Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.2002, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 18. MAÍ 2002 5
stofunni og texta úr bók sem kom út 1938 og
heitir 3 félagar. Nú einbeitir hann sér ekki
lengur að því að teikna tígrisdýr heldur situr í
þungum þönkum, annars vegar á vinnustofu
þar sem ríkir algjör óreiða, innan um alls konar
hluti sem nánast kaffæra hann og byrgja hon-
um sýn, og hins vegar í galtómu hvítmáluðu
rými þar sem allt er ennþá óskrifað blað. En
þótt listamaðurinn sjálfur sé miðpunkturinn
virðist hann umkomulaus og annars hugar.
Textinn undir myndinni þar sem óreiðan ríkir:
Bíll keyrði fram hjá. Lítill mótor, Mercedes
segi ég ósjálfrátt. En þessi þarna spyr Pat …
Síðan kemur áframhaldið undir hvítmálaða
rýminu … þegar annar bíll nálgast á fullri
ferð? það er hægt að þekkja þennan úr fjar-
lægð, þetta er Lancia, frábært hljóð, hlustaðu
bara. Hljóðið deyr smám saman út.
Það er hægt að ímynda sér að hér sé Hreinn
að kveðja 20. öldina og fara inn í óskrifað rými
21. aldarinnar. Á meðan vitund listamannsins
spinnur sinn spuna á vinnustofunni rykfalla
hlutirnir í kring og heimurinn handan við vegg-
ina breytist og tíminn líður …
Og á meðan tíminn líður spinnur kóngulóin
líka vef sinn í kyrrþey og það má segja að það
þurfi dágott hugmyndaflug og áræði til að
fanga fínlegan, næstum því ósýnilegan, vef
hennar, setja á milli glerja og kalla Vinnustofu-
riss (1999–2002) og Heimilisriss.
Seinni hluti sýningarinnar hefst með stórri
ljósmynd af upphöfnu kvöldroðalandslagi sem
hann kallar Annars staðar (1998–2000) og und-
irstrikar með því að nú séum við komin inn í
aðrar víddir, – víddir sjónblekkingarinnar þar
sem ljósið, birtan, spegilmyndir, hillingar og
umbreytingar viðtekinna gilda ríkja.
Að snerta með augunum
Litróf regnbogans hefur fylgt Hreini alveg
frá því að hann gerði róluverk sem hann sýndi í
Suðurgötugalleríinu 1971 þar sem hann málaði
regnbogalitina á setu rólunnar. Í Án titilis
(1999–2000) sýnir hann okkur hvernig liturinn
verður til í ljósinu með því að láta sólarljósið
skína í gegnum margstrent gler í lófana á sér
og mynda þannig regnbogalitina. Þetta verk
gæti verið í samræðum við annað sem er stutt
frá og sýnir hendur mótaðar í gler sem opin-
berast ekki fyrr en í endurspegluninni í speg-
ilplötunni sem þær hvíla á.
Það er ekkert undarlegt þótt Hreinn hafi
heillast af glerinu, þessu brothætta, gegnsæja
og viðkvæma efni sem býr yfir öllum þeim eig-
inleikum sem eru honum hugleiknir.
Í verkinu Án titils (2001–2002), sem hann
gerir í samvinnu við Cirva-glerverkstæðið í
Marseille, leggur hann glerform sem eru eins
og glervasar skornir í tvennt á málmplötur á
gólfið við hliðina á tveimur heilum „glervösum“
sem hvíla á hvolfi hvor gegn öðrum með málm-
plötu á milli. Helmingarnir á gólfinu endur-
speglast þannig að formsköpun hlutarins lýkur
í endurspegluninni og sjónblekkingin verður
fullkomin. Allur þyngdarkraftur er horfinn og
form og efni nánast fljóta eins og í hillingum.
Augað staðnæmist ekki við yfirborð glersins
en horfir í gegnum það og sér að það dregur til
sín allt umhverfið líkt og „Stóra gler“ Duc-
hamps, – eins konar vitrun um fjórvíddarheim-
inn, þar sem búið er að afmá öll landamæri á
milli þess innra og ytra.
„Þögnin rennur í þreföldum hring …“
Það er eins og Hreinn fari í hljóðláta hringi í
listsköpun sinni. Geómetrísku formsmíðarnar
sem voru áberandi á árunum 1980–90 virðast
horfnar, „þessi stóru verk sem ég hafði þörf
fyrir að gera rykfalla núna á vinnustofunni hjá
mér“, og nýjustu verkin tengjast nú meira
þeim eldri þótt áhuginn fyrir margbreytilegri
efnisnotkun og hlutnum sé enn fyrir hendi,
eins og sjá má í glerverkunum.
Það er þessi ofurnæma tilfinning fyrir hinu
ljóðræna, óhöndlanlega, hverfula og hæfileik-
inn til að færa huglæg fyrirbæri í form sem ein-
kennir listsköpun Hreins. Hann opnar áhorf-
endum sýn inn í nýjar víddir, – víddir sem við
þekkjum ekki, en skynjum líkt og í tónlistinni.
Í bókinni Tabula rasa talar Sigurður Guð-
mundsson, vinur Hreins, um að það lýsa mynd-
verki sé eins og að snerta kúlu með einum fing-
urgómi til að finna hvernig hún er í laginu.
Þannig er því farið með verk Hreins. Áhorf-
andinn þarf að upplifa nærveruna við þau, sjá
þau anda í rýminu og sjá hvernig þau breytast
með umhverfinu í kring. Í hvert skipti sem við
snertum þau með augunum og höldum að nú
séum við búin að góma merkinguna færast þau
yfir á annað merkingarsvið og við stöndum
agndofa, full lotningar með nýjar spurningar á
vörunum.
Sýningunni lýkur 2. júní.
Séð inn eftir öðrum sýningarsalnum þar sem sjást þrjú verka Hreins. Placement 1999. After thoughts 2001–2002 og Weather reports.
Kindur og hestar frænda míns 2001.
Höfundur er listfræðingur.