Pressan - 30.07.1992, Blaðsíða 17

FIMMTUDAGUR PRESSAN 30. JÚLf 1992
17
• Símavændier
stundað hérlendis
• Stúlkur taka að sér
að „dúlla" við eldri
menn; baða þá og
nudda.
• Viðskiptavinir
vændishúsa hafa valið
sér konu afmyndum í
möppu.
• Konursem eiga við
geðræn vandamál að stríða
selja blíðu sína fyrir
húsaskjól.
Þótt saga ungu reykvísku
konunnar, sem leiddist
út í vændi 12 ára gömul,
og birtist í PRESSUNNI fyrir
viku hafi verið sérstök er hún ekki
eindæmi. Þótt það sé almennt ekki
viðurkennt að vændi sé stundað á
íslandi er það
engu að síður staðreynd. Hér er
fjallað nánar um bakgrunn þess
lífs sem unga konan sagði frá.
tveggja aðila,
viðskipti sem lúta lögmálinu
um vöruskipti. Þá er spurt: Hví
skyldu vændiskonur ekki vera
verndaðar löglega og þeim veitt
sérstök þjónusta innan heilbrigð-
iskerfisins? Vændiskonur gætu þá
stofhað með sér samtök, nokkurs
konar stéttarfélag eins og fyrir-
finnst í Bretlandi.
Helstu rökin gegn lögverndun
eru þau að vegna smæðar samfé-
lagsins muni það aldrei samþykkja
vændi þó svo að lögin gerðu það.
Vændiskonur ættu því enn erfið-
ara uppdráttar í þjóðfélaginu og
þær útskúfaðar og úthrópaðar.
Aftur á móti er það mun meira
ágreiningsatriði hvort vændiskon-
um skuli refsað íyrir atvinnu sína,
sérstaklega í ljósi þess að við-
skiptavinum þeirra er ekki refsað.
Það þarf jú tvo í tangó. Einnig hef-
ur komið í ljós á viðtölum við
vændiskonur að töluverður fjöldi
þeirra velur þetta „starf' til að
brúa bilið fjárhagslega.
ÖI.IKAR HUGMYNDIR
KARI.A OG KVENNA
Karlmenn sem kaupa sér
vændiskonu gera það oft á all
ólíkum forsendum. Viðfangs-
rannsóknir gerðar á Norðulönd-
um, í Hollandi og Þýskalandi sýna
að það er hægt að skipta þeim í
þrjá hópa. f fyrsta lagi menn sem
ekki geta náð sér í eða bundist
konum ákveðnum böndum, svo-
kallaðir lausamenn. Þá er hópur
samsettur af yngri karlmönnum
sem eru giftir eða í sambúð sem
eru að sækjast eftir tilbreytingu.
Þeir vilja gjarnan eiga keypta
konu utan hjónabandsins sem sér
um þeirra kynlífsóra. Síðasti hóp-
urinn er eldri karlmenn sem vilja
gjaman eiga gott kynlíf með eigin-
konum sínum en konan einhverra
hluta vegna misst áhugann.
Rannsóknir sýna líka
að viðhorf og hugmyndir kvenna
og karla til kynlífs eru mjög ólík.
Þetta kemur ekki í ljós fyrr en í
sambúð eða hjónabandi. Reyndar
hefur opnari umræða um kynlíf
nú á síðustu árum haft áhrif á
þetta. Viðhorf kvenna og samfé-
lagsins eru að breytast hægt og
sígandi.
íslenskar konur hafa nokkra
sérstöðu þegar að viðhorfi til kyn-
h'fs kemur. Hérlendis fæst félags-
legt samþykki fyrir því að konur
sofi oft hjá og komi ekki alltaf með
sama karlmanninn heim til sín.
Það gerir það að verkum að fé-
lagslega er auðveldara að stunda
vændi hér á landi en til dæmis á
Norðurlöndum.
Erlendar rannsóknir sýna að
mjög fáar konur hafa náð sér sið-
ferðislega sem einstaklingar eftir
stundum vændis 1 einhvern tíma.
Þær eiga erfitt uppdráttar í þjóðfé-
laginu og búa margar þeirra ævi-
langt við þann ótta að vera afhjúp-
aðar ef þær hafa einhvern tíman
stundað vændi og tekist að kom-
ast aftur í raðir hinna hefðbundnu
borgara.
Þessi ótti hlýtur að vera magn-
aðri hér á landi en annars staðar
vegna smæðar samfélagsins og
vegna þess að fátt virðist réttlæta
vændið. Á öllum Norðurlöndun-
um hefur verið komið upp mið-
stöðvum fýrir vændiskonur sem
vilja leggja starfið á hilluna og
þurfa á aðstoð að halda.
Hér á landi er enginn staður til
þar sem þessar konur geta sótt sér
aðstoð til að hætta í vændi. Það
eru því fáir möguleikar fyrir þær
að lifa eðlilegu lífi og munu ekki
gera það nema þær hjálpi sér sjálf-
ar. Hvorki lagalega kerfið, það fé-
Hansína B. Einarsdóttir, afbrotafræðingur
Konur ná valdi yfir sjálfum
sér og öðrum með því
að selja líkama sinn
„Nýlegar rannsóknir ffá Nor-
egi sýna greinilega að konur sem
velja sér vændi sem starfsgrein
hafa oft ekki haft neina aðra val-
kosti í upphafi. Þessar konur eiga
margt sameiginlegt, m.a. erfiða
bernsku, hafa búið á mörgum
stöðum, verið í iitlum tengslum
við kynforeldra sína cg átt erfitt
með að mynda tengsi við annað
fólk. Nærri 70% af þessum kon-
um hafa verið misnotaðar kyn-
ferðislega sem börn af kynfor-
eldrumeðaöðrum.
Það sem þessar konur fá út úr
þessu er að þær ná verulegu valdi
bæði yfir sínu eigin h'fi og annara
með því að selja líkama sinn.
Bæði fá þær fjármuni í aðra
hönd, og það ríkulega, og svo
sýnir þetta „starf' þeim það að
þær kunna einhverja starfsgrein
og það mjög vel. Þetta gefur þeim
ákveðið „öryggi“, þær fá viðu-
kenningu 1 starfi og vald.
Vændiskonur velja sér ekki
þessa starfsgrein út frá sömu for-
sendum og aðrir vegna þess að
samfélögin hafa í fæstum tilfell-
um samþykkt þetta sem starfs-
grein. Þetta á sérstaklega við um
íslenska samfélagið. Við höfum
enga hefð fyrir vændi og það hef-
ur aldrei verið samþykkt. Á þeim
forsendum finnst mér óraunhæft
að ræða um lögverndun á vændi
vegna smæðar samfélagsins.
Konur fengju því aldrei uppreisn
æru þrátt fyrir að vændi yrði lög-
legt. Konur velja sjaldnast þessa
starfsgrein. Þær leiðast út 1 hana
vegna erfiðra aðstæðna og ann-
ara aðstæðna, t.d. kynferðisof-
beldis. Þess vegna get ég ekki fall-
ist á refsingar í formi fangelsunar
í einhvem ákveðinn tíma. Ég get
ekki fallist á að verið sé að gera
konuna og hennar „val“ glæp-
„Konur velja sjaldnast þessa
starfsgrein."
samlegt og að umræðan snúist
um það að það sé eingöngu kon-
an sem stendur í þessu, ekki
karlmaðurinn. Ég vil leggja
miklu meiri áherslu á að það sé
refsivert að kaupa vændi ekki
síður en að selja það.“
samþykkt siðferð-
islega.“
f þriðja lagi er um dýrara vændi
að ræða, eða svokallaðar fylgisk-
onur sem eru leigðar meðal ann-
ars til kvöldverða. Þessar konur
þurfa að vera laglegar, ræðnar og
meðvitaðar um málefni líðandi
stundar.
PRESSAN hefur heimildir fyrir
því að símavændi sé stundað hér
á landi þar sem vændiskonur em
pantaðar á ákveðinn stað að ósk
viðskiptavina. Menn úr viðskipta-
lífinu notfæra sér þessa þjónustu.
Þá eru starfandi fleiri en eitt
vændishús. f því sambandi hefur
einum heimildarmanni PRESS-
UNNAR verið boðin yfirlitsm-
appa með andlitsmyndum af
nokkrum konum sem hann gat
valið úr. Heimildarmaður sagðist
hafa beðið í hálfa klukkustund þar
«til konan birtist en hann keypti sér
drykk á meðan á biðinni stóð. Þá
eru heimildir fyrir því að karl-
menn stundi vændi á fslandi, en
þó í litlum mæli. Að lokum eru
heimildir fyrir þjónustu sem inni-
heldur ekki bein kynmök heldur
taka stúlkur að sér að „dúlla“ við
eldri menn, elda fyrir þá, baða og
nudda. Þá er ljóst að konur sem
eiga við geðræn vandamál að
stríða og eru „á götunni“ selja oft
blíðu sína í skiptum fyrir húsa-
skjól.
ÚR TVEIMUR ÁRUM í FJÖG-
UR
f vetur voru samþykkt á Al-
þingi ný ákvæði í hegningarlögum
sem varða vændi. f fyrsta lagi var
refsing fyrir stundun vændis sér
til framfærslu hækkuð úr tveimur
árum í fjögur. Þá var vændi af
hálfu samkynhneigðra gert refsi-
vert en í gömlu lögunum var svo
ekki. Lágmarksrefsing er óbreytt
þrír mánuðir.
Margir vilja líta á vændi sem
eðlilegan viðskiptasamning milli
lags-
lega né heldur trygg-
ingakerfið bjóða þessum konum
sérstaka aðstoð eða vemda stöðu
þeirra. Umræðan um vændi er
einfaldlega ekki félagslega sam-
þykkt._________________________
Anna H. Hamar