Morgunblaðið - 28.02.2004, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 LAUGARDAGUR 28. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Lit
la
pr
en
t
ÍSLANDS MÁLNING
akrýl
Viti menn!
Nú er lag að fá málningu á góðu verði
S
n
o
rr
a
b
ra
u
t
Sæ
bra
ut
Borgartún
Sætúni 4
sími 517 1500
islandsmalning.is
ÍSLANDS MÁLNING
Allar Teknos vörur framleiddar
skv. ISO 9001 gæðastaðli
Verð frá kr.
298 pr.ltr.
M
ál
nin
gartilbo
ð
GRÆNMETISLIÐUR vísitölu
neysluverðs er ívið lægri nú en hann
var í febrúar fyrir ári. Könnun Sam-
keppnisstofnunar á meðalverði
margra grænmetistegunda sýnir
hins vegar 14–51% hækkun á með-
alverði grænmetis frá því í febrúar í
fyrra til febrúar í ár. Smásöluaðilar
segja að álagning á grænmeti hafi
ekki hækkað á þessu tímabili.
Í febrúar árið 2003 var vísitala
grænmetis, kartaflna og fleiri slíkra
vörutegunda samkvæmt mælingu
Hagstofu Íslands 106,3 en vísitalan í
febrúar í ár var ívið lægri eða 105,3.
Rósmundur Guðnason, yfirmaður
vísitöludeildar Hagstofu Íslands,
sagðist aðspurður hvernig gæti stað-
ið á þessum mun ekki hafa skoðað
þetta mikið en hann reiknaði með að
könnun Samkeppnisstofnunar sýndi
einfalt óvegið meðaltal. Útreikning-
ur vísitölu neysluverðs sýndi hins
vegar nú útgjaldahlut eftir því hvar
neytendur keyptu vöruna. Ef vara
væri keypt í lágvöruverðsverslun
hefði hún meira vægi í vísitöluút-
reikningum við það og það væri ná-
kvæmlega það sem hefði gerst, að
verulegur hluti af grænmetinu væri
keyptur í verslunum þar sem vöru-
verð væri almennt lægra.
Í þessu sambandi skipti einnig
miklu máli hvernig meðaltal væri
reiknað. Hagstofan reiknaði alltaf
margfeldismeðaltal og þá skipti verð
vörunnar ekki máli. Margfeldismeð-
altalið sýndi meðaltal verðbreyting-
arinnar óháð því hve varan væri dýr
og þess vegna væri hún hentugri
þegar verðið dreifðist mikið.
Rósmundur bætti við að auk
þessa væri Hagstofan með vogir á
grænmetistegundunum í samræmi
við neyslu fjölskyldunnar. Þannig
væri bæði um að ræða útgjaldavigt
fyrir hverja tegund, auk þess sem
um væri að ræða mjög nákvæmar
vöruvigtir, sem væri eitt af sérkenn-
um íslensku neysluverðsvísitölunn-
ar.
Rósmundur benti á að verulegur
munur gæti væri á hæsta og lægsta
verði samkvæmt könnun Sam-
keppnisstofnunar. Til dæmis hefðu
innfluttar agúrkur verið ódýrastar á
98 kr. en dýrastar 369 kr. Þetta væri
mikill verðmunur og þá verslaði
neytandinn auðvitað þar sem verðið
væri lægra og miklu skipti auðvitað
hvernig þetta væri vegið saman.
Mismunandi aðferðir
„Þessarar hækkunar sér ekki stað
í okkar gögnum með sama hætti og
það fyrsta sem manni dettur í hug,
án þess að hafa kafað ofan í það, er
að það gæti stafað af þessum ástæð-
um,“ sagði Rósmundur.
Hann benti jafnframt á að Hag-
stofan mældi ekki þessa verðhækk-
un og það væri alveg augljóst að
verðkannanirnar væru gerðar í
sömu verslununum. Mismunurinn
hlyti því að liggja í þeirri aðferð sem
notuð væri. Hagstofan hefði mjög
nákvæmar upplýsingar um hvar
neytendur versluðu og skipt væri
um þær upplýsingar árlega.
Jón Björnsson, framkvæmda-
stjóri Haga, benti á í samtali við
Morgunblaðið að grænmetisliður
vísitölu neysluverðs hefði lækkað
um eitt prósent á ofangreindu tíma-
bili. Þar væru notaðar vogir um það
hvar fólk verslaði. Hann sagðist ekki
vita af hverju könnun Samkeppnis-
stofnunar væri unnin með þessum
hætti, en menn yrðu að passa sig á
þeim ályktunum sem dregnar væru í
þessum efnum. Jón sagði að álagn-
ing á grænmeti undanfarið ár væri
ekkert að breytast í það heila tekið,
þó hún gæti verið mismunandi frá
mánuði til mánaðar í samræmi við
breytilegar aðstæður. Eftir að hafa
farið yfir málið sæi hann ekki að það
væri neitt óvenjulegt í gangi hvað
varðaði verðlagningu á grænmeti og
sama gilti um keppinautana. Hann
benti á að lægsta verð á agúrku
samkvæmt könnun Samkeppnis-
stofnunar nú væri 98 kr. Lægsta
verðið fyrir ári hefði verið 169 kr.
Lægsta verð á markaðnum nú væri
þannig 42% lægra en fyrir ári og
þrátt fyrir það væri bara talað um
hækkun
Sigurður Teitsson, framkvæmda-
stjóri matvörusviðs Kaupáss, sagði
að heimsmarkaðsverð á grænmeti
hefði hækkað vegna ýmissa tilfall-
andi aðstæðna, s.s. hita og rigning-
ar. Álagning fyrirtækisins hefði
frekar lækkað en hitt og þegar
hækkanir og lækkanir væru teknar
saman væri um miklu minni hækk-
anir að ræða en slegið hefði verið
fram.
Grænmetisliður
vísitölunnar lækkar
Hagstofan notar
útgjalda- og
vöruvigtir
 


 











 





  




 


EFTIR talsverðan tröppugang í loðnuveið-
unum hefur nú birt til og er mikil veiði á mið-
unum út af Hornafirði. Þessa dagana snýst allt
um þennan litla fisk í Vestmannaeyjum sem
ekki er óeðlilegt í ljósi þess að Eyjamenn hafa
yfir að ráða hátt í fjórðungi loðnukvótans. Héð-
an eru gerð út níu loðnuskip og bæði Ísfélag og
Vinnslustöð eru með afkastamestu loðnuverk-
endum landsins og oftast eru Vestmannaeyjar
hæsta löndunarhöfnin í loðnu á vetrarvertíð.
Tæknin er allsráðandi
Morgunblaðið tók púlsinn á loðnustemmn-
ingunni í Ísfélaginu þar sem unnið hefur verið á
sólarhringsvöktum við frystingu á loðnu í rúma
viku. Þegar komið er inn í húsið er fátt sem
minnir á að þar sé verið að vinna fisk, varla
loðnulykt í loftinu sem þó er nokkuð lyktsterk.
Tæknin er líka allsráðandi, allt flutt með færi-
böndum og afköst á hvern mann eru margföld
miðað við það sem áður var. Til dæmis voru 18
til 20 manns bara í frystitækjunum en þar hef-
ur tæknin leyst mannshöndina algjörlega af
hólmi.
Antares VE, Gullberg VE, Harpa VE, Sig-
urður VE og Skarfur GK landa hjá Ísfélaginu. Í
gær var Sigurður að landa 1.400 tonnum, Ant-
ares var á leiðinni með 700 tonn og Gullbergið
800 tonn. Óskar Óskarsson framleiðslustjóri
var mjög ánægður með ganginn þegar rætt var
við hann í gær.
„Það er allt á fullu hjá okkur núna,“ sagði
Óskar. „Við erum að frysta á fullu, bæði á Rúss-
land og Japan. Venjulega vinna hjá okkur um
35 manns í frystihúsinu en í loðnunni erum við
með um 60 manns sem standa átta tíma vaktir
og er unnið allan sólarhringinn. Þetta gengur
mjög vel enda höfum við verið mjög heppnir
með fólk. Annars hefur þetta þróast svipað og
undanfarið, árin 2002 og 2003 byrjuðum við að
frysta loðnu 22. febrúar og þótt mörgum finnist
loðnan hafa verið seint á ferðinni í ár vorum við
heldur fyrr í því núna. Ef allt gengur að óskum
verðum við að frysta loðnu og vinna loðnuhrogn
út mars,“ sagði Óskar að lokum.
Þokkalega bjartsýnn á vertíðina
Ægir Páll Friðbertsson, framkvæmdastjóri
Ísfélagsins, var þokkalega bjartsýnn á vertíð-
ina en sagði að tíðarfar hefði gert erfitt fyrir og
loðnan mætti vera stærri. „Markaðir fyrir
loðnu til manneldis eru ágætir í Rússlandi og
þó einkum Japan sem hefur lengst af verið okk-
ar aðalmarkaður,“ sagði Ægir Páll. „Japanir
eru tilbúnir að borga mjög gott verð fyrir stóra
loðnu en það skyggir á hjá okkur að fram að
þessu hefur loðnan verið helst til smá sem þýðir
lægra afurðaverð. En það er reynt að frysta
eins og kostur er bæði á Japan og Rússland og
líka í dýrafóður sem við seljum að mestu innan-
lands.“
Margrét Geirsdóttir var ein fjögurra kvenna
sem stóðu og pökkuðu loðnu þegar Morg-
unblaðið fékk að kíkja inn í frystihús Ísfélags-
ins. Hún hefur margri loðnunni pakkað frá því
hún byrjaði hjá Ísfélaginu 1987. „Það er alltaf
jafn gaman þegar loðnufrystingin hefst enda
góð tilbreyting frá því sem við erum að gera
venjulega. Það fylgir því líka alltaf ákveðin
stemmning að vera á vöktum þótt maður verði
hálfruglaður á dögunum eins og ég er núna. Jú,
það er rétt, ég er með fjölskyldu, en með góðri
samvinnu allra gengur þetta upp,“ sagði Mar-
grét.
Fulltrúa unga fólksins var líka að finna í Ís-
félaginu, þau Fanneyju Jónu Gísladóttur og
Birki Guðlaugsson. „Þetta er mín þriðja eða
fjórða vertíð en ekki þó í röð. Mér finnst þetta
fín vinna og góð tilbreyting en ég vinn ekki al-
veg á fullum vöktum,“ sagði Fanney.
Birkir var aftur á móti að stíga sín fyrstu
skref í fiskvinnslu, nýútskrifaður stúdent frá
Fjölbrautaskólanum í Garðabæ að ná sér í pen-
ing áður en hann sest í háskóla. „Þetta er fínt
og nokkuð sem allir Íslendingar ættu að prófa
að minnsta kosti einu sinni,“ sagði Birkir og
rétt gaf sér tíma til að ræða við blaðamann milli
þess sem hann raðaði frystri loðnu í kassa.
Unnið er á sólarhringsvöktum við loðnufrystingu hjá Ísfélaginu í Vestmannaeyjum
„Nokkuð sem
allir Íslendingar
ættu að prófa“
Morgunblaðið/Sigurgeir
Margrét Geirsdóttir pakkar loðnu í frystihúsi Ísfélagsins og segir alltaf jafngaman.
Vestmannaeyjar. Morgunblaðið.
KRISTÍN Færseth hjá Samkeppn-
isstofnun segir að það þurfi ekki
endilega að vera að framleiðendur
eða innflytjendur grænmetis taki til
sín stærri hlut af verði grænmetis
en áður þótt verðið hafi hækkað.
Samkeppnisyfirvöld hafi ekki skoð-
að það sérstaklega og engin
ákvörðun hafi verið tekin um hvort
það verði gert. Þau muni hins vegar
áfram fylgjast með verðlagningu
grænmetis.
Í nýrri könnun Samkeppnisstofn-
unar á verði grænmetis kemur
fram að meðalverð á mörgum teg-
undum hafi hækkað á bilinu 14–
51% frá febrúar 2003 til sama tíma
á þessu ári.
Kristín sagði að Samkeppn-
isstofnun hefði talið ástæðu til að
fylgjast sérstaklega með þróun
grænmetisverðs í ljósi úrskurðar
stofnunarinnar fyrir nokkrum ár-
um um samráð grænmetisfyr-
irtækjanna. Einnig hefðu þær
breytingar sem gerðar voru af
stjórnvöldum á verðlagningu græn-
metis gefið tilefni til að fylgjast
með þróuninni. Hún sagði að þess-
um könnunum yrði haldið áfram en
óljóst væri hvort gripið yrði til
frekari aðgerða að hálfu stofnunar-
innar.
Samkeppnisstofnun
Áfram fylgst
með verði
grænmetis