Pressan - 07.12.1989, Page 22

22
Fimmtudagur 7. des. 1989
Aldarafmæli bókaútgáfu
Arni Bergmann, ritstjóri Þjóöviljans, Bogi Ágústsson, fréttastjóri rík-
issjónvarpsins, og eiginkona hans, Jónína María Kristjánsdóttir
kennari.
Afhending viöurkenninga til höfunda tíu bestu bókanna í ár. Á mynd-
inni má m.a. sjá Thor Vilhjálmsson, Elínu Pálmadóttur og Svövu Jak-
obsdóttur, en þaö rétt glittir í Einar Kárason, Vigdisi Grímsdóttur og
nornnni \ /•> I i rl nMi ■
Forseti Islands, frú Vigdís Finnbogadóttir,
var heiöursgestur á afmælisfagnaði bóka-
útgefenda. Henni á vinstri hönd situr Jón
Karlsson, núverandi formaður Félags ís-
lenskra bókaútgefenda. Anna Valdimars-
dóttir, sálfræöingur og eiginkona Jóns, sit-
ur á milli forsetans og Gylfa Þ. Gíslasonar,
fyrrverandi ráöherra.
Síðastliðið þriðjudagskvöld var á Hótel Sögu 100 ára afmælisfagnaður Félags ís-
lenskra bókaútgefenda og var þá m.a. tilkynnt hvaða tíu bækur hefðu verið valdar
athyglisverðustu bækur ársins. Fjöidi manns var í hófinu og voru meðfylgjandi
myndir teknar við það tækifæri.
Stefan Jónsson, rithöfundur og fyrrum fréttamaöur, í góöu yfiriæti á
milli eiginkonu sinnar og Þuríðar Pálsdóttur söngkonu.
Örnólfur Thorsson bókmenntafræðingur, Sigurður A. Magnússon rit-
höfundur og Siguröur Svavarsson kennari.
Það var til skamms tíma mjög út-
breiddur misskilningur meðal útgef-
enda að bókasöfnin drægju úr sölu
á bókum. Ég tel þetta alrangt og í
raun má segja að bókasöfnin ýti
frekar undir sölu bóka heldur en
hitt. Hér eru bækur til sýnis allan
ársins hring, án þess að tekið sé
gjald af sýningargestum. Þetta eru
hlutlausir sýningarsalir þar sem
ekki er gert upp á milli höfunda eða
útgefefnda og góðar bækur selja sig
sjálfar. Það er líka útbreiddur mis-
skilningur að bókasöfnin fái bæk-
urnar endurgjaldslaust. Það er öðru
nær. Við greiðum fullt verð fyrir
þær bækur sem hingað eru keyptar,
ásamt söluskatti. Þar af leiðandi
fögnum við því ákaft að fella skuli
niður virðisaukaskatt af bókum á
næsta ári, eins og reyndar flestir
hljóta að vera ánægðir með.
Það hlýtur að vera útgefendum
nokkur hvatning þegar ákveðið er
hvort gefa eigi út einhverja bók, tök-
um Ijóðabók sem á að koma út í fá-
um eintökum sem dæmi, að bóka-
söfnin skuli vera til. Af þeirri bók
ættu að seljast a.m.k. 40 eintök,
bara til bókasafnanna, 40 eintök
sem annars myndu ekki seljast! Við
kaupum nefnilega allar íslenskar
bækur sem út koma.
Gaspur landsfeðranna
Hinu er svo ekki að neita að
manni blöskrar oft þegar landsfeð-
urnir gaspra við hátíðleg tækifæri
um þessa geysimiklu bókaþjóð og
að á þeim tímum þegar sjálfstæði
virðing gagnvart þeim á öðrum
sviðum vera litlu meiri. Til dæmis
um það tókst þeim að sniðganga
bókasöfnin algjörlega í því málrækt-
arátaki sem staðið hefur yfir að und-
anförnu. Fæstir ráðamanna okkar
virðast gera sér minnstu grein fyrir
mikilvægi safnanna sem menning-
ar- og málræktarmiðstöðva!"
Konur salta karla
Nú hafa bókasöfn á undanförnum
árum mætt breyttum venjum með
útleigu myndbanda og annarra
hluta sem kannski eru í beinni sam-
keppni við bækurnar. Er það skyn-
samleg þróun að þínu mati?
þjóðarinnar var í hvað mestri hættu
hafi það verið bókin, sjálft fjöregg
þjóðarinnar, sem bjargaði sjálfstæði
hennar. Þrátt fyrir allan þann fagur-
gala virðast aldrei vera til peningar
fyrir bókum hjá hinu opinbera og
laun bókavarða eru þau lægstu í op-
inbera geiranum. Slík er nú virðing-
in fyrir bókinni á borði.
Á undanförnum árum virðist verð
á bókum hafa hækkað heldur meira
en sem nemur hækkun á fjárveit-
ingum til bókakaupa. Þetta hefur
eðlilega orðið til þess að keyptum
eintökum hefur fækkað og þar gæti
ein skýringin á samdrætti í útlánum
legið.
En það er ekki nóg með að yfir-
völd skuli ár eftir ár horfa upp á
bókasöfnin líða fyrir það fjársvelti
sem þau eru beitt heldur virðist
Útlán hjá Bókasafni Kópavogs
FJOLDI
ÚTLÁNA
180000 -
160000 —
140000 —
120000-
100000 -
80000 —
60000 —
40000 —
20000 —
0-
1980 1981 1982 1983
1984 1985 1986 1987 1988 1989
„Já, það tel ég alveg hiklaust. Við
leigjum hér út púsluspil, plötur og
geisladiska, auk myndbandanna
sem þú minntist réttilega á. Þetta tel
ég allt vera þroskandi miðla, þrátt
fyrir að ég telji engan vafa leika á
því að bókin er þeirra fremst. Við
lestur bókar ertu t.d. ekki háður raf-
magni, eða hraða annarra. Mér
finnst hins vegar vera sjálfsagt að
bjóða upp á úrval myndbanda með
fræðslu- og menningarefni auk betri
kvikmynda. Við leggjum áherslu á
myndir byggðar á skáldsögum eða
ævisögum. Einnig höfum við hér úr-
val íslenskra kvikmynda og til dæm-
is um íslenskt efni erum við hér með
frábært efni eftir Osvald Knudsen.
Þetta er ekki gert í gróðaskyni,
heldur eingöngu af þjónustu við
neytendur.
Það er annars athyglisvert að
meirihluti notenda hér á safninu er
konur. Hlutföllin eru um 60% gegn
40%, konum i vil, og slíkt er vitan-
lega illt afspurnar fyrir karlana.
Bókasöfn hafa einhverra hluta
vegna verið stimpluð sem einhvers-
konar kvennastofnanir, en slíkt er
náttúrulega eins og hver önnur fá-
sinna. Mér þykir a.m.k. ekki gott til
þess að vita að karlar séu hugsan-
lega verr læsir og verr lesnir en kon-
ur, jafnvel þó segja megi að tölu-
verðar líkur séu á því að karlar
kaupi sér frekar bækur en konur.
Lestur góðra bóka einskorðast
nefnilega hvorki við kyn né aldur.
Bókin hentar læsum, alltaf."