Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.2002, Qupperneq 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 18. MAÍ 2002 15
MYNDLIST
Englaborg, Flókagötu 17: Sigtryggur
Bjarni Baldvinsson. Til 26.5.
Galleri@hlemmur.is: Björk Guðna-
dóttir. Til 26.5.
Gallerí Fold, Rauðarárstíg: Olivur við
Neyst og Anker Mortensen. Rauða
stofan: Vigdís Kristjánsdóttir. Til
20.5.
Gallerí Kambur, Rangárvallasýslu:
Helgi Þorgils. Til 2.6.
Gallerí Reykjavík: Þrír Spánverjar.
Til 20.5.
Gallerí Skuggi: „My name is
Þorri …“ Til 2.6.
Gallerí Sævars Karls: Tígurinn og ís-
björninn. Til 26.5.
Gerðarsafn: Úr einkasafni Þorvaldar
Guðmundssonar og Ingibjargar Guð-
mundsdóttur. Til 28.7.
Hafnarborg: Loftur Guðmundsson
ljósmyndir. Til 3.6. Elías B. Halldórs-
son – málverk. Til 3.6.
Hallgrímskirkja: Sigtryggur Bjarni
Baldvinsson. Til 20.5.
Handverk og hönnun, Aðalstræti 12:
Handsmíðuð hljóðfæri. Til 20.5.
Hús málaranna, Eiðistorgi: 10 mynd-
listarmenn. Til 31.5.
i8, Klapparstíg 33: Ólafur Elíasson.
Til 22.6. Markús Þór Andrésson. Til
2.6.
Íslensk grafík: Mark Norman Bross-
eau. Til 19.5.
Listaháskóli Íslands: Útskriftarsýning
myndlistarnema. Til 20.5.
Listamiðstöðin Straumur: Ljós-
myndasýning Fókus. Til 26.5.
Listasafn Akureyrar: Rússnesk
myndlist 1914–1956. Til 26.5.
Listasafn ASÍ: Guðbjörg Lind Jóns-
dóttir, Guðrún Kristjánsdóttir og
Kristín Jónsdóttir frá Munkaþverá.
Til 30.6.
Listasafn Einars Jónssonar: Opið
laugardaga og sunnudaga kl. 14–17.
Listasafn Íslands: Rússnesk myndlist.
Til 31. des.
Listasafn Reykjavíkur – Hafnarhús:
Íslensk samtímalist. Til 11.8.
Listasafn Reykjavíkur – Kjarvals-
staðir: Myndir úr Kjarvalssafni. Til
31.5. Kínversk samtímalist. Mary Ell-
en Mark. Til 2.6.
Listasalurinn Man, Skólavörðustíg:
Dröfn Guðmundsdóttir og Hrönn Vil-
helmsdóttir. Til 4.6.
Mokkakaffi: Aaron Mitchell. Til 9.7.
Norræna húsið: Siri Derkert. Til 11.8.
Púslusving. Til 26.5.
Nýlistasafnið, Vatnsstíg 3B: Ofur-
hvörf 2002.
Skálholtsskóli: Kristín Geirsdóttir. Til
1.7.
Þjóðarbókhlaða: Yfirlitssýning á
verkum Halldórs Laxness. Til 31. des.
Þjóðmenningarhúsið: Landafundir og
ragnarök.
Upplýsingamiðstöð myndlistar:
www.umm.is undir Fréttir.
TÓNLIST
Laugardagur
Fríkirkjan í Reykjavík: Styrktartón-
leikar. Graduale Nobili, múm og
strengjakvartettinn Áróra. Kl. 21.
Mánudagur
Hallgrímskirkja: Mótettukór Hall-
grímskirkju. Kl. 17.
Kristskirkja, Landakoti: Háskólakór
frá Missouri. Kl. 20.
Ýmir: Karlakórinn Þrestir í Hafnar-
firði. Kl. 20.
Fimmtudagur
Digraneskirkja: Kvennakór Kópa-
vogs. Kl. 20.
Varmárskóli: Reykjalundarkórinn. Kl.
20.
Salurinn: Guðmundur H. Guðjónsson
organisti, Anna Alexandra Cwaliska
sópran og Védís Guðmundsdóttir
flauta. Kl. 20.30.
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið: Strompleikurinn, fös.
Hollendingurinn fljúgandi, mán., fim.
Veislan, fim., fös.
Borgarleikhúsið: Kryddlegin hjörtu,
lau., mið., fim., fös. And Björk of
Course, lau. Píkusögur, lau. Jón
Gnarr, fim. Gesturinn, fös.
Nemendaleikhúsið: Maxim Gorki,
þrið.
Íslenska óperan: Hollendingurinn
fljúgandi, mán., fim.
Hafnarfjarðarleikhúsið: Skáld leitar
harms, mið., fös. Sellófon, þrið., fim.,
fös.
Leikfélag Akureyrar: Saga um
Pandabirni, lau.
MENNING
LISTIR
N Æ S T U V I K U
ANDRÁ nefnist samsýning Guð-bjargar Lindar Jónsdóttur, Guð-rúnar Kristjánsdóttur og KristínarJónsdóttur frá Munkaþverá, sem
verður opnuð í Listasafni ASÍ í dag kl. 14 og
er framlag safnsins til Listhátíðar í Reykja-
vík. Á sýningunni er að finna málverk, text-
ílverk, innsetningar og myndbandsverk sem
unnin eru út frá þáttum sem myndlistarkon-
urnar eiga sameiginlega í myndsköpun sinni.
Þar myndar tíminn nokkurs konar grunn-
þema, líkt og vísað er til í titli sýningarinnar,
Andrá.
„Áherslan á tímann lýsir þeirri undirliggj-
andi hugmynd sem við eigum sameiginlega í
okkar vinnu. Allar sækjum við innblástur í
náttúruna og höfum þar verið mjög upp-
teknar af því sem kemur og fer í náttúrunni,
leikur á mörkum tíma og tímaleysis, hreyf-
ingar og kyrrstöðu,“ segir Kristín Jónsdóttir
og bendir á hvernig fönn, vatn og birta eru
gegnumgangandi viðfangsefni í verkunum.
Sýningin er dreifð á skemmtilegan hátt
um húsið, en eftir að málverk og plexíverk
hafa verið skoðuð í Ásmundarsalnum er
gengið niður á jarðhæðina, þar sem hver
sýnandi hefur afmarkað rými til rástöfunar.
Í herbergi inn af útidyrunum sýnir Guðrún
myndbandsverkið Þoku, í arninstofunni hef-
ur Guðbjörg Lind unnið innsetninguna
Ljósafoss og í Gryfju sýnir Kristín sviflétt
textílverk, nokkurs konar skýjamyndir.
Segja má að flæði sýningarinnar nái jafnvel
út fyrir veggi hússins, en þegar gengið er
vestur með húsinu má sjá hvar verk Krist-
ínar deyr út í trjánum utan við gluggann.
Uppi á suðursvölunum glitra síðan Dropar
Guðbjargar Lindar auk þess sem sjá má
Ljósafossinn frá öðru sjónarhorni inn um
glugga arinstofunnar.
„Við höfum lagt mikla áherslu á að ná fram
sterku samspili og tilfinningu fyrir heild í
sýningunni. Þannig heimsóttum við hver
aðra á vinnustofurnar meðan við unnum að
verkunum, og hefur Kristín Guðnadóttir
annast sýningarstjórn. Í haust förum við
með sýninguna til Santiago de Compostela á
Spáni. Borgin var ein af menningarborgum
ársins 2000 og munum við sýna í kirkju sem
er magnað sýningarrými. Þessi hugmynd
kom upp í kjölfar þess samstarfs sem hófst
með Reykjavík og Santiago á menningar-
borgarárinu. Í raun hefur þessi samsýning
verið í bígerð alveg síðan,“ segir Guðbjörg.
Landslag í ólíkum
birtingarmyndum
Hin staðbundnu tengsl náttúru og skynj-
unar hafa verið Kristínu Jónsdóttur mjög
hugleikin í listsköpun sinni. Í gegnum sam-
spil textílefna, plexíglers og skriftar hefur
hún skapað landslag sem er í senn sögulegt
og einstaklingsbundið. Verk Kristínar í Ás-
mundarsal eru plexíglersplötur sem þaktar
hafa verið þéttskrifuðum línum staðarheita
og örnefna frá Íslandi. Skriftin virkar við
fyrstu sýn sem grafískt mynstur en við nán-
ari rýni greinir áhorfandinn ekki aðeins orð,
heldur landslagið á bak við orðin. „Verkin
tvö sem ég sýni virðast ekki mjög lík,“ segir
Kristín. „Engu að síður eiga þau það sameig-
inlegt að vera mjög ljóðræn og það er lands-
lag í þeim báðum, þó svo að það birtist á mis-
munandi hátt. Í örnefnaverkinu leitast ég við
að kveikja myndir í huga áhorfenda í gegn-
um örnefnin, en þau eru mjög merkilegur
þáttur í íslenskri menningu og nátengd öll-
um skilningi okkar á landslaginu. Þau tæp-
lega þrjú þúsund nöfn sem ég hef skrifað á
plöturnar eru bæði nöfn frá þekktum stöð-
um, sem áhorfendur sjá fyrir sér þegar þeir
lesa nafnið, og minna þekktum eða óþekktum
stöðum. Í þeim tilfellum eru nöfnin myndræn
og fela í sér sterka lýsingu á stöðunum. Sum-
ir þessara staða eru jafnvel horfnir eða hafa
öðlast nýtt samhengi í nýrri staðarheitum,
s.s. götunöfnum,“ segir Kristín.
Guðrún Kristjánsdóttir hefur í sinni
myndsköpun notað eyðilega fjallanáttúru
sem grundvöll fyrir vangaveltur sínar um
hina formrænu þætti málverksins. Í eldri
verkum lagði hún áherslu á einfalda og
sterka formgerð. Í nýrri verkum hefur hún
tekist á við nálægð fjallsins, fjallshlíðina, og
má þar greina togstreitu milli nálægðar og
fjarlægðar, kyrrstöðu og breytileika.
Í verkunum sem Guðrún sýnir í Ásmund-
arsal hefur þoka lagst yfir hin skörpu form
fjallshlíðarinnar og hefur glíman við hið
kvika og síbreytilega augnablik í samspili
birtu og veðrabrigða færst í forgrunninn.
„Hin sterka, allt að því grafíska ásýnd ís-
lensks landslags hefur verið nokkurs konar
rannsóknarverkefni hjá mér, og má ef til vill
segja að á þessari sýningu sé ég komin út á
ystu mörk natúralismans. Ég fór enn lengra
í þessum þokuverkum mínum og er að vinna
myndbandsverk eða hreyfimynd í samvinnu
við Dag Kára kvikmyndagerðarmann sem
einnig samdi tónlistina við verkið. Ég nálg-
asthreyfimyndina beinlínis í gegnum mál-
verkið, en þar bætist við svigrúm til að vinna
með hreyfinguna í samspili við tónlist. Mér
finnst þetta ákaflega spennandi, og sýni brot
af þessu verkefni hér. Í Santiago mun
kannski reyna á hvort þessi andrá úr norðri
nær að opna Spánverjum einhverja nýja
glufu til norðurs,“ segir Guðrún.
Tíminn og vatnið
Vatn í ýmsum birtingarformum hefur ver-
ið leiðarstef í myndsköpun Guðbjargar Lind-
ar. Í verkunum sem hún sýnir nú er fossinn
áberandi, en hefur nú vaxið nokkuð að um-
fangi, og fyllir t.d. út í allan myndflötinn í
verkinu Engilfoss og innsetningunni Ljósa-
fossi. Birtubrigði og hugleiðing um hreyf-
ingu og kyrrstöðu, gagnsæi, og allt að því
trúarleg upphafning eru jafnframt þættir
sem leita á í verkunum, sem einnig fela í sér
árfarvegi og vatnsdropa. „Vatnið hefur lengi
verið viðfangsefni hjá mér, án þess að ég geti
sagt hvaðan nákvæmlega það kemur. Ég hef
alla tíð verið vatnshrædd og er reyndar á
sundnámskeiði núna í von um að yfirvinna
þessa hræðslu. Innsetningin í arinstofunni,
sem ég kalla Ljósafoss, er unnin út frá því
sjónarhorni sem maður fær með því að fara á
bak við fossa,“ segir Guðbjörg Lind. „En ég
ákvað að leggja sterka áherslu á fossinn og
vatnið í þessari sýningu, vegna þess að mér
fannst það falla að tímaminninu sem tengir
sýninguna saman. Ég held að okkur hafi tek-
ist að ná fram sterkri heild á sýningunni, og
vona að áhorfendur upplifi hér það flæði sem
við höfum leitast við að skapa í húsinu,“ segir
Guðbjörg Lind að lokum. Benda má að lok-
um á heimasíðu sýningarinnar á slóðinni
www.moment.is
DVALIÐ Í ANDRÁNNI
Morgunblaðið/Golli
Kristín Jónsdóttir frá Munkaþverá, Guðbörg Lind Jónsdóttir, Kristín Guðnadóttir og Guðrún Kristjánsdóttir í Listasafni ASÍ.
Augnablik tímans í landslaginu er viðfangsefni
þriggja myndlistarkvenna sem opna samsýningu í
húsi sem stendur við Freyjugötu í Reykjavík, nánar
tiltekið Listasafni ASÍ. HEIÐA JÓHANNSDÓTTIR
forvitnaðist nánar um verkefnið, sem er liður
í Listahátíð í Reykjavík.
heida@mbl.is