Morgunblaðið - 31.12.2003, Blaðsíða 10
10 B MIÐVIKUDAGUR 31. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
E
inn af stóru dögunum í
íslenskri íþróttasögu
ársins 2003 er tví-
mælalaust 17. ágúst.
Þá bárust þær gleði-
fréttir frá Kosice í Sló-
vakíu að 18 ára lands-
lið Íslands í handknattleik unglinga
hefði tryggt sér Evrópumeistaratit-
ilinn með frækilegum sigri á Þjóð-
verjum, 27:23. Sigur strákanna er
enn frækilegri fyrir það að Þýska-
land hefur alltaf verið talið vagga
handknattleiksins. Sextán strákar
léku fyrir hönd Íslendinga á mótinu
og héldu svo sannarlega uppi merki
Íslands undir stjórn Heimis Ríkarðs-
sonar þjálfara, sem á ekki minnstan
þátt í afrekinu – hefur lagt mikla alúð
við þjálfun á unglingalandsliðum Ís-
lands undanfarin ár.
„Þetta var algjör snilld og ég held
að það sé í fínu lagi að óska öllum Ís-
lendingum til hamingju með árangur
liðsins,“ sagði Heimir við Morg-
unblaðið eftir að Evrópumeistaratit-
illinn var í höfn.
„Ég segi að það hafi verið liðs-
heildin sem skóp þennan sigur og þá
á ég ekki bara við sigurinn í dag held-
ur í mótinu. Hópurinn er alveg frá-
bær, samstilltur og ef einn var tekinn
úr umferð þá kom næsti og svo næsti
og þannig gekk þetta – allir voru til-
búnir í slaginn,“ sagði Heimir sem
spurði sína menn fyrir leikinn gegn
Þýskalandi hversu mikið þá langaði
til að vinna gullið, eða hvort þeir
sættu sig við silfur. „Maður vinnur
ekki silfur – heldur tapar gulli! Það
vildi enginn.“
Gullið var ekki eina viðurkenn-
ingin sem Ísland fékk í Kosice. Ás-
geir Örn Hallgrímsson, leikmaður úr
Haukum, varð markahæsti leikmað-
urinn – skoraði 55 mörk í sjö leikjum.
Hann var valinn besta örvhenta
skyttan í mótinu og besta rétthenta
skyttan var Arnór Atlason, leik-
maður með KA. Þá voru þeir einnig
valdir í sjö manna úrvalslið mótsins.
Þessir tveir ungu leikmenn hafa
verið undir smásjánni hjá frægum
liðum í Evrópu – Arnór hefur gert
samning við Magdeburg og Barce-
lona hefur áhuga á að fá Ásgeir Örn
til sín. Bæði þessi lið hafa orðið Evr-
ópumeistarar á síðustu árum.
Guðmundur Þórður Guðmundsson
landsliðsþjálfari varð vitni að því
þegar strákarnir urðu Evrópumeist-
arar og hann sagði í samtali við
Morgunblaðið: „Þetta er auðvitað
ekkert nema stórkostlegur árangur
hjá jafnfámennri þjóð og við Íslend-
ingar erum. Hér er mikið starf síð-
ustu ára að skila sér,“ sagði Guð-
mundur sem sá einnig strákana
leggja Svía að velli í undanúrslitum.
Fengið styrki frá vinum
og vandamönnum
Þegar strákarnir komu heim til Ís-
lands – fyrstir til að verða Evr-
ópumeistarar í flokkaíþróttagrein –
kom í ljós að það var ekki allt sem
sýndist. Fyrir mótið urðu nokkrir
leikmenn að hætta við að æfa með lið-
inu þar sem þeir höfðu ekki peninga
á milli handanna til þess. Morg-
unblaðið greindi frá því að strákarnir
sem fögnuðu Evrópumeistaratitl-
inum í Slóvakíu þurftu að leggja á sig
gríðarlega vinnu sl. sumar og það
kostaði þá mikil fjárútlát að geta
keppt fyrir Íslands hönd. Hver leik-
maður þurfti að leggja fram um
80.000 kr. vegna sigurferðarinnar til
Slóvakíu. Þá eru undirbúningsferðir
og forkeppni ekki meðtaldar.
Undankeppnin var haldin í Lithá-
en í júní þar sem íslenska liðið
tryggði sér keppnisréttinn í úr-
slitakeppninni í Slóvakíu. Þar með er
ekki allt talið. Til undirbúnings fyrir
Evrópumótið fór liðið á Hela Cup í
Þýskalandi um síðustu áramót og á
undan tók það þátt í æfingamóti í
Danmörku.
Það má gera ráð fyrir því að hver
einasti strákur hafi þurft að leggja til
úr eigin vasa tugþúsundir króna. Til
að ná kostnaðinum niður voru þeir
duglegir við fjáröflun og fengu auk
þess styrki frá vinum og vandamönn-
um, fyrirtækjum og í einhverjum til-
fellum hlupu bæjarfélög undir bagga
– sum bæjarfélög höfnuðu ósk strák-
anna sinna um styrk.
Þá er ótalið vinnutap drengjanna
en mikill tími fór í lokaundirbúning-
inn og ferðin til Slóvakíu stóð í tólf
daga.
Kostnaður á hvern leikmann í úr-
slitakeppninni í Slóvakíu var 130.000.
Leikmenn þurftu að greiða 80.000 af
þessari upphæð en HSÍ greiddi mis-
muninn. Undankeppnin í Litháen
reiknast mönnum til að hafi kostað
60.000 á mann en þess ber að geta að
HSÍ fékk styrk úr afreksmannasjóði
upp á 400 þúsund krónur sem not-
aður var til að greiða ferðina niður.
„Þetta hefur fylgt þessu í gegnum
tíðina. Leikmenn hafa þurft að leggja
mikið á sig til að taka þátt í þessu
verkefni og þessi hópur lagði gríð-
arlega mikið á sig. Ég fann ekki
neina kergju hjá strákunum út af
þessu enda eru þeir vanir þessu,“
sagði Heimir við Morgunblaðið.
Atli Hilmarsson, fyrrverandi
landsliðsmaður í handknattleik, er
faðir Arnórs sem tók þátt í ævintýr-
inu í Slóvakíu. Hann sagði í viðtali við
Morgunblaðið að hann óskaði eftir
því að Afrekssjóður ÍSÍ kæmi til
móts við drengina nú þegar. „Þeir
voru að taka þátt í úrslitakeppni Evr-
ópumótsins og afrekið sem þeir unnu
þar var alveg einstakt. Mér finnst allt
í lagi að þessir strákar hafi fyrir hlut-
unum. Þeir eiga ekki að fá allt upp í
hendurnar en mér finnst að það beri
að umbuna þeim fyrir svona frábær-
an árangur. Ég veit að handknatt-
leikssambandið, HSÍ, er ekki í stakk
búið til þess en ég held að þetta sé
eitthvað sem ríkisvaldið ætti að koma
inn í gegnum afreksmannasjóðinn.
Árangur liðsins í Slóvakíu var geysi-
leg auglýsing fyrir Ísland og hefur
vakið verðskuldaða athygli úti í
heimi,“ sagði Atli.
Einar Þorvarðarson, fram-
kvæmdastjóri HSÍ, sagði við Morg-
unblaðið eftir heimkomuna að strák-
arnir hefðu safnað 960 þúsund
krónum krónum upp í ferðina til Sló-
vakíu, en reiknað væri með að heild-
arkostnaður ferðarinnar yrði líklega
um tvær til þrjár milljónir króna.
Nokkru eftir að strákarnir komu
heim fékk HSÍ 1,5 millj. kr. úr Af-
rekssjóði ÍSÍ.
Í hlutverki ölmusumanna
Það er vægast sagt óþolandi og á
ekki að eiga sér stað að þeir ein-
staklingar sem keppa fyrir hönd Ís-
lendinga á alþjóðlegum vettvangi –
keppa í landsliðsbúningi undir merki
Íslands og þjóðsöng – þurfi að ganga
um eins og ölmusumenn – betlandi –
fá styrki hjá vinum og vandamönnum
til að geta keppt fyrir íslensku þjóð-
ina í úrslitakeppnum. Já, og það í
íþróttagrein sem hefur oftar en ekki
glatt þjóðarsálina í svartasta skamm-
deginu. Það styttist í að íslenska
karlalandsliðið taki þátt í Evr-
ópukeppni landsliða í Slóveníu sem
hefst 22. janúar.
Vinna mikið forvarnastarf
Íþróttafélögin í landinu vinna eitt-
hvert besta forvarnastarfið gegn
vímuefnum. Það kom best í ljós á
dögunum þegar niðurstöður rann-
sóknar meðal nemenda í níunda og tí-
unda bekk grunnskóla voru kynntar.
Niðurstöðurnar sýndu það sem
forráðamenn íþróttafélaga í landinu
hafa lengi vitað. Öflugt og gott
íþróttastarf er besta vörnin gegn því
að æska landsins neyti vímuefna.
Íþróttafélögin eru best til þess fall-
in að vinna þetta forvarnastarf og því
rétt að sveitar- og bæjarfélög nýti
sér íþróttafélögin í ríkara mæli í sam-
bandi við æskulýðsstörf. Til dæmis
yrði það sterkur leikur að félögin í
Reykjavík tækju yfir starfsemi
Íþrótta- og tómstundaráðs Reykja-
víkur; starfsemin fer fram við hús-
gafla eða í höfuðstöðvum íþrótta-
félaganna. Þannig gætu
íþróttafélögin nýtt sér launagreiðslur
sem starfsmenn í æskulýðsstörfum í
hverfunum fá til að greiða laun þjálf-
ara og uppalenda.
Íþróttafélögin myndu í ríkara
mæli skipuleggja íþróttastarfsemi
skólanna. Sjá um fjölbreytta keppni
skóla innan hverfa og á milli skóla í
öðrum hverfum og bæjarfélögum.
Spurningakeppni skólanna hefur
verið afar vinsæl í útvarpi og sjón-
varpi. Íþróttakeppni skólanna, sem
færi fram á kvöldum um helgar,
myndi án efa njóta mikilla vinsælda
og verða góð forvörn gegn því að
börn og unglingar leituðu á óæski-
lega staði um helgar. Foreldrar
fengju tilvalið tækifæri til að fylgjast
með börnum sínum í leik og starfi.
Bankar, tryggingafélög og önnur
fjársterk fyrirtæki, sem hafa sýnt
geysilegan gróða milli ára, gætu bætt
ímynd sína með því að veita peninga í
ríkara mæli í íþrótta- og forvarna-
starf íþróttafélaganna.
Að reka öflug íþróttafélög kostar
mikla vinnu og peninga. Á síðustu ár-
um hefur það reynst erfiðara að fá
menn til að starfa af fullum krafti í
íþróttafélögunum um langan tíma.
Ástæðan fyrir því er að það er mjög
lýjandi fyrir starfsmenn félaganna,
sem vinna sitt starf í sjálfboðavinnu,
að vera stöðugt að „betla“ hjá ein-
staklingum og fyrirtækjum.
Það er orðið svo að íslensk félög
ráða ekki við að taka þátt í Evr-
ópumótum í handknattleik og körfu-
knattleik þar sem kostnaðurinn er
svo mikill við þátttöku.
Það græða allir aðilar nema félögin
sjálf. Flugfélögin sem flytja íþrótta-
hópa til og frá landinu fá sitt. Hótelin,
sem íþróttahóparnir gista á, fá sitt,
einnig veitingastaðir, samgöngu-
fyrirtæki – leigubílar og lang-
ferðabílar. Þá fá keppnisstaðir sína
leigu fyrir aðstöðu. Já, allir græða
nema íþróttafélögin – þau borga og
tapa á þátttöku sinni. Þau eiga erfitt
með að sækja í styrki.
Bæjar- og sveitarfélög á Íslandi
hafa óneitanlega veitt félögum mik-
inn stuðning í sambandi við rekstur
mannvirkja og ýmissa annarra þátta.
Er ekki kominn tími til að horfa á
íþróttafélögin í víðara samhengi –
þýðingu þeirra í öflugu forvarna-
starfi, sem verður til þess að við ölum
upp heilbrigða æsku sem við þurfum
ekki að hafa áhyggjur af vegna
neyslu vímuefna. Forvarnastarf er
fjárfrekt, en það kostar einnig mikla
peninga að reka stofnanir til að koma
ógæfusömum unglingum, sem hafa
farið út af sporinu, á rétta leið.
Ríkið þarf að auka sitt framlag
Það má segja að sérsamböndin
innan Íþrótta- og Ólympíusambands
Íslands séu hálfgert „eyland“ í
íþróttaflórunni hér á landi – sambönd
sem eiga sér hvergi aðsetur. Geta
ekki leitað til sveitar- og bæjarfélaga,
geta hvergi höfði sínu hallað og verða
að treysta að mestu leyti á ÍSÍ.
ÍSÍ leitar eftir stuðningi frá ríkinu
og fær ákveðnar upphæðir á fjár-
lögum ár hvert til að halda starfsemi
sinni gangandi. Ríkið hefur aukið
stuðning sinn við ÍSÍ mikið á tíu ár-
um – úr 17 millj. ísl. kr. á fjárlögum
1994 í 118 millj. kr. á fjárlögum nú.
Þar eru 74 millj. kr. í rekstr-
arframlag, 25 millj. kr. í afreks-
mannasjóð, 15 millj. kr. vegna Ól-
ympíuleikanna í Aþenu næsta sumar
og fjórar millj. kr. vegna lyfjaeftirlits.
Á dögunum skrifuðu Tómas Ingi
Olrich menntamálaráðherra, Ellert
B. Schram, forseti ÍSÍ, og Lárus
Blöndal, formaður Afrekssjóðs ÍSÍ,
undir samning menntamálaráðu-
neytisins og ÍSÍ um fjármögnun Af-
rekssjóðs ÍSÍ á árunum 2004 til 2008.
Í honum er gert ráð fyrir styrkveit-
ingum á fjárlögum til Afrekssjóðs
ÍSÍ að upphæð 140 millj. króna á
fimm árum sem er talsverð hækkun
frá fyrri samningi, þar sem mennta-
málaráðuneytið lagði fram 50 millj.
króna á fimm ára tímabili, frá 1998 til
og með þessu ári.
Markmið samningsins er að
styrkja sjóðinn til að efla árangur ís-
lensks afreksfólks á alþjóðavett-
vangi.
ÍSÍ fær á árunum 2004 og 2005 25
milljónir króna hvort ár og á árunum
2006–2008 30 milljónir króna á
hverju ári til Afrekssjóðs ÍSÍ.
Samningurinn er háður því að ÍSÍ
veiti í sjóðinn á sama tímabili
ákveðna hlutdeild í hagnaði Íslenskr-
ar getspár, eða sem nemur 8% af
ágóðahlut ÍSÍ, en þó aldrei lægri
upphæð en 12 millj. króna á ári á ár-
unum 2004 til 2008.
Ellert B. Schram segir samninginn
vera afar mikilvægan fyrir íþrótta-
hreyfinguna svo hægt sé að styðja
við bakið á íslensku afreks-
íþróttafólki á næstu árum. Vegna
samningsins verði mögulegt að
hækka greiðslur úr Afrekssjóði ÍSÍ á
næsta ári verulega, úr 44 millj. á
þessu ári í 60 millj. á því næsta.
„Þessi hækkun á stuðningi mennta-
málaráðuneytisins er mikið fagn-
aðarefni sem gerir okkur mögulegt
að hækka styrki úr Afrekssjóði á ól-
ympíuári sem er mikið gleðiefni,“
segir Ellert. Hann bendir jafnframt á
að þrátt fyrir fyrirsjáanlega hækkun
úr Afrekssjóði þá sé hvergi nærri
hægt að koma til móts við óskir sér-
sambanda ÍSÍ sem hafi lagt fram
beiðnir um styrki upp á um 250 millj.
króna á næsta ári.
Tómas Ingi sagði að það væri eðli-
legt að ríkið styrkti afreksmenn Ís-
lands, sem væru mikil og góð kynn-
ing fyrir land og þjóð.
„Afreksmennirnir væru fyrirmyndir
unga fólksins í landinu – menn sem
hefðu yfir miklum sjálfsaga og metn-
aði að ráða,“ sagði Tómas Ingi.
Það er afar gleðilegt að ríkið hafi
aukið fjárframlög til íþrótta á Íslandi.
Ég tel að það þurfi að auka þau fjár-
framlög meira og eins og ég sagði áð-
an þá er tilvalið tækifæri fyrir banka,
tryggingafélög og önnur fyrirtæki,
sem sýna góða afkomu og gróða milli
ára, að bæta ímynd sína og taka þátt í
öflugu forvarnastarfi sem íþróttir
eru. Sá stuðningur yrði vel þeginn á
öllum heimilum landsins sem hafa
það hlutverk að hlúa að börnum og
unglingum.
Íþróttastarf er öflug forvörn
Íþróttir
Sigmundur Ó. Steinarsson fréttastjóri
Ljósmynd/Viktor Zamborský
Strákarnir tryggðu sér Evrópumeistaratitil í handknattleik í Slóvakíu. Aftari röð frá vinstri: Jónas Fjeldsted, Andrés Kristjánsson, Heimir Ríkarðsson þjálfari, Ingv-
ar Árnason, Andri Stefan, Árni Þór Sigtryggsson, Arnór Atlason, Hrafn Ingvarsson, Kári Kristján Kristjánsson, Einar Ingi Hrafnsson, Jóhann Gunnar Einarsson,
Jón Eggert Karlsson og Karl Erlingsson. Fremri röð frá vinstri: Árni Björn Þórarinsson, Ragnar Hjaltested, Pálmar Pétursson, Ásgeir Örn Hallgrímsson, Björgvin
Gústavsson, Þórður Þórðarson, Sigfús Páll Sigfússon og Ívar Grétarsson.
’ Það er vægast sagt óþolandi og á ekki aðeiga sér stað að þeir einstaklingar sem
keppa í landsliðsbúningi undir merki Ís-
lands og þjóðsöng – þurfi að ganga um eins
og ölmusumenn – betlandi – fá styrki hjá
vinum og vandamönnum til að geta keppt
fyrir íslensku þjóðina. ‘
sos@mbl.is