Morgunblaðið - 21.03.2004, Blaðsíða 34

LISTIR
34 SUNNUDAGUR 21. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
M
ikið virðist hún nú hafa
verið lengi í gangi,
umræðan um tónlist-
arhús. Hafa ekki verið
í gangi samtök, liðið
áratugir, formenn
komið og farið og ég
veit ekki hvað og hvað, í að því er virðist ei-
lífri baráttu fyrir því að það verði reist tón-
listarhús? Þetta er nánast hjákátleg umræða
þegar maður pælir í henni. Það eru sann-
arlega til tónlistarhús á landinu, út um allt
land meira að segja og af öllum stærðum
sem gerðum. En það
er ekki það sem við
erum að tala um hér,
ó nei! Við erum að
tala um Tónlistar-
húsið, íslensku útgáf-
una af óperuhúsinu í
Sydney, hvorki meira
né minna, sem yrði við höfnina í höfuðborg-
inni alveg eins og hið fróma hús andfætling-
anna. Þessi mál hafa þó þokast afskaplega
hægt hérlendis og raunverulegur áhugi
stjórnvalda á að keyra þetta mál í gegn virð-
ist satt að segja ekki vera fyrir hendi. Þegar
litið er til annarra þátta í rekstri þessa sam-
félags er það næstum því súrrealískt að
þetta mál skuli ekki fyrir löngu vera komið í
höfn … humm … eða réttara sagt við höfn-
ina.
Sérhannað hús fyrir umfangsmiklatónleika, hvort sem um er að ræðatónleika sígildrar ættar eða popp-kyns, er ekki til á Íslandi. Allir stór-
ir popp- og rokktónleikar eru settir inn í
Laugardalshöll þar sem hljómburðurinn er
slakur að mati þeirra sem til þekkja. Sinfón-
íutónleikar hafa farið fram þar en oftast fara
þeir fram í Háskólabíói sem er, líkt og Laug-
ardalshöll, ekki tónleikahús. Listamennirnir
skrækja, kvarta og kveina – það réttilega –
meðan fyrirmenn sýna þeim skilning með því
að tala fjálglega um kraftinn sem býr í ís-
lensku listafólki og þó aðallega hversu vel því
gengur á erlendri grundu. Það er smáborg-
aralegt að hlúa ekki að heimahögunum en
rísa óðar á afturlappirnar þegar íslenskum
tónlistarmönnum er boðið út að spila. Sem
þeir í raun neyðast hvort eð er til að gera
vilji þeir halda metnaðarfulla tónleika í al-
vöru húsi!
Húsið góða sem ekki er, húsið sem hefur
verið talað um eiginlega frá því að ég man
eftir mér (fæddur 1974), myndi að sjálfsögðu
verða til mikilla hagsbóta fyrir lista- og
menningarlíf landsins ef það væri til. Ekki
bara að þessir margumtöluðu íslensku tón-
listarmenn – hvort sem þeir eru rafgítarleik-
arar, lúðurþeytarar eða söngvarar – fái þá
boðlega aðstöðu heldur og þeir erlendu sem
eru farnir að heimsækja þessa litlu en stoltu
þjóð í sívaxandi mæli. Með tíðari heimsókn-
um eykst svo um leið umtalið um hlálegu að-
stöðuna. Það er hið versta mál.
Í ár verður slegið nýtt met í innflutningiá stórum erlendum hljómsveitum efrætist úr því sem búið er að tilkynna.Korn, Incubus, Placebo, Sugababes,
Pink, Kraftwerk, Pixies eru öll að koma. Og
fleiri munu bætast við. Að ógleymdum minni
og þess verðum listamönnum. Hið rómaða
írska söngvaskáld Damien Rice lék hér á
föstudaginn var og hin goðsagnakennda
bandaríska nýrokksveit Violent Femmes er
einnig væntanleg. Og það getur vel verið að
ég sé að gleyma einhverju. Sem blaðamaður
upplifir maður algera skæðadrífu af hing-
aðkomum erlendra stórsveita. En þolir hinn
litli markaður á Íslandi þetta? Það er bókað
mál að einhverjir tónleikar eiga eftir að
bomba, því að nú standa unglingar landsins
og tónlistaráhugamenn almennt frammi fyrir
áður óþekktum möguleika. Þeir geta valið og
hafnað til að metta tónleikaþörfina og sumir,
fjárhagsins vegna, neyðast hreinlega til þess.
Og alltaf er það blessuð Höllin. Í ein-
hverjum tilfellum ætla menn að notast við
Kaplakrika í Hafnarfirði og nú er farið að
tala um Egilshöll í Grafarvogi sem fýsilegan
kost fyrir tónleikahald.
Það er merkilegt, og eiginlega frekar sorg-
legt, að vegna húsavandræðanna eru húsin –
eða öllur heldur húsleysið – farin að stýra
tónleikahaldinu. Sú staða hefur komið upp að
hljómsveitir hafa ekki séð sér fært að koma
þar sem millistærð af húsi vantar. Hvar á
t.d. að setja White Stripes, Sonic Youth eða
heit bönd eins og Franz Ferdinand? Hér er-
um við að tala um áhorfendur á bilinu 1.500
til 2.000. Og enginn er staðurinn. Og allir
tapa. Stórslys hafa orðið vegna þessa. Elton
John á Laugardalsvellinum!? Blonde Red-
head í Laugardalshöll. Í báðum tilfellum
hefði hugsanlega verið hægt að afstýra neyð-
arlegum floppum með betra aðgengi að tón-
leikastað.
Svo virðist nefnilega sem menn þurfiannaðhvort að fylla Höllina og lokka5.000 manns á einhverja stór-tónleikana eða þá að fylla 500
manna stað eins og NASA eða Gauk á Stöng.
Síðast í maí furðaði Vladimir Ashkenazy
sig á tónlistarhússleysinu og voru kröftug
mótmæli hans og hneykslan hressandi vatns-
gusa. Maðurinn hitti að sjálfsögðu naglann
beinustu leið á höfuðið. Það er mikið talað
um ríkt tónlistarlíf á Íslandi, hvort sem um
er að ræða klassík eða popp, en engu að síð-
ur er þetta neyðarlega húsnæðisleysi farið að
spyrjast út hjá erlendum aðilum. Þetta er
skringilegt og ekki í hlutfalli við það líf og
fjör sem er sannarlega í gangi í íslenskri tón-
list.
Þá er mikið talað um útrás íslenskrar tón-
listar, sjóðir hafa verið stofnaðir til að létta
þar undir og svo framvegis. Það er hið besta
mál. En jarðvegurinn sem getur allt þetta
hæfileikafólk af sér má ekki gleymast.
Eitt er það líka, sem er afar mikilvægt, og
þar má ekki klikka. Þegar þetta blessaða
tónlistarhús okkar rís að lokum verður að
samnýta það fyrir popp og klassík. Það verð-
ur að vera á hreinu og menn mega ekki
gleyma sér í barnalegu snobbi fyrir há- eða
lágmenningu (hugtök sem eru úrelt). Þetta
land er það lítið (munið þið, 280.000 hræður!)
að við höfum ekki efni á neinu öðru hvort eð
er. Tónlistarhúsið verður því að vera fyrir
alla og allar tónlistarstefnur.
Nú er tímabært að opinberir aðilar láti
kné fylgja kviði og geri eitthvað í þessum
málum í staðinn fyrir að vera með inn-
antómt, klisjukennt tal um „kraftinn sem býr
í þessari þjóð“. Þetta rugl er búið að vera
okkur til skammar allt, allt of lengi.
„Hústónlist“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Laugardalshöllin er mikið notuð fyrir stórtónleika hérlendis. Tónlistarmenn segja engu að síður að
hljómburður þar sé ekki góður. Myndin er tekin á tónleikum þýsku rokksveitarinnar Rammstein sem
fóru fram þar í júní 2001.
AF LISTUM
eftir Arnar Eggert
Thoroddsen
arnart@mbl.is
SKIPULAGT kaos er helsta höf-
undareinkenni sýninga Agnars Jóns
Egilssonar með áhugaleikfélögum
landsins. Reyndar á óreiðan það til
að taka yfir þannig að efni og
skemmtunin hverfur á bak við fyr-
irgang og hávaða. En þegar hann
hittir á rétta jafnvægið milli skipu-
lags og taumleysis þá er útkoman
ansi mögnuð, og Lodd hjá Herra-
nótt er að langmestu leyti á réttu
róli hvað þetta varðar.
Sagan er sótt í kvikmyndina The
Impostors, sem ég þekki hvorki
haus né sporð á en á því mun ég
ráða bót hið bráðasta, því atburða-
rásin er skemmtileg, persónugall-
eríið skrautlegt, og svo er náttúru-
lega mikil skemmtun fólgin í að
bera saman aðferðir og árangur
Agnars og hans fólks við frammi-
stöðu Stanley Tucci og liðsmanna
hans.
Hér segir frá tveimur atvinnu-
lausum leikurum í lauslega skil-
greindri fortíð, sem lenda sem
laumufarþegar á millilandaskipi eft-
ir að hafa ranglega verið sakaðir um
að reyna að nauðga frægri leikkonu,
sem að sjálfsögðu er um borð ásamt
með endalausu safni af furðufuglum
sem flestir hafa eitthvað misjafnt á
prjónunum. Leikararnir tveir
hringsnúast síðan í iðuköstum þess-
ara áforma, á stöðugum flótta und-
an hinni illvígu dívu og áhöfninni
sem helst vill skjóta þá á færi.
Það gengur mikið á í Lodd eins
og gefur að skilja, en umferðar-
stjórn og sviðsetningin er afbragðs-
vel skipulögð án þess að það setji of
strangar hömlur á kraftinn og fjörið
í leikhópnum. Það eina sem dregur
úr ánægjunni er að hraðinn er eig-
inlega of mikill og jafn, það er aldr-
ei tími til að draga andann, hvorki
fyrir leikhópinn né áhorfendur og
því missum við svolítið sambandið
við persónurnar, samúðin með leik-
urunum tveimur myndast ekki, og
við það glatast nokkuð af áhrifun-
um.
Leikhópurinn er afar vel skipaður
þó fjölmennur sé og margir glansa.
Hilmir Jensson og Sigurður Arent
Jónsson eru hreint afbragð sem
leikararnir tveir og Sunna María
Schram dýrðleg í hlutverki stór-
stjörnunnar. Aðrir sem lifa í minn-
inu eru til dæmis Margrét Erla
Mack sem leiklistarkennari frá hel-
víti og ofdekruð prinsessa frá sömu
slóðum. Þá var Ásgeir Pétur Þor-
valdsson öflugur sem yfirþjónn með
kvalalosta.
Hljómsveitin Dixielanddvergarnir
bjó sýningunni lifandi og skemmti-
lega hljóðmynd.
Lodd hjá Herranótt er mikið
sjónarspil, framreitt af krafti leik-
hópsins og skapað af hugmynda-
auðgi hans og leikstjórans. Útkom-
an er lifandi leikhús, og
bráðskemmtilegt.
Á sjó
LEIKLIST
Á Herranótt
Sýning unnin af hópnum með hliðsjón af
kvikmyndinni „The Impostors“. Leik-
stjóri: Agnar Jón Egilsson. Frumsýnt í
Tjarnarbíói föstudaginn 12. mars 2004.
LODD
Þorgeir Tryggvason
Í HORNAFIRÐI er leiklistin í
hávegum höfð, jafnvel svo mikið að
sömu helgina voru tvær frumsýn-
ingar. Aðalsprautan í leikstarfinu er
Magnús J. Magnússon kennari sem
er formaður Leikfélags Hornafjarð-
ar og hefur stýrt Leikhópnum Lopa
og sumarstarfi í leiklist í ellefu ár.
Hann lætur sig ekki muna um að
leikstýra hjá leikfélaginu um leið og
hann setur upp með unglingunum
en LH frumsýndi Bar Par 5. mars. Í
sýningu leikfélagsins kom í ljós hvað
unglingarnir hljóta góða þjálfun hjá
Magnúsi, það er leitun að öðru eins
öryggi ungs fólks á sviði en um Bar
Par er fjallað í öðrum leikdómi.
Sumir þeirra krakka sem leika í
sýningunni Allt í plati hafa einnig
hlotið nokkra reynslu og voru ör-
yggið uppmálað. Einnig var áber-
andi hvað framsögnin var skýr í
hópnum.
Allt í plati er verk sem hentar
ágætlega til þess að sýna ungum
börnum þar sem það er samsuða af
persónum og söngvum úr þekktum
barnaleikritum. Þar eru mest áber-
andi persónur úr Dýrunum í Hálsa-
skógi en einnig koma við sögu ræn-
ingjarnir og Soffía frænka í
Kardimommubænum, Karíus og
Baktus og svo er það Lína Lang-
sokkur með apann sinn sem heldur
utan um allt saman. Hún bregður á
leik til þess að skemmta sér og
áhorfendum með því að kalla þessar
persónur saman og athuga hvað
gerist þegar þær hittast. Verkið
þarf að leika á ærslakenndan hátt
og byggist á því að tala og leika til
barnanna sem horfa á. Börnin á
frumsýningunni voru vel með á nót-
unum og alveg sérstaklega þegar
Mikki refur átti í hlut en Lína plat-
aði hann illilega með hjálp Karíusar
og Baktusar. Elvar B. Kristjónsson
var skemmtilega kómískur og ná-
kvæmur í hlutverki Mikka. Lilli klif-
urmús var örugglega leikinn af Sól-
veigu Sigurðardóttur sem söng
einnig mjög fallega og leiddi hóp-
söngva. Píanóundirleikur var leikinn
af bandi en varð því miður oft ekki
annað en brostnir hátalaratónar
sem hljóta að hafa truflað hina ungu
leikara. Búningarnir í verkinu voru
vandaðir og litríkir og förðunin jafn-
góð. Sviðsmyndin var haganleg og
litrík og með ágætri lýsingu varð til
ævintýralegt umhverfi. Krakkarnir í
Leikhópnum Lopa mega vel við una
og þökk sé Magnúsi J. Magnússyni
fyrir hið mikla uppeldisstarf sem
hann hefur unnið á Höfn.
Ævintýrapottur
LEIKLIST
Leikhópurinn Lopi
Höfundur: Þröstur Guðbjartsson. Leik-
stjórn, lýsing og leikmynd: Magnús J.
Magnússon. Búningar: Ágústa Bald-
ursdóttir.
Frumsýning í Mánagarði, 7. mars, 2004.
ALLT Í PLATI
Hrund Ólafsdóttir
www.thumalina.is