Morgunblaðið - 28.02.2004, Blaðsíða 39

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. FEBRÚAR 2004 39
Í ÞÆTTI Egils Helgasonar,
Silfri Egils, fyrir skömmu ræddu
gestir þáttarins um forsetaemb-
ættið og ýmsar hliðar
þess. Þá varð einum
gestinum að orði að
hægrimenn væru
komnir í heimdall-
arfýlu og vildu ein-
faldlega leggja emb-
ættið niður. Þessi
fullyrðing er vissulega
rétt að hluta til, þ.e.
stjórn Heimdallar
ályktaði nú í vetur að
rétt væri að leggja
embætti forseta Ís-
lands niður, enda er
hlutverk þess nær
eingöngu táknræns eðlis auk þess
sem það er mjög kostnaðarsamt
fyrir skattgreiðendur. En er
Heimdallur þá í fýlu? Ungir sjálf-
stæðismenn eru jú oft á móti
ríkjandi skoðunum eða tillögum
stjórnmálamanna hverju sinni. En
það er innbyrðis samræmi í þess-
um sífelldu mótmælum. Það sam-
ræmi má skýra með einu orði –
frjálshyggju. Ungir sjálfstæð-
ismenn eru á móti óþarfa ríkisút-
gjöldum, svo sem forsetaembætt-
inu, og vilja í stað þess lægri
skatta, enda er einstaklingum bet-
ur treystandi fyrir fjármunum sín-
um en ríkisvaldinu. Ungir sjálf-
stæðismenn berjast fyrir auknu
frelsi og telja að borgararnir eigi
að fá að lifa sínu lífi í friði og án
afskipta hins op-
inbera, svo lengi sem
þeir valda ekki öðrum
tjóni.
En þá kunna ein-
hverjir að spyrja
hvort slíkar bar-
áttuaðferðir skili ein-
hverjum árangri. Við
skulum líta til baka,
til ársins 1979, þegar
nokkrir ungir sjálf-
stæðismenn tóku sig
saman og skrifuðu
greinar í bókina Upp-
reisn frjálshyggj-
unnar, en Heimdallur hélt nú á
dögunum málfund í tilefni af tutt-
ugu og fimm ára afmæli þeirrar
bókar. Á bókarkápu sagði að höf-
undar bókarinnar væru allir sjálf-
stæðismenn en þeir væru óhrædd-
ir við að gagnrýna flokkinn
hreinskilnislega. Enn fremur kom
þar fram að íslenskir frjáls-
hyggjumenn hefðu of lengi setið og
þagað við sósíalismanum en nú
risu þeir upp og tækju til máls.
Hvernig væri íslenskt þjóðfélag í
dag ef þessir ungu sjálfstæð-
ismenn hefðu ekki „farið í fýlu“ og
veitt Sjálfstæðisflokknum aðhald
frá hægri, til dæmis með útgáfu
bókarinnar? Hversu mörg ríkisfyr-
irtæki væri búið að einkavæða ef
þessir hugsjónamenn hefðu hugsað
sem svo að það væri til lítils að
boða frjálshyggju innan Sjálfstæð-
isflokksins því það hefði hvort sem
er engin áhrif? Það er skemmst frá
því að segja að höfundarnir hafa
allir verið áberandi í íslensku þjóð-
lífi og þar af hafa nokkrir gegnt
ráðherraembættum fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn en aðrir barist fyrir
hugsjónum sínum á öðrum vett-
vangi. Undir forystu þeirra hefur
þjóðfélagið færst í átt til frelsis og
minni ríkisafskipta. Að sjálfsögðu
er þó enn fjölmargt sem færa þarf
til betri vegar og ungir sjálfstæð-
ismenn eru sannfærðir um að með
hugsjónirnar að vopni sé hægt að
hafa mikil áhrif. Þess vegna fer
Heimdallur öðru hverju í fýlu.
Er Heimdallur í fýlu?
Ragnar Jónasson skrifar um
frjálshyggju ’Undir forystu þeirrahefur þjóðfélagið færst í
átt til frelsis og minni
ríkisafskipta.‘
Ragnar Jónasson
Höfundur er varaformaður
Heimdallar.
SVÞ – Samtök verslunar og
þjónustu mótmæla hugmyndum
stjórnvalda um lög-
þvingaða verðjöfnun á
sölu á raforku og telja
slíkar hugmyndir
ganga algjörlega á
skjön við ríkjandi
hugmyndir um sam-
keppnisrekstur auk
þess sem ríkisvaldið
hefur einmitt verið að
afnema slíkan fortíð-
arvanda annars stað-
ar í atvinnulífinu.
Skemmst er að minn-
ast tilmæla sér-
stakrar nefndar sem
iðnaðarráðherra skipaði og hefur
nú skilað af sér áliti varðandi end-
urskoðun flutningsjöfnunar á sem-
enti. Nefndin vísar fyrst til iðn-
aðarnefndar Alþingis sem taldi
ástæðu til að endurskoða starfsemi
flutningsjöfnunarsjóðs vegna sem-
entssölu og lýsir síðan þeim nið-
urstöðum sínum að leggja beri af
slíka verðjöfnun, sem sé ósæmileg
og óverjandi nú um stundir. Hvað
síðan gerist á markaði, þ.e.a.s.
hvort söluaðilar ákveði sjálfir
verðjöfnun á sölustöðvum sínum,
sé eitthvað sem
stjórnvöld eigi ekki að
hafa áhrif á enda ráð-
ist það af markaðs-
aðstæðum.
Sömu rök eiga við
varðandi raforkusölu.
Það er fráleitt að ætla
að lögþvinga verðjöfn-
un á þessari söluvöru,
rafmagni, á sama tíma
og rætt er um sam-
keppnisvæðingu orku-
sölugeirans. Á sama
hátt og nú er sótt að
stjórnvöldum að
hætta slíku samkrulli vörusölu og
félagsmálaaðgerða, samanber ís-
lenska landbúnaðarkerfið sem
stjórnvöld verða knúin til af Al-
þjóðaviðskiptastofnuninni WTO og
vonandi innlendum samtökum
neytenda og atvinnurekenda til að
slíta í sundur, hlýtur sú firra að
ætla að innleiða lögþvingaða verð-
jöfnun á raforku að skoðast sem
vanhugsað feilspor stjórnmála-
manna sem láta þrönga skamm-
tímahagsmuni ganga fyrir heild-
arhyggju og skynsamlegu
framtíðarskipulagi. Þetta getur ef-
laust hent besta fólk, en þá þurfa
menn að hafa kjark til að stíga til
baka og leiðrétta stefnuna eins og
starfandi iðnaðarráðherra virðist
vera að leitast við að gera. Von-
andi fer málið því í happasælli far-
veg fyrir alla áður en því verður
ráðið til lykta. Það er svo allt ann-
að mál hvort ríkið telur heppilegt
að niðurgreiða flutning á raforku
til jaðarsvæða og verður ekki rætt
hér.
SVÞ mótmæla lögþvingaðri
verðjöfnun á rafmagni
Sigurður Jónsson skrifar um
raforkusölu ’Vonandi fer málið því í happasælli
farveg fyrir alla áður
en því verður ráðið
til lykta.‘
Sigurður Jónsson
Höfundur er framkvæmdastjóri SVÞ
– Samtaka verslunar og þjónustu.
Fortíðin
Vesturbyggð varð til við samein-
ingu Patrekshrepps, Bíldudals-
hrepps, Rauðasandshrepps og
Barðastrandarhrepps
1994. Fjárhagsstaða
þessara sveitarfélaga
var auðvitað misjöfn
en menn töldu að ver-
ið væri að búa til
sterkt sveitarfélag
sem boðið gæti upp á
þá þjónustu sem farið
væri fram á í nútíma
samfélagi.
Til að gera langa
sögu stutta varð fjár-
hagsstaða þessa nýja
sveitarfélags fljótlega
mjög erfið. Aðallega
vegna erfiðleika í at-
vinnulífi ásamt fólks-
fækkun. Öll vinna
bæjarstjórnarmanna
snerist um slæma
fjárhagsstöðu bæj-
arfélagsins.
1998 var myndaður
breiður meirihluti
Sjálfstæðismanna og Samstöðu.
Á því kjörtímabili sem í hönd fór
var lögð öll áhersla á að leysa erf-
iða fjárhagsstöðu. Sjálfstæðismenn
lögðu það til að seldur yrði hlutur
bæjarfélagsins í Orkubúi Vest-
fjarða. Var það samþykkt í bæj-
arstjórninni. Með góðum stuðningi
ríkisstjórnar Davíðs Oddssonar
tókst það og ríkið leysti til sín
eignarhlut sveitarfélaga á Vest-
fjörðum.
Þessi aðgerð ásamt tiltekt á öll-
um sviðum fjármála bæjarfélagsins
gjörbreytti stöðu þess. Greiddar
voru niður skuldir og plön lögð að
uppbyggingu í sveitarfélaginu á
öllum sviðum.
Nútíðin
Í kosningunum 2002 vann Sjálf-
stæðisflokkurinn og óháðir stór-
sigur og hreinan meirihluta í bæj-
arstjórn Vesturbyggðar.
Áfram var beitt aðhaldi í rekstri
en ákveðið að fara út í fram-
kvæmdir til að bæta þjónustustig
bæjarfélagsins.
Grunnskólarnir allir færðir und-
ir eina stjórn. Mikið hagræði að
því.
Unnið er að nettengingu allra
grunnskóla á sunnanverðum Vest-
fjörðum í samvinnu við mennta-
málaráðuneytið, kallast Dreyf-
menntaverkefnið
Stofnað var eignarhaldfélag um
félagslegar íbúðir í sveitarfélaginu
sem á að standa undir sér. Seldar
hafa verið á frjásum markaði eign-
ir út úr kerfinu sem bætir rekst-
urinn.Bæjarstjórn Vesturbyggðar
var í forystu sveitarfélaga með
stofnun þessa eignarhaldsfélags.
Byggt var nýtt íþróttahús á
Bíldudal. Var tekið í notkun nóv.
2003.
Hafin er bygging
íþróttamiðstöðvar á
Patreksfirði. Henni
skal lokið í nóv 2004.
Í byggingu er nýtt
og glæsilegt tjaldstæði
á Patreksfirði. Því
verður lokið nú í sum-
ar.
Viðhaldsfram-
kvæmdir eru fyrirhug-
aðar á öllum sviðum í
bæjarfélaginu.
Í undirbúningi er að
efla alla félagsþjón-
ustu. Auglýst hefur
verið eftir fé-
lagsráðgjafa.
Þrátt fyrir allar
þessar framkvæmdir
og stóraukna þjónustu
sveitarfélagsins er
nýbúið að samþykkja
fjárhagsáætlun þar
sem rekstur sveitarfélagsins tekur
aðeins 87,5 % af rekstrartekjum.
Ekki mörg sveitarfélög á Íslandi
sem státa af slíku.
Þrátt fyrir stórauknar fram-
kvæmdir er ekki tekin króna að
láni. Við notum eigið fé!
Framtíðin
Það er óhætt að segja að framtíðin
sé þokkalega björt. Fyrirhuguð
kalkþörungaverksmiðja á Bíldudal
sem á að taka í gagnið 2005 er
mikið framfaraspor í atvinnu-
málum okkar.
Hvetja þarf Alþingi að huga bet-
ur að flutningi nýrra starfa út á
land. Vesturbyggð er vel í stakk
búin að taka við slíkum verkefnum.
Sjávarútveg er hagkvæmt að
stunda hér og því allar forsendur
til áframhaldandi uppbyggingar.
Á næstu misserum verðum við
að taka til alvarlegrar athugunar
sameiningu við Tálknafjarð-
arhrepp. Þá yrði eitt sveitarfélag á
öllum sunnanverðum Vestfjörðum.
Við erum miklu sterkari sameinuð
en nú er og værum þá í stakk búin
að veita enn meiri þjónustu en
gert er í dag.
Búsetan yrði þá öll tryggari. Ég
tel að sameiningu ætti að vera lok-
ið fyrir 2006. Til þess eru allar for-
sendur.
Vesturbyggð –
bæjarfélag í sókn
Jón B. G. Jónsson skrifar um
heimabyggð sína
Jón B. G. Jónsson
’Það er óhættað segja að
framtíðin sé
þokkalega
björt‘
Höfundur er forseti bæjarstjórnar
Vesturbyggðar og oddviti sjálfstæð-
ismanna í Vesturbyggð.