Pressan - 13.08.1992, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR PRESSAN 13.ÁGÚST 1992
Barn hlýtur varanleg örkuml í
fæðingu vegna mistaka starfs-
fólks fæðingardeildar Land-
spítalans. Foreldrunum er
neitað um skýringar á því
hvað fór úrskeiðis.
Árið 1980 fæddist drengur á
fæðingardeild Landspítalans.
Allt þar til hann fæddist benti
ekkert til annars en hann yrði
eðlilegt og heilbrigt barn. Sig-
fús Daði varð hins vegar
100% öryrki frá fæðingu
vegna þess sem Hæstiréttur
úrskurðaði tæpum níu árum
síðar að hefði verið röð mis-
taka starfsfólks fæðingar-
deildarinnar. Þegar ljóst varð
hve alvarlega Sigfús Daði var
skaddaður vildu foreldrar
hans fá að vita hvað hefði far-
ið úrskeiðis. Þegar þau fóru
að spyrjast fyrir ráku þau sig
hins vegar á vegg: Enginn
innan spítalans var tilbúinn
til að gefa þeim greinargóð
svör um það sem gerðist. Þau
fóru á endanum í mál, sem
þau unnu í undirrétti, áfrýj-
uðu til Hæstaréttar og unnu
það þar líka. í héraðsdómi í
Reykjavík er nú eitt mál til af-
greiðslu vegna fæðingarslyss
á Fæðingarheimili Reykjavík-
ur og í vetur var Fjórðungs-
sjúkrahúsið á Akureyri sýkn-
að af ákæru um meint mistök
við fæðingarhjálp. Því máli
hefur verið áfrýjað til Hæsta-
réttar.
Það er ekki alltaf auðvelt að
eiga við lækna og starfsfólk í heil-
brigðiskerfinu. Það vita foreldrar
Sigfúsar Daða. f dómi Hæstaréttar
í málinu kemur skýrt fram að
skýrslur lækna sem fengnir voru
til að gefa álit sitt voru langt því frá
að vera hlutlausar. Blaðamaður
PRESSUNNAR rak sig líka á vegg
þegar reynt var að fá Olaf Ólafsson
landlækni til að tjá sig um málið. f
upplýsingum frá embættinu kem-
ur fram að frá árinu 1985 hafi því
borist 12 kærur vegna fæðinga.
Þar af hafi þrjú mál verið afgreidd
með dómi, þrjú séu til dómsmeð-
ferðar, einu máli sé ólokið, fjögur
mál hafi verið afgreidd sem
óhappatilvik og að einu máli hafi
lokið með sáttum. Landlæknir var
gersamlega ófáanlegur til að skýra
nánar frá þessum málum eða tjá
sig um þau. Sagði að með því bryti
hann trúnað.
OFTAST SÆST Á BÆTUR
Þeir sem PRESSAN ræddi við
voru flestir sammála um að í flest-
um málum sem upp kæmu væri
sæst á bætur. Mál fara sjaldan fyr-
ir dómstóla, kannski af því fæstir
eru sérlega öruggir frammi fyrir
læknum. Starf þeirra er svo sér-
tækt og okkur langar til að treysta
þeim. Og getum það sem betur fer
oftast. En læknar eru mannlegir,
þeir geta gert mistök. Fyrir þann
sem fyrir þeim verður eru þau sár.
Ekki síst þegar þau hafa áhrif á allt
líf einstaklingsins frá fæðingu og
fjölskyldu hans. Læknar eru affur
á móti tregir til að ræða þessi mál,
það viðurkennir Þórður Harðar-
son, sem á sæti í læknaráði. „Þeir
eiga að vera tregir til að ræða mál
einstakra sjúklinga."
Sem betur fer virðist oftast vera
hægt að sættast á bótaskyldu heil-
brigðiskerfisins þegar mistök eða
slys verða og ekki er langt síðan
stofnaður var svokallaður sjúkra-
tryggingasjóður. Úr honum eru
greiddar bætur ef fólk verður fyrir
tjóni á opinberri heilbrigðisstofri-
un. Þegar ekki er sæst á bætur er
lítið annað að gera en fara í mál.
Aðgerð fylgir alllaf viss áhætta
Samkvæmt upplýsingunr frá
Landlæknisembættinu berast
þangað árlega 150-200 kvartanir
og kærur. Matthías Halldórsson
aðstoðarlandlæknir segir að þessi
mál séu af ýmsurn toga og alls
ekki alltaf alvarleg. „Almenn
dæmi eru t.d. mál er varða fram-
komu læknis. Sjúklingi finnst
hann kannski hafa verið hrana-
legur. önnur mál eru síðan hrein-
lega byggð á misskilningi sem
auðvelt er að leiðrétta," segir
Matthías.
Landlæknir úrskurðar ýmist
sjálfur beint um mál sem til emb-
ættisins berast eða vísar þeim til
umsagnar læknaráðs. Af 45 mál-
um varðandi meint mistök sem
afgreidd voru af landlækni og
læknaráði á tímabilinu
1989-1991 var í 19 tilfellum áætl-
að að um mistök hefði verið að
ræða og í 2 tilfellum trúlega mis-
tök.
„Það gerir enginn læknir bein
mistök í lögfræðilegum skilningi,
en með því er átt við eitthvað sem
hann hefúr ætlað sér að gera. Það
er frekar ef hann hefúr ekki farið
eftir viðteknum siðum og venj-
um, sem hægt er að ræða um
mistök, og þegar læknir er ásak-
aður um þau er byrjað á að at-
huga hvort sú hafi verið raunin.
Ef svo er ekki þá hvort vítavert
kæruleysi eða gáleysi hafi verið
sýnt.
En það getur líka gerst að að-
gerð heppnist ekki, án þess að
hægt sé að benda á eitthvað sér-
stakt sem farið hefur úrskeiðis,
t.d. ef sjúklingur fær sýkingu. Það
þarf líka að taka með í reikning-
inn að aðgerð fylgir alltaf viss
áhætta og því er mikilvægt að
læknir skýri sjúklingnum frá
þessari áhættu ef aðgerð skyldi
ekki fara á besta veg,“ segir Matt-
hías.
Þú nefiiir að ef aðgerð lieppnast
ekki geti verið erfitt að benda á að
eitthvað sástakt liafifarið úrskeið-
is. Það gerir auðvitað stöðu sjúk-
lingsins erfiða, ef hann telur að
mistök hafi áttsérstað.
„Það er rétt að sönnunarbyrð-
in í svona málum getur verið erf-
ið.“
Hvemig tekur Landlxknisemb-
ættið á kœrum sem fram koma
vegna lœkna efsektsannast?
„Viðkomandi lækni er send
aðvörun eða áminning. Ef um al-
varlega áminningu er að ræða er
hún einnig send ráðherra og ef
brotið er endurtekið gerir land-
læknir tillögu til ráðherra um
sviptingu læknaleyfis."