Pressan - 19.03.1992, Blaðsíða 41

FIMMTUDAGUR PRESSAN 19. MARS 1992
41
þroskahefti einstaklingurinn en
18 prósent þátttakenda vildu síst
leigja honum. Eins og í fyrri
helmingi spumingarinnar fékk
thaílenska þjónustustúlkan
skárri útreið en sá þroskahefti.
13,8 prósent sögðust ekki vilja
leigja henni.
Og eins og í fyrrihluta könn-
unarinnar komu einstæða
móðirin og vertíðarsjómaðurinn
best út af þessum hópi umsækj-
enda. Aðeins 5,8 prósent
sögðust síst vilja leigja einstæðu
móðurinni og 12,6 prósent
vertíðarsjómanninum.
Proskaheftir þurfa aö
búa viö fordóma landa
sinna. Aöeins 15 prósenf
vildu bjóöa þeim her-
bergi og 20,6 prósent
töldu þá óæskilega.
Þessi röð leigjenda er sú
sama og kom út úr fyrrihluta
spuringarinnar; utan hvað hún
er akkúrat öfug. Eini mun-
urinn er sá að fleiri sögðust
vilja leigja þeldökka náms-
manninum en víetnamska flót-
tamanninum í fyrrihluta
spumingarinnar en sá þel-
dökki var hins vegar enn óvin-
sælli en sá víetnamski í sein-
nihlutanum.
FRAMSOKNARMENN
EKKIHRIFNIR AF
ÚTLENDINGUM
En ætli sé samhengi á milli
stjómmálaskoðana og fordóma?
Til að athuga það könnuðum við
svör við spumingunni um
leigjenduma annars vegar og
hins vegar hvað þátttakendur
sögðu um stuðning við stjóm-
málaflokka.
Ef vinsældir útlendinganna
em skoðaðar kemur í ljós að
97,1 prósent stuðningsmanna
Kvennalistans nefndi útlending
sem annan tveggja æskilegra
leigjenda. Næstir komu fylgj-
endur Alþýðubandalagsins, en
70,9 prósent þeirra vom á því að
leigja útlendingi. Þá komu krat-
ar, 65,1 prósent þeirra nefndi
útlending. Sjálfstæðismenn vom
næstir og sögðust 62 prósent
þeirra vilja leigja einhvetjum af
útlendingunum.
Framsóknarmenn skám sig hins
vegar algjörlega úr. Aðeins 25,7
prósent þeirra nefndu útlending
sem annan tveggja æskilegra
leigjenda.
Eins og fram kom áðan naut
thaílenska þjónustu-
stúlkan nokkurrar
sérstöðu. Ef við
tökum hana ffá og
könnum hvaða hug
fylgjendur flokkanna
hafa á að leiga arab-
anum, Afnkubúan-
um, Kólumbíumann-
inum eða Víetnam-
anum breytist röðin
nokkuð. Þá vom
kratarefstiren51,7
prósent nefndu ein-
hvem þessara sem
æskilegan leigjanda.
Þá komu stuðnings-
menn Kvennalistans
með 40,8 prósent og
sjálfstæðismenn með
40,6 prósent. Síðan
allaballar með 38,2
prósent og ffamsóknarmenn
vom neðstir sem fyrr, en 18,6
prósent þeirra nefndu einhvem
þessara fjögunra sem æskilegan
leigjanda.
ENGINN KRATIVILDI
LEIGJA ÞEIM ÞROSKA-
HEFTA
Og höldum áfram að skoða
afstöðu stuðningsmanna flokk-
anna til þessara minnihlutahópa.
Það var dálítið sérstakt að
enginn stuðningsmanna
Alþýðuflokksins nefndi þroska-
hefta einstaklinginn sem æski-
legan leigjanda. Hinn þroska-
hefti fékk hins vegar oftast inni
hjá framsóknarmönnum. 32,9
prósent stuðningsmanna
Framsóknar nefndu hann sem
annan tveggja leigjenda. Það
gerðu síðan einnig 14,5 prósent
stuðningsmanna Alþýðubanda-
lagsins, 7,9 prósent sjálfstæðis-
manna og 7,8 prósent stuðnings-
manna Kvennalista.
Þessu var dálítið öðmvísi
farið þegar stuðningsmenn
flokkanna voru spurðir hverj-
um þeir vildu síst leigja. Þá
vom það sjálfstæðismenn sem
nefndu þann þroskahefta
sjaldnast en Alþýðubandalags-
menn oftast. 32,8 prósent
stuðningsmanna þess flokks
nefndu þroskahefta einstakl-
inginn sem annan tveggja
óæskilegustu leigjendanna.
Að öðru leyti var ekki
mikill munur milli stuðnings-
manna flokka til einstakra
hópa. Allir vildu helst leigja
einstæðu móðurinni nema
kratar, sem tóku vertíðarsjó-
manninn fram yfir. Stuðnings-
menn Kvennalistans höfðu
hins vegar lítið álit á honum
sem leigjanda og tóku thaí-
lensku þjónustustúlkuna og
kólumbíska listamanninn fram
yfir hann og að sjálfsögðu ein-
nig einstæðu móðurina.
Þá kom einnig í ljós að
kratar höfðu nokkra sérstöðu í
afstöðu sinni til Afríkubúans.
Fáir kratar nefndu hann sem
óæskilegan leigjanda en hann
var hins vegar mjög ofarlega á
blaði hjá stuðningsmönnum
allra hinna flokkanna.
MANNÚÐIN RISTIR EKKI
DJÚPT
En það er sama hvemig
niðurstöður þessarar könnunar
eru skoðaðar. Þaðferekki milli
mála að íslenska þjóðin er fordó-
mafull; bæði gagnvart
útlendingum og eins gagnvart
þeim löndum sínum sem ekki
ganga heilir til skógar.
Þótt könnunin sé á engan hátt
tæmandi dregur hún upp mjög
ákveðna mynd. Astæða hefði
verið til að spyrja fólk um
afstöðu til fleiri kynþátta og
fleiri minnihlutahópa. Könnunin
sýnir í það minnsta nauðsyn
þess að kanna þessi mál ffekar.
Islenskt þjóðfélag á að vera
byggt upp á jafnrétti og mannúð.
Miðað við niðurstöður þessarar
könnunar njóta þau markmið
ekki mikilla vinsælda. Að
minnsta kosti rista þau ekki
djúpt í þjóðarsálinni.
Gunnar Smárí Egilsson
Emstæöa móöirin var
óskaleigjandi flestra.
71,0 prósent nefndu
hana sem góöan kost
og aöeins 5,8 prósent
sem slæman.
K Y N L í F
JÓNA INGIBJÖRG JÓNSDÓTTIR
Konureru
líka kynferðis-
afbrotamenn
Nýlega skrifaði ég pistil sem
ég nefndi „Gredda og grjót-
kast“ um hversu litla mannúð
við höfum aflögu til handa
þeim sem brjóta kynferðislega
á bömum. Eins og mig grunaði
misskildu nokkrir lesendur
þetta og töldu að ég væri að
beina athyglinni frá raunum
þolandans og þörf hans fyrir
stuðning. Meðal annars fékk ég
kröftugt mótmælabréf frá full-
orðinni konu sem átti ekki til
Augu fagfólks
eru að opnast
fyrir þeim
möguleika að
konur geta líka
misnotað börn
kynferðislega.
Það er aðeins
farið að slá í
ímynd góðu
móðurinnar.
orð yfir að kynferðisafbrota-
menn ættu mannúð skilda. Þótt
þeim standi meðferð til boða er
á engan hátt verið að segja að
þeir beri ekki ábyrgð á
gjörðum sínum. Það gera þeir
svo sannarlega. Hins vegar
eiga þeir líka rétt á meðferð
eins og þolendumir. Við það
stend ég. Það verður ekki fyrr
en við komum þessu sjónar-
miði á ffamfæri við kynferð-
isafbrotamenn að þeir þora að
leita sér hjálpar. Það dugar ekki
jegar til lengdar lætur að stinga
höfðinu í sandinn. Þegar leyn-
din hvílir eins og mara yfir
mannlífinu sjá sumir sér leik á
borði.
Sandurinn leynist víða. Öll
höfum við heyrt að kyn-
ferðisafbrotamenn séu karl-
menn í miklum meirihluta.
Þessi staðhæfing hefur gert það
að verkum að bæði almenn-
ingur og fagfólk horfir ósjál-
frátt framhjá konum sem
gerendum kynferðislegs of-
beldis. Erlendis, til dæmis á
Englandi þar sem meðferð við
kynferðisafbrotum stendur
framar en hér á landi, fer þetta
hlutfall lækkandi (eða að við
höfum alla tíð horft á bjagaða
mynd og þess vegna haldið að
kynjamunurinn væri mikill).
Augu fagfólks eru að opnast
fyrir þeim möguleika að konur
geta líka misnotað böm kyn-
ferðislega. Það er aðeins farið
að slá í ímynd góðu móður-
innar.
Svo ég minnist á aðra stað-
hæfingu þá er það líka velþekkt
að fleiri stelpur en strákar verða
fyrir barðinu á kynferðisof-
beldi. Nú er hins vegar komið á
daginn að þessi munur er líka
minni en áður var talið. Við
höfum bara ekki lært að trúa
hinu gagnstæða og koma auga
á það. Þar sem þekkingu á
þessum málaflokki fleygir
fram er fagfólk farið að þekkja
feluleikina í kringum kynferð-
isafbrot þar sem gerandinn er
kvenkyns.
Ýmsar kenningar hafa verið
á lofti um hvers vegna miklu
fleiri karlar en konur misnota
böm kynferðislega. I Ijósi þess
að munurinn er líklega minni
en við héldum er vert að renna
yfir þessar kenningar. Athugi
nú hver með sjálfum sér
hversu líklegt er að þessar hug-
myndir stjómi hegðun karla og
kvenna á vorum dögum. Eru
þetta skýringamar á því að
karlar misnota böm oftar en
konur eða að við höldum það?
Getur verið að kynferðisaf-
brotamenn af kvenkyni noti
þessar hugmyndir ósjálfrátt
sem skálkaskjól? „Konum er
kennt að velja sér eldri maka á
meðan körlum er kennt að
velja sér yngri maka.“ „Karl-
mönnum er innrætt að hafa
fmmkvæði í ástamálunum og
gefast ekki upp þótt á móti
blási, samanber máltækið „Nei
er meyjar já“, á meðan konur
em ekki eins áræðnar." „Karlar
eru graðari en konur og þeir
sem eru ekki við eina fjölina
felldir velja sér frekar yngri
bólfélaga."
„Karlmenn virðast eiga auð-
veldara en konur með að örvast
kynferðislega án tilfinninga-
legrar nálægðar eða náins sam-
bands.“ „Karlmenn kyngera
tilfinningar sínar mun oftar en
konur - þær eiga auðveldara
með að sýna innilegar til-
finningar þó svo að ástaleikur
komi ekki til.“ „Sjálfsímynd
karla er tengdari kynmökum en
sjálfsímynd kvenna.“ „Karlar
umgangast böm í minna mæli
en konur og gegna síður vemd-
andi hlutverki gagnvart þeim á
þann hátt að þeir vemdi böm
gegn kynferðisofbeldi."
Framangreint á að skýra
kynjamun meðal þeirra sem
fremja kynferðisafbrot, en það
má deila um réttmæti þessara
hugmynda. Eg held að við
skýrum þennan mun ekki bara
með mismunandi félagsmótun
kynjanna. Þetta er líka spum-
ing um hverju við viljum helst
trúa. Nútímafjölskyldan hefur
beðið skipbrot. Þegar hætta
steðjar að leitum við logandi
ljósi að öryggi. Öryggið felst
meðal annars í að halda í
ímyndina um hina góðu,
vemdandi móður. En - því
miður. Það em líka til konur,
frænkur, ömmur og mæður
sem misnota böm kynferðis-
lega.
Spyrjiö Jónu um kynlífiö. Utanáskrift:
Kynlífc/o PRESSAN, Hverfisgötu 8-10, 101 Reykjavík.