Morgunblaðið - 23.03.2004, Síða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. MARS 2004 11
ÚR VERINU
Fjarri ys og þys þéttbýlisinsí Hólaskógi í Þjórsárdalhefur forvarna- og kynn-ingarmiðstöð fyrir skóla-
börn verið starfrækt undanfarna tvo
vetur þar sem nemendum í skólum á
unglingastigi víðsvegar af landinu er
boðið upp á fræðslu um skaðsemi
vímuefna. Þangað mæta fulltrúar frá
lögreglunni í Reykjavík, sýnt er
hvernig hasshundar starfa, fjallað er
um einelti og vímuefni og þekktir
tónlistarmenn mæta á svæðið, svo
fátt eitt sé nefnt.
Úr spilamennsku
í forvarnarstarf
Forvígismaður verkefnisins er
Sigurður Gröndal gítarleikari sem
undanfarna tvo áratugi hefur verið
áberandi í íslenskri popptónlist en
hefur nú lagt gítarinn á hilluna. Að
hans sögn er hugmyndin sótt í eigin
upplifun af sams konar fræðsluverk-
efni í Ölfusborgum fyrir röskum
þremur áratugum, um það leyti sem
Sigurður þreytti landspróf. Fyrir
nokkrum árum lenti systursonur
hans einnig í slæmum fíkniefna-
vanda á útihátíðinni Uxa en þar var
Sigurður sjálfur að spila.
„Eftir að ég hætti að spila tók ég
þetta hús á leigu [Hólaskógur] og
langaði að gera eitthvað í þessa átt-
ina þó að ég viti lítið um forvarnir.
Ég fékk Sigurð Pétursson, lögreglu-
mann hjá fíkniefnadeild lögregl-
unnar í Reykjavík, Frímann Bald-
ursson sem hefur sinnt fræðslu um
einelti í grunnskólum og Þorgrím
Þráinsson, framkvæmdastjóra tób-
aksvarnarnefndar, í lið með mér og
fór að leita eftir styrkjum,“ segir
hann.
„Hefði ekki getað
gert þetta án Guðna“
„Það má segja að ég hafi komið
alls staðar að lokuðum dyrum nema
hjá Guðna Ágústssyni landbún-
aðarráðherra. Ég hefði ekki getað
gert þetta án Guðna,“ segir Sigurður
um viðtökur ráðherrans sem heim-
sótti staðinn, leist vel á og ákvað í
framhaldinu að styðja við starfsem-
ina. Þá hefur Hveragerðisbær og
nokkur fyrirtæki stutt við bakið á
verkefninu með ýmsum hætti.
Á sumrin er Hólaskógur þéttset-
inn af ferðamönnum en á veturna
koma nemendur í forvarnarfræðslu.
Sem dæmi um áherslurnar er notk-
un farsíma og neysla sælgætis ekki
leyfð meðan á dvölinni stendur,
börnin fá staðgóða málsverði, hlýða
á fræðandi erindi, m.a. um vímuefni,
og skemmta sér í bland. Um kvöldið
fá þau sinn skammt af ósviknum
draugasögum. Þá fá krakkarnir að
sjá fíkniefnahund að störfum og
ræða um einelti. Lætur nærri að
Sigurður og samstarfsfólk hans hafi
tekið móti 15–20 stórum hópum
nemenda það sem af er.
Börnin dvelja í Hólaskógi yfir nótt
en verkefninu lýkur á því að forvarn-
arfulltrúi lögreglunnar hittir for-
eldra barnanna viku síðar í viðkom-
andi skóla og fræðir þau um
vímuefni, hegðunarbreytingar sem
fylgja neyslu vímuefna og margt
fleira.
Vantar frekari stuðning frá
fyrirtækjum og stofnunum
Til að unnt sé að halda verkefninu
gangandi stefnir Sigurður á að fá
fleiri fyrirtæki og aðila í lið með sér.
Markmiðið sé að auka fræðsluna að
umfangi og bjóða öllum 8., 9. og 10.
bekkjum á Suðurlandi upp á hana
sér að kostnaðarlausu. Þá sér hann
fyrir sér að aðilar annars staðar á
landsbyggðinni nýti sér gistiskála
sem eru lítt notaðir á veturna og
bjóði krökkum upp á sams konar
fræðslu og boðið er upp á í Hóla-
skógi.
„Við erum af veikum mætti að
berjast við að halda verkefninu
áfram. Ég sótti um í Pokasjóð til að
fá styrk til að búa til margmiðl-
unardisk. Mig dauðlangar að hafa
samband við matvælafyrirtæki um
hvort þau myndu geta stutt við verk-
efnið með matargjöfum því það er
dýrt að kaupa mat og svona mætti
telja áfram,“ segir hann. Sigurður
hefur jafnframt rætt við alla þing-
menn á Suðurlandi varðandi stuðn-
ing en fengið misgóðar undirtektir.
Kynningarefni hefur verið sent í
fjölmarga skóla og segja má að for-
eldrar hafi tekið verkefninu opnum
örmum, að hans sögn. „Það hefur
mikið af foreldrafélögum haft sam-
band. Hingað hafa komið skólar úr
Reykjavík, Þorlákshöfn, Keflavík og
Hveragerði. Þetta er alltaf að aukast
og margir sem hringja, jafnvel for-
eldrar sem vita ekki hvað þau eiga
að gera og eru í vandræðum með
börnin sín. Það er greinilegt að þörf-
in er gífurleg.“
Leitarhundur fann hass á
fermingarbarni í skólastofu
Hann tekur dæmi af ferming-
arárgangi í ónefndum grunnskóla
sem dvaldi í Hólaskógi. Tveimur
mánuðum síðar fékk Sigurður beiðni
um að hafa milligöngu um að fíkni-
efnaleitarhundur kæmi í skólann og
leitaði fíkniefna. Það var árvökull
kennari sem vakti máls á þessu en
hundurinn fann við leit dollu með
hassi sem unglingur á fjórtánda ári
gekk með á sér í skólanum og seldi
til að fjármagna eigin neyslu.
„Þetta er miklu stærra vandamál
heldur en við nokkurn tímann ger-
um okkur grein fyrir,“ segir Sig-
urður og segist sjá skýr merki í
gegnum eigin spilamennsku und-
anfarna áratugi að neysla harðari
efna sé að aukast meðal ungmenna.
Foreldrar viti oft á tíðum ekki hvert
eigi að snúa sér með neyslu barna
sinna og þörf sé á upplýsingasíðu á
Netinu þar sem allar upplýsingar
eru aðgengilegar á sama stað.
Forvarnamiðstöð fyrir skólabörn um skaðsemi vímuefna
starfrækt í Hólaskógi undanfarna tvo vetur
Án gsm og sælgætis í
tveggja daga sveitasælu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sigurður Gröndal vill gjarnan fá fleiri fyrirtæki og stofnanir í lið með sér
og útvíkka starfsemina sem fram hefur farið í Hólaskógi síðustu tvo vetur.
Ljósmynd/Sigurður Gröndal
Einn af leitarhundum lögreglunnar í Reykjavík þefar af nemendum. Í bak-
sýn stendur Sigurður Pétursson, sem er lögreglunni í Reykjavík.
Ljósmynd/Sigurður Gröndal
Tveir bekkir í níunda bekk Holtaskóla dvöldu í Hólaskógi fyrir skemmstu þar sem myndin var tekin.
LOÐNUVEIÐUM á vertíðinni er að
öllum líkindum lokið þrátt fyrir að
rúm 180 þúsund tonn séu enn eftir af
útgefnum kvóta. Nokkur loðnuskip
fengu reytingsafla á Faxaflóa í síð-
ustu viku, en ekki hafa borist fréttir
af loðnu síðan. Loðnan er sögð lögst
á botninn til hrygningar. Áhafnir
loðnuskipanna eru nú komnar í frí
eftir loðnuvertíðina áður en önnur
verkefni taka við.
Heildarafli vertíðarinnar er alls
557 þúsund tonn, en þar af voru
veidd 461 þúsund tonn á vetrarver-
tíð. Það er minnsti afli á vetrarvertíð
frá árinu 1991 en þá veiddust aðeins
202 þúsund tonn en heildarafli þeirr-
ar vertíðar var aðeins 258 þúsund
tonn. Heildarkvóti vertíðarinnar
sem nú er nýlokið var alls 737 þús-
und tonn þannig að um 180 þúsund
tonn af kvótanum falla óveidd niður.
Ætla má að útflutningsverðmæti
þeirra nemi hátt í tveimur milljörð-
um króna, miðað við að allur aflinn
færi til bræðslu.
Samkvæmt aflastöðulista Fiski-
stofu er Hólmaborg SU frá Eskifirði
aflahæsta skip loðnuvertíðarinnar en
skipið veiddi samtals 34.767 tonn.
Næstur kemur Víkingur AK frá
Akranesi með 27.520 tonna afla,
Börkur NK frá Neskaupstað veiddi
26.841 tonn og Beitir NK frá Nes-
kaupstað 25.911 tonn.
Mest barst af loðnu til Síldar-
vinnslunnar hf. í Neskaupstað á ver-
tíðinni, alls 62.506 tonn, samkvæmt
samantekt Samtaka fiskvinnslu-
stöðva. Eskja hf. á Eskifirði tók á
móti 61.562 tonnum, fiskimjölsverk-
smiðja Síldarvinnslunnar hf. á Seyð-
isfirði á móti 55.922 tonnum og Har-
aldur Böðvarsson hf. á Akranesi tók
á móti um 44.107 tonnum af loðnu á
vertíðinni.
Getum vel við unað
Freysteinn Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri útgerðar Síldarvinnsl-
unnar í Neskaupstað, sagði við
fréttavef Morgunblaðsins í gær að
loðnuskip fyrirtækisins væru hætt
veiðum. „Nú er verið að þrífa skipin
og lagfæra ýmislegt áður en haldið
verður á kolmunnaveiðar. Við öndum
bara rólega með nefinu þessa dag-
ana. Síldarvinnslan átti aðeins 4.000
þúsund tonn eftir af loðnukvóta fyr-
irtækisins þannig að við getum vel
við unað,“ sagði Freysteinn.
Hann sagði að kolmunninn veidd-
ist nú suðvestur af Rockall-svæðinu,
um 550 sjómílur frá Neskaupstað.
Hann sagði að kolmunnakvóti Síld-
arvinnslunnar og dótturfélaga væri
174 þúsund tonn.
Einhver íslensk skip munu þegar
lögð af stað til kolmunnaveiðanna
vestur af Írlandi.
180 þúsund tonn eftir af loðnu-
kvótanum í lok vertíðar
Tekjutapið um
tveir milljarðar
Í SÍÐUSTU viku var mokað frá
bryggjunni í Haganesvík í Fljót-
um, en það er árviss framkvæmd í
byrjun grásleppuvertíðar. Ástæða
þess að grafið er frá bryggjunni
er sú að bryggjan er nánast fyrir
opnu hafi þannig að í brimum
vetrarins skolar miklu af sandi og
möl að henni svo að bátarnir geta
ekki legið þar við þegar fellur út.
Það er nauðsynlegt að bátarnir
hafi sæmilegt rými við bryggjuna
því þá verður að taka á land þeg-
ar eitthvað brimar að ráði meðan
á vertíðinni stendur. Grá-
sleppuveiðar verða stundaðar frá
fjórum stöðum í Skagafirði líkt og
undanfarin ár. Auk Haganesvíkur
verður lagt upp í Hofsósi, Sauð-
árkróki og Selvík á Skaga. Í fyrra
stunduðu alls 19 bátar veiðar frá
þessum stöðum og fengu tæplega
840 tunnnur af hrognum. Á því
má sjá að þessi veiðiskapur hefur
talsverða þýðingu fyrir héraðið,
en svipaður fjöldi mun stunda
veiðarnar í ár. Grásleppukarlar er
nokkuð bjartsýnir fyrir komandi
vertíð. Leyfilegt var að leggja net-
in 20. mars en daginn áður gerði
talsvert brim þannig að ekki gaf á
sjó um helgina og útgerðarmenn
urðu því að bíða í startholunum
eftir betra veðri.
Morgunblaðið/Örn Þórarinsson
Árleg hreinsun: Grafið frá bryggjunni í Haganesvík.
Grásleppukarlar
í startholunum
Fljót. Morgunblaðið
VERÐMÆTI sjávarafurða var um
36% af heildarútflutningsverðmæti
vöru og þjónustu árið 2003. Tekjur af
útflutningi námu samtals 300 millj-
örðum króna. Greining Íslands-
banka gerir ráð fyrir að þær aukist
að meðaltali um 2,5%–3,0% til ársins
2012.
Samkvæmt spá Greiningar ÍSB þá
mun draga úr vægi sjávarútvegs í út-
flutningstekjum þjóðarinnar á
næstu árum. Sjávarafurðir voru um
46% útflutningstekna árið 1998 en
hlutdeildin verður 27% samkvæmt
spánni árið 2012. Mest munar um
aukið verðmæti útflutts áls enda
munu álver Norðuráls og Alcan á Ís-
landi verða stækkuð á næstu árum
auk þess sem álver Reyðaráls verður
reist á tímabilinu. Sjávarútvegur
mun þó áfram verða mikilvægasti
þáttur vöruskiptajöfnuðar þar sem
samfara auknum útflutningi áls
eykst jafnframt innflutningur súráls.
Minna vægi útvegsins