Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.2001, Blaðsíða 20

20 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 3. MARS 2001
ÞEIR voru hálir sem álar, einlægir ogíbyggnir, samstíga og á skjön. Tveirþekkilegir kaffisvelgir, sem þurfa ásæmilegum ferðatöskum að halda
vegna flakks milli leikhúsa og danshópa um
ýmsar trissur. Höfundar verkanna sem Ís-
lenski dansflokkurinn frumflytur í Borgar-
leikhúsinu í kvöld heita Jo Strömgren og
Rui Horta. Sá síðarnefndi kemur frá Portú-
gal og hefur lengi notið virðingar þeirra sem
þekkja nútímadans. Hann segist hafa sér-
stakar taugar til Íslands, eflaust vegna
vatnsins í sjó, ám og sundlaugum. Rui segir
sitt verk vera um vatn sem streymir og vatn
sem er slétt og kyrrt. „Blátt með gulum
doppum,“ segðu það bara, bætir hann við um
Pocket Ocean, en svo heitir ballettinn.
Jo er þrítugur Norðmaður, fyrrum fót-
boltakappi sem dansaði, nú dansari en eink-
um danshöfundur. Hann fer langt á gömlu
snerpunni úr íþróttunum og innsýn í veröld
ungra karla. Síðustu tvö til þrjú ár hefur fer-
ill hans sem höfundar tekið flugið og hann
segist einfaldlega stika milli staða, gera eitt
hér og annað þar og læra á leiðinni.
Þjófóttir smokkfiskar
Leiðin sú er vörðuð næstu tvö árin eða
svo, en viðmælandinn knái frá Björgvin
kveðst reyna að hugsa ekki of mikið til þess.
Heldur vilji hann láta auðnu og umhverfi
ráða. Á einum stað sé sígilt verk að vinna í,
annars staðar brúðuleikhús, ritskoðun hafi
spilað inn í uppfærslu í Teheran og frjálsar
hendur fáist svo til dæmis á Íslandi. Hér
semur hann og setur upp verkin Kraak eitt
og tvö, en orðið kemur úr hollensku og þýðir
að sögn Jo annaðhvort smokkfiskur eða þjóf-
ur. „Nú, af því bara,“ segir hann aðspurður
um ástæðu en bætir því við að í þetta skipti
fjalli hann frekar um konur en kynbræður
sína, hans eigin dansflokkur sé skipaður
karlpeningi og veturinn hafi aðeins reynt á
þolinmæðina.
„Ég spái í skondnar og skrítilegar stelpur,
eins og ýmsar virðast hér uppi í frændgarð-
inum. En svo eru þarna á þvælingi fleiri, til
dæmis ástfanginn og fremur óheppinn
skiptinemi frá Lettlandi,“ segir höfundurinn,
„ég hef hitt þannig menn í alvörunni, þeir
spila oft á kassagítara á götuhornum og eru
mjög stoltir.“
Tíminn og vatnið og línan
Rui hefur lokið við kaffið sitt og sýnir á
sér ákveðið fararsnið, enda klárt í stillingu
ljósa í leikhúsinu. Þó gefst honum tími fyrir
svolitla speki, „nokkuð sem lærist með ár-
unum, þetta vitsmunatal um vinnuna manns
sem verður í raun af sjálfu sér eins og hún
er. Ég hef orðið ákveðna yfirsýn, landamæri
eru ekki sama fyrirstaða nú eins og áður
þegar ferðalög, fyrir þá sem á annað borð
lögðu í þau, voru mun lengri og erfiðari. Ég
hef séð hvað fólk er líkt í annars ólíkustu
löndum, maður finnur einskonar ættingja á
fjarlægum slóðum, jafnvel frekar en í föður
sínum eða afa. Mér finnst eiginlega tíminn
vera erfiðari viðfangs en rúmið, mig vantar
alltaf meira af honum eins og hérna með Ís-
lenska dansflokknum. Ég er annars alls eng-
in stórstjarna þótt fólk í dansinum þekki
mig, einungis maður sem þarf sinn tíma til
þess að sitja heima þegar börnin eru sofnuð,
hlusta á tónlist og hugsa mikið. Undirbúa
sig fyrir eitthvað sem innsæið breytir oft á
æfingu næsta dags“.
Verk Ruis hér mætti á íslensku kalla
Vasasjó, sem er viss mótsögn eins og margt
sem þessi meistari skúlptúrs í
dansinum segir. Til þess að
stríða, ef til vill, eða hafa gam-
an af, því að hvað væri annars
varið í líf manns, spyr hann,
hver vill ekki fá bros og geta
gefið það sjálfur?
Leiðindanna lúmsku glott
Húmor er eitt af því sem
Rui á sammerkt með starfs-
bróðurnum frá Noregi, sem
hann fullyrðir að sé maður
viðbragðsins meðan hann
sjálfan sé frekar að bendla við
viðnám, í tíma og hugleiðing-
um. Jo hins vegar sé af kyn-
slóð ungra listamanna sem
taki því sem við ber og hendi
burt eða vinni áfram strax.
Þetta áhyggjuleysi geti haft
heillandi afleiðingar, eins og
mann í öðru verki Strömgrens
hér, sem geri alls ekki neitt.
Hann fangi mann með því að
vera bara þarna. Jo lætur
þetta gott heita og staðfestir
að annað sé það sem þeir
félagar eiga sameiginlegt:
áhuginn á vatni. Rui kveðst
vera altekinn af því, vatn flæði
um sálina og verkin sem hann
semur eftir ströngum hug-
myndum um línur og form.
Önnur mótsögn kannski, og þó
því að Rui hóf í eina tíð arkí-
tektúrnám og kennir í því fagi
við franskan háskóla. Hann
vann um árabil í Þýskalandi
en hýsir nú dansflokk sinn og
gestadansara í gömlu klaustri
nærri Lissabon. Hvað vatnið
varðar minnist hann margra
sumra á barnsaldri með sjö
systkinum í æsilegu frelsis-
busli í öldunum við heimaland-
ið. Því er stundum skvett hjá
mér, vatni sko, segir íhugull
Björgvinjarbúinn og lætur til-
raunir blaðamanns við skiln-
ing og skilgreiningu leysast
upp í reyk af sínum handvöfðu
vindlingum. Svo fær hann sér
tyggjó með mentólbragði og
fer að tala um hljóðnema sem
virkaði ekki og einmana tré á
einhverju sviði. Stirðbusahátt-
ur hefur verið og verður hon-
um yrkisefni, einkum og sér í
lagi austantjalds sem var og
hét. En hér og nú er það for-
tíðarþrá, ástarsmellir, ein-
dæma leiðindi, oftar en ekki
felustaður áhugaverðra hluta.
FLJÓTANDI LÍNUR OG FELULEIÐI
Íslenski dansflokkurinn
frumsýnir í kvöld verk
tveggja þekktra erlendra
höfunda. ÞÓRUNN
ÞÓRSDÓTTIR hitti þá Rui
Horta og Jo Strömgren,
kankvísa og stríðnislega í
kaffipásu úr Borgarleik-
húsinu.
Morgunblaðið/Golli
Kraak Een og Kraak Twee heita verkin eftir Jo Strömgren. Smá púkó, smá skrítin, smá spurning. Svörin eru líkleg til að koma á óvart.
Pocket Ocean er eftir Rui Horta. Hann notar myndir af niðandi vatni og mótar dansinn í línu og þríhyrning,
„bláan með gulum doppum.“
Jo Strömgren samdi verk um konur og karla sem skilja þær ef til vill illa.