Morgunblaðið - 31.12.2003, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 MIÐVIKUDAGUR 31. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
„Munurinn virðist ef til vill ekki
vera mikill en þegar þetta er yfirfært
yfir á fólksfjölda er hann stór,“ hefur
sænska fréttastofan TT eftir Hans
Jidebäck, tölfræðingi hjá sænsku
hagstofunni.
Íslendingar eru einnig efstir á list-
anum þegar lífslíkur eru metnar. Ís-
lenskar konur geta að jafnaði átt von
á að lifa í 82,3 ár, eða jafn lengi og
sænskar konur. Íslenskir karlmenn
verða hins vegar að jafnaði eldri en
kynbræður þeirra á hinum Norður-
ÍSLENDINGAR eru hamingjusam-
astir í heimi, samkvæmt Alþjóða
hamingjuupplýsingabankanum (The
World Database of Happiness), og
sérfræðingur hjá sænsku hagstofunni
segir, að út frá fólksfjöldafræðilegum
viðmiðum sé best að búa á Íslandi af
Norðurlöndunum. Þannig séu ís-
lenskar konur frjósamastar og eignist
að jafnaði 1,9 börn ef miðað er við síð-
ustu tölur, norskar konur eignist að
jafnaði 1,8 börn og danskar, finnskar
og sænskar konur 1,7 börn að jafnaði.
löndunum eða 78,5 ára í samanburði
við 77,8 ár hjá Svíum.
„Meðalævin er lengst á Íslandi. Það
gæti stafað af því hvað Íslendingar
borða mikinn fisk,“ segir Jidebäck.
Á lista Alþjóða hamingjuupplýs-
ingabankans er Ísland í fyrsta sæti en
síðan koma Holland, Svíþjóð, Sviss,
Danmörk, Írland, Belgía, Bretland,
Ástralía og Bandaríkin í 10. sæti.
Byggist á gleðinni og góðu lífi
Martin Seligman, prófessor við
Pennsylvaníuháskóla í Bandaríkjun-
um, segir að hamingja sé á þremur
sviðum. Í fyrsta lagi byggist hún á
ánægjulegu lífi, gleðinni sem fylgir
mat, drykk, kynlífi og skemmtunum.
Í öðru lagi komi hún frá góðu lífi, það
er því að gleðjast yfir því sem viðkom-
andi gerir vel. Í þriðja lagi hafi þýð-
ingarmikið líf, það að verja lífinu í
eitthvað sem viðkomandi trúi á, mikið
að segja varðandi hamingju, en lykill-
inn að hamingju felist einkum í tveim-
ur síðastnefndu atriðunum.
Íslendingar eru hamingjusamastir
ALÞJÓÐAHÚSIÐ afhenti í gær í fyrsta skipti
verðlaun Alþjóðahúss fyrir lofsverða frammi-
stöðu í málefnum innflytjenda en verðlaunin
nefnast „Vel að verki staðið“. Að þessu sinni
voru fyrirtækinu Granda og Guðrúnu Halldórs-
dóttur, skólastjóra Námsflokka Reykjavíkur,
veitt verðlaunin, sem forseti Íslands afhenti við
hátíðlega athöfn í Alþjóðahúsinu.
Grandi hefur í tvö ár boðið útlendingum sem
starfa hjá fyrirtækinu að læra íslensku í vinnu-
tímanum, þeim að kostnaðarlausu. Hjá fyrir-
tækinu starfar fólk frá 17 þjóðlöndum. Guðrún
hlýtur verðlaunin m.a. fyrir að vera frumkvöðull
í að kenna útlendingum íslensku og að hafa unn-
ið að því að sníða kennslu eftir uppruna og móð-
urmáli nemendanna.
Höfum fundið meiri þörf fyrir
að fólk geti talað saman á íslensku
Svavar Svavarsson, framleiðslustjóri Granda,
segir árangur af íslenskukennslunni góðan.
„Eftir því sem erlendu starfsfólki hefur fjölg-
að hjá okkur höfum við fundið meiri þörf fyrir að
fólkið geti talað saman á íslensku,“ segir Svavar.
„Þess vegna fórum við út í það fyrir tveimur ár-
um að kenna íslensku upp á hvern einasta dag.“
Kennslustofu var komið upp í þessum tilgangi
og er starfsfólkinu skipt í hópa eftir getu en
Fjölmennt hefur annast kennsluna.
„Við höfum boðið upp á kennslu í því sem kall-
ast starfstengd íslenska og kennsluefnið hefur
verið búið til á staðnum og tekur mið af starf-
semi okkar.“
Svavar segir ávinning af námskeiðahaldinu
tvíþættan. Það meginmarkmið að starfsfólkið
geti tjáð sig á íslensku hefur náðst. „Fólkið hef-
ur náð meiri færni í að tala saman á íslensku sem
er bráðnauðsynlegt því við erum með fólk frá 17
þjóðlöndum í vinnu og ekkert tungumál annað
en íslenskan er betra til að tala saman á því
margir tala ekki ensku.“ Þá segir Svavar ekki
síður mikilvægt að finna hve starfsfólkið sé
þakklátt fyrir kennsluna og kunni að meta hana.
„Þetta hefur skilað sér í jákvæðara viðhorfi og
samskiptum. Við höfum fengið ómælda starfs-
ánægju út á þetta sem ég tel mjög mikilvæga.“
Fjölmenningarlegur vinnustaður
Svavar segir dæmi um það að starfsfólkið hafi
í kjölfar námskeiðanna sótt sér frekara ís-
lenskunám, t.d. í Háskóla Íslands. „Við höfum
t.d. dæmi um Pólverja sem byrjaði að læra ís-
lensku hjá okkur og sú kona hefur náð mjög góð-
um tökum á tungumálinu. Það finnst okkur
ánægjulegt að heyra.“
Svavar segir vinnustaðinn mjög fjölmenning-
arlegan, þar sem yfir 60% af starfsfólkinu í fisk-
iðjuverinu við Norðurgarð séu af erlendu bergi
brotin. „Starfsmannafélagið okkar heldur al-
þjóðlegt kvöld einu sinni á ári og helgar það þá
ákveðinni þjóð. Þannig að það er mjög gaman að
upplifa þessa alþjóðlegu stemmningu sem hér
ríkir. Það er sérstakt og finnst kannski ekki
mjög víða. Hér starfar fólk frá mörgum löndum
úr ólíkum menningarheimum og öllum gengur
vel að vinna saman.“
Alþjóðahúsið afhendir verðlaun fyrir lofsverða frammistöðu í málefnum innflytjenda
Kenna íslensku
á hverjum degi
Svavar Svavarsson tók við viðurkenningu úr hendi forseta Íslands fyrir hönd Granda.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
aði reyndar mörg tungumál, en hann kom frá
Indlandi úr stétt sem ekki var ætlað að ganga
í skóla. Nú er hann hins vegar vel læs og
stendur sig ákaflega vel.“
Guðrún segist hafa kynnst mörgum inn-
flytjendum náið og m.a. eigi hún því láni að
fagna að hafa orðið amma átta barna sem
hingað fluttu. „Fyrir um 15 árum kom hingað
flóttamannafjölskylda sem var ansi barn-
mörg og sú elsta í fjölskyldunni kunni ís-
lensku af því hún hafði komið hingað áður
með frænda sínum. Hún kom til mín og sagð-
ist vera með þá beiðni frá yngri systkinum
sínum, sem ættu enga ömmu á Íslandi, hvort
ég vildi ekki verða amma þeirra. Þar með
varð ég allt í einu amma átta barna. Það hef-
ur glatt mig í gegnum árin því þau hafa alltaf
verið svo góð við mig. Ég er auðvitað amma
fleiri barna, en þetta var svona viðbót,“ segir
Guðrún.
ÞAÐ hefur auðgað ævi mína mikið aðeiga alla þessa vinsemd og vináttuþessa fólks. Það verður aldrei annað
sagt,“ segir Guðrún Halldórsdóttir, skóla-
stjóri Námsflokka Reykjavíkur, sem hefur
sinnt kennslu innflytjenda í nærri aldarfjórð-
ung, eða allt frá því að fyrstu fóttamennirnir
komu frá Víetnam árið 1979. „Það var merki-
legt og áberandi hvað þetta var vinnusamt
fólk og maður sá strax að slíkt fólk passaði
mjög vel inn í íslenskt samfélag, þar sem við
erum að vinna allan sólarhringinn.“
Allar götur síðan hafa Námsflokkar
Reykjavíkur verið með samfellda fræðslu fyr-
ir bæði flóttamenn og aðra nýbúa. „Þetta hef-
ur aukist og aukist, þeir voru 35 þessir fyrstu
sem við tókum á móti og núna held ég að
höfðatalan sé hátt í 2.000 manns á þessu ári,“
segir Guðrún.
Hún segist í gegnum tíðina hafa kynnst
mörgum innflytjendum nokkuð vel og líta á
marga þeirra sem vini sína. Óhætt er að full-
yrða að fólkið hefur komið víða að og segir
Guðrún að þátttakendur á sumarnám-
skeiðum Námsflokkanna í fyrra hafi verið frá
100 þjóðum og talað 80 tungumál.
„Það hefur frá öllum þessum þjóðum verið
alveg úrvals fólk sem ég hef kynnst. Margt af
því hefur verið mjög hæfileikaríkt og vel
menntað en getur ekki notað menntun sína
hér af því hún er ekki tekin gild. Það finnst
mér vera ógurleg sóun, af því að okkur vant-
ar alltaf fólk með hæfileika og hæfni,“ segir
Guðrún.
Hún segist telja að gera ætti meira af því
að hjálpa þessu fólki til að komast á það skrið
í íslensku og því sem á vantar til að hægt sé
að bjóða þessum einstaklingum vinnu við sitt
hæfi. „Ég man eftir einum sem er sérfræð-
ingur í öldrunarsjúkdómum og hann hefur
verið að vinna á lyftara inni við Sundahöfn.
Hann sagðist reyndar ætla að læra íslensku
og fara í Háskólann og taka íslenskt lækna-
próf, en það tekur tíma. Ég þekki þónokkuð
mikið af læknum sem ekki geta stundað
lækningar því prófin eru ekki tekin gild.“
Varð amma átta barna
Þá segir Guðrún að ekki megi gleyma öðr-
um hópi sem íslenskt samfélag beri vissa
ábyrgð á að hjálpa. „Það eru þeir sem koma
ólæsir og óskrifandi. Sá hópur er að verða
meira áberandi, líklega vegna þess að fólk
þorir orðið að gefa sig fram. Fyrsti maðurinn
sem ég man eftir að við kenndum að lesa tal-
Hefur auðgað
ævi mína mikið
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Guðrún Halldórsdótir hlaut viðurkenningu
fyrir að kenna innflytjendum íslensku.
Trausta en á Akureyri mældist úrkoman um
526 mm og er það um 7% umfram meðallag.
Sólskinsstundir í Reykjavík mældust 1.308 og
er það um 40 stundum umfram meðallag. Á
Akureyri mældust 1.008 sólskinsstundir og er
það um 40 stundum undir meðallagi.
Þegar horft er til fleiri staða reynist met
hafa verið slegið í Stykkishólmi að sögn
Trausta en þar var meðalhiti ársins 5,4°C eða
0,3°C hlýrra en 1941 sem var hlýjasta árið
fram til þessa. „Vegna flutninga veðurstöðva
er erfiðara um samanburð á norðanverðum
Vestfjörðum en í Bolungarvík verður árið jafn-
hlýtt og 1941 sem var hið hlýjasta á 20. öld á
þeim slóðum. Meðalhiti á Dalatanga mældist
5,2°C og hefur ekki orðið hlýrra þar frá því að
mælingar hófust þar 1938. Á Stórhöfða í Vest-
mannaeyjum var meðalhitinn 6,2°C en það er
1,4°C yfir meðallagi, jafnhlýtt var á Stórhöfða
1941 og nú en ívið kaldara 1939,“ segir
Trausti.
ÁRIÐ sem er að kveðja er meðal þriggja til
fjögurra hlýjustu ára sem komið hafa hér á
landi frá upphafi mælinga að sögn Trausta
Jónssonar veðurfræðings á Veðurstofunni.
Hann segir að vísu vera nokkuð misjafnt eftir
landshlutum hvort árið verði hlýjasta,
næsthlýjasta eða þriðja hlýjasta ár sem vitað er
um. „Meðalhiti í Reykjavík var 6,1°C eða 1,8°C
yfir meðallagi, og sé leiðrétt fyrir flutningi
stöðvarinnar milli staða innan borgarinnar
telst árið það hlýjasta frá upphafi mælinga.
Munur á hita nú og árin 1939 og 1941 er þó
vart marktækur,“ segir Trausti.
Hlýjasta sumar frá upphafi
mælinga í Reykjavík
Hann segir mánuðina júní til ágúst hafa ver-
ið þá hlýjustu í Reykjavík frá upphafi mælinga,
12,1°C, en næst komi sömu mánuðir 1880 og
1939 með 11,7° og 11,6°C.
„Á Akureyri var meðalhitinn 5,1°C og er það
1,9°C yfir meðallagi. Aðeins er vitað um eitt
hlýrra ár þar, 1933, en þá var meðalhitinn
5,6°C. Á Akureyri voru júní til ágúst heldur
hlýrri 1933 en nú og svipaðir 1955, 1976 og
1984 en öll þau sumur var nær stöðug rigning
um sunnanvert landið.“
Úrkoman í Reykjavík mældist um 980 mm og
er það um 20% umfram meðallag að sögn
Eitt hlýjasta ár frá upphafi mælinga
Morgunblaðið/Ásdís
STRAUMUR, fjárfestingafélag,
keypti í gær tæplega 20% hlut í Kög-
un, en átti engin hlutabréf í félaginu.
Seljendur eru Íslenskir aðalverktak-
ar, sem áttu 10,5% hlut og seldu hann
allan, og Landsbanki Íslands, sem átti
10,4% hlut og seldi 9,3%. Verð hlut-
arins sem Straumur keypti er um 570
milljónir króna og er Straumur er nú
langstærsti hluthafi félagsins. Gunn-
laugur M. Sigmundsson, forstjóri
Kögunar, segist telja að áherslur
Straums og Kögunar fari vel saman,
báðir aðilar hafi áhuga á útrás Kög-
unar á erlenda markaði í framtíðinni.
Straumur
eignast 20%
í Kögun
TILDRÖG eldsvoðans í gamla Ís-
bjarnarhúsinu eru enn í rannsókn
lögreglunnar og leikur enn grunur á
að eldurinn hafi kviknað út frá flug-
eldi. Börn voru að leik með flugelda
skömmu fyrir brunann og er talið að
rekja megi brunann til þess.
Í húsinu voru geymdir 1 þúsund
lítrar af bensíni sem eldurinn náði
ekki í. Bensínið mun vera í eigu vél-
sleðamanna og var fjarlægt af lög-
reglu í fyrradag. Lögreglan telur að
vélsleðamennirnir hafi ekki áttað sig
á að bannað er að geyma bensín í svo
gríðarmiklu magni.
Bensínið í eigu
vélsleðamanna
♦ ♦ ♦