Morgunblaðið - 30.12.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 30. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Flugeldasala björgunarsveitanna
Með 21 gám
af flugeldum
Það styttist ótæpi-lega í gamlárs-kvöld, sala flug-
elda er í algleymingi og
heyrst hefur að útlit sé
fyrir að landsmenn kaupi
meira af flugeldum heldur
en nokkru sinni fyrr og
eins og kunnugt er þá
hefði margur vart trúað
því fyrirfram að slíkt væri
hægt. Slysavarnafélögin,
undir hatti Landsbjargar,
fjármagna megnið af
starfsemi sinni með
tekjum af flugeldasölu og
gera það í mikilli sam-
keppni við aðra aðila, t.d.
íþróttafélög sem hafa um-
talsverðar tekjur af söl-
unni. Morgunblaðið ræddi
um gang mála við Krist-
björn Óla Guðmundsson,
framkvæmdastjóra Slysavarna-
félagsins Landsbjargar, og fara
svör hans hér á eftir.
Hvað flytjið þið mikið inn af
flugeldum?
„Þær upplýsingar eru ekki fyr-
irliggjandi hjá okkur, en þetta er
heildarinnflutningur upp á nokk-
ur hundruð tonn og eftir áramót-
in verður reiknað út hver okkar
hlutur er í því. Það sem við vitum
er að 21 gámur kom til landsins
okkur til handa fyrir þessi ára-
mót sem er aðeins meira en í
fyrra. Salan er þó svipuð og verð-
ið það sama. Annars er þetta
ekki alveg svart og hvítt, vöru-
breytingar hafa komið við sögu.
Menn kaupa t.d. meira af tertum
og ein terta er þyngri heldur en
tvær rakettur. Krónutalan breyt-
ist ekki, en þyngdin breytist.“
Hvað er mikil framleitt hér á
landi?
„Framleiðsla á flugeldum hér á
landi er lítil sem engin en það
sem er framleitt hér eru hand-
blys hjá Flugeldaiðjunni í Garða-
bæ. Mestallir flugeldar okkar
koma frá Kína en Kínverjar hafa
framleitt flugelda í um 2000 ár
þannig að þeir vita alveg hvað
þeir eru að gera. Kína stærsta
framleiðsluland á flugeldum í
heimi og selur flugelda til flestra
Evrópulanda og Ameríku.“
Þetta er væntanlega allt vottað
og viðurkennt?
„Allir flugeldar sem fluttir eru
inn standast nýja reglugerð sem
dómsmálaráðuneytið var að gefa
út. Þá koma engir flugeldar til
landsins á okkar vegum nema-
uppfylla Evrópustaðla.“
Eru einhverjar skemmtilegar
nýjungar í ár ... og hvað virðist
vera vinsælast?
„Það er mikið um nýjungar í
ár. Við erum að koma með nýja
línu af risaskotkökum, 7 kökur,
100 og 150 skota, sem eru nefnd-
ar eftir mörgum af stærstu bar-
dögum Íslendingasagnanna, Ör-
lygsstaðabardaga, Flóabardaga
o.fl. Fleiri nýjungar sækjum við í
fornsögurnar; brennur s.s. Njáls-
brenna og Flugumýrarbrenna
verða ljóslifandi aftur en nú í
formi gosa. Þá gengu
fjölskyldupakkarnir í
endurnýjun lífdaga
fyrir áramótin og nú
er orðið samræmt
innihald í fjölskyldu-
pökkum sem við seljum á 135
flugeldamörkuðum björgunar-
sveitanna um allt land.“
Hvaða máli skiptir veðurspáin?
„Hún virðist ekki hafa mikil
áhrif. Á sínum tíma spáðu menn
því að hámarki í sölu yrði náð
aldamótaárið, síðan myndi salan
minnka til muna, en það hefur
ekki gerst, hún hefur haldist
stöðug síðan hvað sem veður-
spám líður. Reyndar er spáin góð
núna fyrir gamlárskvöld, a.m.k.
hér á höfuðborgarsvæðinu.“
Það er mikil samkeppni í flug-
eldasölunni ... hver er markaðs-
hlutdeild Landsbjargar?
„Samkeppnin hefur ávallt ver-
ið mikil. Sem dæmi um það eru
49 sölustaðaleyfi gefin út í
Reykjavík fyrir þessi áramót og
eru flugeldamarkaðir björgunar-
sveitanna með 23 leyfi af þeim
þannig að við erum í hörkusam-
keppni. Við finnum hins vegar
fyrir miklum meðbyr almennings
í ár að venju.“
Hversu mikilvæg er flugelda-
salan fyrir Landsbjörg?
„Flestar björgunarsveita okk-
ar eru að afla meginhlutans af
sínu rekstrarfé fyrir árið 2004
með flugeldasölunni þessa fjóra
daga. Sumar björgunarsveitir-
taka inn jafnvel 90% af rekstr-
arfé sínu. Án flugeldasölunnar
væru björgunarsveitir Slysa-
varnafélagsins Landsbjargar
ekki eins öflugar í dag og þær
eru.“
Telur þú að hið opinbera eigi
að koma meira að rekstri björg-
unarsveita?
„Okkar hlutur er vel viður-
kenndur af hinu opinbera og við
njótum góðvildar hjá því og al-
menningi.“
Það heyrist oft að flugeldar
séu dýrir ... gætu þeir
verið ódýrari?
„Flugeldasala björg-
unarsveitanna er fjár-
öflun, fyrst og fremst.
Ef við myndum reikna
tímakaup kæmi væntanlega í ljós
að flugeldasalan væri rekin með
tapi þar sem álagning á flugelda
er ekki mikil.
Hins vegar er allt starf sem
unnið er í flugeldasölunni sjálf-
boðastarf þannig að allur hagn-
aður fer beint til björgunarsveit-
anna sem gerir þeim kleift að
sinna útköllum, endurnýja tækja-
búnað og mennta björgunarsveit-
arfólkið sitt.“
Kristbjörn Óli Guðmundsson
 Kristbjörn Óli Guðmundsson
er fæddur 15. febrúar 1961 í
Reykjavík. Maki er Hildur Vals-
dóttir og börn þeirra Arna
Björk, Eva Kristín og Kristinn
Óli. Kristbjörn varð rafvirki
1982. Hann vann hjá Rafveitu
Hafnarfjarðar 1985–1997, var
sjálfstætt starfandi rafvirkja-
meistari frá 1997–1999 og fram-
kvæmdastjóri fyrir Slysavarna-
félagið Landsbjörg frá 1999.
Innan samtakanna 1982 varð
hann félagi í björgunarsveit
Fiskakletts í Hafnarfirði, 1992–
1994 formaður Björgunarsveitar
Fiskakletts, 1994–1996 ritari
stjórnar Slysavarnafélags Ís-
lands og 1996–1999 varaforseti
Slysavarnafélags Íslands.
Álagning á
flugelda er
ekki mikil
ALLS var slátrað 99.444 kindum
hjá sláturhúsinu á Sauðárkróki á
árinu 2003 og var meðalfallþungi
dilka yfir árið 15,42 kíló. Þetta er
81% aukning frá árinu á undan því
þá var slátrað 54.649 kindum. Þessi
gríðarlega aukning er ekki til kom-
in vegna aukins fjárfjölda í heima-
héraði heldur miklu frekar vegna
þess að ekki var starfrækt slát-
urhús í Borgarnesi og að mun
færra fé var slátrað í Búðardal en
fyrri ár. Af þessum svæðum, eink-
um Borgarfirði, kom margt fé,
einnig kom fé víðs vegar af Vest-
fjörðum og talsvert af Austurlandi,
t.d. alveg sunnan úr Breiðdal.
Í hinni hefðbundnu sláturtíð í
september og október var slátrað
um 83.600 fjár, þá var meðalfall-
þungi 15,52 kíló. Talsvert margir
bændur kusu að geyma sláturlömb
þar til útflutningshlutfallið lækkaði
en það var 38% í lok október og var
komið í 17% í byrjun desember.
Þannig var slátrað 10.500 dilkum í
nóvember og desember en síðasti
sláturdagur á árinu var 11. desem-
ber. Þá var slátrað 5.300 kindum á
fyrstu átta mánuðum ársins, lang-
flestum þó í ágústmánuði. Alls
störfuðu um 90 manns hjá slát-
urhúsinu yfir hávertíðina, yfirleitt
var lógað 2.100 til 2.200 fjár á dag.
Sláturhúsið starfrækir öfluga
kjötvinnslu þar sem starfa hátt í
fjörutíu manns allt árið. Þess má
geta að í haust tók húsið í notkun
mjög fullkomna pökkunarvél fyrir
kjöt. Með svokallaðri gaspökkunar-
aðferð er hægt að geyma kjötið
ferskt í allt að þrjá mánuði. Þessi
geymsluaðferð gerir fyrirtækinu í
rauninni mögulegt að bjóða upp á
ferskt dilkakjöt nánast allt árið.
Morgunblaðið/Örn Þórarinsson.
Þeir voru glaðbeittir í kjötvinnslunni á Sauðárkróki enda mikið að gera fyrir jólin. Frá vinstri eru þeir Sigurður
Bjarni Rafnsson, Jón G. Magnússon, Ragnar Pálsson og Pólverjinn Waciaw Biadin.
Stóraukning varð í sauðfjár-
slátrun á Sauðárkróki á árinu
Skagafirði. Morgunblaðið.
SVERRIR Hermannsson alþingis-
maður segir það fráleitan hugarburð
að hann hafi tekið þátt í og stutt
stjórnarmyndun Gunnars Thorodd-
sen í febrúar 1980 þar til að honum
var synjað um embætti fjármálaráð-
herra. Hann hafi aldrei átt orðastað
við Gunnar í aðdraganda þessarar
stjórnarmyndunar en hafi verið far-
inn að fá sterkan grun um gang mála
um miðjan janúar sama ár. Það hafi
síðan ekki verið fyrr en í febrúar að
hann ræddi við Pálma Jónsson og
Friðjón Jónsson að beiðni Geirs
Hallgrímssonar, formanns Sjálf-
stæðisflokksins.
Haft er eftir Gísla Baldvinssyni,
sem sat í framkvæmdastjórn Sam-
bands ungra sjálfstæðismanna á
þessum tíma, í Morgunblaðinu í gær
að Sverrir hafi vitað vel um þessar
stjórnarmyndunarviðræður. Hann
hafi að minnsta kosti mætt á einn
fund og tjáð sig um málefnasamning
en orðið fráhverfur þessum viðræð-
um og stuðningi við stjórnina þegar
ljóst var að hann fengi ekki sæti fjár-
málaráðherra.
Sverrir segir að ýmsar sögur hafi
verið uppi á þessum tíma og síðan
hafi verið reynt að láta líta þannig út
að hann hafi komið að þessari stjórn-
armyndun með einhverjum hætti.
Hann hafi hins vegar aldrei mætt á
fund í Rúblunni, eins og Gísli heldur
fram, og tjáð sig um drög að mál-
efnasamningi þessarar ríkisstjórnar.
Ekki ætlar hann Gísla Baldvinssyni
að skrökva viljandi en segir einhvern
hafa sagt honum ósatt um gang
mála. Margir séu til frásagnar um
þennan atburð sem hægt sé að
spyrja um sannleiksgildi þessarar
frásagnar.
Júlíus fékk ekki
boðsent umslag
Gísli segir jafnframt að Júlíus
Hafstein og fleiri hafi fengið boðsent
umslag frá Gunnari Thoroddsen á
aukaþing SUS þar sem samþykkja
átti skýra andstöðu við ríkisstjórn-
ina. Í því hafi Gunnar skýrt sína
ástæðu fyrir stjórnarmynduninni.
Þetta segir Júlíus að sé ekki rétt.
Hann hafi ekki fengið slíkt umslag
sent og opinberlega gagnrýnt ríkis-
stjórn Gunnars. Það hafi ekki verið
vegna andúðar á Gunnari sjálfum,
sem Júlíus segir að hafi verið mikill
stjórnmálamaður, heldur hvernig að
stjórnarmynduninni var staðið. Ekki
hefði verið hægt að styðja ríkisstjórn
sem í sátu fyrrverandi kommúnistar.
Sverrir Hermannsson kom ekki að
stjórnarmynduninni 1980
Fráleitur hug-
arburður Gísla
Baldvinssonar
STJÓRNENDUR Landspítala –
háskólasjúkrahúss undirbúa um
þessar mundir hvernig hrint verð-
ur í framkvæmd tillögum um
sparnað og uppsagnir á sjúkrahús-
inu til að mæta minnkandi fjárveit-
ingum. Ljóst er þó að ekki verður
um neinar fjöldauppsagnir að ræða
nú um áramótin, skv. upplýsingum
sem fengust hjá Magnúsi Péturs-
syni, forstjóra LSH í gær.
Fram hefur komið að fækka þarf
um 200 ársverkum á spítalanum og
gera tillögurnar ráð fyrir að
rekstrarkostnaði verði náð niður
um 800-1.000 milljónir króna á
næsta ári.
Engar fjölda-
uppsagnir
á LSH um
áramót
RAFMAGN fór af meirihluta Fljóts-
dalshéraðs og Borgarfirði eystra um
hálfsexleytið í gærmorgun. Raf-
magnslaust var í um hálfa klukku-
stund í Eiða- og Hjaltastaðarþing-
hám, en í um tvær klukkustundir í
Jökulsárhlíðinni og á Jökuldal. Dís-
ilrafstöð var keyrð á Borgarfirði
meðan á biluninni stóð.
Hús á þessu svæði eru öll hituð
með rafmagni og var frost frá 10 til
17 stigum þegar rafmagnið fór af.
Orsökina má rekja til þess að
spenni í aðveitustöð Lagarfossvirkj-
unar sló út.
Rafmagns-
laust í kuld-
anum eystra
♦ ♦ ♦