Morgunblaðið - 05.02.2004, Síða 8

UPPHAFIÐ að því viðskiptaveldi
sem Samsonar-hópurinn er hér á landi
má rekja til Rússlands eða jafnvel Ak-
ureyrar. Samstarf þeirra Björgólfs,
Björgólfs Thors og Magnúsar hófst hjá
gosdrykkjaverksmiðjunni Sanitas á
Akureyri árið 1991. Pharmaco, sem
átti verksmiðjuna, ákvað að hætta
rekstrinum árið 1993, en það kom í hlut
þeirra félaga, ásamt þremur öðrum Ís-
lendingum, að koma vélum verksmiðj-
unnar í verð. Þá var stefnt til Sankti
Pétursborgar í Rússlandi þar sem þeir
settu gosdrykkjaverksmiðjuna Bravo
International á fót í samstarfi við rúss-
neska og breska aðila. Eftir rekstr-
arerfiðleika í byrjun tókst þeim að
snúa rekstrinum til betri vegar. Þeir
hófu jafnframt framleiðslu á áfengum
gosdrykkum og bjór. Árið 1997 keypti
Pepsi samsteypan gosdrykkjaverk-
smiðju Bravo.
Á miðju ári 1999 keyptu þeir félagar
hlut í lyfjafyrirtækinu Balkanpharma í
Búlgaríu, m.a. í samstarfi við Pharma-
co. Árið 2002 seldu þeir síðan hollenska
bjórfyrirtækinu Heineken bjórverk-
smiðju Bravo fyrir um 400 milljónir
Bandaríkjadala, en á þeim tíma svaraði
það til um 40 milljarða íslenskra króna.
Þessi sala var grunnurinn að viðskipta-
veldi Samsonar.
Þeir Björgólfur, Björgólfur Thor og
Magnús eiga nú samtals um 51% hlut í
Bravo International á móti Heineken,
þar sem framleiddir eru áfengir gos-
drykkir.
Verðmætasta félag á Íslandi
Pharmaco var fyrsta fyrirtækið sem
Samsonar-hópurinn fjárfesti að ein-
hverju marki í hér á landi, en þær fjár-
festingar hófust á árinu 2000. Síðan þá
hafa umsvif Pharmaco aukist mjög
mikið og er það nú verðmætasta fyr-
irtækið í Kauphöll Íslands. Markaðs-
virði félagsins er nú rúmir 130 millj-
arðar króna.
Gengi hlutabréfa Pharmaco hækk-
aði langmest allra bréfa á Aðallista
Kauphallar Íslands á síðasta ári, eða
um rúm 180%, sem var meira en tvö-
föld hækkun á gengi bréfa þess félags
sem hækkaði næstmest. Og gengi
hlutabréfa Pharmaco hefur haldið
áfram að hækka því það er nú rúmum
5% hærra en um síðustu áramót.
Um þessar mundir er unnið að því að
Pharmaco verði skráð á hlutabréfa-
markað í London síðar á þessu ári.
Þegar greint var frá þessum fyrirætl-
unum félagsins í lok síðasta árs kom
fram hjá stjórnendum fyrirtækisins að
markaðurinn á Íslandi væri að verða of
lítill fyrir Pharmaco, sem hefði sett sér
metnaðarfull markmið um áframhald-
andi vöxt. Félagið ætlaði að vaxa með
fjárfestingum og sameiningum við er-
lend fyrirtæki en til þess þyrfti gott að-
gengi að fjármagni. Aðgengi að fjár-
magni yrði auðveldara ef félagið væri
skráð á hlutabréfamarkaði í London.
Magnús og Björgólfur Guðmunds-
son seldu báðir þá hluti sem þeir áttu í
Pharmaco á síðasta ári og er Björg-
ólfur Thor því einn eftir af Samsonar-
hópnum sem eigandi í því félagi. Hann
er stærsti einstaki hluthafinn með
samtals 36,2% hlut, sem skiptist á þrjú
félög sem eru í hans eigu.
Pharmaco er skilgreint sem alþjóð-
legt fyrirtæki í þróun, framleiðslu og
sölu á samheitalyfjum og er með starf-
semi í 17 löndum. Heildarfjöldi starfs-
manna er um 7.300 talsins. Pharmaco
rekur verksmiðjur og rannsóknarstof-
ur á Íslandi, Möltu, í Búlgaríu og Serb-
íu.
Stærsta einkavæðingin
Á gamlársdag 2002 undirrituðu ráð-
herrar í ríkisstjórninni samning við
Samson um kaup hópsins á tæplega
helmingshlut í Landsbankanum. Salan
var viðamesta einkavæðing Íslands-
sögunnar. Samson ehf. keypti 45,8%
hlut í Landsbankanum fyrir 12,3 millj-
arða króna og er næsta víst að þessi
viðskipti hafa haft hvað mest áhrif í ís-
lensku viðskiptalífi af þeim fjárfesting-
um sem Samson hefur komið að.
Þeir félagar í Samson áttu í raun
frumkvæðið að því að ríkið seldi hlut
sinn í Landsbankanum í árslok 2002. Í
júní það ár sendu þeir bréf til fram-
kvæmdanefndar ríkisstjórnarinnar um
einkavæðingu þar sem þeir lýstu
áhuga á að gerast kjölfestufjárfestir í
bankanum. Segja má að þetta bréf hafi
orðið til að ýta við þeirri einkavæðingu
ríkisstofnana sem ríkisstjórnin hafði
lýst yfir að hún stefndi að, en hafði ver-
ið í láginni um nokkurt skeið. Í kjölfar-
ið lýstu fleiri yfir áhuga á að gerast
kjölfestufjárfestir í Landsbankanum
en ráðherranefnd um einkavæðingu
ákvað að ganga til viðræðna við Sam-
son. Landsbankinn hafði verið til sölu í
Lundúnum í u.þ.b. ár. Stjórnvöld vildu
fá erlenda fjárfesta að bankanum en
það hafði ekki tekist. Eitt af því sem
réð úrslitum með val á Samson sem
kjölfestufjárfesti í Landsbankanum
var einmitt sagt vera það að hópurinn
lýsti því yfir að hann myndi greiða
kaupverðið í Bandaríkjadölum.
Eftir söluna á hlut ríkisins í Lands-
bankanum seldi ríkið hlut sinn í Bún-
aðarbankanum, sem síðar sameinaðist
Kaupþingi og úr varð KB banki.
Fjárfest á fleiri sviðum
Þeir Björgólfur, Björgólfur Thor og
Magnús eiga í sameiningu Samson
eignarhaldsfélag, sem á nú 44,3% hlut í
Landsbankanum. Feðgarnir eiga jafn
stóran hlut, 42,5% hvor, en Magnús á
15,0%. Þeir standa hins vegar ekki
saman að öðrum fjárfestingum hér á
landi en koma þó víða við.
Björgólfur Guðmundsson eignaðist
tvo þriðju hluta í útgáfufélaginu Eddu
útgáfu um mitt ár 2002. Edda útgáfa er
stærsta bókaútgáfan hér á landi. Mikl-
ar breytingar hafa verið á rekstri þess
fyrirtækis á umliðnum mánuðum og
misserum. Tónlistardeild fyrirtækisins
og tímaritadeild hafa verið seldar og
einbeitir Edda útgáfa sér nú að útgáfu
bóka. Fyrirtækið hefur nýlega haslað
sér völl í Bretlandi í samstarfi við aðra.
Magnús Þorsteinsson keypti meiri-
hluta í flugfélaginu Atlanta á árinu
2002 ásamt hópi fjárfesta. Aðrir hlut-
hafar í félaginu nú eru stofnendur þess,
þau Arngrímur Jóhannsson og Þóra
Guðmundsdóttir. Atlanta hefur vaxið
að jafnaði um 18% á ári á undanförnum
árum og mun vera stefnt að því að skrá
það á markaði.
Air Atlanta leigir m.a. flugvélar til
annarra flugfélaga og ferðaskrifstofa
vítt um heim ásamt áhöfnum, viðhaldi
og tryggingum og er eitt stærsta flug-
félag sinnar tegundar í heiminum.
Rúmu ári eftir að Magnús keypti
meirihluta í Air Atlanta, í félagi við
aðra, keypti félag sem hann á ásamt
Ómari Benediktssyni, framkvæmda-
stjóra Íslandsflugs, 45% hlut í því flug-
félagi. Hvort þessara flugfélaga á 2,5%
hlut í Flugskóla Íslands en ekki mun
standa til að sameina þau.
Stórviðskipti í september
Eftir mitt síðasta ár sýndu Landsbank-
inn og tengdir aðilar því áhuga að auka
við hlut sinn í fjárfestingarfélaginu
Straumi og í septembermánuði sendi
Björgólfur Guðmundsson frá sér yfir-
lýsingu vegna kaupa bankans og
tengdra aðila á hlutabréfum í félaginu.
Þar sagði að það sem vekti fyrir bank-
anum með kaupum á hlutabréfum í
Straumi væri að hleypa lífi aftur í verð-
bréfamarkaðinn hér á landi, rjúfa
stöðnun sem verið hefði og láta fjár-
festingar á markaði ráðast af von um
hagkvæman rekstur og hámarks
ávöxtun. Sagði Björgólfur að markmið
bankans eða Samsonar væri að losa um
flókin eignatengsl í félögum og auka
arðsemi þeirra. Straumur átti á þess-
um tíma umtalsvert safn hlutabréfa en
næsta víst er að eignarhlutur félagsins
í Eimskipafélagi Íslands hafi haft einna
mesta þýðingu.
Landsbankinn og tengdir aðilar
höfðu einnig á miðju síðasta ári sýnt
áhuga á því að eignast aukinn hlut í
Sjóvá-Almennum tryggingum.
Aðfaranótt 19. september 2003 var
gengið frá samkomulagi milli Lands-
bankans, Íslandsbanka, Straums,
Samsonar, Sjóvár-Almennra trygg-
inga, Burðaráss og Otec Investment
Corporation um verðbréfaviðskipti. Ís-
landsbanki og Sjóvá-Almennar trygg-
ingar áttu frumkvæðið að viðræðum
milli aðila. Bankinn og tryggingafélag-
ið höfðu komist að þeirri niðurstöðu að
félögin gætu ekki haldið bæði Sjóvá-
Almennum tryggingum og Eimskipa-
félaginu frá Landsbankanum og aðil-
um honum tengdum.
Uppskipti á félögum
Með samkomulaginu varð Landsbank-
inn ráðandi hluthafi og kjölfestufjár-
festir í Eimskipafélagi Íslands, en þeir
sem til þessa tíma höfðu verið stærstu
hluthafarnir í félaginu, Straumur og
Sjóvá-Almennar tryggingar, hurfu úr
hópi hluthafa. Á móti seldi Burðarás,
fjárfestingararmur Eimskipafélagsins,
að fullu eignarhluti sína í Sjóvá-Al-
mennum tryggingum, Íslandsbanka og
Flugleiðum til Straums og Íslands-
banka. Þá seldi Landsbankinn og
tengdir aðilar allan sinn hlut í Straumi.
Alls námu þau viðskipti sem samkomu-
lag varð um aðfaranótt 19. september á
síðasta ári tæpum 26 milljörðum
króna.
Rekstur Eimskipafélagsins var þrí-
þættur þegar samkomulagið var gert í
september, og að hluta óskyldur, þ.e.
flutningastarfsemin í dótturfélaginu
Eimskip, fjárfestingafélagið Burðarás,
og sjávarútvegsstarfsemi í dóttur-
félaginu Brimi. Stjórnendur Lands-
bankans lýstu því yfir í kjölfar sam-
komulagsins að þeir teldu að meiri
verðmæti væru í hverri einingu Eim-
skipafélagsins en í þeim öllum saman.
Og nú hefur sjávarútvegsstarfsemin í
Brimi öll verið seld.
Nýlega var húsnæði Eimskipa-
félagsins í Pósthússtræti einnig selt en
þar er fyrirhugað að opna hótel. Skrif-
stofur Eimskipafélagsins hafa verið
þar frá því það var tekið í notkun árið
1921.
8 B FIMMTUDAGUR 5. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FEÐGARNIR Björgólfur Guðmundsson og Björgólfur Thor Björgólfs-
son og viðskiptafélagi þeirra, Magnús Þorsteinsson, standa saman að
viðskiptasamsteypunni Samson. Samstarf þeirra þriggja, sem hófst á
Akreyri fyrir um þrettán árum, hefur leitt af sér eina umsvifamestu við-
skiptasamsteypu landsins. Þeir starfa þó ekki saman í öllum þeim fjár-
festingum sem þeir taka þátt í. Hér á landi er samstarf þeirra bundið við
Landsbankann þar sem Björgólfur Guðmundsson er stjórnarformaður.
Björgólfur Thor er stjórnarformaður Pharmaco og tekur virkan þátt
í störfum þess félags. Hann er búsettur erlendis og sinnir alþjóðlegum
verkefnum af ýmsum toga bæði fyrir Pharmaco og önnur félög sem
hann og Samson koma að.
Magnús hefur snúið sér í auknum mæli að flugrekstri og er til að
mynda stjórnarformaður Íslandsflugs.
Björgólfur Guðmundsson Magnús ÞorsteinssonBjörgólfur Thor Björgólfsson
Þriggja manna
viðskiptasamsteypa
Í miðju mikilla breyt-
inga í viðskiptalífinu
Björgólfur Guðmundsson, sonur hans Björgólfur Thor Björgólfsson, og félagi þeirra Magnús Þorsteinsson hafa komið
víða við í íslensku viðskiptalífi á umliðnum misserum, saman undir merkjum Samsonar og hver í sínu lagi. Þeir eiga stór-
an þátt í þeim miklu breytingum sem orðið hafa í viðskiptalífinu á tiltölulega skömmum tíma. Viðskiptasamsteypan
Samson er orðin ein sú öflugasta hér á landi en þeir Björgólfur, Björgólfur Thor og Magnús eru með víðtæk áhrif í fjár-
málum, flutningum, lyfjaframleiðslu og bókaútgáfu. Grétar Júníus Guðmundsson skoðaði umsvif Samsonar-hópsins.

SAMSON










































































































NVIÐSKIPTI