Morgunblaðið - 31.12.2003, Blaðsíða 31

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. DESEMBER 2003 31
ÁRIÐ sem nú er að líða er það
svartasta i sögu Reykjanesbraut-
arinnar. Sex einstaklingar hafa lát-
ist í umferðarslysum á árinu þar
með talinn ungur varnarliðsmaður
sem lést nokkrum vik-
um eftir að hann slas-
aðist alvarlega í um-
ferðarslysi á
Strandarheiði. Sam-
kvæmt Umferðarstofu
er talning látinna á
brautinni fimm en ekki
sex því í alþjóðlegri
skilgreiningu á dauðs-
föllum eru þeir einir
taldir með er látast
innan þrjátíu daga frá
slysi. Aðrar ábend-
ingar eða aðstoð hefur
umrædd stofnun ekki
átt við áhugahóp um örugga
Reykjanesbraut. Á fundi áhuga-
hópsins í febrúar 2001 með Sólveigu
Pétursdóttur þáverandi dóms-
málaráðherra lofaði fulltrúi Um-
ferðarráðs, eins og það hét á þeim
tíma, umferðarfræðslu í sjónvarpi
varðandi axlir/hjáleiðir á Reykja-
nesbrautinni. Enn í dag hefur
vinnsla þessara þátta ekki verið
hafin þrátt fyrir slysaöldu þessa
árs. Þetta er eitt af þeim verkefnum
sem áhugahópurinn vinnur að.
Á síðustu þremur árum hefur
áhugahópur um örugga Reykjanes-
braut unnið öturlega að jákvæðri og
uppbyggilegri umræðu
og fylgt stíft eftir lof-
orðum ráðamanna á
hinum ýmsu sviðum
m.a. frá fjölmennum
borgarafundi í Stapa
11. janúar 2001. Fjöl-
margir fundir hafa
verið haldnir síðan
m.a. með samgöngu-
og dómsmálaráðherra,
þingmönnum auk
sýslumanna, lögreglu,
Umferðarráði, vega-
gerð og verktökum.
Umferðarskilti hafa
verið sett upp, bílabænum, jólakort-
um og skilboðum dreift svo eitthvað
sé nefnt. Þá hefur hópurinn séð um
borgarafund, vígsluathafnir og birt
fjölmargar auglýsingar. Heild-
arkostnaður vegna baráttu hópsins
er þegar orðin vel á fjórðu milljón
króna án þess að opinberir styrkir
hafi þar komið við sögu. Á þessu
sést hve kraftur þeirra fyrirtækja
og einstaklinga sem stutt hafa þetta
mikilvæga verkefni er mikill. Í dag
köllum við eftir samstöðu og fjár-
stuðningi til að leiða þessa baráttu
til enda því að mörgu leyti finnst
okkur sem veitum hópnum forstöðu
að málið sé aftur á byrjunarreit –
að minnsta kosti hvað varðar seinni
verkáfanga.
Tölulegar staðreyndir
Á síðustu fjörutíu árum hafa sextíu
einstaklingar látið lífið á Reykja-
nesbrautinni. Þá hefur fjöldi þeirra
sem látast eða slasast alvarlega
aukist hlutfallslega mest á síðustu
þremur árum eins og sjá má á töfl-
unni hér að neðan. Ástæðurnar eru
án efa aukin umferð og umferð-
arhraði sem hvort tveggja eru þætt-
ir sem magna áhættu þegar bifreið-
ar mætast úr gagnstæðri átt. Í
þessu samhengi má t.d. nefna aukn-
ingu ferðamanna til Keflavík-
urflugvallar sem í dag eru yfir
300.000 og þurfa þeir eðli málsins
samkvæmt að keyra fram og tilbaka
á þessum líklega fjölfarnasta þjóð-
vegi Íslands.
Þróun síðustu ára:
Á árunum 1963–2003 60 látnir, að
meðaltali einn með 300 daga milli-
bili.
Á árunum 2000–2003 11 látnir, að
meðaltali einn með 99 daga millibili.
Árið 2003 6 látnir, að meðaltali
einn með 60 daga millibili.
Barátta áhugahópsins hefur m.a.
einkennst af góðu samstarfi við
samgönguráðherra og verktaka. Sá
ávinningur kemur m.a. fram í til-
kynningu verktaka um verklok á
fyrstu 11,8 km kaflanum í byrjun
júní sem er sex mánuðum á undan
áætlun. Þetta eru miklar gleðifrétt-
ir þar sem ætla mátti af þeim miklu
umræðum sem hafa verið á Alþingi
um lokaáfanga tvöföldunar Reykja-
nesbrautarinnar að lokið yrði við
þessa framkvæmd í beinu framhaldi
af fyrsta áfanga. Svo virðist því
miður ekki vera raunin á. Ljóst er
að hálfnuð braut skapar ákveðna
hættu eins og gefur að skilja. Fyrst
eru 8 km keyrðir frá Keflavík-
urflugvelli á einfaldri braut og síðan
næstu 11,8 km á tvöfaldri braut og
síðan aftur síðustu 4 km til Hafn-
arfjarðar á einfaldri braut. Þetta
fyrirkomulag er engan veginn bjóð-
andi og má undir engum kring-
umstæðum sætta sig við að fram-
kvæmdir stöðvist.
Þau svör sem áhugahópurinn hef-
ur fengið frá ráðamönnum um
framhald verksins er að fram-
kvæmdir stöðvist sjálfkrafa í byrjun
sumars, við verklok fyrsta áfanga,
enda ekkert viðbótarfjármagn á
fjárlögum. Framhald verksins er
því í uppnámi og frekari fram-
kvæmdir ekki til umræðu fyrr en
við endurskoðun vegaáætlunar í
haust! Þetta er skelfileg staða sem
ekki er hægt að sætta sig við og
leggur áhugahópur um örugga
Reykjanesbraut því fram nýjar
kröfur í ljósi stöðunnar í dag.
Kröfur áhugahópsins í dag
Að beiðni áhugahópsins hafa verk-
takar sem nú vinna við fram-
kvæmdir við Reykjanesbraut sent
inn tilboð í 2 km til viðbótar þeim
11,8 km sem nú er verið að vinna
við. Hljóðar tilboð þeirra upp á
sömu einingarverð og nú eru í gangi
og voru aðeins um 60% af kostn-
aðaráætlun. Þessi aukakafli er því
vel undir 200 milljónum króna sem
ekki er há upphæð þegar hin háa
dánartíðni á þessum vegakafla er
höfð í huga. Að auki lofa þeir verk-
lokum á þessum kafla þegar í sept-
ember nk. og eru tilbúnir að lána
heildarupphæðina þar til vegaáætl-
un liggur fyrir. Með þessu geta
ráðamenn tryggt hagkvæmni um
leið og tryggt er að framkvæmdir
við tvöföldun Reykjanesbrautar
stöðvist ekki eins og nú er útlit fyr-
ir. Við endurskoðun vegaáætlunar í
september gefst tækifæri til að
bjóða út þá 10,2 km og þau mislægu
gatnamót sem eftir verða og
tryggja þannig verklok árið 2005
eins og loforð hafa verið gefin um.
Önnur niðurstaða er í raun óhugs-
andi.
Samstaða allt til enda
Á borgarafundinum þann 11. janúar
2001 lofuðu þingmenn, allir sem
einn, að ljúka við tvöföldun Reykja-
nesbrautar í síðasta lagi á árinu
2005 og hlýtur það að vera okkar
krafa að þeir fylgi þessum loforðum
eftir og láti í sér heyra. Víst má
telja að vilji þingmanna sem þá
voru við stjórnvölinn, svo og þeirra
sem nú sitja við völd, sé samhljóða
kröfum hópsins um flýtingu verks-
ins og tími á áætluð verklok sé að
engu leyti metnaðarminni. En þess-
um vilja sínum verða þeir að koma
á framfæri í umræðum m.a. á Al-
þingi þannig að samstaða þing-
manna svæðisins sé skýr og öllum
ljós.
Í fyrstu viku nýs árs hefur
áhugahópurinn bókað nokkra fundi
m.a. með samgöngu- og dóms-
málaráðherra, verktökum, Umferð-
arstofu, lögreglu og þingmönnum.
Þar ætlum við að ítreka kröfur um
flýtingu framkvæmda, tryggja frek-
ari umferðargæslu og kalla eftir
skilningi á þessu mikilvæga verk-
efni. Þá mun tillaga hópsins og fjár-
hagsaðstoð vegna áberandi skiltis
sem sýna á fjölda látinna árið 2003
samanborið við árið 2004 verða
rædd og vonandi sett í framkvæmd
sem fyrst. Við köllum nú eftir sam-
stöðu því nú er þörf fyrir kraft
fjöldans sem lætur þetta mál sig
skipta og vill láta verkin tala! Hvort
nýr borgarafundur verður haldinn
skýrist á viðbrögðum ráðamanna á
næstu dögum og vikum.
Að lokum sendum við ökumönn-
um ábendingar í upphafi nýs árs, að
fara að öllu með gát og þannig
tryggja saman slysalaust ár á
Reykjanesbraut 2004. Fleiri slys á
brautinni getum við einfaldlega ekki
sætt okkur við!
Gleðileg nýtt ár.
Berjumst áfram að settu
marki og látum verkin tala!
Steinþór Jónsson skrifar um
tvöföldun Reykjanesbrautar ’Þetta er skelfileg staðasem ekki er hægt að
sætta sig við og leggur
áhugahópur um örugga
Reykjanesbraut því
fram nýjar kröfur í ljósi
stöðunnar í dag.‘
Steinþór Jónsson
Höfundur er formaður áhugahóps um
örugga Reykjanesbraut.
ALFREÐ Þorsteinsson borg-
arfulltrúi skrifar grein í Morg-
unblaðið í gær sem væntanlega á að
vera svargrein við grein minni sem
birtist á mánudaginn. Alfreð á mjög
erfitt með að taka þátt í málefnalegri
umræðu um málefni Línu.net og fyr-
irtækja tengdra henni og hefur kall-
að alla þá sem hafa
gagnrýnt Línu.net-
málið „kverúlanta“. Ég
ætla hins vegar að
halda mig við stað-
reyndir.
Hinn gleymdi til-
gangur Línu.net
Alfreð virðist vera bú-
inn að gleyma af hverju
farið var út í stofnun
Línu.net árið 1999.
Flytja átti tölvuboð í
gegnum raflínur! Sú
lausn átti vera bylting
fyrir Reykvíkinga og
átti að flytja boð með miklu ódýrari
og einfaldari hætti en áður hafði
þekkst. Í fyrirtækið átti að setja að
hámarki 200 milljónir króna af fjár-
munum Orkuveitunnar. Félagið átti
að verða arðbært og seljast á mark-
aði. Ekkert af þessu gekk eftir. Í stað
200 milljóna framlags er kostnaður
Orkuveitunnar, beinn og óbeinn, orð-
inn vel yfir 3000 milljónir og enn er
verið að greiða reikninga fyrir þessi
ævintýri. Nú síðast í þessum mánuði,
þegar Orkuveitan tók yfir fyrirtækið
Rafmagnslínu ehf. enda gat það ekki
starfað sjálfstætt. Yfirteknar skuldir
Orkuveitunnar vegna þess fyrirtækis
eru um 200 milljónir króna. Lína.net
fór aldrei á markað en þess í stað var
Orkuveitan notuð til að bjarga fyr-
irtækinu frá gjaldþroti.
Það skal tekið fram að á þessum
tíma var flestum ljóst að hér var á
ferðinni mikið hættuspil og því um
gríðarlega áhættufjárfestingu að
ræða. Til dæmis er hægt að lesa
grein dr. Úlfars Erlingssonar frá 5.
mars 1998 í Morgunblaðinu en hann
bendir á að á þeim tíma hafði þessi
lausn ekki verið í þróun neins staðar í
heiminum nema hjá litlu fyrirtæki
sem hét Norweb og einungis tólf
tölvur í Manchester á Englandi
tengdar með þessum hætti. Lína.net
fór síðan í samvinnu við Norweb en
síðarnefnda fyrirtækið dró sig út úr
þeirri samvinnu eins og velþekkt er.
Einnig má benda á grein Sæmundar
E. Þorsteinssonar frá 16. júlí 1999 en
hann bendir á að ef þessi leið næði
einhverri útbreiðslu, rafmagnsnetið
hefði virkað frá upphafi og orðið vin-
sælt og 10-20% heimila hefði tengst
við hverja spennistöð, hefðu gæði
þjónustunnar við sérhvern við-
skiptavin orðið lakari en hefði mátt
fá með venjulegu símamódemi. Það
vandamál kom aldrei upp vegna þess
að rafmagnsnetið náði aldrei þeim
vinsældum sem að var
stefnt og almenningur
hefur fremur valið
lausnir símafyrirtækj-
anna, t.d. ADSL-
tengingar.
Ljósleiðarinn
Á seinni stigum hefur
því verið haldið fram að
farið hafi verið út í
þessar fjárfestingar til
að byggja upp það sem
kallað hefur verið
„fjórða veitan“, það er
ljósleiðari um borgina.
Þetta er alrangt, vissu-
lega lagði Lína.net ljósleiðara ásamt
Íslandssíma um borgina en hug-
myndirnar um Línu.net stækkuðu
mjög hratt hjá vinstri meirihlut-
anum, Ákveðið var að félagið ætti að
verða „alhliða“ fjarskiptafyrirtæki
og það boðaði byltingarkennda þjón-
ustu; m.a. þáttasölusjónvarp og víd-
eóleigu heima í stofu. Farið var út í
tuga milljóna króna auglýsinga-
herferð til að kynna þessa þjónustu.
Þegar hringt var í þau númer sem
gefin voru upp í bæklingum og beðið
um þjónstuna kom í ljós að þjónustan
var ekki til staðar en vonast var til að
hún kæmi á næstunni! Hún kom
aldrei. Fyrirtæki voru keypt fyrir
háar upphæðir. Þegar ljóst var að
ekkert af áformunum gekk eftir
þrátt fyrir að myndarlega hefði verið
gengið í sjóði Orkuveitunnar til að
fjármagna herlegheitin, kom sú eft-
iráskýring að verið væri að byggja
upp „fjórðu veituna“. Ef það hefði
verið upphaflega markmiðið, hefði
væntanlega verið byggt upp ljósleið-
arakerfi og öll hin ævintýrin látin
eiga sig. Því skal einnig haldið til
haga að Sjálfstæðismenn lögðu til í
stjórn Orkuveitunnar, þegar ljóst
var að einkaaðilar höfðu áhuga á að
leggja ljósleiðara um borgina og nýta
til þess aðstöðu Orkuveitunnar, að
aðstaða Orkuveitunnar til þessa yrði
leigð út og hefði það að sjálfsögðu
verið langbesta leiðin fyrir Reykvík-
inga.
Það er þess vegna út í hött hjá Al-
freð að halda því fram að undirrit-
aður sé á móti ljósleiðaratækninni,
eins og hann gerir í grein sinni í
blaðinu í gær. Ég er ekki á móti ljós-
leiðaralagningu frekar en tog-
araútgerð. Hins vegar tel ég alveg
einsýnt að Reykjavíkurborg og fyr-
irtæki hennar eiga að vasast í hvor-
ugu, enda hafa einkaaðilar sýnt að
þeir gera það betur, með hagkvæm-
ari hætti og minni tilkostnaði fyrir
skattgreiðendur.
„Ekki vandamál“ Alfreðs
Alfreð Þorsteinsson talar um að eina
vandamálið sem nú sé glímt við í
fjarskiptarekstri borgarinnar sé
rekstur Tetra Ísland. Tetra Ísland
var áður Tetra.Net og þar áður Irja
ehf. en varð Tetra Ísland eftir sam-
einingu við önnur fyrirtæki. Hlut-
verk þess er rekstur á svokölluðu
Tetra-kerfi sem er fjarskiptakerfi
fyrir lögreglu og slökkvilið og ég
held að öllum sé hulin ráðgáta af-
hverju sveitarfélagið Reykjavík á að
standa í rekstri á þessu sviði. Um
síðustu áramót voru skuldir Tetra
Ísland rúmlega 700 milljónir, þjón-
ustutekjur áranna 2001 og 2002 voru
76 milljónir króna en tapið á þessum
tíma 346 milljónir og nú fyrir nokkr-
um vikum fór einn viðskiptavinur
fyrirtækisins fram á fjárnám hjá því
þannig að við getum verið sammála
Alfreð um að hér er um vanda að
ræða. Tölurnar eru ekki glæsilegar
en alveg í samræmi við tölur sem við
höfum séð í reikningum Línu.net-
fyrirtækjanna. Það sem gerir það að
verkum að „vandinn“ er ekki lengur
til staðar hjá Línu.net og Rafmagns-
línu ehf. er að það er búið að nota
fjármuni Orkuveitunnar til að
bjarga þeim fyrirtækjum og það eru
ekki litlir fjármunir. Þegar allt er
talið þá erum við að tala um vel yfir
3.000 milljónir sem samsvarar bygg-
ingarkostnaði 25 nýrra leikskóla af
stærstu gerð.
Alfreð og staðreyndirnar
Guðlaugur Þór Þórðarson
svarar Alfreð Þorsteinssyni ’Alfreð á mjög erfittmeð að taka þátt í mál-
efnalegri umræðu um
málefni Línu.net og fyr-
irtækja tengdra
henni…‘
Guðlaugur Þór
Þórðarson
Höfundur er borgarfulltrúi.
FASTEIGNA
MARKAÐURINN
ÓÐINSGÖTU 4. SÍMI 570 4500, FAX 570 4505. OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9–17.
Jón Guðmundsson, sölustjóri, lögg. fasteigna- og skipasali.
Sendum viðskiptavinum okkar nær og fjær og
landsmönnum öllum bestu óskir um
gæfuríkt komandi ár.
Þökkum viðskiptin á árinu sem er að líða.
Starfsfólk Fasteignamarkaðarins
j
.
.
l i i