Pressan - 07.05.1992, Blaðsíða 21

FIMMTUDAGUR PRESSAN 7. MAÍ 1992
21

ÓLAFUR HANNtBALSSON
Eitt klúður enn
STJÓRNMÁL
Á sínum tíma gerðum við þó nokkra
lukku með „Eitt lag enn“ í Júró-
visjónkeppninni. Nú ættum við að hafa
möguleika á svipuðum árangri í
Júróklúðursamkeppninni, ef og þegar hún
verður haldin, með framlagi okkar :
„Niðurfelling bókaútgáfu Menningar-
sjóðs“. Vinningsllkur okkar verða þó að
teljast hæpnar. Hafi einhvem tíma að
okkur hvarflað að klúður embættis- og
stjómmálamanna væri sénslenskt fyrir-
bæri, eitthvað sem skipaði okkur sérstak-
lega á bekk með bananalýðveldum, ætti
okkur að vera ljóst af reynslunni af EES-
samningunum að því fer víðs fjarri.
Og auðvitað gætum við ekki svo mikið
sem látið okkur dreyma um að keppa við
amerískt klúður eins og það að ákveða að
flytja mál lögreglumannanna, sem gengu
í skrokk á Rodney King, íyrir kviðdóm í
alhvítu hverfi, þar sem lögreglumenn eru
fjölmennirmeðal íbúa.
Þetta klúður okkar er sennilega bara
svona miðlungs á alþjóðlegan mæli-
kvarða, en hefur óneitanlega sínar
skemmtilegu hliðar fyrir þá sem eru í
mátulegri fjarlægð frá þessu góða gamni.
Þrátt fyrir allan fréttaflutninginn er í
rauninni óljóst hvað gerðist á hinum
fræga fundi Menntamálaráðs. Eftir því
sem ég hef komist næst var það eitthvað í
líkingu við þetta: Formaður ráðsins, Bessí
Jóhannsdóttir, flytur tillögu um vantraust
á ritara ráðsins, Helgu Kress, og aðra
tillögu um að leggja bókaútgáfuna niður.
Bessí hefur ekki fyrir því að kanna áður,
hvort hún hafi meirihluta fyrir þessum
tillögum. Tilfögur hennar eru felldar og
málin snúast við. Samþykkt er vantraust á
Bessí og Helga Kress kosin formaður.
Ólafur G. Einarsson lýsir því yfir í
sjónvarpi að framkoma Ragnheiðar Dav-
íðsdóttur sé óþolandi og hann hafi fyrir
því loforð frá formanni Alþýðuflokksins
og þingflokksformanni að þetta verði
leiðrétt. Ragnheiður Davíðsdóttir lýsir því
yfir á móti, að hún sé farin úr flokknum,
ef hún hafi ekki lengur traust hans til að
taka afstöðu í Menntamálaráði eftir því
sem samviskan býður henni. Aðeins eru
nokkrar vikur til flokksþings Alþýðu-
flokksins og vægast sagt óþægilegt að fá
mál af þessu tagi inn á borð þingfulltrúa.
Auðvitað hefði verið eðlilegast að Al-
þingi réði málefnum bókaútgáfu Menn-
ingarsjóðs til lykta með lögum. Af hverju
yfirleitt var verið að álykta eitthvað um
það efni í Menntamálaráði er hulin ráð-
gáta.
Sá kostur er sennilega of seint fram
kominn að Alþingi skeri úr í þessu máli
með lagasetningu. Þá er hinn kosturinn
fyrir hendi að Alþýðuflokkurinn fái að
kjósa nýjan aðalmann í Menntamáfaráð.
Mér finnst óneitanlega spennandi að sjá
hvemig sú manneskja verður í laginu.
Hennar hlutskipti mundi nefhilega verða
það að: Bera ffarn vantraust á Helgu
Kress. Standa að tillögu um endurkjör
Bessíar sem formanns. Standa að tillögu
um að leggja niður bókaútgáfu Menning-
arsjóðs.
X*XJ iW'J
Mér finnst óneitanlega
spennandi aÖ sjá hvernig
sú manneskja verður í lag-
inu. Hennar hlutskipti
mundi nefnilega veröa það
að: Bera fram vantraust á
Helgu Kress. Standa að
tillögu um endurkjör
Bessíar sem formanns.
Standa að tillögu um að
leggja niður bókaútgáfu
Menningarsjóðs.
Þegar ég bar þessa stöðu undir kunn-
ingja minn, sjálfstæðismann, sagði hann:
Þeir finna aldrei manneskju í þetta hér á
landi. Þeir mundu verða að fara í London
Zoo til að finna dýrategund, sem tæki
þetta að sér fyrir flokkinn." Reynist hann
sannspár? Við bíðum spennt.
Höfundur er blaöamaöur
VIÐSKIPTI
Þegar ríkið er tekið t nefið
Þeir eru sniðugir og snöggir á Stöð 2,
eins og íþróttafréttamenn ríkisútvarpsins
þekkja best af biturri reynslu. Einkafram-
taksmennimir eru ferskari og fljótari að
hugsa en ríkisstarfsmennimir. Ástæðan er
einfold: Framtíð og atvinna starfsmanna
Stöðvar 2 er undir því komin hvemig jreir
standa sig, ólíkt því sem gildir um ríkis-
starfsmenn, sem virðast hafa það nokkuð
huggulegt og náðugt.
Stöð 2 býr við þann aga sem fylgir því
að eigendumir em sýnilegir og eiga vem-
lega undir því fjárhagslega að starfsmenn-
imir standi sig. Ríkið hefur á hinn bóginn
ekkert andlit, engan sérstakan aga eða
metnað. Munurinn á ríkisrekinni og
einkarekinni fréttamiðlun kom vel fram
þegar Stöð 2 tryggði sér einkarétt í sjón-
varpi á úrslitum í handbolta. Raunar er
nær daglega minnt á þennan mun þegar
fféttir Stöðvar 2 og nídssjónvarpsins em
bornar saman.
Eg er einn þeirra sem hafa fylgst
spenntir með beinum útsendingum
Stöðvar 2 á úrslitaleikjum FH og Selfoss í
handbolta (og er ég þó enginn sérstakur
áhugamaður um handbolta — kýs ffemur
körfubolta). Þar hafa íþróttafréttamenn
einkaffamtaksins staðið sig með miklum
ágætum, ekki aðeins með líflegri lýsing-
um en ég hef átt að venjast frá ríkinu,
heldur verður einnig að óska þeim sér-
staklega til hamingju með að hafa skotið
ríkinu ref fyrir rass og náð einkarétti á út-
sendingunum. Eg gleðst alltaf þegar
framsæknir einkaaðilar sýna fram á
hversu ffáleitt það er að tugir eða hundmð
manna skuli vera á launum hjá mér og
öðmm skattgreiðendum (fyrir utan skatt-
skyldu í formi skylduáskriftar), við það að
sinna því sem einstaklingar geta gert.
Sumir kalla það að taka ríkið í nefið.
Það er kominn U'mi til að ganga hreint
til verks og selja ríkisútvarpið og nýta
höllina í Efstaleiti með öðmm hætti en
gert er. (Svíki minnið mig ekki þá hefur
Eyjólfur Konráð Jónsson alþingismaður
ekki séð aðra leið en nýta höllina sem
kartöflugeymslu).
Við kjósendur emm því miður oft fljót-
ir að gleyma, enda má á stundum halda
því fram að fortíðin skipti litlu svo ffemi
sem dreginn sé réttur lærdómur af reynsl-
unni. Það em ekki mörg ár síðan mörgum
þótti það ganga öfgum næst að tala um
nauðsyn þess að afnema einkarétt ríkisút-
varpsins í útvarps- og sjónvarpsrekstri.
Nú dettur engum í hug að snúa aftur til
þess tíma [tegar gamla gufan var eina út-
varpsstöðin og sjónvarp í ffíi á fimmtu-
dögum (þá fylltust bíóhúsin þótt sýndar
væm margra ára gamlar myndir), og í
heilan mánuð á sumrin.
Stöð 2 og aðrir einkaaðilar í útvarps-
rekstri em á góðri leið með að sanna
hversu fáránlegt það er að ríkið skuli enn
vera að vasast í að reka útvarp og sjón-
varp. Haldi svo áfram sem horfir verða
ekki mörg ár þangað til mikill meirihluti
Islendinga verður hlynntur því að selja
ríkisútvarpið og -sjónvarp. Það yrði stórt
ffamfaraskref í fjölmiðlun.
Lærdómurinn frá Stöð 2 er einfaldur.
Einstaklingar geta sinnt mörgum verkefh-
um betur og ódýrar, sem margir töldu
og/eða telja að aðeins ríkið geti haft með
höndum. Og það em fleiri dæmi fyrir
hendi. Einkaskólar, þeir fáu sem hafa átt
þess kost að bjóða þjónustu sína, hafa
breytt hugmyndum margra um skipulag í
skólamálum og eytt þeim ranghugmynd-
um sem stjómmálamenn hafa sumir hald-
ið ffam um jöfnuð og jafnrétti.
ÓLI BJÖRN KÁRASON
Ég gleðst alltafþegar fram-
sœknir einkaaðilar sýna
fram á hversu fráleitt það
er að tugir eða hundruð
manna skuli vera á laun-
um hjá mér og öðrum
skattgreiðendum (fyrir ut-
an skattskyldu í formi
skylduáskriftar), við það
að sinna því sem einstak-
lingargeta gert.
Hugmyndir frjálshyggjunnar em þann-
ig smám saman að vinna yfir hugmynda-
baráttuna hér á landi eins og í öðmm
löndum. Hægt og bítandi vinnst sigur yfir
ofstjóm og óstjóm, vegna þess að hug-
myndir ffjálshyggjunnar eiga djúpar ræt-
ur í íslensku þjóðfélagi. Og falli mönnum
ekki við orðið frjálshyggja geta þeir notað
orðið einstaklingshyggja eða ffjálslyndi í
góðum og gömlum skilningi þess orðs
(þ.e. áður en ffamsókn vildi eigna sér orð-
ið) eða: Einstaklingurinn fyrst — ríkið
svo.
Höfundur er framkvæmdastjóri Almenna
bókafélagsins
FJÖLMIÐLAR
Siðanefnd úrskurðar barnaverndarmál út úr blöðunum
Dómur siðanefndar Blaðamannafé-
lags íslands yfir DV og Bylgjunni vegna
kæm Bamavemdanráðs er skrítinn. Ekki
bara vegna þess að nefndin komst að því
að DV hefði ffamið ámælisvert brot og
Bylgjan alvarlegt brot í umfjöllun sinni
heldur hvaða aðferðum nefndin beitir til
að komast að þessum niðurstöðum.
Kæran snerist um svokallað Sand-
gerðismál. Bylgjan birti símaviðtal við
húsráðanda í Sandgerði, sem lýsti at-
burðum þegar bamavemdamefnd tók
ellefu ára dreng með valdi frá móður
sinni. DV birti mynd af bamavemdar-
mönnum að teyma drenginn út í bíl.
I siðareglum blaðamanna segir að fjöl-
miðlar skuli haga umfjöllun sinni svo að
hún valdi saklausu fólki ekki óþarfa sárs-
auka. í þessu tilfelli er drengurinn hinn
saklausi. Ekki skal hér spáð um hver nið-
urstaða nefhdarinnar hefði orðið ef hún
hefði metið hvort DV og Bylgjan hafi
valdið honum óþarfa sársauka.
I stað þess að gera það snýst dómur
siðanefndar um hvort gætt hafi verið
þess að svokallaðar „báðar hliðar máls-
ins“ kæmu fram í umfjöllun DV og
Bylgjunnar. Og þetta gerir nefndin þrátt
fyrir margyfirlýsta afstöðu bamavemdar-
ráðs og -nefnda að fjalla ekki um einstök
mál opinberlega.
Siðanefhd finnur meira að segja að því
við Hauk Hólm, fréttamann á Bylgjunni,
að hann hafi ekki gætt þess að báðar hlið-
ar málsins kæmu fram í viðtalinu við
húsráðandann í Sandgerði. Hvað átti
Haukur að gera? Átti hann að biðja um
samband við einhvem þeirra sem vom
að fjarlægja drenginn? Átti hann að and-
mæla því sem húsráðandinn sagði eða
draga það í efa?
Bæði í DV og á Bylgjunni var birt frá-
sögn annars aðilans og hvomgur fjöl-
miðillinn reyndi að draga fjöður yfir það.
Ef siðanefhd finnst það ámælisvert og al-
varlegt þá em það ný sannindi í blaða-
mennsku. Auðvitað á að gera þá kröfu til
fjölmiðla að þeir láti sem flest sjónarmið
koma fram í málum sem þeir hafa til um-
fjöllunar. Það bannar þeim hins vegar
enginn að birta frásögur fólks eða viðtöl
við það svo framarlega sem fjölmiðillinn
lætur ekki í veðri vaka að þar séu allar
hliðar málsins kynntar. Þegar ég heyrði
umrætt viðtal á Bylgjunni vissi ég að þar
var verið að ræða við málsaðila sem
hafði ekki hag af því að haldið væri á loft
málstað bamavemdamefndarinnar.
Þannig held ég að hafi verið um aðra sem
á hlýddu.
En með úrskurði sínum, og þá sérstak-
lega rökstuðningnum, hefur siðanefnd
skrifað upp á það sjónarmið að þar sem
bamavemdaryfirvöld vilja ekki ræða um
einstök mál sem þau hafa til umfjöllunar
eigi fjölmiðlar ekki að snerta þau, því
þeir geti aldrei birt sjónatmið annars aðil-
ans.
Þessa niðurstöðu nefndarinnar ber að
harma._____________________________
Gunnar Smári Egilsson
Dœmi eru um það
að nemar komi
grátandi heim til
sín úr vinnu
vegna þess harð-
rœðis sem þau
eru beitt og síðan
sofa þau ekki á
nóttunni vegna
kvíða fyrir að
mœta í vinnuna
nœsta dag. “
Klara Geirsdóttir þrælaforingi
IvíÍA

AVCr <7LÍl
Ml!
,Tlún barði mig daglega eftir að
ég fór að stækka. Þessum bar-
smíðum linnti ekki fyrr en ég fór
íháskóla.“
Patti Davis
forsetabarn.

„Ef verið er að tala um fimm
milljarða niðurskurð fjárlaga
1993 þá tökum við á okkur svo
sem eins og einn milljarð."
Sighvatur Björgvinsson
með Ijáinn.
„Ef þingflokkurinn ákveður að
lýsa yfir vantrausti á störf mín
með því að kjósa nýjan aðal-
mann í ráðið treystir hann mér
greinilega ekki lengur til að
gegna trúnaðarstörfum.“
Ragnheiður Davíösdóttir
uppreisnarseggur.
„Nú hætti ég í stelpunum og sný
mér að strákunum."
Gústaf Björnsson
þjálfari.
rwccp-!
„Fjtírhagurinn er traustur hjá
okkur.“
Guðni Þórðarson
ferðafrömuður.
■J*e-ttcc <ycccccc>ct)ö
crcccý Lc/ícc!
.Ejárhagurinn er traustur hjá
okkur.“
Halldór Sigurðsson
flugfrömuöur.
Q)t■cccccyccc'c &c)cc
crccci.ti.0-c)
„Ég hef vissulega leitt hugann að
Ívf að bytja að skrifa að nýju en
að er bara fjarlægur draumur."
Snjólaug Bragadóttir
rithöfundur.
e-ci. e-icc Ló- v*ve<5
&0&/
„Þetta eru síður en svo björgun-
araðgerðir. Það hefur ekkert
neyðarkall borist firá Morgun-
blaðinu."
Markús Örn Antonsson
borgarstjóri.