Morgunblaðið - 29.12.2003, Blaðsíða 18

LISTIR
18 MÁNUDAGUR 29. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
RSH.is
Dalvegi 16b • 201 Kópavogur
Sími 544 5570 • Fax 544 5573
www.rsh.is • rsh@rsh.is
Símaefni
VERSLUN • VERKSTÆ‹I
Radíófljónusta Sigga Har›ar
Hjá okkur fær›u
efni til símalagna
w
w
w
.d
es
ig
n.
is
©
20
03
andi umhverfi og jafnvel fá að taka
þátt í flutningnum? En það eru ekki
bara kór- og söngtónleikar sem laða
að, kammertónleikar af ýmsu tagi
laða ekki síður til sín áheyrendur.
Það hlýtur að vera þörfin fyrir að
upplifa hin sterku áhrif tónlistar-
innar sem eingöngu er hægt að
finna við lifandi flutning klassískrar
tónlistar í róandi umhverfi þar sem
tónlistin og þögnin blandast saman
og mynda órjúfandi heild.
Kór Langholtskirkju
hélt sína árlegu jóla-
söngva 25. árið í röð.
Með kórnum söng
einnig Gradualekór
kirkjunnar. Óperu-
söngvararnir Ólöf Kol-
brún Harðardóttir og
Bergþór Pálsson lögðu
kórnum lið í nokkrum
lögum og einnig söng
ung stúlka Þóra Sif
Friðriksdóttir einsöng
með Gradualekórnum
og Halldór Torfason
var forsöngvari í inn-
göngulaginu sem kór-
arnir sungu saman er
þeir gengu með kerta-
ljós í hendi inn myrkv-
aða kirkjuna. Á efnis-
skránni voru
hefðbundin aðventu- og jólalög
einnig nokkur lög í léttari kantinum
og almennur söngur.
Allur söngur og flutningur á þess-
um tónleikum var mjög vandaður og
góður. Vegna fjölda laga á efnis-
skránni verður ekki farið út í smáat-
riði hér heldur nefnd nokkur atriði.
Flutningur Kórs Langholtskirkju,
Bergþórs, Ólafar og Láru Bryndís-
ar á Syngi Guði himna hjörð var
mjög áhrifaríkur sem og á austur-
ríska laginu Það syrtir í dölum í
raddsetningu söngstjórans. Hið við-
kvæma lag Regers Vögguljóð Maríu
var fallega flutt af Láru Bryndísi
FJÖLMARGIR Íslendingar
leggja leið sína á tónleika af ýmsu
tagi á aðventunni og framboðið er
mikið og fjölbreytt víða um land.
Reyndar svo mjög hér á höfuðborg-
arsvæðinu að maður gæti haldið að
um margfalt stærra samfélag væri
að ræða en raun er. Tíu til fimmtán
tónleikar og þar yfir á einni helgi í
tvær til fjórar helgar auk alls fram-
boðs í miðri viku og allir vel sóttir
að maður tali ekki um allan þann
stóra hóp sem stendur að flutningi
tónleikanna og þeirra miklu vinnu.
Hvað veldur, er það þörfin fyrir að
heyra eitthvað annað en niðursuðu-
tónlist í verslunum og síbyljustöðv-
unum sem er farin að fæla marga
frá verslunarferðum að maður tali
nú ekki um aumingja starfsfólkið
sem þarf að hafa trommusláttinn
berjandi á höfðinu allan daginn, dag
eftir dag? Er það þörfin fyrir að
heyra gömlu góðu aðventu- og jóla-
söngvana í hefðbundinni gerð í lif-
andi og mannlegum flutningi í ró-
(sem útsetti lagið),
Gradualekórnum og
Þóru Sif sem söng
virkilega vel. Einnig
má nefna bæn örvænt-
ingarfullu móðurinnar
úr Dansinum í Hruna,
Ave María eftir Kalda-
lóns, sem var vel sung-
ið af Ólöfu og Gra-
dualekórnum í
útsetningu Jakobs
Tryggvasonar.
Eftir hlé skiptu kór-
arnir um gír. Gra-
dualekórinn söng
syrpu af fimm jólalög-
um og Hvít jól ásamt
jazzbandi (píanó, bassi
og trommur). Kór
Langholtskirkju og
jazzbandið héldu síðan áfram í sama
gír með þremur lögum. Allt var
þetta flutt milt og hóflega sem
hæfði hljómburði hússins. Að mati
undirritaðs stóð upp úr þessari jóla-
sveiflu flutningurinn á lagi Ingi-
bjargar Þorgbergs, Hin fyrstu jól.
Ekki má gleyma glæsilegum flutn-
ingi Bergþórs og Langholtskórsins
á lagi hjónanna Jóns Sigurðssonar
og Jóhönnu Erlingsson, Jólin alls
staðar, með orgeli, hörpu og tveim-
ur flautum. Fjögur jólalög í útsetn-
ingu eftir Anders Öhrwall komu
næst og voru vel flutt og sérstakur
friður var yfir Hljóðu nóttinni hjá
Bergþóri og kórnum. Áfram hélt
firðsæl jólanóttin og Ólöf Kolbrún
og kórinn ásamt hljóðfæraleikurun-
um luku tónleikunum með gullfal-
legum flutningi á lagi Adams, Ó,
helga nótt.
Mozart og Crusell
við kertaljós
Hljóðfærahópurinn Camerarctica
hefur einnig skapað hefð á aðvent-
unni. Sú hefð er ekki byggð á
kirkjutónlist en á sér þó stað í
kirkjum og fer vel þar. Hópurinn
leikur sömu efnisskrá í Hafnarfjarð-
arkirkju, Kópavogskirkju og Dóm-
kirkjunni í Reykjavík. Tónleikarnir
fara fram við kertaljós sem á sinn
þátt í að skapa þetta afslappaða
andrúmsloft sem einkennir þessa
stund. Á efnisskránni voru tvö verk
eftir Wolfgang Amadeus Mozart
(1756–1791) Divertimento í F dúr
nr. 3. Kv. 138 og Kvartett í D dúr
fyrir flautu og strengi Kv. 285 og
Kvartett fyrir klarinett og strengi í
Es dúr Op. 2 nr. 1 eftir finnska tón-
skáldið Bernhard Henrik Crussell
(1775–1838).
Strengjakvartettinn Diverti-
mento Kv. 138 er æskuverk, samið
1772. Létt og lagrænt verk í þremur
þáttum. Allegróið sveif létt, And-
ante-kaflinn söng fallega og Prestó-
ið flaut lifandi í flutningi strengja-
leikaranna. Stundum var eins og
fiðlurnar væru dálítið sárar saman
en annars var flutningurinn mjög
góður.
Flautukvartettinn Kv. 285 er til-
valið verk á aðventu því það er sam-
ið á jóladag 1777. Kvartettinn var
virkilega vel leikinn með glæsilegu
Allegrói, bráðmúsikölsku og vel
mótuðu Adagio og léttu og leikandi
Rondo. Samleikurinn allur var bráð-
músikalskur og glæsilegur og gull-
fallegur og skilkimjúkur tónn flaut-
unnar hljómaði fallega í kirkjunni.
Bernhard Henrik Crussell er
sagður hafa verið „virtuós“ á klarin-
ett og hefur mögulega samið kvart-
ettinn op. 2 nr. 1 fyrir sjálfan sig,
allavega hljómaði hann nokkuð
kröfuharður á klarinettleikarann.
Fyrsti þáttur Poco Adagio – Allegro
var vel leikinn með glansandi klar-
inetti og sérlega góðum samhljóm.
Síðan fylgdi Romanze. Cantabile
sem var virkilega vel gert. Stór-
glæsilegur Menúettinn kom síðan
og þar fór Ármann á kostum. Síðast
kom Rondo Allegro vivace í leikandi
gáska.
Samspil sexmenninganna var frá-
bært og samtaka að undanskildum
smá hnökrum í upphafi tónleikanna.
Öll verkin voru vel unnin og mótuð
og í góðum flutningshraða og það
vel flutt að maður gleymdi sér oft á
tíðum við að hlusta, sérstaklega í
flautukvartettinum.
Syngi Guði
himnahjörð
Jón Ólafur Sigurðsson
Morgunblaðið/Jim Smart
Jón Stefánsson æfir Kór Langholtskirkju.
Rut Ingólfsdóttir var í
aðalhlutverki á tón-
leikum Kammersveit-
arinnar.
TÓNLIST
Langholtskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Kór Langholtskirkju. Gradualekór Lang-
holtskirkju. Einsöngvarar: Ólöf Kolbrún
Harðardóttir, Bergþór Pálsson, Þóra Sif
Friðriksdóttir, Halldór Torfason. Hljóð-
færaleikarar: Arna Kristín Einarsdóttir og
Hallfríður Ólafsdóttir á flautur, Jón Sig-
urðsson á bassafiðlu, Monika Abendroth
á hörpu, Kjartan Valdimarsson á píanó,
Pétur Grétarsson á slagverk og Lára
Bryndís Eggertsdóttir á orgel. Stjórnandi
Jón Stefánsson. Flutt aðventu og jólalög.
Föstudagurinn 19. desember 2003 kl.
23.
Kópavogskirkja
KAMMERTÓNLEIKAR
Hallfríður Ólafsdóttir flautuleikari, Ár-
mann Helgason klarinettleikari, Hildi-
gunnur Halldórsdóttir og Sigurlaug Eð-
valdsdóttir fiðluleikarar, Guðmundur
Kristmundsson víóluleikari og Sigurður
Halldórsson sellóleikari. Fluttu verk eftir
W. A. Mozart og B. H. Crusell. Laug-
ardagurinn 20. desember 2003 kl. 21.
AÐALSÖGUHETJA þessarar
bókar er Árni nokkur Magnússon, þó
ekki Árni Magnússon prófessor við
Kaupmannahafnarháskóla á 18. öld.
Hér er allt annarskonar Árni á ferð,
unglingspiltur sem alinn er upp í
klaustri Sistersíena í Vestra Gaut-
landi á 12. öld og fær þá kennslu sem
hvaða sérsveitarmaður nútímans
myndi vera fullsæmdur af. Eftir út-
skrift er hinn ungi Árni fær í flestan
sjó, nema ef vera skyldi að bjarga sér
upp á eigin spýtur innan um bragð-
arefi og misjafnlega innrætt fólk sem
öll samfélög eiga nóg af. En innan
klausturveggjanna var allt skúrað og
hreint bæði í bókstaflegri og yfir-
færðri merkingu. Árni lærir sína guð-
fræði upp á tíu og nýtur leiðsagnar
sinna elskandi reglubræðra. Einn
þeirra er gamall vígamaður sem
kennir Árna að berjast á svo hát-
kæknilegan hátt að silalegir bardaga-
berserkir Norðurlandanna hafa ekki
roð við honum þegar til kastanna
kemur. Árni lærir ennfremur að of-
metnast ekki af eigin færni og biður
fyrir óvinum sínum og montinu er
aldeilis ekki fyrir að fara hjá bless-
uðum drengnum. Ekki er hann bara
vopnfimur með eindæmum heldur fíl-
sterkur og lærir auk þess matargerð
og búrekstur svo sjálf húsfreyjan í
Árnesi, miklu höfuðbóli og síðar
heimili Árna, kemst til áður óþekktra
metorða fyrir myndarskap sinn og
matreiðslu sem hún lærir af Árna.
Það er því ljóst hvílíkt ofurmenni er
hér á ferð. Hann skýtur líka af boga
eins og Ódysseifur og fær evrópskan
sérinnfluttan gæðing að gjöf er hann
yfirgefur klaustrið. Ekki er allt upp-
talið því einnig er smíðað fyrir hann
sérstakt sverð úr marghertu stáli,
sem var nú eitthvað annað en hin blý-
þungu og brothættu norrænu sverð
sem notuð voru á þessum tímum. Það
liggur við að höfundur fari fyrir strik-
ið í ofurmennapersónusköpun sinni
en að öðru leyti er þetta hin ágætasta
saga. Fjallað er um allflókna valda-
baráttu innanlands og hvernig ætt-
ingjar Árna og fleiri hegða sér í þeim
efnum. En sagan hverfist um Árna
hinn unga, raunir hans og sigra. Hann
finnur ástina sína í fallegri stúlku og
svífur á vængjum ástar þar til hann er
bannfærður fyrir siferðisbrot fyrir til-
verknað afbrýðissamrar mágkonu.
Ég get ekki ímyndað mér annað en
það sé á leiðinni framhald sögunnar
því henni lýkur á því að Árni fær færi
á að má burt syndir sínar með því að
ganga til liðs við musterisriddarana
til að berja á hinum illræmdu Serkj-
um. Musterisriddararnir er úrval úr-
valsins þegar kemur að hernaði og
þar þarf Árni að vera í 20 ár til að
hreinsa mannorð sitt.
Þetta er í heild ágætlega skrifuð af-
þreying, varla nein unglingasaga og
þó. Fyrri tíðar norrænni veröld er
lýst á nokkuð trúverðugan hátt og inn
í þetta fléttast klassísk minni eins og
ást og öfund, valdagræðgi og þar
fram eftir götum. Þótt persóna Árna
sé fullýkt, þá hefur maður vissa sam-
úð með drengnum og hann nær til
manns á sinn sérstaka hátt. Mæli með
henni þessari.
Ofurmennið Árni
BÆKUR
Skáldsaga
Jan Guillou. Sigurður Þór Salvarsson
þýddi. Bókaútgáfan Hólar Akureyri 2003.
288 bls.
LEIÐIN TIL JERÚSALEM
Örlygur Steinn Sigurjónsson
ÞAÐ eru ekki gefnar út margar
bækur um íslenskt viðskiptalíf eða
um viðskipti almennt á íslensku.
Kannski er skýringin einfaldlega
að bókaþjóðin er hrifnari af fag-
urbókmenntum og lítil spurn eftir
slíkum ritum. Þá getur líka verið
að vandinn liggi á framboðshlið-
inni, að þeir sem
starfa í hringiðu
íslensks atvinnu-
lífs og gætu
skrifað slíkar
bækur, finni
ekki hjá sér köll-
un til skrifta eða
hafi einfaldlega
of mikið að gera
til að geta það.
Hver svo sem
skýringin er á litlum umsvifum á
þessum markaði þá er alltaf
ánægjulegt þegar ný bók um við-
skipti er gefin út á íslensku. Bók
Magnúsar Ívars Guðfinnssonar um
stefnumótun fyrirtækja er þar
engin undantekning. Í bókinni
fjallar höfundurinn um þær að-
ferðir sem nú þykja einna hald-
bestar við stjórnun og stefnumót-
un fyrirtækja og endar á því að
skoða dæmi um tvö íslensk fyr-
irtæki, Prentmet og Opin kerfi, og
stefnumótun þeirra.
Bókin er ekki mjög stór í blað-
síðum talið en textinn er vel unn-
inn og bókin skynsamlega upp
byggð svo að höfundinum tekst að
koma miklum fróðleik til skila. Það
er greinilegt að Magnús Ívar hefur
hugsað mikið um þessi mál og víða
aflað fanga við skriftirnar. Magnús
Ívar þarf oft að koma nokkuð flók-
inni hugsun til skila og tekst það
ágætlega þótt textinn verði á
nokkrum stöðum tyrfinn eða enski
textinn í heimildunum skíni helst
til sterkt í gegn. Frágangur er að
mestu ágætur þótt nokkrar smá-
villur séu í textanum.
Þótt hugsunin sé skýr þá þarf að
liggja nokkuð yfir bókinni til að ná
góðum tökum á efni hennar.
Sennilega nýtist hún best þeim
sem þegar hafa hugsað nokkuð
sjálfir um stjórnun og stefnumót-
un og hafa reynslu af slíkri vinnu.
Það þarf að hafa dálítið fyrir því
að njóta bókarinnar til fulls en það
er ekkert út á það að setja, raunar
má færa rök að því að það sé eitt
af aðalsmerkjum góðra bóka.
Það er auðvelt að falla í þá
gryfju við skrif um viðskipti að
þykjast hafa fundið auðveldar
lausnir, jafnvel uppskrift að leiðum
til ríkidæmis. Í Bandaríkjunum er
til dæmis mikið gefið út af slíkum
bókum og sumar þeirra seljast
ágætlega. Bók Magnúsar Ívars er
af allt öðrum toga. Textinn er hóf-
stilltur og raunsær. Magnús Ívar
gefur lesandanum engar gyllivonir
og hann er nokkuð gagnrýninn á
heimildir og aðferðir.
Menntun Magnúsar Ívars er á
sviði stjórnunar og stefnumótunar
og bókin ber þess glöggt merki að
hann byggir einkum á skrifum
annarra fræðimanna á því sviði.
Það er enginn galli þótt þverfag-
legri nálgun hefði einnig komið til
greina. T.d. hefði einnig verið
hægt að rýna í arðsemi fyrirtækja
eða hlutabréfa í þeim og beita
tækjum og tólum tölfræði, fjár-
mála og reikningshalds til að
leggja mat á ágæti þeirra aðferða
sem beitt hefur verið við stjórnun
og stefnumótun í fyrirtækjunum.
Ef til vill bíður það betri tíma, það
er a.m.k. vonandi að Magnús Ívar
láti ekki hér staðar numið heldur
haldi áfram skrifum um hugðar-
efni sitt.
Hófstillt og raunsæ
BÆKUR
Viðskipti
Stefnumótun í lifandi fyrirtækjum eftir
Magnús Ívar Guðfinnsson. 121 bls. Fjöl-
sýn forlag, Reykjavík 2003
HORFT TIL FRAMTÍÐAR.
Gylfi Magnússon
Magnús Ívar
Guðfinnsson