Pressan - 02.04.1992, Blaðsíða 37

FIMMTUDAGUR PRCSSAN 2. APRÍL 1992
37
Tónlist Jnefur verið
órofa hluti afmenn-
ingu mannkynsins.
Þróun hennar endur-
speglar samtímann
og flytjendur fara
fremstir í oddaflugi
tónanna. EyþórArn-
alds er einn þeirra,
klofinn milli klass-
ískrar stefnu og nú-
tíma popptónlistar.
Með sellóið, í rifnum
gallabuxum og með
hár niður á bak er
hann þekktastur í
hlutverki popparans.
En tónverk hans eiga
sér líka aðra hlið og
birtast í hljóðum og
laglínum leikhús-
anna. Þau skapa
stemmningu og und-
iröldu sem ekki allir
taka eftir.
y\.ð j-e. rð
+i
a

PRESSAN/Jim Smart
Það er ýmislegt í bígerð hjá
honum núna. Todmobile er að
leggja drög að tveimur stórum
plötum og annarri lítilli. Eyþór er
einnig að semja tónlist lyrir leik-
hópinn Perluna, og byggir hana
mest á klassískri hljóðfæraskip-
an.
Tónlistin virkar á
UNDIRMEÐVITUNDINA
Hvað hefur tónlist að segja
fyrir lcvikmyndir og leikhús?
„Hún hefur lengi verið van-
metinn þáttur. Kvikmynda- og
leikhústónlist er það sem virkar
langmest á undirmeðvitundina.
Þú horfir á myndina og hlustar á
orðin, en tónlistin liggur yfirleitt
dýpst. Hún er oft eins og ilm-
vatn. Gott ilmvatn pirrar ekki
fólk heldur er hluti af manneskj-
unni og þannig á kvikmyndatón-
list IQca að vera. Hún síast inn og
gleymistjafnvel."
Er hún þá mikilvœg til að
gefa persónum líf og senum
stemmningu?
, Já og hjálpar atburðarásinni.
Hún skiptir sköpum. Hollywood
má segja það til hróss að þeir átta
sig á því að þama em órofa
tengsl, milli þess sem þú sérð og
heyrir. Það er að segja tónar, tal-
mál og effektar, umhverfi sem er
skapað með hljóðum og tónlist,
og þetta rennur allt saman.
Fram að þessu hafa íslenskar
kvikmyndir oft verið tómlegar
að því er varðar tónlist, þar sem
eina þrívíddin í kvikmynd er
steríóið í tónlistinni. Hins vegar
verður að taka til greina að það
tekur tíma að þróa íslenska kvik-
myndagerð hjá eins mikilli bók-
menntaþjóð og við íslendingar
emm. Leikhústónlist er einnig
hlið sem oft gleymist í fjárhags-
áætlunum vegna þess að menn
sjá hana ekki í handritinu. Svo
þegar upp er staðið og tónlistina
vantar verður ansi mikið um
dramatískar þagnir!
Þegar unnið er að tónlist fyrir
leikhús finnst mér gott að fá sem
mest til að ganga út frá og reyna
að bæta það sem upp á vantar
frekar en að setja mínar sinfómur
inn í verkið. Maður reynir að
hafa eyrun og augun opin og
vera ekki fullur af fordómum á
þann hátt að maður sé búinn að
ákveða hvernig hlutimir eiga að
vera fyrirfram.“
Ætluðu ekki í poppið
En svo er það Todmobile. I
fyrstu virtust þið utangarðs en
svo óx ykkur smám saman ás-
megin. Eins og þið síuðust inn
hcegt og rólega.
„Það er örugglega rétt, því
þetta átti aldrei að vera popp-
músík. Við ætluðum bara að
gera eina plötu til að eiga uppi á
hillu, því það er svo gaman að
eiga eina slíka eftir sjálfan sig.
En við ætluðum ekki að verða
neinir popparar og má segja að
Todmobile hafi eyðilagt fram-
haldsnámið fyrir mér og Þor-
valdi, í bili að minnsta kosti. Við
vorum alltaf á leiðinni út til að
læra meira en þessi hljómsveit
varð miklu viðameiri og endaði
með því að verða vinsæl, sem
var hið versta mál fýrir námsfer-
ilinn.“
Oft virðist í poppinu sem
menn séu bara að glamra eitt-
hvað. Þú ert menntaður, er
það mikilvœgt?
,Ég held það sé voðalega gott
að hafa menntun en geta gleymt
henni síðan. Það er að segja að
festast ekki í því sem maður hef-
ur lært heldur halda sér lifandi.
Það er svolítið hættulegt með
menntun að menn festist í bók-
stafnum og geri bara það sem
kennarinn segir. En ég held að
það sé alveg jafnhættulegt að
festast : því eins og að vera
ómenntaður. Menntun er af því
góða, að svo miklu leyti að hún
er aðferð til að læra að fljúga en
er ekki flugið sjálft."
ÖRLÖG OG ÞRÁHYGGJA AÐ
HUGSA BARA UM TÓNLIST
Menn eru ekki fœddir með
tónlistargáfuna heldur þurfa
þeir að halda sérferskum?
, J>að er nauðsynlegt að efast.
Maður er alltaf að uppgötva
sannleikann upp á nýtt, sannfær-
ast og sjá „guðdóminn". Ég vona
að þörfm fyrir efann og upplifun
sé til staðar, en það em viss örlög
og þráhyggja að lenda i að hugsa
ekki um annað en tónlist. Þetta er
eins og að vera geðsjúkur morð-
ingi sem hugsar um það eitt að
ná til fómarlambsins, nema hvað
maður er með tónlist á heilanum
en ekki fómarlambið."
Tónlistin er því vinnan,
áhugamálið og allt þar á
milli?
, Já, og hættir til að vera konan
mín, mamma mín og bamið
mitt.“
Manískur á
MARGAN HÁTT
Þú hefur nú verið að fikta
við að búa til tónlistarmynd-
bönd?
“Ég er mamskur á margan hátt
og hef tekið nokkur slík köst í átt
að myndlist. Farið í pílagríms-
feiðir til ítahu og skoðað gamla
myndlist. Tónlist getur haft
ákveðinn tilgang, eins og til
dæmis í leikhúsi og kvikmynd-
um. Það er eðlilegt að ég hafi
áhuga á vídeói, sem er ekkert
annað en myndir sem hafa þann
tilgang að þjóna tónlistinni. Það
spillir heldur ekkert fyrir að hafa
unnið í tónlist við gerð mynd-
banda. Oft hefur viljað brenna
við að þeir sem vinna myndbönd
vita voðalega lítið um tónlist.
Það var sérstaklega gaman að
gera teiknimyndamyndbandið
sem við Tómas Ponzí gerðum
fyrir tveimur árum. Það var al-
veg nýr heimur fyrir mér, enginn
hafði gert þetta áður 'nér og var
alveg nýtt. Við vöktum nánast í
viku þegar við vorum að vinna
að þessu og drukkum mikið
kaffi. Myndbandið vakti ef til
vill athygli af því það var enginn
poppari í því, en það er oft
ruddaleg innrás sem felst í því að
ryðjast inn í stofú til fólks í gegn-
um sjónvarpstækið og poppast.
Mér fannst ágætt að sleppa
popparanum þama og leyfa tón-
listinni að leika lausum hala í
teiknuðum myndum, en lagið
var þó útgangspunktur svo og
stemmningin í því.
Það eru tvö aðalatriði varð-
andi myndbönd. Þau verða að
vera álitleg, sem sagt líta vel út
og vera á einhvem hátt áhrifarík.
Númer tvö þurfa þau að passa
laginu og það er sjaldan sem
tekst að gera hvom tveggja."
Spádómar Andy war-
HOLS AÐ RÆTAST
Það liggur mikil vinna að
baki. Er þetta einhver útrás
sem þið þurfið að fá eða jafn-
vel hugsjón?
, J>etta er bara hluti af því að
lifa. Sumum er nóg að eiga gott
heimili en aðrir geta hreinlega
ekki verið kyrrir og em alltaf að
vesenast. Þetta em kannski ein-
hvers konar öriög; eitthvað sem
er stærra en lífið, guð eða rokk.
Til að mynda em tónleikar
nánast eins og töfrar. Það em
töfrar að fólk geti farið þama
upp, snert einhver hljóðfæri og
búið til músík saman. Ef einhver
tölva eða tæki framkallar tónana
em það ekki sömu töframir. En
það em líka áhorfendumir sem
vinna með því að skapa stemmn-
inguna."
Hetjuímyndin í tónlistinni
hefur breyst. Aður fyrr voru
einungis nokkrar hetjur í
gangi á hverjum tíma, nú ligg-
ur við að það sé ein í hverri
viku.
„Einmitt, það em hræðilegir
tímar í nánd. Andy Warhol var
búinn að spá því að allir gætu
verið stjömur eitt augnablik og
nú er þetta allt saman að rætast.
Því til sönnunar er hið hræði-
lega fyrirbæri karaoke. Fólk er
alltaf að fá fleiri og fleiri tæki í
hendumar. Það em allir stjömur
og nú er orðið best að vera efni-
legur. Það er algengasta hrósið
og hægt að vekja mesta athygli á
sér fyrir það. Þótt standardinn sé
alltaf að hækka „samkvæmt nýj-
ustu tölum“ þá er ekkert gaman
að meðalmennskunni. Það er
eðli lífsins að berjast og þróast,
—ekki bara ná góðu meðaltali.
frumkvæðið hjá lista-
mönnum eða Nintendo
Svo það er spumingin um
hver hefúr frumkvæðið; tónlist-
armenn eða Nintendo og kara-
oke. Verður framtíðin fólgin í
einhverju skapandi sem lista-
menn koma inn í eða verður
Nintendo ráðandi? Hver ætlar að
notfæra sér tæknina og hvemig?
Það er hægt að gera ævintýri og
nota sér tæknina til þess, en það
er líka hægt að setja hana í neyt-
endaumbúðir og þá fáum við aft-
ur þessa meðalmennsku.
Til dæmis er talað um leikhús
framtíðarinnar sem „vntual rea-
lity“. Það er fullkominn gervi-
heimur sem verið er að fram-
kalla með þróun þrívíddarsjón-
varps, sem er eins og hjálmur
með gleraugu sem þú setur á þig
og ert í þínum eigin heimi. Þetta
má kalla leikhús, bíó, sjónvarp
eða dóp og verður ömgglega stór
hluti af næstu öld.
Kvikmyndaleikhús tuttug-
ustuogfyrstu aldarinnar verður
að veruleika þegar tölvan er orð-
in fullorðin."
feima L. fómasson