Pressan - 07.05.1992, Blaðsíða 20

20
FIMMTUDAGUR PRESSAN 7. MAÍ 1992
PRESSAN
Útgefandi
Blaðhf.
Ritstjóri
Gunnar Smári Egilsson
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Hverfisgötu 8-10, sími 62 13 13
Faxnúmer: 62 70 19
Eftir lokun skiptiborös:
Ritstjóm 62 13 91, dreifmg 62 13 95 (60 10 54),
tæknideild 62 00 55, slúðurlína 62 13 73.
Áskriftargjald
700 kr. á mánuði ef greitt er með
VISA/EURO/SAMKORT
en 750 kr. á mánuði annars.
Skipulögð
glæpastarfsemi
í PRESSUNNI í dag er fjallað um skipulagða glæpastarf-
semi á Islandi. Þar kemur fram að nokkur hópur manna hefur
lengi stundað það að hafa fé og eignir af fólki með skipulögð-
um svikum í viðskiptum. Sú aðferð sem hefur reynst þeim
einna best er að spila með lítið eftirlit með hlutafélögum í
landinu.
Þeir sem lesið hafa PRESSUNA hafa sjálfsagt áttað sig á að
lög og reglur um hlutafélög virðast fremur sniðin að þeim sem
vilja nota þau sem tæki til að svindla í viðskiptum en að þau
miði að því að veita þeim aðhald og verja þá sem þeir eiga
viðskipti við.
PRESSAN hefur margsinnis greint frá hlutafélögum sem
hafa verið rekin gjaldþrota árum saman án þess að nokkur op-
inber aðili skipti sér af því. Hlutafélög eru sem kunnugt er rek-
in á takmarkaða ábyrgð eigendanna og því em í lögum gerðar
þær kröfur að þau eigi fyrir skuldum. Stjómvöld hafa hins
vegar ekki haft í frammi minnstu tilburði til að fylgja því eftir.
Eigendur hlutafélaga komast upp með að gefa engar upplýs-
ingar um stöðu félaganna og í raun hafa viðskiptamenn þeirra
engin ráð til að komast að henni. Þeir geta því lánað gjald-
þrota hlutafélagi stórar fjárhæðir án þess að hafa minnstu
möguleika til að komast að raunvemlegri stöðu þess.
PRESSAN hefur sömuleiðis greint frá því hvemig hlutafé-
lagaskráning hefúr tekið við pappímm þar sem böm em skráð
stjómarmenn þrátt fyrir að skýrt sé tekið ffarn í lögum að
stjómarmenn hlutafélaga verði að vera fjárráða. Blaðið hefur
sömuleiðis greint frá dæmum þess að forráðamenn hlutafé-
laga hafi lagt inn til hlutafélagaskráningar falskar yfirlýsingar
um aukið hlutafé í félögunum. Og PRESSAN hefur líka
greint ffá því hvemig menn sem ætla sér að hafa fé og eignir
af fólki hafa getað fengið aðstoð kerftsins við að láta hlutafé-
lögin sín líta betur út á pappímnum með því að fá þeim eldri
og virðulegri kennitölu.
Hingað til virðist það hafa verið álit stjómvalda að ekki
megi setja hlutafélögum það strangar reglur eða undir svo ná-
kvæmt eftirlit að það geti aftrað peningalausum mönnum ffá
því að koma sér upp og reka hlutafélög með takmarkaðri
ábyrgð. Þau virðast meta það sem svo að betra sé að hundrað
óheiðarlegir menn fái að misnota hlutafélagaformið en einn
blankur en heiðarlegur maður fái að stofria sitt hlutafélag.
Það er kominn tími til að stjómvöld endurskoði þetta „rétt-
læti“ sitt og hafi fjölmörg fómarlömb fjárglæframanna í huga
við þá endurskoðun.
V I K A N
FRAMBJÓÐANDI VIK-
UNNAR,
Það er líklega Jón Asgeirsson.
Ekki fyrir að hafa kjark til að
bjóða sig fram sem formann
Handknattleikssambandsins
þrátt fyrir bága stöðu þess. Og
ekki fýrir að hafa þegið tilboð
uppstillinganefndar eftir að það
hafði gengið manna á milli í
nokkra mánuði. Heldur fyrir að
koma auga á kjarna málsins.
Jón segist neíriilega vera fulltriii
lýðræðisaflanna í HSÍ. Hvað
það fyrirbrigði er vita sjálfsagt
fáir. Hugsanlega vilja þessi öfl
afnema einveldi dómarans á
vellinum og taka upp lýðræðis-
legra stjómarfar. Hugsanlega.
ÓFRÉTT VIKUNNAR
Það er lýsandi fyrir hversu Is-
lendingar eru uppteknir af titt-
lingaskít að á meðan þeir höfðu
tækifæri til að beina sjónum að
stórfrétt vikunnar og jafnvel
stækka hana með gerðum sínum
kusu þeir heldur að rífast um
EES, Menningarsjóð og annað
smálegt. Úti í Los Angeles voru
nokkrar löggur sýknaðar af því
að hafa barið á ökumanni.
Kviðdómur hafði ekki fyrr kom-
ist að þessari
niðurstöðu en
það varð allt
vitlaust; fólk
kveikti í hús-
um, Clinton
þaut upp í
skoðana-
könnunum,
fólk stöðvaði
hvað annað á
gatnamótum
og barði í
hel. Hér
heima felldi
ríkissaksókn-
ari niður
rannsókn í
máli lög-
reglumanna
sem sakaðir
vom um að beija á ökumanni í
Mosfellsbæ. Ékkert gerðist.
Ekkert hús var brennt, enginn
stjómarandstæðingur jók fylgi
sitt og enginn barði annan.
Kannski er munurinn á við-
HVERS VEGNA
Þarfað taka tillit til stjórnarskrár-
innar nú, þegar hún hefur oft
verið sniðgengin fram að þessu?
JÓN STEINAR GUNNLAUGSSON LÖGFRÆÐINGUR SVARAR
„Það á alltaf að taka tillit til
ákvæða stjómarskrárinnar. Þess
vegna er það alveg sjálfsagt að
nú sé skoðað hvort samnings-
gerðir við önnur ríki standist
gagnvart stjómarskrá. Það felast
að mínum dómi mikil mistök í
því þegar menn horfa ekki nægi-
lega til ákvæða í stjómarskránni.
Einkum er það alvarlegt þegar
dómstólar eiga í hlut, eins og ég
hef látið í Ijós af öðmm tilefrium.
I því em mistökin fólgin, ekki í
því að kanna málið nú.
Þegar við segjum að stjómar-
skráin hafi verið sniðgengin ber
að taka fram að í þeim tilfellum
sem ég hef í huga telja þeir er
málið varðar, það er að segja
dómstólar og Hæstiréttur, sig
sjálfir hafa tekið fullt tillit til
hennar.
Eg get nefnt dæmi um dóms-
mál sem rekin hafa verið og
stjómarskrárreglur að mínu áliti
þynntar langt út yfir allt sem
leyfilegt er samkvæmt venjuleg-
um lögskýringaraðferðum. Þetta
em til að mynda dómar Hæsta-
réttar í skattamálum, hvort skatt-
ar standast gagnvart stjómar-
skrá. Til dæmis var kveðinn upp
dómur árið 1987 í svokölluðu
gengismunamáli, sem er að
mínu áliti mjög gróft dæmi um
þetta. Annað dæmi þar sem
stjómarskráin var sniðgengin
varðar hina frjálsu útvarpsstöð
sem var rekin í verkfalli BSRB í
október 1984, áður en einkarétt-
ur ríkisins á útvarpsrekstri var
afhuminn.
Einnig má nefna dóm í svo-
kölluðu Spegilsmáli, þar sem
talið var heimilt að senda lög-
reglu án dómsúrskurðar til að
gera blaðið upptækt. Það sem ég
gagniýndi út af því er það að í
stjómarskránni er prentfrelsi
vemdað og ritskoðun og aðrar
hömlur má ekki lögleiða. Speg-
ilsmálið gekk út á það að út kom
blað sem ríkissaksóknari taldi að
hefði inni að halda efrii sem bryti
í bága við lög, þama væri um að
ræða klám, guðlast og fleira.
Hann óskaði eftir því að lögregl-
an legði hald á allt upplag blaðs-
ins, sem hann hefur vald til að
gera, en gerði það án þess að
leita úrskurðar dóms fyrirfram
um heimild aðgerðarinnar. Þetta
taldi ég að væri aðgerð er aug-
ljóslega jafngilti ritskoðun, að
leyfa ekki útgáfu eða dreifmgu
efriis sem stjómvöld telja fyrir-
fram að ekki megi birtast, og
taldi það brot á stjómarskránni.
Auðvitað em menn ábyrgir fyrir
því sem þeir birta en í prinsipp-
inu fellur það á þá eftir á. í
Hæstarétti var síðan dæmt að
þetta hefði staðist.
Ég man ekki eftir að hægt sé
að nefria nein dæmi um dómsúr-
lausnir þar sem reynt hefur á það
sem nú er til athugunar varðandi
EES-samninginn og get ekki
bent á neina hliðstæðu við það.
Dæmin sem ég hef nefrit em al-
mennt um stjómarskrána."
brögðum við þessum tveimur
málum sá að Bandaríkjamenn
hafa engan Menningarsjóð. En
ef til vill er ástæðan sú að á með-
an löggan í Los Angeles lamdi
mann á myndbandi fóm slags-
málin fyrst og fremst ffarn í huga
ökumannsins í Mosfellsbæ.
MAÐUR VIKUNNAR
Það er dr. Sigurður Líndal.
Hann er aðaldriffjöðrin í öllum
málum. Hann segir Alþingi hafa
brotið stjómarskrána á bændum
og hann segir Ragnheiði Davíðs-
dóttur hafa rétt á að greiða at-
kvæði eftir eigin höfði í Menn-
ingarsjóði. Össur sagði Líndal
„lagabrekku" en Olafur G.
sagði að ekki þyrfiti allt að vera
rétt sem Líndal segði. Ólafur G.
sagðist líka vera lögmaður, en_
eitthvað var hann smeykur við
samanburðinn við Líndal því Ól-
afur G. flýtti sér að hlæja á eftir
og benti á að hann hefði einnig
lagt málið fyrir aðra lögmenn.
Þaö á alltafað
taka tillit til
ákvœða stjórnar-
skrárinnar. Það
felast að mínum
dómi mikil mis-
tök í því þegar
menn horfa ekki
nœgilega til
ákvœða í stjórn-
arskránni.
Einkum er það
alvarlegt þegar
dómstólar eiga í
hlut. Íþvíeru
mistökin fólgin,
ekki í því að
kanna málið
nú. «
O
O
Vi€> EfatN MJMGA SE.F ? ( SVEiTAUAggAg
EG ftör At>
VKA ENN
'a TtíppíPí*
KóMiD þgp. SfeLÍP-Hem ÞÓR,
ÍCr HEY& vet, t' ÞÉR r Jð
... .SEOSfiST maiiK «
EHS-iR
5Atkí)ÍR VEAA o6 <
NPÍTA Aí> GAHffAST <
tAHPi'p. AÉ6FRP 4
EM EiríS 06 JTENDWA
r BÓKÍNHí GÓÞlA.. <
\ GIEVÍIEOT KVriD BRÆ.LM.R 0G STsriAP-.' AÐUP.
EN Vi'p Li'TtAfA A HÁTi'PAriPASSWÁNA |
0KFAP- f (CVÖLP fAiAtA Vip fgérrip
AF HtA|cAiaHaR-StAP-Fi'
r STÁiFBoÐATR^PþANH A
:fyp-í£ MoÉbAfl»Mi"kít-|
FÁFAÆÞi CP PÍWANril
06-
'ASATÆw.ARFÓlkIö ERAÞ 3AFWA S \G EFrifí sC&astA BLÍT
OG H6AFÍP 'A kPfsrvWP.PÍ-E> l' SvEPPA Þ/HNKiahm í. -
_0iS þ£TT7f EK
_F<2o'fES5jÍAWL
ÍSJÁípi HÁR-
iGA&EÍUvM!
52
‘ þÁ EfWN TÁWOlAk
S AiAPW*- M£i/«A VÍAÞf
EM HEiL HlöPi SEtA
Aí-DPEf HffnR TýfJST/
EH HÁLFP'AU lAPt?: HEPAp. öACifJiLEOA
FfNlS-ib- sén EiNlW oF Mi'Ki'Þ í
o& é& setA hélt Ae> Allír. þestfR. gim»ík
OG JoTMAP- 0& pVERGAR .06 SY&jtASL',
l>R SHodHA EDDW, VÆA-w SAAA Ii'icVg-AR
0& TÁKHÍ £6 VÍSSÍ EKKf AP bíTTA V/gpf
Atí-T 5APAN MtArJ'/EA*L£'6A T'L .• •