Morgunblaðið - 21.03.2004, Blaðsíða 59
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. MARS 2004 59
Í MORGUNBLAÐINU 11. febr-
úar gerir Helga Bragadóttir skipu-
lagsstjóri í Reykjavík grein fyrir því
sem hún kallar uppbyggingu og
verndun við Laugaveginn og er af-
rakstur af skipulagsvinnu á vegum
borgarinnar. Þar kemur m.a. fram að
ráðgert er að rífa allmörg hús við
þessa götu, sem nemur um 13.000
fermetrum, en byggja í
staðinn á um 60.000 fer-
metrum, að hluta á
óbyggðum lóðum. Svo
virðist sem „hags-
munaaðilar“, en þar
mun aðallega vera um
að ræða verslunarmenn
og byggingarverktaka,
leggi áherslu á að
byggja ný hús við
Laugaveginn. Verktak-
ar sjá fram á ný verk-
efni og verslunarmenn
væntanlega hagkvæm-
ara húsnæði. Ekkert
bendir þó til að húsaleiga í nýjum
húsum við Laugaveginn verði lægri
en í gömlu húsunum, líkega frekar
hærri ef eitthvað er, svo spurning er
um þann ábata.
Ef þessar hugmyndir verða að
veruleika mun Laugavegurinn gjör-
breytast á næstu árum og mörg göm-
ul hús hverfa. Reykjavík er til-
tölulega ung borg og þar er fátt um
sýnilegar menningarminjar. Talsvert
mörg hús í Kvosinni og nálægum
hverfum, m.a. við neðanverðan
Laugaveg, eru frá því um miðja 19.
öldina, ca. 150 ára gömul. „Gamla“
Reykjavík er á mjög litlu svæði, frá
Garðastræti í vestri, yfir Kvosina og
upp í Þingholtin að Skólavörðustíg og
síðan upp með Laugavegi og Hverf-
isgötu. Í húsunum þarna áttu merkir
menn og konur heima, þar urðu sögu-
frægir atburðir og þarna fæst yfirsýn
yfir byggingarsögu borgarinnar og
þróun. Hér eiga Reykvíkingar því
mikinn menningarsögulegan og list-
rænan fjársjóð. Fyrir nú utan það að
mörg þessi gömlu hús búa yfir þokka
sem nútíma arkitektum virðist fyr-
irmunað að ná fram í verkum sínum.
En aftur að Laugaveginum. Þegar
gengið er eftir götunni sést vel hvað
húsin þar eru fjölbreytileg; sum eru
stór, önnur lítil, á sumum eru kvistir,
önnur með sléttu þaki. Á sumum er
margs konar skreyti, eða mik-
ilfengleg þakskegg og litirnir eru
með margvíslegu móti. Laugaveg-
urinn geislar af fjölbreytileika. Þetta
á einnig við um Hverfisgötuna. En nú
stendur sem sé til að gjörbreyta
þessu með stórfelldu
niðurrifi gamalla húsa.
Í skipulagstillögum
er gert ráð fyrir þriggja
til fjögurra hæða bygg-
ingum beggja vegna við
Laugaveginn frá
Snorrabraut og niður
úr. Þegar hafa verið
reist nokkur svona hús,
flest svipdauf. Í gögn-
um borgarstofnana um
skipulag götunnar er
stundum talað fjálglega
um að „þétta götulín-
una“. Það merkir ein-
faldlega að rífa lítil hús og byggja
önnur stærri í þeirra stað, þ.e.
þriggja til fjögurra hæða kassa, alla
eins. Er það framför? Gott dæmi er
þegar Ísafoldarhúsið við Austur-
stræti var fjarlægt, hús sem skar sig
úr svo maður tók eftir því, og enn eitt
steinsteypubáknið sett í staðinn,
hvorki ljótt né fallegt og gleður aug-
að á engan hátt. Skipulagshugmynd-
irnar við Laugaveginn ganga á sama
hátt fyrst og fremst út á að draga úr
fjölbreytileikanum en skapa í staðinn
svokallað „samræmt“ yfirbragð.
Oft er talað um „hnignun“ miðbæj-
arins og kann að vera rétt að færra
fólk sé þar á ferðinni en áður. En það
á sér eðlilegar skýringar. Ný hverfi
hafa byggst upp og fólk þar á ekkert
sérstakt erindi vestur í bæ. Það
kaupir í matinn og föt á sig í stór-
mörkuðum og fer á mannamót í
heimahverfunum. Það er alveg sama
hvað borgaryfirvöld láta rífa mörg
gömul hús í gamla bænum, fólk í út-
hverfunum sækir ekkert frekar vest-
ur í bæ fyrir það.
Í áðurnefndri grein segir Helga
Bragadóttir að lögð sé áhersla á að
„Laugavegurinn sé aðalversl-
unarsvæði og að í hliðargötum frá
honum eigi verslun sér vaxtarmögu-
leika“. Þetta er kynleg óskhyggja.
Enginn hefur bannað neinum að
versla í hliðargötum út frá Lauga-
veginum, en raunveruleikinn er sá að
verslun þrífst ekki þar. Það eru fáein-
ar búðir til hliðar við neðanverðan
Laugaveginn, en sú verslun er langt í
frá blómleg og hefur aldrei verið. Það
hefur ekkert með húsakostinn að
gera.
Verslunum hefur fækkað við
Laugaveg undanfarin ár, en í staðinn
hefur veitingahúsum af ýmsu tagi
fjölgað og á götunni er oft margt um
manninn þeirra vegna. Þarna virðist
hin blinda hönd markaðarins vera að
verki, sú þróun er ekkert sérstaklega
slæm.
Þær hugmyndir sem Helga Braga-
dóttir kynnti í áðurnefndri Morg-
unblaðsgrein lýsa áætlunum um stór-
fellt niðurrif menningarminja. Ekki
er óeðlilegt þótt hús hverfi, t.d. við
bruna, og sjálfsagt að byggja þá ný í
staðinn. Þannig eiga hlutirnir að ger-
ast, en ekki með stórfelldu niðurrifi
eins og nú er boðað á Laugavegi og
raunar Hverfisgötu líka. Flestum er í
fersku minni klúðrið við suðurenda
Aðalstrætis þar sem hugsanlegum
minjum um fyrsta landnámsmanninn
á Íslandi, síðustu leifum af bæ Ingólfs
Arnarsonar, var umsvifalaust mokað
á haugana, mistök sem aldrei nokk-
urn tíma verður bætt fyrir. Borgaryf-
irvöld halda sér við sömu stefnu hvað
varðar Laugaveginn, að herja af lítt
skiljanlegu offorsi á byggingarsögu-
legar minjar bæjarbúa.
Niðurrif á Laugavegi
Jón Torfason skrifar
um skipulagsmál ’Ef þessar hugmyndirverða að veruleika mun
Laugavegurinn gjör-
breytast á næstu
árum …‘
Jón Torfason
Höfundur er íslenskufræðingur.
VERKASKIPTING ríkis og
sveitarfélaga á að vera í sífelldri
endurskoðun. Sveitarfélögin eiga að
fá fleiri verkefni sem varða nærþjón-
ustu við íbúa en þó
þannig að þeim séu
tryggðir tekjustofnar
til að sinna þjónustunni
vel. Það er þekkt saga
að ríkisvaldið dregur
oft lappirnar í hags-
munamálum einstakra
sveitarfélaga. Þekkjum
við þetta vel hér úr
Kópavogi en mikið hef-
ur þurft að hafa fyrir
því að ríkisstjórnin
stæði við fyrirheit um
uppbyggingu heilsu-
gæslunnar í bænum.
Í ljósi þeirrar forsögu og í fram-
haldi af kjaradeilu starfsfólks í
heimahjúkrun lagði undirritaður
fram á bæjarstjórnarfundi 9. mars
eftirfarandi tillögu fyrir hönd Sam-
fylkingarinnar: „Bæjarstjórn Kópa-
vogs fagnar því að samningar hafa
tekist í deilustarfsfólks við heima-
hjúkrun í Reykjavík og Kópavogi.
Um leið lýsir bæjarstjórn Kópavogs
því yfir að hún telur að heilsugæslan
og verkefni hennar eigi að vera
órjúfanlegur hluti af nærþjónustu í
hverju sveitarfélagi. Það er því eðli-
legt að stefna að því að heilsugæslan
flytjist til sveitarfélaganna og þann-
ig að stjórnsýsla hennar verði í nán-
ari sambandi við þá sem nota þjón-
ustu hennar. Jafnframt verður að
tryggja heilsugæslunni traustan
fjárhagslegan grundvöll þannig að
sveitarfélögin geti leyst þetta við-
fangsefni vel af hendi.“
Góðar og málefnalegar umræður
spunnust um málið í bæjarstjórn
enda hefur verið samstaða um það í
bæjarstjórn að heilsugæslan ætti að
vera verkefni sveitarfélagsins. Þó
kom Hansína S. Björgvinsdóttir,
einn bæjarfulltrúa Framsókn-
arflokksins, í ræðustól
og taldi þetta hvorki
tímabæra né skyn-
samlega tillögu og vel
væri staðið að þessum
málum af hendi rík-
isstjórnarinnar. Virtist
hún vera ein um þá
skoðun. Tillaga Sam-
fylkingarinnar var
samþykkt með 9 at-
kvæðum – 3 atkvæðum
Samfylkingar, 5 at-
kvæðum Sjálfstæð-
isflokks en aðeins eins
af fulltrúum Fram-
sóknar, Sigurður Geirdal bæj-
arstjóri studdi tillöguna. Hansína og
Ómar Stefánsson, þriðji framsókn-
armaðurinn, sátu hjá við afgreiðsl-
una og rufu þannig samstöðu bæj-
arstjórnarinnar.
Kosningaloforðin gleymd
Afstaða Hansínu og Ómars kom
mjög á óvart og dapurlegt til þesss
að vita að tveir af bæjarfulltrúum
Kópavogs treysti heilbrigðisráðu-
neytinu betur en bæjarstjórn til
þess að sjá um uppbyggingu heilsu-
gæslunar í bænum. Reynsla bæj-
arbúa er á annan veg. Afstaða þeirra
verður enn undarlegri þegar stefnu-
skrá Framsóknarflokksins í Kópa-
vogi fyrir bæjarstjórnarkosningar
2002 er skoðuð en þar segir orðrétt:
„Vinna þarf að því að rekstur heilsu-
gæslustöðvanna færist frá ríki til
sveitarfélaga og teljum við að það sé
besta leiðin til að fjölga heilsugæslu-
stöðvum í bænum og bæta nýtingu
þeirra sem fyrir eru.“
Svo virðist sem bæjarfulltrúarnir
telji sig alls ekki vera bundna af því
sem þeir sögðu og skrifuðu fyrir
kosningar. Loforðin virðast hafa
gleymst strax og talið var upp úr
kössunum. Slík vinnubrögð eru ekki
til þess að auka hróður bæj-
arstjórnar, viðkomandi bæjarstjórn-
armanna nú eða Framsóknarflokks-
ins í Kópavogi.
Á móti sínum eigin loforðum
Flosi Eiríksson skrifar um
bæjarstjórnarmál í Kópavogi ’Svo virðist sem bæjarfulltrúarnir telji
sig alls ekki vera
bundna af því sem þeir
sögðu og skrifuðu fyrir
kosningar.‘
Flosi Eiríksson
Höfundur er oddviti
Samfylkingarinnar í Kópavogi.
Langagerði 20- Opið hús í dag
sími
530 6500
Bogi Pétursson
löggiltur fasteignasali
Opið mán.- fös. frá kl. 9-17
Á þessum rólega stað er til sölu um 144 fm einbýli á tveimur hæðum ásamt 38 fm
bílskúr. Húsið býður upp á allt að 5 svefnherb. auk stofu. Innréttingar og gólfefni eru
að mestu frá árinu 1972. Húsið er á sérlega góðum og rólegum stað í Gerðunum.
Húsið þarfnast standsetningar. Verð 21,5 millj. Ekkert áhv. Húsið er sýnt í opnu
húsi í dag frá kl. 16-18. Sölumenn Heimilis verða á staðnum og sýna húsið.
Til leigu í Borgartúni
Gott 692 m² verslunarhúnæði á tveimur hæðum til leigu og af-
hendingar strax. Húsnæðið er staðsett á áberandi stað við
Borgartúnið með þægilegri aðkomu og nægum bílastæðum.
Hæðirnar eru jafnstórar, eða 346 m² hvor, með góðri tengingu
á milli, þannig að þær nýtast mjög vel saman. Á verslunarhæð-
inni eru innkeyrsludyr á bakhlið og stórir gluggar á þrjá vegu.
Lyfta í sameign. Mánaðarleiga kr. 565.000.
Sími 511 2900
Áhugasamir hafi samband
við sölumenn Leigulistans.