Pressan - 16.07.1992, Blaðsíða 27

FIMMTUDAGUR PRESSAN 16. JÚLÍ 1992
27
jflwGS&P J
ERLINGUR VIGFÚSSON: r ■ Ws SIGURÐUR BJÖRNSSON: sungið hlutverk skrifuð fyrir lý- riskan tenór; Tamino í Töfraflaut- f :t\\i m
JÓN ÞOR-
STEINSSON:
Er búinn að syngja hist og her í
Þýskalandi sl. 15-20 ár. Er fast-
ráðinn við Kölnaróperuna. Hef-
ur aldrei sungið í stórum hús-
um.
KRISTJÁN JÓ-
HANNSSON:
Hefur náð lengst allra íslenskra
söngvara. Syngur hjá stærstu
og bestu óperuhúsum heims,
eins og La Scala, Verona, Metro-
politan, New York City Opera,
óperunum í Chicago og Barcel-
ona. Hann er líka hæst launað-
ur. Fær líklega milljón fyrir
kvöldið, eins og tíðkast með
söngvara eins og hann.
JÚLÍUS VÍFILL
INGVARSSON:
Söng nokkur hlutverk í íslensku
óperunni, en virðist vera hættur
að syngja og hafa snúið sér al-
farið að lögfræðistörfum.
MAGNÚS
JÓNSSON:
Tók við af Stefáni Islandi í Kaup-
mannahöfn og söng mest
italskar óperur. Hefði líka geta
náð miklu lengra, en kaus að
vera kyrr í Köben.
Var lengi í Stuttgart, en söng
einnig í Gratz og Munchen.
Hann er létturtenór og hefur
þótt standa sig ágætlega í Moz-
art og óperettum, þar sem hann
hefur sungið aðalhlutverk.
JÓN RÚNAR
ARASON:
Hann er yngstur, nýútskrifaður
og óskrifað blað, þótt hann hafi
verið íTöfraflautunni i vetur.
Hann á eftir að læra meira í út-
löndum, áður en nokkuð verður
hægt að segja um hann.
ÓLAFURÁRNI
BJARNASON:
Hann hefur verið í Þýskalandi
að undanförnu og mun syngja í
Gelschenkirchen í vetur. Hann
er sagður „rosalegt efni" og tal-
ið að hann geti náð langt. Jafn-
vel eins langt og Kristján...
EINAR KRIST-
JÁNSSON: Var
á sama tíma og Magnús við
Konunglegu óperuna í Kaup-
mannahöfn. Síðar í Þýskalandi.
Hann er dálítið sér á parti, því
eftir að hafa sungið mest Moz-
art óperur, sneri hann sér að
módern óperum. Hann var með
góða rödd og fékk vandsungin
og vandlærð hlutverk.
GARÐAR
CORTES: Hef-
ur kosið að vera á Islandi og lít-
ið reynt fyrir sér úti. Hefði ef-
laust getað náð mjög langt og
hefur að vissu leyti gert það;
ráðinn óperustjóri hjá Stokk-
hólmsóperunni, sem telst með
betri húsum eins og Kaup-
mannahafnaróperan.
STEFÁN (S-
LANDI: Hann
var allan sinn feril hjá Konung-
legu óperunni í Kaupmanna-
höfn, þar sem hann átti mikilli
velgengni að fagna. Hefði getað
náð mjög langt hefði hann haft
áhuga á því.
unni, Cassio í Othello og Rudolfo í
La Bohéme. Sama gerði Ólafur
Árni Bjarnason í hlutverki Her-
togans í Rigoletto í vor. Hlutverk
Rudolfo er reyndar fyrir svokall-
aðan ítalskan tenór, en það er
sterkari rödd, með klingjandi hátt
c, sem sópraninn verður að geta
fallið auðveldlega íyrir.
Lýriskur spinto og ungur hetju-
tenór, hefur þykkari rödd og hann
leggur út í hlutverk eins og Don
José í Carmen, Foscari, Florestan í
Fidelio og Cavaradossi í Tosca.
Magnús Jónsson, Garðar Cortes
og Kristján Jóhannsson hafa allir
sungið hlutverk fyrir þessar rad-
dir, en Kristján er einmitt í
þessum flokki radda núna.
Hinn „hreinræktaði" hetjuten-
ór er fær um að syngja hlutverk
eins og Othello í samnefndri
óperu og Wagner-óperur. Þær eru
þyngstar af öllum óperum og ekki
á allra færi. Við höfum þó átt einn
þekktan Wagner söngvara, Pétur
Jónsson, sem var hátt skrifaður í
Þýskalandi fyrir stríð. Okkar
þekktustu söngvarar, Magnús
Jónsson, Stefán Islandi, Þorsteinn
Hannesson og Garðar Cortes byrj-
uðu allir á byrjuninni, sem léttir
tenórar og hafa endað, ýmist í
dramatíkinni eða sem spintar,
sem verður að teljast hápunktur-
inn.
Af okkar ungu söngvurum, hef-
ur Ólafur Árni Bjarnason mesta
möguleika á að feta í fótspor þess-
ara manna. Hann hefur allt sem
þarf til að bera. Gunnar og Guð-
björn Guðbjörnssynir eru reyndar
taldir efnilegir líka, en þeir eru
báðir meira lýriskir. Þó er ómögu-
legt að vita hvað þeir eiga eftir að
gera í framtíðinni.
FÁ MILLJÓN Á KVÖLDI
Það er eins með raddirnar og
húsin. Ópera er ekki það sama og
ópera. Það þarf engum blöðum
um það að fletta að Kristján Jó-
hannsson er sá af okkar söngvur-
um, sem hefur náð lengst. Hann
hefur sungið við stærstu húsin, La
Scala, New York City Opera, óper-
urnar í Chicago og Barcelona og
útileikhúsin í Róm og Verona.
Sigurður Dementz hefur iíka
sungið í Scala. Þessi hús fastráða
sjaldnast söngvara, en það tíðkast
reyndar hvergi í Bandaríkjunum.
Þar eru líka hæstu launin, en fyrr-
nefnd hús eru meðal þeirra sem
borga best.
Kristján hefur kosið að fastráða
sig hvergi. Menn eins og hann fá
miklu hærri laun en fastráðnir
söngvarar. Enda eru tekjurnar
óöruggar, þeir greiða ekki í lífeyr-
issjóði og þurfa því að safna til
mögru áranna. Söngvarar sem
ferðast á milli þessara húsa geta
fengið yfir milljón á kvöldi og þarf
ekkert að efast um að Kristján er
einhvers staðar á því rólinu. Fast-
ráðinn söngvari, í aðalhlutverkum
hjá góðu húsi eins og Covent Gar-
den og Vínarópenmni, hefur hálfa
til eina milljón á mánuði.
Það hefur enginn íslenskur
söngvari, reynt að leggja út á
sömu braut og þá sem Kristján
hefur valið sér. En til að ná jafn
langt og hann hefur gert, þarf ekki
aðeins að vera góður söngvari.
Það þarf líka góðan umboðsmann
ogheppni.
Margrét Elisabet Olafsdóttir.
Síðast var hann við Ríkisóper-
una í Amsterdam. Hann hefur
aldrei sungið annað en smá-
hlutverk og í kórum. Hjá góðum
óperum er reyndar erfitt að
komast að í kór, en það telst
varla mikill frami.
GUNNAR
GUÐBJÖRNS-
SON: Er ráðinn hjá óperunni í
Wiesbaden. Hann þykirefnileg-
ur, ekki síður í Ijóðasöng en
Mozart-óperum. Hann hefur
m.a. haldið einsöngstónleika í
Covent Garden óperunni í
London og Albert Hall. Það fer
minna fyrir bróður Gunnars,
Guðbirni, en hann hefur verið í
óperum í Þýskalandi og Sviss.
PÉTURJÓNS-
SON: Naut
mikillar hylli, sem söngvari í
Wagner- óperum í Þýskalandi.
ÞORGEIR
ANDRÉSSON:
Hann fór að syngja einsöngs-
hlutverk hér heima fyrir tveimur
árum og hefur síðan verið nokk-
uð áberandi. Hann söng einu
sinni í kór óperunnar í Ham-
borg, þar sem hann hafði helm-
ingi hærri laun en sem verk-
fræðingurá Islandi.
ÞORSTEINN
HANNESSON:
Var lengi í Covent Garden, þar
sem hann söng stór hiutverk,
en gekk þó misjafnlega.
K Y N L í F
JÓNA INGIBJÖRG JÓNSDÓTTIR
Hvers vegnafást
smokkar ekki í öll
um kaupfélögum
og í hverri búðar-
holu í landinu?
„Har de kondomer?" spurði
rauðleitur danskur glókollur af-
greiðslustúlkuna í kaupfélaginu.
Hún hristi höfuðið og gaf í skyn
að hún skildi ekki hvað hann átti
við. Var þetta kannski heiti á
einhverri nýrri súkkulaðitegund?
í sömu andrá kom samlandi
henni til bjargar og sagði að
maðurinn væri að spyrja um
verjur. Smokkarnir reyndust
ekki vera til og Daninn gekk
tómhentur út. Það setti að hon-
um hroll og hann hristi höfuðið;
þetta er eina búðin á staðnum og
hún selur ekki smokka — nú
um mitt sumar þegar ferðafólk
flæðir um landið!
Þýðir nokkuð að
hafa smokkana
frammi í rekkun-
um — verður
þeim ekki bara
stolið vegna
feimni kúnnans
annars vegar og
afgreiðslufólks
hins vegar?
I kaupfélögum landsins er til
sölu flest það sem ferðalanga
kann að vanhaga um — matur
til að seðja grunnþörfina fyrir
næringu, sólarolía til að verja
húðina gegn sjaldséðum sólar-
geislum, tannkrem og tann-
þræðir til að verjast Karíusi og
Baktusi, svo ekki sé minnst á
leikföng tii að fullnægja afþrey-
ingarþörfinni. Það má teljast
undarlegt að smokkurinn sé ekki
til sölu, hann er vörn gegn kyn-
sjúkdómum, m.a. alnæmisveir-
unni, og kemur í veg fyrir óráð-
gerðar þunganir. Fólk sem vill
brúka verjur, hvort sem það er
inni í svefnherbergi á sínu heim-
ili eða úti í tjaldi í norpandi gjól-
unni, er ábyrgt. Það er hlutverk
þeirra sem reka verslanir að
styðja fólk sem er ábyrgt í kyn-
ferðismálum rétt eins og það
styður fólk sem vill ekki verða
sólargeislum, sulti eða tann-
skemmdum að bráð.
Þrátt fýrir ýmis rök sem sýna
ótvírætt fram á notagildi
smokksins finnast margar
ástæður fyrir að verslunareig-
endur veigra sér við að selja
smokka. Sumum finnst óþægi-
legt að hafa verjur til sölu því það
jýðir að þá þurfi að taka upp sí-
mann og hringja í innflutnings-
fyrirtæki og segja „Ég ætla að
panta einn kassa af smokkum'
Þeir sem starfa við að taka á móti
pöntunum á verjum hjá inn
flutningsfyrirtækjum eru hins
vegar vanir slíkum pöntunum og
fara ekki að hlæja eða koma með
aulabrandara. Þýðir nokkuð að
hafa smokkana frammi í rekk
unum — verður þeim ekki bara
stolið vegna feimni kúnnans
annars vegar og afgreiðslufólks
hins vegar? Þetta mál er hægt að
leysa með því að selja smokka í
afgreiðslunni. Effir vissan aðlög-
unartíma finnst engum neitt til-
tökumál að biðja um smokka
eða selja þá. Aðrir innkaupa
stjórar eru hræddir við álit sam
starfsfólksins. Ef verjur eru til
sölu í búðinni erum við þá ekki
að ýta undir að unglingar lifi
kynlífi? Ég skal segja ykkur eitt;
unglingur sem er með verju í
vasanum og hyggst nota hana er
miklu betur settur en jafnaldri
hans sem ætlar sér að hafa kyn-
mök og hefur ekki heyrt minnst
á veijur. Þeir sem óttast eitthvað
í þessum dúr eru einfaldlega
börn síns tíma. Það er ekki svo
langt síðan þjóðarsálin hét þjóð-
arsátt um að halda túlanum
rækilega saman yfir öllu sem
tengdist kynlífi. Sérstaklega voru
það konur sem máttu ekki impra
á kynlífi eða sýna því einhvern
áhuga því þá voru þær undir eins
stimplaðar með brókarsótt.
Kynlíf er eitthvað sem ekki má
segja að sé gott, heilbrigt og sjálf-
sagt. Það er einkamál þeirra sem
stunda það og kemur engum
öðrum við. Þessi viðhorf eru
þrándur í götu smokkasölu.
Tepruskapurinn í kringum
smokkinn er afar gott dæmi um
viðhorf sem eru smám saman að
breytast. Ungu fólki þykir svo
sjálfsagt að smokkar séu til sölu
að meðal þeirra þykir það ekki
tilefni sérstakra umræðna. Það
er eldra fólkið sem þarf að brjót-
ast gegn gamalgrónum lífsgild-
um. f þeirra ungdæmi var nyt-
semi smokksins ekki almennt
viðurkennd. Um síðustu alda-
mót kappkostaði hver fjölskylda
að eignast sem flest börn. Vegna
þess að svo fá börn komust á
legg til að hjálpa við vinnu var
talið jákvætt að eignast mörg
börn — svona tíu til átján börn.
Þá hefði lítt stoðað að fara kross-
ferð um landið til að hefja verj-
una til vegs og virðingar. Kross-
farar veijunnar hefðu verið álitn-
ir í meira lagi skrýtnir. En nú er
árið 1992 og aðrir tímar. Mér
finnst ekki að smokkurinn eigi
að vera settur upp á stall heldur
einfaldlega notaður til síns
brúks. Til að það sé hægt verða
kaupfélagsstjórar, verslunar-
stjórar og búðaeigendur um allt
land að vera duglegri að panta
verjur. Það er ekki eftir neinu að
bíða. Það er að koma verslunar-
mannahelgi.
Jóna Ingibjörg Jónsdóttir
Spyrjið Jónu um kynlífið. Utanáskrift:
Kynlíf c/o PRESSAN, Nýbýlavegi 14,220 Kópavogur.