Pressan - 07.12.1989, Blaðsíða 10

10
nokkru lægra verð en almennt
býðst?
„Eg næ verðinu niður með útsjón-
arsemi. Matinn kaupi ég tilbúinn og
það er hægt að fá hann á misjöfnu
verði og það er líka mismunandi
hvað hljómsveitir taka. Þetta er
spurning um að ná samningum við
rétta aðila. Aðalatriðið er samt að
maður er sjálfur við þetta. Fjöl-
skyldan vinnur í þessu saman og
ekki nema stundum sem ég þarf
aukafólk," segir Benedikt.
Til skamms tíma var Benedikt í
vanskilum með launatengd gjöld til
Félags starfsfólks veitingahúsa.
Hann hefur gert upp sín mál þar og
segist vera í fullum skilum með
greiðslur sem rekstrinum ber.
Benedikt fær úthlutað svokölluð-
um tækifærisleyfum í hvert sinn
sem hann stendur fyrir mannfagn-
aðí í Akoges.
Bágb'Orið eftirlit
Embætti lögreglustjóra gefur út
veitinga- og vínveitingaleyfi. Leyfin
er annars vegar hægt að fá til langs
tíma, og það gera veitingahús, og
hinsvegar fyrir einstakar veislur, en
við félagsheimilarekstur er alla
jafna notast við tækifærisleyfin.
Ekkert sérstakt eftirlit er með veit-
ingarekstri í félagsheimilum. Að
áeggjan Sambands veitinga- og
gistihúsa gerði lögreglan könnun á
nokkrum félagsheimilum veturinn
1984. Lögreglan fór inn á félags-
heimili á höfuðborgarsvæðinu tvær
helgar í röð og kom á daginn að
þriðjungur þeirra var ekki með til-
skilin leyfi fyrir starfseminni.
Þrátt fyrir þessa niðurstööu var
ekkert aðhafst og sótti í sama farið,
segja veitingamenn.
Signý Sen, fulltrúi lögreglustjóra,
segir lögregluna gera þaö sem hún
geti í eftirlitinu með veitingarekstri.
Hún bendir hvorttveggja á að um
„gríðarlega mörg hús“ sé aö ræða
og hitt að lögreglan sé ekki alltof vel
í stakk búin til að sinna sínu hlut-
verki.
Einn mælikvarði á umfang veit-
ingarekstrar er fjöldi sitjandi gesta.
Áætlað er að veitingahús í Reykja-
vík taki um 6000 gesti og félags-
heimili litlu færri, eða um 5500.
Lögreglueftirlit með veitingahús-
um er sýnu markvissara. Tveir lög-
reglumenn starfa eingöngu við það
að fylgjast með veitingahúsum.
Leyfisgjöld eiga að standa undir
kostnaði við eftirlit og þannig borga
vertshúsin eftirlitið sjálf.
Hjá Skattstofunni í Reykjavík
fengust þær upplýsingar að sölu-
skattsskil rekstraraðila félagsheim-
ila hafa ekki verið athuguð sérstak-
lega. Haraldur Árnason deildar-
stjóri sagði þennan rekstur flokkaö-
an með öðrum veitingarekstri og
embættið gerði ekki greinarmun á
þeim rekstri sem hefði starfsleyfi til
langtíma og hinum sem starfræktur
væri með tækifærisleyfum.
Gamalt baráttumál
Baráttan viö „svörtu salina" er
ekki ný af nálinni. Allt frá stofnun
Sambands veitinga- og gistihúsa fyr-
ir tæpum 50 árum hefur það veriö á
dagskrá að koma lögum yfir þessa
starfsemi.
„Okkar skoðun er að við sitjum
ekki við sama borð og félagsheimil-
in. Viö viljum ekki loka þeim heldur
fá þau á markaöinn þar sem sam-
keppnin er á jafnréttisgrundvelli,"
segir Wilhelm Wessman.
Það eru einkum tvær ástæður fyr-
ir því að veitingamenn leggja aukna
áherslu núna á andstöðuna við veit-
ingarekstur sem lýtur ekki almenn-
um leikreglum.
Annarsvegar er það vegna matar-
skattsins, sem geröi hráefni til
rekstrarins dýrari þegar hann lagð-
ist á í byrjun árs 1988. Veitingamenn
staðhæfa að aðilar með rekstur í fé-
lagsheimilum komist auöveldlega
hjá því að greiða söluskatt af aö-
föngum og reksturinn því ódýrari
sem skattinum nemur. Þessa stað-
hæfingu er erfitt að sannreyna, en
mál þeirra manna sem til þekkja er
að undanskot viðgangist.
Hinsvegar að almennur samdrátt-
ur í efnahagslífinu bitnar hart á veit-
ingamönnum. Fólk fer sjaldnar út
að borða og eyðir minna fé í
skemmtanir en áður.
Við þetta bætist að aldrei hafa
verið fleiri starfandi veitingahús en
einmitt nú. Þar á ofan reynist veit-
ingamönnum stundum erfitt að fá
fólk í aukavinnu á kvöldin og um
helgar þegar því er boðið kaup und-
ir borðið hjá aðilum sem færa ekki
bókhald.
„Félagsheimili rík-
isins/y
Við þessar aðstæður er veitinga-
mönnum i nöp við alla samkeppni
sem þeir telja óeðlilega. Ráðstefnu-
salir ríkisins í gömlu Rúgbrauðs-
gerðinni við Borgartún ganga í dag-
legu tali veitingamanna undir nafn-
giftinni „félagsheimili ríkisins".
Margsinnis hefur Samband veit-
inga- og gistihúsa ályktaö j»egn
rekstri ríkisins í Borgartúni. A sið-
asta ári var gerð breyting á rekstrin-
um er fyrirtækið Blót sf. tók hann
yfir.
Veitingamenn eru ekki sáttir við
breytinguna og telja að réttast heföi
verið að stíga skrefið til fulls og loka
Rúgbrauðsgerðinni.
„Með því að beina viöskiptum sín-
um til almennu veitingahúsanna
myndu stjórnvöld hleypa lífi í at-
vinnureksturinn, styðja við bakið á
ferðaþjónustunni og gera veitinga-
húsin í alla staði betur í stakk búin til
að þjóna jafnt innlendum sem er-
lendum gestum," segir í bréfi til yfir-
valda.
í bréfinu er ennfremur sagt aö „ef
Borgartún 6 skilar öllum þeim gjöld-
um sem ber að skila er engin ástæða
til að ætla að ódýrara sé að halda
Fimmtudagur 7. des. 1989
veislur þar en á almennum veitinga-
húsum".
Elías Einarsson, einn eigenda
Blóts, vísar til föðurhúsanna ásök-
unum um að fyrirtæki hans standi i
óeðlilegri samkeppni við veitinga-
húsin. „Maður er í svo viðkvæmu
starfi fyrir ríkið að það myndi ekki
borga sig að vera ekki með allt á
hreinu."
Um þá staðreynd að Blót skilaöi
ekki inn tilskildum gjöldum til stétt-
arfélaga starfsfólks sagði Elías aö
vanskilin væru vegna erfiös rekstrar
í sumar, „en ekki vegna þess aö við
borgum ekki þau gjöld sem okkur
ber".
Fyrir utan Ráðstefnusali ríkisins
rekur Blót veitingaþjónustu í Fóst-
bræðraheimilinu. Á síðasta ári fram-
leigði Blót reksturinn til undirverk-
taka, „en það gekk ekki nógu vel",
segir Elías.
I ár verður þetta gert „meö stæl"
og aðstaðan í Fóstbræðraheimilinu
bætt. Elías hyggst bjóða venjulegan
árshátíðarpakka á um það bil 3000
krónur fyrir manninn.
Brennivín í heild-
sölu
Þrátt fyrir að litið hafi áunnist í
hálfrar aldar baráttu Sambands veit-
inga- og gistihúsa við óviöunandi
samkeppnisaðstæður láta samtökin
ekki deigan síga.
Nýjasta útspilið er tillaga um að
þau veitingahús sem hafa vínveit-
ingaleyfi fái áfengi á heildsöluverði.
Þessi tillaga var kynnt fjármálaráð-
herra í vor, en viðbrögð við henni
hafa enn sem komið er verið lítil.
Framkvæmdastjóri Sambands
veitinga- og gistihúsa, Erna Hauks-
dóttir, er sannfærð um ágæti tillög-
unnar. „Ef hún næði fram að ganga
væri það hvatning til allra sem
starfa á þessu sviði að koma með
reksturinn upp á yfirborðið með þvi
að sækja um vínveitingaleyfi. Það
þyrfti vitanlega að vera nógu mikill
munur á heildsöluverði og útsölu-
verði áfengis til að þetta bæri árang-
ur,“ segir Erna.
Verði tillaga veitingamanna tekin
til umræðu af hálfu stjórnvalda
verður fyrsta spurningin þessi:
Hversu líklegt er að heimild til að
kaupa áfengi í heildsölu verði mis-
notuð? Brennivín á sérkjörum er
viðkvæmt mál í stjórnkerfinu um
þessar mundir.
Ráöstefnusalir ríkisins viö Borgartún: Oeðlileg samkeppni, segir
samband veitingamanna.
annars konar viðhorf
Bréfum til Jónu Rúnu Kvaran verður að fylgja fullt nafn og kennitala,
en þeim upplýsingum er haldið leyndum ef óskað er.
Utanáskriftin er: PRESSAN — Jóna Rúna Kvaran, Ármúla 36, 108
Reykjavík.
Bœnahringir
„Elsku Jónu!
Etf er hér meö spurningu sem ég
hef uelt fyrir mér ulllengi. Ég hef
komist ud úkueöinni nidurstödu en
er sumt eitlhuuð reikul gugnuurt
henni.
Ég er í bænuliring med ödrum og
ég fœ öndunurerfidleiku eftir þuí
sem krufturinn í bœnum okkur
mugnust. Er þud uísbending um ud
þettu form henti mér ekki edu er ég
ekki tilbúin til uð ueru í bœnuhring
með hópi fólks? Vœri kunnski hugs-
unlegt uð ég þyrfti einhuerju uð
breytu í furi mínu til uð getu notið
þess sumu og hinir uirðust fú út úr
sumeiginlegum bænum?
Meö fyrirfrum kœru þukklæli.
Rós. “
Kæra Rós!
Þakka þér innilega fyrir bréfið.
Mér er Ijúft að reyna að svara því,
auk þess sem mér finnst efni þess
áhugavert.
í seinni tíð hafa sprottið upp ótal
bænahringir víðsvegar um landið.
Þeir eru ekki endilega tilkomnir
vegna áhrifa einhvers konar and-
legra félagssamtaka, þvert á móti er
fólk almennt að vakna til vitundar
um mikilvægi samhygðar til styrkt-
ar hvað öðru.
Víxlverkun orku
Bænahringur er form þar sem
fólk kemur saman, kannski einu
sinni i viku, og stillir hugi sína sam-
an í bæn sjálfu sér og öðrum til
blessunar. Hugurinn á bak við slíka
viðleitni er tvímælalaust góður og
ætti engan að skaða. Hitt er svo
annað mál að fólk er í breytilegu
andlegu jafnvægi og getur þar af
leiöandi virkað misjafnlega á okkur.
Ef þú ert í hópi með fólki sem hefur
lítil samskipti við þig daglega er
hætt við að hæfni þín til að átta þig
á, livar í hringnum sé hentugast fyr-
ir þig að sitja, minnki. Þetta atriði er
mikilvægt, því ef vel á að vera þurf-
um við að gæta að því í bænahring,
að þeir sem sitja sitt hvorum megin
við okkur séu í sem líkustu innra
jafnvægi og við sjálf. Ef ekki, er hætt
við því sem kalla mætti víxlverkun
orku og slíkt getur auðveldlega
valdið vandræðum. Það er ekki óal-
gengt að þannig víxlverkun fram-
kalli óþægileg líkamleg einkenni
hjá þeim sem fyrir henni verða og
valdi til dæmis óþarflega örum
hjartslætti, innilokunarkennd og
jafnvel ofsahræðslu. Þetta er óþægi-
legt en í flestum tilvikum auðleysan-
legt, einungis með því að velja af
varkárni sessunaut sem er sem lík-
astur okkur sjálfum í hugsun og at-
höfnum. Slíkur aðili hefur svipaða
andlega orku og þar af leiðandi lík-
legra að þegar við biðjum sameigin-
lega í hóp valdi viðkomandi okkur
ekki óþægindum, sem einmitt þú
talar um Rós.
Ekkert fœst ún
fyrirhafnar
Sundurleitar hugsanir og tilfinn-
ingar eru oft fyrirstaða þegar við
stillum hugi okkar og orku hvert inn
á annað. Hvort þú þarft að breyta
einhverju í eigin fari er erfitt aö
segja til um nema þekkja þig náiö.
Réttast er auövitað að reyna aö
bæta sig í sem flestu, en þó án þess
að gera of miklar kröfur. Allt já-
kvætt í hugsun okkar er til bóta, á
því er enginn vafi. Reyndu bara að
gera þitt besta til að efla það sem er
gott og heilbrigt í eigin fari. Mundu
líka að ekkert í þessu eftirsóknar-
verða lífi fæst án fyrirhafnar. Ein
leiðin sem þú hefur farið til aö
þroska sjálfa þig andlega er að
tengjast öðrum í bæn og það finnst
mér gott mál. Hvort það er rétt hjá
þér, aö enginn hinna finni til van-
máttar á slíkum stundum og jafnvel
efist eins og þú, veit ég ekki. Aðal-
atriðið er þó að þið viljið vel, þrátt
fyrir að eitthvað kunni að vera öfugt
við það sem þið óskið og þráið heit-
ast. Ég reikna nefnilega ekki með að
fólk sé öllum stundum tilbúið að
opna hug sinn um persónulega erf-
iðleika sína í bænahring. Flestir
hugsa, eins og þú bendir réttilega á;
það hlýtur að vera eitthvað að mér
ef ekki tekst vel til. Við reiknum
ekki með að kannski sé vandræð-
anna að leita í ofureðlilegum skýr-
ingum sem tengjast hinum í hópn-
um líka.
Múttur bœnarinnar
Bænin er einn fegursti vottur kær-
leikans, sem kemur m.a. fram hjá
okkur í því að biðja af óeigingirni og
einlægni fyrir þeim sem um sárt
eiga að binda. Ollu trúuðu fólki er
löngu orðið Ijóst, að bæn öðrum til
heilla felur í sér mikinn og stundum
að því er virðist guðdómlegan mátt.
Þess vegna ætti sá máttur að eflast
en ekki minnka ef við komum sam-
an í bænahring og stillum hugi okk-
ar saman. Þannig form (bæna) hlýt-
ur að auka áhrifamátt bænarinnar,
auk þess sem samhygð leiðir hug-
ann að því að allt mannkynið er í
raun ein heild, þó okkur gangi mis-
jafnlega að trúa því. Kristnir söfnuð-
ir út um allan heim hafa lengi stund-
að sameiginlegt bænahald með frá-
bærum árangri. Þeir hafa beðið fyr-
ir sjúkum, stríðshrjáðum, fátækum
og þeim sem yfirleitt minna mega
sín. Höfundar helstu trúarbragða
heims hafa allir sagt það sama:
„Ræktið með ykkur kærleikann, þá
mun allt fara vel." Þess vegna er
nauðsynlegt að temja sér góðvild
gagnvart sem flestum.
Oll erum við börn heimsins og
eigum okkar rétt, þar af leiðandi eru
öll börn heimsins okkar börn og allt
fullorðið fólk bræður okkar og syst-
ur. Sameiginleg bæn auðveldar okk-
ur að skilja þetta, held ég. Eða eins
og svartsýn saumakona sagði eitt
sinn, eins og af tilviljun, í góðra vina
hópi: „í bænahring er kannski
hægt að fara frá bölsýni yfir í
vongleði ef við reynum af ein-
lægni að biðja um leiðsögn og
gefumst ekki upp þótt stirðlega
gangi í fyrstu. Og vongleðin gæti
síðan orðið vísir að kærleiksrík-
um athöfnum og bænum, öðrum
til heilla og sjálfum okkur til
góðs.“
Hafðu þetta i huga, kæra Rós, þeg-
ar dapurlega gengur.
Guð geymi þig og gangi þér vel í
góðri viðleitni.
Með uinsemd,