samúð mín er engu að síður
hjá þeim, enda er þetta slagur lít-
ilmagnans við Golíat, músarinnar
við köttinn, barátta smælingjans
við óréttlætið, hrokann og valdið.
Og þá er ekki erfitt að velja á milli.
Eða myndirðu ekki verja fjöl-
skyldu þína, ef að henni væri sótt
með drápstólum?
Lög Hammúrabís Bab-
yloníukonungs (1700–1800 f. Kr.),
um auga fyrir auga og tönn fyrir
tönn, eru fyrir löngu úr sér gengin
og eiga því ekki heima á þessari
plánetu lengur, eins og ég hef áð-
ur nefnt í einhverjum þessara
pistla minna. Að taka þau upp að
nýju á víðum grunni endar með
skelfingu, í algjöru myrkri. En
það verður ekki fyrr en stríðs-
herrar heimsins – og andstæð-
ingar þeirra, í öllum myndum,
þ.m.t. hryðjuverkamenn – átta sig
á þessu, að okkur er borgið.
Og það hlýtur að verða bæn
okkar á árinu sem nú fer að heilsa.
Menn ársins
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Nú fer að líða að vali á
fólki ársins hér og þar,
eins og venja er til. Sig-
urður Ægisson lítur yfir
árið sem nú er að kveðja,
og telur að við lifum á
óvenju hörðum og dap-
urlegum tímum, þótt vit-
anlega sé margt gott og
bjart þar innan um.
FRÉTTIR
 GUÐMUNDUR Danielsson, æða-
skurðlæknir, varði hinn 22. maí sl.
doktorsritgerð við háskólann í
Lundi. Ritgerðin
fjallar um rann-
sóknir á sjúk-
lingum með bilun
í bláæðakerfi
ganglima. Hún
samanstendur af
samantekt og 6
sjálfstæðum
greinum, sem
allar hafa verið
birtar í evrópsk-
um eða banda-
rískum læknatímaritum. Leiðbein-
andi var prófessor Lars Norgren,
yfirlæknir æðaskurðdeildar há-
skólasjúkrahússins í Malmö-Lundi.
Andmælandi var prófessor Mauri
Lepäntalo, yfirlæknir æða-
skurðdeildar háskólasjúkrahússins
í Helsinki.
Fjórar greinanna eru byggðar á
rannsóknum, sem fram fóru við há-
skólasjúkrahúsið í Lundi á árunum
1996 til 2000 en tvær voru gerðar
við háskólann í Honolulu, Hawaii, á
árunum 2000 til 2001, í samvinnu
við prófessor Robert L. Kistner og
prófessor Bo Eklöf við Straub-
sjúkrahúsið, Honolulu, Hawaii.
Rannsóknirnar sýndu hvernig
unnt er að nota ómskoðun og rúm-
málsmælingu (plethysmography)
til að greina og meta bilun í blá-
æðastarfsemi fótleggja. Nið-
urstöður mælinganna voru notaðar,
ásamt nýju flokkunarkerfi bláæða-
sjúkdóma, til að meta árangur
nýrra skurðaðgerða og lyfja-
meðferða. Rannsakað var hvort
flavonoider, sem er lyf unnið úr
jurtaríkinu, geti bætt bláæðastarf-
semi og minnkað einkenni sjúk-
linga með æðahnúta. Sýnt var fram
á að lyfið getur haft áhrif á starf-
semi hvítra blóðkorna hjá sjúkling-
um með bláæðasár en fyrri rann-
sóknir hafa bent á þátt þeirra í
tilurð sára. Ný meðferð með hita-
legg hjá sjúklingum með æðahnúta
var prófuð og voru fyrstu nið-
urstöður góðar. Með þessum hita-
legg var hægt að fá bilaðar lokur
starfhæfar að nýju án skurð-
aðgerðar.
Að auki kom í ljós að offita er
mikilvægur áhættuþáttur fyrir til-
urð bláæðasára og að bilun í djúpa
bláæðakerfinu er algeng hjá sjúk-
lingum með sár, þrátt fyrir að þeir
hafi ekki áður haft blóðtappa í fæti.
Þessar niðurstöður verða m.a. birt-
ar í árbók bandaríska æða-
skurðlæknafélagsins á næsta ári.
Guðmundur er fæddur í Reykja-
vík 19. júlí 1962. Hann lauk stúd-
entsprófi frá Menntaskólanum við
Sund 1982 og kandidatsprófi í
læknisfræði frá Háskóla Íslands
1988. Hann lauk sérnámi í almenn-
um skurðlækningum og æða-
skurðlækningum 1995 við skurð-
deild háskólasjúkrahússins í Lundi.
Guðmundur er yfirlæknir við
æðasjúkdómadeild háskólans í
Malmö-Lundi og sinnir m.a. áfram-
haldandi rannsóknum á sviði
bláæðasjúkdóma.
Foreldrar Guðmundar eru hjón-
in Gerður Birna Guðmundsdóttir,
snyrtifræðingur og Daniel Guðna-
son, háls, nef og eyrnalæknir,
Reykjavík. Kona Guðmundar er
Elísabet Ingólfsdóttir, sálfræð-
ingur, og eiga þau tvö börn, Bene-
dikt fæddan 1996 og Andreu Birnu
fædda 2003.
Doktor í
læknisfræði
Guðmundur
Danielsson
Fréttir á SMS