Morgunblaðið - 26.03.2004, Blaðsíða 34

LISTIR
34 FÖSTUDAGUR 26. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Ámorgun verða þrjár sýn-ingar opnaðar í Lista-safni Kópavogs-Gerðarsafni.
Í vestursal sýnir Sigtryggur
Bjarni Baldvinsson nýjar olíu- og
vatnslitamyndir. Sýningu sína
nefnir Sigtryggur Fleti, en í verk-
unum tekst hann á við að end-
urskapa náttúrulega hrynjandi.
„Ég var á gangi í Norðurmýrinni
eitthvert vorið, þegar trén voru
rétt að byrja að bruma, eftir grá-
an vetur. Ég sá lífsprengingarnar
sem birtust í bruminu á trjánum,
þennan sterkgræna lit, sem mynd-
aði eins og litlar sprengingar. Ég
tók ljósmyndir af þessu því ég sá
að þetta væri eitthvað sem ég vildi
vinna með í myndlistinni. Tveimur
árum seinna keypti ég mér tölvu
til að geta unnið myndirnar. Ég
vildi geta einangrað það sem alltaf
vantaði í myndirnar mínar, líf-
rænan og náttúrulegan rytma,
sem ég hef ekki innbyggðan í mér,
en er einn af frumþáttum mál-
verksins. Á síðustu árum hef ég
verið að taka þessa frumþætti fyr-
ir í verkunum mínum – til dæmis
pensilfarið. En þetta tókst mér að
einangra í tölvunni minni. Vatns-
litamyndirnar sem þú sérð hér eru
allar unnar á þennan hátt, eftir
einni og sömu ljósmyndinni, sem
ég tók í ítölskum almenningsgarði
1998. Ég er nú búinn að gera um
24 verk sem eru öll byggð á sama
sama smápartinum af þessari ljós-
mynd. Ljósmyndin horfir upp í tvö
tré sem mætast. Það sem ég er að
meina með þessu, og það sem er
mér hugleikið, er gjörnýting fá-
breytts myndefnis andspænis því
rosalega flóði af sterku myndefni
sem er allt í kringum okkur. Þetta
stendur í samhengi við spurn-
inguna um hlutverk málverksins.
Af minni hálfu eru þetta engar yf-
irlýsingar, en úr þessu er sprottin
sú árátta að endurnýta efnið aftur
og aftur.“
Auk vatnslitamyndanna sýnir
Sigtryggur Bjarni stór olíu-
málverk, sem byggð eru á mynd-
um af vatni. „Vatnið er góð upp-
spretta – sjálfgefið mótíf ef svo
má segja. Ég gæti auðveldlega
málað sama drullupollinn alla ævi,
því hann er aldrei eins. Olíuverkin
eru unnin upp úr stafrænum ljós-
myndum af ám í nágrenni Reykja-
víkur.“
Ölfusá, Brúará og Öxará eru á
veggjum sýningar Sigtryggs
Bjarna og aðferðafræðin sú sama
og í vatnslitamyndunum, lítill flöt-
ur í ljósmynd, verður að stóru
verki, þar sem blæbrigði smáatrið-
anna njóta sín. „Eins og þú sérð,
sleppi ég mér svolítið í litunum, og
þá fær myndræna virknin að ráða,
frekar en útskýring á dýpt eða
öðru slíku. Þetta er leikur á mörk-
um hlutbundinnar og óhlutbund-
innar tjáningar.“
Spurður um hvort máli skipti að
tiltekin mynd sé af ákveðinni á,
segir Sigtryggur svo ekki vera.
„Nei, það er ekki aðalatriðið. Ólaf-
ur Elíasson hefur sterkar hug-
myndir um þetta atriði. Það á
ekkert að vera falið. Galdurinn á
að vera auðsýnilegur og maður á
að geta komist að því sem maður
vill. Þess vegna vil ég gjarnan
segja frá því hvernig myndirnar
mínar eru unnar. Ef fólk vill vita
hvernig ég geri hlutina, þá má það
það. En það er ekki það sem
myndirnar eru, myndirnar eru
eitthvað annað. Myndirnar eru
áhorfandinn sem horfir á þær. Ég
vil helst að fólk upplifi þær, það er
áhugaverðasta nálgunin.“
Slettan og símynstrið
Í austursal sýnir JBK Ransu
málverk unnin með akríl á striga.
Heiti sýningarinnar er Innhverf /
Úthverf sem vísar til tvenns konar
nálgunar við málverkið. Annars
vegar er það sá þáttur sem snýr
að geometríunni, grunnformunum
og endurteknu vinnuferli sem
beinir manni innvortis, eins og
reyndar öll nosturleg vinna gerir.
Hins vegar er það abstrakt ex-
pressjónin, óreiðan, athöfnin eða
slettan. „Ef ég líki þeim við dæg-
urlög, þá er ég eiginlega eins og
DJ, tek eitthvað ólíkt og mixa það
saman,“ segir Ransu um verkin
sín. „Ég veit ekki hvort þetta eru
andstæður; frekar öfgar, hvor í
sína áttina. Það er meginþemað
hjá mér.“ Sjálflýsandi litir eru
áberandi í verkum Ransu. „Dags-
birtan ertir þessa liti meira en
aðra, og áhrifin eru frekar optísk.
Það kemur meiri hreyfing í mynd-
irnar með sjálflýsandi litunum,
sem á sér ekki stað, nema í sjón-
taugunum okkar. Það má segja að
„pop-op“ sé eins og samheiti yfir
öll verkin – op listin – skynvillur.
En þetta er allt líka teiknimynda-
legt, gæti verið málað á Cartoon
Network.“
Á neðri hæðinni er sýning Guð-
rúnar Veru Hjartardóttur, Beðið
eftir Meistaraverki. Á sýningunni
eru aðallega smávaxnar fígúrur
mótaðar úr leir sem eiga það sam-
merkt að vilja beina áhorfand-
anum til sjálfs síns. Guðrún Vera
vakti nokkra athygli fyrir sýningu
sína Rætur í Gallerí Hlemm árið
2001 þar sem hún fjallaði um sam-
runa manneskjunnar og náttúr-
unnar. Er sýningin í Gerðarsafni
að mörgu leyti framhald af þeirri
sýningu. Á móti gestum taka litlar
verur, sem stara stórum, spur-
ulum augum á áhorfandann. Hvað
vilja þær mér?
„Það er hún sem bíður eftir
þér,“ segir Vera um litlu mann-
eskjuna sem bíður eftir meist-
araverki. „Öðru vísi get ég ekki
lýst henni – hún er biðfígúra, og
þær allar sjö. Spurul er frábært
orð – það er eins og mér finnst
listin eiga að vera. Ég er alltaf að
spyrja mig einhvers – alltaf að
tengja mig við eitthvað, alltaf að
framkvæma – en það eru aldrei
nein bein svör. En þannig er lífið,“
segir Vera. „Viljinn vaknar og
maður er á lífi, vegna þess að
spurningarnar eru lifandi. Þær
hafa gildi – ekki endalaus svörin.
Fyrir mér er það frelsið – ég þarf
ekki að vita neitt.“ Þegar Vera er
spurð hvort hún sé ekki að gera
miklar kröfur á áhorfandann með
því að láta þessi spurulu augu
grandskoða hann þegar hann kem-
ur inn – segir hún það eingöngu
fara eftir upplifun þess sem horfir.
„Þetta er persónuleg upplifun.“
Mænandi augu biðfígúranna eru
áleitin, en þegar framhjá þeim er
komið, taka við aðrar persónur,
hógværari og undirleitari – þeim
er kannski meira sama um það
sem fram fer.
Sýningarnar þrjár í Gerðarsafni
standa til 18. apríl.
Beðið eftir meistaraverki
Sigtryggur Bjarni við eitt verka sinna. J.B.K. Ransu við verk sín.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vera heilsar upp á fóstrið með gömlu hendurnar.
Síur og hreinsiefni
í potta og sundlaugar
Skeifan 2 - 108 Reykjavík - S. 530 5900
poulsen@poulsen.is - www.poulsen.is