Pressan - 20.02.1992, Blaðsíða 31
FIMMTUDAGUR PRESSAN 20. FEBRÚAR 1992
31
Al.lt sem maður gerir verður að
SATT OG EINLÆGT, ANNARS ER ÞAÐ
VERA
EKKI
Gleðigjafar. Þau eru hópur
leikara sem hafa skemmt á
árshátíðum og þorrablótum
undanfarnar vikur. Blaða-
maður fór á þorrablót um síð-
ustu helgi þar sem þau
skemmtu fólki konunglega.
En þau eru öll með hlutverk
í leikhúsunum um þessar
mundir. Ólafía Hrönn Jóns-
dóttir í ísbjörgu, Kjartan
Bjargmundsson í Ruglinu og
Þór Tuliníus leikur í M. Butt-
erfly og í Rómeó og Júlíu. Það
gengur svolítið erfiðlega að
byrja viðtalið fyrir hlátri. En
hyernig vildi það til að þau
fóru útí skemmtanabrans-
ann? Fæddist þessi hugmynd
uppá einhverju fjalli?
K: Það var sjúklegt peninga-
sjónarmið.
L: Ussnei, láttu ekki svona.
Þór var beðinn að koma fram
á árshátíð. Svo datt okkur í
hug að halda áfram og feng-
um fleiri tilboð.
Þ: Mér fannst alltílagi að
prófa þessa hugmynd. Þetta
er eitthvað sem við höfum
ekki gert áður.
L: Við erum eiginlega fjögur.
Edda Björgvins leikstýrði.
K: Svo frumsýndum við á Sel-
fossi á þorrablóti í Inghóli,
það var fyrr en við ætluðum.
Það var hringt í þau grínhjón-
in Eddu og Gísla Rúnar og við
vorum alltíeinu komin af
stað.
L: Það var mikið frumsýning-
arstress en við fórum sæl og
glöð heim yfir heiðina.
Þ: Það eru heilmiklar pæling-
ar að koma saman svona
skemmtidagskrá. Við veltum
því fyrir okkur hvað væri
fyndið, hvað virkar og hvað
gleður fólk. Við fundum út að
við gátum skipt því í þrennt
til að byrja með, í fyrsta lagi
er það ,,lókal“ húmor, við
reynum þá að koma með
spaug eða atriði þar sem er
komið inná þann húmor sem
hugsanlega ríkir á hverjum
stað, í öðru lagi er það „dæg-
urmálapólitískur" húmor,
semsagt að gera grín að því
sem efst er á baugi og stjórn-
málamönnum. í þriðja lagi er
það „tvíræður" húmor, og
hvort sem okkur líkar betur
eða verr þá fellur þannig
húmor í kramið hjá þorra
fólks. Við prófuðum ýmsa
hluti, stundum vorum við ef-
ins hvort tiltekið atriði gengi
upp og hvort það væri of
gróft. Svo kemur í Ijós að 75%
fólks líkar það sem öðrum
finnst of langt gengið. Það fer
líka eftir aldri hvað fólki
finnst fyndið.
K: Svo er líka til kenning.
Þ: Já, einmitt. Það er til kenn-
ing.
L: Eigum við eitthvað að vera
að tala um hana?
Blm.: Hvaða kenning?
K: Því menntaðra sem fólk er,
því erfiðara er að skemmta
því.
Þ: Ég veit það ekki, en
kannski er hægt að segja að
það sé annar húmor í gangi.
L: Við viljum skemmta venju-
legu fólki.
Blm.: Er það ekki bara þann-
ig að menntað fólk lætur það
ekki eftir sér að hlæja að ein-
hverju sem er stimplað tví-
rætt og á þá að vera lágkúru-
legra. Eg hef oft verið á frum-
sýningum. Það kom mér ein-
mitt á óvart hvað er alltaf
hlegið mikið að neðanbeltis-
bröndurunum. Og margir í
svona fínum fötum sem má
varla hlæja í.
L: En við vorum ákveðin að
við vildum ekki hafa neitt
klám. Ekkert sem væri of
dónalegt og gæti sært fólk.
K: Við erum öll að leika í leik-
ritum og fólk hlær mest að
þessum svokölluðu tvíræðu
bröndurum.
Blm.: Hefur fólk þá þörf fyrir
tvíræða brandara?
Þ: Þetta er ennþá feimnismál.
L: Það er líka fyndið, að
nefna hlutina ekki berum
orðum.
K: Ég held að við höfum þörf
fyrir að geta séð það broslega
í hverju sem er. Líka í því sem
er falið dagsdaglega og það
sem fólk talar venjulega ekki
um.
Þ: Fyndnin lyftir þessu á ann-
að plan. Við fáum annað sjón-
arhorn á hlutina með þvi að
nota kímnigáfuna.
Blm.: Stríðið gegn hvers-
dagsleikanum. Brosið er til
að gráta ekki. Ég hef heyrt að
líkhúsahúmor sé ansi skugga-
legur.
L: Já, ég veit líka að fatlað
fólk segir sjálft kvikindislega
brandara um fatlað fólk.
K: Við verðum að geta gert
grín að sjálfum okkur.
Blm.: Af hverju er Páll Skúla-
son ekki búinn að skrifa
heimspeki fyndninnar?
K: En það er gott að skemmta
á árshátíðum vegna þess að
það er auðveldara að fá við-
brögð þar sem allir þekkjast.
L: Það verður meiri stemmn-
ing. Þá er hlegið að því þegar
við tökum einhvern útúr
hópnum, einhvern sem allir
þekkja, og fáum hann uppá
svið í leikinn til okkar.
K: Svo fá skemmtikraftar
jafnvel- viðbrögð sem þeir
skilja ekkert í. Stundum er
hlegið að því sem maður hélt
að væri ekkert fyndið. Svo er
hitt sem gerist líka í leikhús-
inu að maður gerir sama hlut-
inn alveg nákvæmlega eins
og kvöldið áður. Það bara
virkar samt ekki og enginn
hlær þótt salurinn hafi legið
úr hlátri kvöldið áður.
Þ: Þetta getur verið algjör
martröð. Við höfum t.d. lent í
því í eitt skipti að fá engin við-
brögð. Ég hef rætt við
skemmtikrafta sem hafa lent
í þessari martröð. Þeir eru að
koma fram til þess að vekja
hlátur og gleði en mæta fyrir-
litningu og vorkunn. Það er
ekkert eins ömurlegt og að
reyna að vera fyndinn og tak-
ast það ekki. Þá er eitthvað
sem klikkar og það getur ver-
ið erfitt að festa hendur á því
hvað það er. En jafnvel okkar
færustu og þekktustu
skemmtikraftar, sem hafa
verið mörg ár í bransanum,
kannast við þetta og hafa
upplifað það. Enda eru líka
mjög margir sem gefast upp
og hætta. Það eru ekki nema
þeir alhörðustu sem geta
brynjað sig gegn svona áföll-
um og haldið áfram.
K: Það er mikilvægt ef tekst
að skapa „karakter". Þú setur
upp hatt og sólgleraugu og
ert kominn með persónu. Þá
má semja brandara eða grín-
þátt handa þessari persónu.
L: Já, þegar fólk er farið að
þekkja ákveðna „karaktera",
þá geta þessir karakterar gert
ýmislegt. Maður þarf oft að
venjast þeim, en þá geta
margir þeirra gert nánast
hvað sem er og verið fyndnir.
Steve Martin til dæmis, hann
getur gert ótrúlega hluti sem
myndu virka afkáralega hjá
öðrum.
K: Það hefur fáum hér tekist
að skapa svona karakter. En
þeir eru til; Laddi, Edda og
Siggi Sigurjóns. Þau eru nán-
ast alltaf í einhverju gervi.
Svo er það Ómar, hann er allt-
af bara í jakkafötunum.
L: Það er gott að vera í bún-
ingi.
Þ: En þetta er mjög þakklátt
starf. Fólk er þakklátt þeim
sem skemmtir því. Og leikar-
ar eru líka þakklátir ef þeir fá
að leika fyndnar persónur.
Þeir fá mestu viðbrögðin.
Leikari í grínhlutverki fær
stundum miklu meira klapp
en leikari í alvarlegu hlut-
verki sem hefur kannski leik-
ið betur það sama kvöld. Fólk
vill hlátur.
K: En það sem við höfum
kynnst af þessum skemmt-
anabransa er hörkuvinna og
reynsla sem maður getur nýtt
sér.
L: Maður nær allt öðru vísi
sambandi við áhorfendur.
K: En Gísli Rúnar hefur sagt
að leikhúsið sé einsog vernd-
aður vinnustaður miðað við
skemmtibransann. Fólk er
stundum púað út og suður ef
því tekst ekki vel upp.
Þ: Það eru afdráttarlausar
kröfur. Þetta á að vera fyndið.
Og stundum er maður í þann-
ig skapi að maður hlær að
öllu.
Blm.: Hvernig er með goð-
sögnina sem hljóðar svo að
leikari vill frekar vera viður-
kenndur sem dramatískur
leikari og það sé ómerkilegra
að vera grínleikari?
L: Ég veit ekki hversu oft ég
hef verið spurð að þessu.
K: Það er erfiðara að vera
gamanleikari. Þú verður að
fá viðbrögð strax.
Þ: Hættulegra, miklu hættu-
legra.
K: Góðir leikarar geta hvort
tveggja. Þess vegna er Þór
orðinn skemmtikraftur.
Þ: Kjartan er bara svo af-
brýðisamur.
K: En við erum stöðugt að
endurskoða dagskrána hjá
okkur, við erum alltaf að
breyta og finna eitthvað nýtt.
L: Svo komumst við að því að
við höfum ekki sama húmor-
inn. En það er virkilega gam-
an að prófa þetta. Mikil
reynsla.
K: Og við höfum víðast hvar
fengið góðar viðtökur.
Þ: Eg hef komist að því að
flestir eldri leikara hafa reynt
fyrir sér sem skemmtikraftar.
Rúrik sagði mér það.
K: Bessi sagði mér líka að oft
væri fólk búið að hlæja og
skemmta sér konunglega en
kæmi svo út af sýningu og
segði: „Ósköp var þetta nú
þunnt.“ Og skammaðist sín
jafnvel fyrir að hafa verið að
hlæja.
Blm.: En hvar hafið þið lært
þetta? í leiklistarskólanum?
K: Hver hefði átt að kenna
okkur það þar?
Þ: Maður veit aldrei alveg
hvar maður notar hvað.
L: Jæja, ég er að fara á æf-
ingu. Ég er í kvennahijóm-
sveit.
K: Við settum upp grínþátt í
leiklistarskólanum þegar ég
var þar og ákváðum svo að
taka gamanleik, til að kynn-
ast gamanleikjaforminu. En
það gekk ekki upp. Ef menn
eru að rembast við að vera
fyndnir gengur það ekki.
Þ: Stundum er þetta allt
óvart.
Blm.: Að lokum. Kemur gleð-
in að innan?
L: Já, allt sem maður gerir
verður að vera satt og ein-
lægt — annars er það ekki
fyndið.
Þ: Það er alveg satt.
Elísabet Jökulsdóttir