Morgunblaðið - 21.03.2004, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 21. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Þann 1. mars síðastliðinn voru liðin 80 ár frá því að aðalbanki
Landsbankans var byggður á ný eftir brunann mikla árið 1915.
Í tilefni af afmælinu hefur verið sett upp ljósmyndasýning
í Aðalbanka sem spannar sögu hússins og nánasta umhverfi þess
frá aldamótum til dagsins í dag. Á sýningunni má sjá fyrsta
Landsbankahúsið, myndir frá brunanum og endurreisn nýja hússins.
Einnig verður sýnt stutt myndband með myndbrotum frá þessum
tíma. Sýningin verður opin til 31. mars og hvetjum við alla áhuga-
sama til að líta við.
Myndasýning
í tilefni af 80 ára afmæli
Landsbankahússins
Banki og hús í áttatíu ár
www.landsbanki.is
sími 560 6000
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
E
H
F.
/S
IA
.I
S
-
LB
I
23
83
5
0
2/
20
04
Magnús Ólafsson, 1910-1920 Atvinnuhúsnæði byggingar . Landsbankinn í Austurstræti
ALVARLEGUM tilfellum átraskana hefur
fjölgað hérlendis að undanförnu. Stúlkum sem
fara í megrun er átta sinnum hættara við að
þróa átröskunarsjúkdóma en þeim sem fara
ekki í megrun.
Þetta er meðal þess sem fram kemur í álits-
gerð sem vinnuhópur á vegum landlæknisemb-
ættisins og heilbrigðisráðuneytis lagði fram í
nóvember á síðasta ári.
Átraskanir, lotugræðgi (búlimía) eða lystar-
stol (anorexía) eru langvinnir og oft lífshættu-
legir geðsjúkdómar. Ásókn í meðferð hérlendis
hefur aukist undanfarin ár.
Í álitsgerðinni eru lagðar fram tillögur að
uppbyggingu á meðferð fyrir sjúklinga með át-
raskanir. Þar segir m.a. að til að mæta þörfum
átröskunarsjúklinga hérlendis ætti að setja á
stofn meðferðarteymi með a.m.k. tólf manns í
fullu starfi við meðhöndlun sjúklinga með át-
röskun.
„Það vantar sérhæfð meðferðarúrræði hér á
landi fyrir þessa sjúklinga og við stöndum
langt að baki öðrum Norðurlandaþjóðum hvað
þetta varðar,“ segir í álitsgerðinni en þar kem-
ur fram að í Svíþjóð eru starfræktar 40 sér-
hæfðar meðferðarmiðstöðvar fyrir átröskunar-
sjúklinga. Vinnuhópurinn, sem samanstendur
af tveimur geðlæknum, geðhjúkrunarfræðingi
og félagsráðgjafa, leggur til að komið verði á
fót sjálfstæðri meðferðar-, fræðslu- og ráðgjaf-
armiðstöð fyrir átraskanir þar sem fram færi
meðferðarvinna, fræðsla og forvarnir, sem og
ráðgjöf.
Ekkert fjármagn frá
geðsviði verið sett í átröskun
Svonefnt átröskunarteymi var stofnað á geð-
deild Landspítalans við Hringbraut í janúar
2001 til að kanna þörf á þjónustu fyrir átrösk-
unarsjúklinga með lotugræðgi eða lystarstol. Í
álitsgerðinni kemur fram að „ekkert stöðugildi
eða fjármagn frá geðsviði var sett í þetta verk-
efni“. Umsóknum um meðferð fyrir sjúklinga
sem þjást af átröskunum hefur farið fjölgandi
síðustu ár og eins og fram kom í frétt Morg-
unblaðsins í vikunni hefur teymið ekki getað
tekið við nýjum umsóknum frá því um áramót.
Í álitsgerðinni er lagt til að átröskunarsjúk-
lingar fái kost á því að sækja eftirmeðferð t.d. á
heilsugæslustöðvum. Átraskanir séu langvinn-
ir sjúkdómar þar sem bati er talinn í árum og
eftirmeðferð því mikilvæg til að viðhalda bata
sem næst í gegnum meðferð.
Flestum fræðimönnum sem rannsakað hafa
átröskunarsjúkdóma ber saman um að ekki
eigi að upplýsa börn og unglinga beint um át-
röskun, að því er fram kemur í álitsgerðinni.
„Upplýsingarnar eiga að beinast að heilbrigðri
líkamsstarfsemi og þörfum líkamans. Þörf fyr-
ir næringu og mat á að tengja heilbrigðri lík-
amsstarfsemi.“
Þá segir að mikilvægt sé að styrkja sjálfs-
mynd og sjálfstraust unglinga til að gera þá
hæfari til að taka eigin ákvarðanir. Margar
rannsóknir benda til þess að stúlkur með lágt
sjálfsmat og neikvætt viðhorf til líkama síns og
gelgjuskeiðs séu í mestri hættu á að fá átrask-
anir
Meðalaldur þeirra sem hlutu meðhöndlun á
geðdeild Landspítalans við átröskunum á síð-
asta ári var 24,7 ár, en elsti einstaklingurinn
var 52 ára.
Álitsgerð vinnuhóps um meðferð fyrir sjúklinga með átraskanir
Alvarlegum tilvikum
fjölgað undanfarin ár SIGURÐUR Guðmundsson landlæknir segir
tillögur vinnuhópsins miða að því að sýna
hvernig þjónusta við átröskunarsjúklinga
verði eins og best verður á kosið. Tillögurnar
geri þannig ráð fyrir talsvert mikilli aukn-
ingu þjónustunnar frá því sem nú er. Miðað
við það fé sem nú er veitt til heilbrigðismála
sé hins vegar óraunhæft að sögn landlæknis
að ætla að það geti orðið að veruleika á næst-
unni. Mikilvægast telur hann að efla það starf
sem þegar hefur verið unnið á Landspít-
alanum í meðferð átröskunarsjúklinga.
Að sögn Sigurðar hafa rannsóknir sýnt
fram á að árangur af meðferð við átrösk-
unarsjúkdómum er góður. „Árangur með-
ferðar við átröskunum, ef hún hefst snemma,
er miklu betri en við öðrum áráttuvanda-
málum eins og áfengisneyslu, að ég tali nú
ekki um fíkniefnaneyslu. Það eru nú jákvæðu
skilaboðin í málinu. Þarna erum við með
vandamál sem er klassískt lífsstílsvandamál
sem samfélagið orsakar. Við höfum vísbend-
ingar um að með því að beita tilteknum íhlut-
unum; meðferð, samtölum, stuðningi og
fræðslu, bæði við sjúklinginn og umhverfið,
geti dregið úr einkennum sjúkdómsins,“ seg-
ir Sigurður Guðmundsson landlæknir.
Árangur af
meðferð betri
en við öðrum
áráttuvanda
VIRKJUN Skjálfandafljóts eða
svonefnd Hrafnabjargavirkjun er
talinn að mörgu leyti hagkvæmur
virkjunarkostur bæði m.t.t. orku-
vinnslu og umhverfisáhrifa skv. nið-
urstöðum í skýrslu sem unnin var
vegna rammaáætlunar um nýtingu
vatnsafls og jarðvarma.
Í skýrslu um rammaáætlunina
eru settir fram tveir kostir til virkj-
unar með miðlun í Fljótsdal sunnan
við Hrafnabjörg í rúmlega 400
metra hæð yfir sjávarmáli. Annars
vegar er eingöngu gert ráð fyrir
miðlun við Hrafnabjörg og hins
vegar með viðbótarmiðlun við
Fljótshaga.
Hefði áhrif á vatnsrennsli
í Aldeyjarfossi
Virkjunin yrði staðsett töluvert
fyrir ofan byggð en stöðin sjálf yrði
nálægt Mýri í Bárðardal. Gert er
ráð fyrir að Hrafnabjargalón, allt
að 27 ferkílómetra uppistöðulón,
yrði myndað á grunni gamals lóns
sem talið er að hafi stíflast upp af
hrauni, sem talið er að hafi runnið
skömmu eftir að ísaldarjökullinn
hopaði úr dalnum.
Frá lóni niður í Bárðardal fellur
áin um Hrafnabjargagljúfur og í
tveimur þekktum fossum, Hrafna-
bjargafossi og Aldeyjarfossi, auk
svonefnds Ingvarsfoss. Fram kom í
Morgunblaðinu sl. sunnudag að
ekki er talið að virkjunin hefði áhrif
á Goðafoss, en að vatnsrennsli í
Hrafnabjargafossi og Aldeyjarfossi,
sem er vinsæll ferðamannastaður
efst í Bárðardal, myndi minnka á
veturna. Haft var eftir Guðmundi
Þóroddssyni, forstjóra Orkuveitu
Reykjavíkur, að í rammaáætluninni
sé gert ráð fyrir þeim möguleika að
stýra rennsli fossanna á sumrin,
svo þeir njóti sín yfir ferðamanna-
tímann, en vatni yrði safnað á vet-
urna.
Í rammaáætluninni er gert ráð
fyrir að uppsett afl Hrafnabjarga-
virkjunar í Skjálfandafljóti yrði 88,5
MW.
Hrafnabjargavirkjun í Skjálfandafljóti í athugun
Virkjunin talin hagkvæm
vegna umhverfisáhrifa
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðarsson
Aldeyjarfoss er um 20 metra hár og fellur fram af stuðlabergshömrum efst í Bárðardal.

 
 














 








 




 

Mögulegt að stýra rennsli fossa
STARFSHÓPUR, sem sam-
gönguráðherra fól að fjalla um
samgöngur við Grímsey, telur
ekki þörf á að endurnýja Gríms-
eyjarferjuna Sæfara, 26 ára gam-
alt skip sem Samskip gera út, fyrr
en árið 2009 þegar ákvæði í reglu-
gerð um búnað og gerð farþega-
ferja taka gildi. Skipið geti, eins
og aðstæður séu nú, siglt til 1. júlí
árið 2009. Það siglir þrisvar í viku
til Grímseyjar frá Dalvík.
Sturla Böðvarsson samgöngu-
ráðherra kynnti helstu niðurstöð-
ur starfshópsins á ríkisstjórnar-
fundi á föstudag. Í minnisblaði
ráðherra segir, að starfshópurinn
komist að þeirri niðurstöðu að
kröfur reglugerðarinnar kalli á
það dýrar breytingar að þær séu
ekki forsvaranlegar fyrir svo
gamalt skip.
Hönnunar- og smíðatími nýs
skips er um tvö ár og því þarf að
minnsta kosti tveimur árum fyrir
1. júlí 2009 að taka ákvörðun um
með hvaða hætti á að endurnýja
Sæfara.
Skýrsla um samgöngur við Grímsey
Grímseyjarferj-
an dugar til 2009