Pressan - 13.08.1992, Blaðsíða 31

FIMMTUDAGUR PRESSAN 13.ÁGÚST 1992
31
KARLMANNAFÖT
KARLMANNAFRAKKAR
um hönd árið 1962 er ekki
þar með sagt að áfengis-
vandamálið hafi ekki gert
vart við sig. Og þar voru
unglingar ekki undanskild-
ir. Um sumarið var haldið
hestamannamót á Þing-
völlum. Þangað streymdu
15-20 ára unglingar í rút-
um úr Reykjavík og voru
allölvaðir. Hátt í hundrað
voru handteknir og færðir í
bæinn aftur. Blöðin veltu
vöngum yfir þessum
drykkjulátum, leituðu álits
sálffæðinga og kenndu svo
snöggri velmegun um. Effir
þetta sukk um miðjan júlí
gekk verslunarmannahelg-
in ótrúlega tíðindalaust
fyrir sig, en hún var ekki
síður sukkhátíð þá en nú.
Vinsælasti staðurinn var
Þórsmörk.
En það var ekki bara
áfengi sem olli áhyggjum.
Eiturlyfjaneysla var vax-
andi vandamál. Margir
voru teknir undir áhrifum
deyfilyfja í bænum þetta ár.
„Vinsælustu“ lyfin voru
„nautnalyfm“ amfetamín
og prelúdín, en einnig ríta-
lín.
Þrátt fyrir þetta var
þjóðin mun siðsamari en
nú. Það sést á því þegar
auglýst var útkoma nýrrar
kynlífsbókar. f staðinn fyr-
ir bera rassa og bijóst á lif-
andi fólki voru birtar
myndir af styttunum Ven-
;t
NAUST
ft/ársdag 1963
CQRVRIS Í V ORR
COWilUL CiLlSULK
0*U.ÍA>V
Ur^MU
«ur oe t ARKKLTT VOlT-TARIf
R.uA v ril uiok 3uul-í «u.
Oli.' Körœ O RANÍUE
HLKT ár >úH> n viv*
UcUKoifcUu AattMl.*-
Áai
vöruna á Laugaveginum og við
Oxfordstræti. Það eru ennþá höft
á verslun á Islandi. Til dæmis
bannað að selja útlent tyggi-
gúmmí... Verðlagning er heldur
ekki frjáls og því kemst fljótt upp,
þegar kvenskóhlífar lækka
skyndilega í verði í einni búðinni,
að hér er um smyglvarning að
ræða. Annars þurftu konur ekki
alltaf skóhlífar þennan vetur, því
kuldaskór voru alls ekki ósmart,
með hæl og rennilás. Konur
gengu annars ennþá mest í kjól-
um, þeir fínni voru ermalausir.
Síddin var rétt fyrir neðan hné og
þótti stutt. Það þótti taka því að
auglýsa nýja sendingu af nælon-
sokkabuxum og krepsokkabux-
um. Fyrir þær sem völdu síðbuxur
var flottast að hafa þær úr stretch,
annars voru terelynbuxur líka í
tísku. Menntaskólastelpurnar
voru allar með stuttklippt hárið og
greiðslu. Rúllur voru óspart not-
aðar og þær létu sig jafnvel hafa
það að vera með þær á nóttunni.
Strákarnir þurftu helst að þjást í
jakkafötum eins og fyrri daginn.
Ekki var verra að hafa þau með
mynstrinu „prinsinn af Wales“,
sem þýðir víst köflótt. Að minnsta
kosti ætti maður að fermast það
árið. Allir áttu Old Spice-rakspíra.
ÍSLENSK KVIKMYND
FRUMSÝND
Menningarlífið í borginni var
kannski ekki eins blómlegt árið
1962 og það er í dag. Færri mynd-
listarsýningar og bara tvö leikhús í
Reykjavík, Iðnó og Þjóðleikhúsið.
Það síðarnefnda setti á svið á
vormánuðum söngleikinn
My Fair Lady, sem sló ræki-
lega í gegn. Vala Kristjáns-
dóttir, móðir Einars Árnar
Benediktssonar í Sykurmol-
unum, lék aðalhlutverkið og
varð ffæg á einni nóttu. Hún
kynntist föður Einars, Bene-
dikt Árnasyni, við uppsetn-
inguna, en hann var aðstoð-
arleikstjóri. f Iðnó fékk leik-
rit Jökuls Jakobssonar, Hart í
bak, frábærar móttökur.
Jökull var talinn efnilegasta
leikskáld sem þjóðin hafði
eignast lengi.
íslensk kvikmynd, 79 af
stöðinni, var gerð um sum-
arið eftir samnefndri skáld-
sögu Indriða G. Þorsteins-
sonar og ffumsýnd í tveimur
kvikmyndahúsum um
haustið. Leikstjórinn var
reyndar danskur, en leikar-
arnir íslenskir: Kristbjörg
Kjeld, Gunnar Eyjólfsson og
Róbert Amfinnsson.
KARLMANNASKYRTUR
karlMannaskór
Athugið okkar hagstæða vöruvt*rð
GEFJUN - IÐUNN
Kirkjustræíi
inn hélt því ffam að það væri ekki
fyrir magaveika!
Það voru hvorki meira né
minna en tíu bíó í Reykjavík á
þessum árum. I Hafnarfirði voru
tvö bíó og meira að segja í Kópa-
vogi var bíó. Flestar myndirnar
voru amerískar þá eins og nú, en
þær einokuðu ekki markaðinn,
því þó nokkuð var sýnt af dönsk-
um, ffönskum og þýskum mynd-
um.
Það voru engir pöbbar í
Reykjavík árið 1962 og ófáir
skemmtistaðir vínlausir. Þeir
nutu ekkert minni vinsælda en
þeir sem höfðu áfengi á boðstól-
um. Það þýddi því alveg fyrir
templara að reka danshús, Góð-
templarahúsið. Ekki var það þó
aðalstaðurinn, heldur fóru menn í
Klúbbinn eða Þórscafé, Vetrar-
garðinn eða Silfurtunglið. Lídó
var líka geysivinsæll staður, þótt
ekki væri þar bar, og þar var dans-
að bæði síðdegis og á kvöldin um
helgar. Hótel Borg var í fullu fjöri
þetta ár og bauð upp á lifandi tón-
list á öllum tímum dags. Borgin
var einn af fáum veitingastöðum í
bænum. Vildu menn fara út að
borða var hægt að fara þangað, á
Naustið eða á skemmtistaðinn
Röðul, sem tók upp þá nýbreytni
árið 1962 að bjóða upp á kalda
borðið, sem síðan átti eftir að
tröllríða öllum veislum á íslandi.
Þetta var líka árið sem Hótel Saga
var opnuð og Grillið, með „hið
prýðilegasta útsýni yfir Reykjavík
og nágrenni".
Á sunnudögum borðuðu menn
svið í hádeginu og fóru svo á
bingó í t.d. Lídó, þar sem síðan
var hægt að fá kvöldverð og dansa
á eftir. Mokka var nýbreytni í
kaffihúsamenningu bæjarins. Tíð-
ir gestir voru frerhstu skáld og
listamenn þjóðarinnar, eins og
Þórbergur Þórðarson og Laxness.
AFBROT OG EITURLYF
Þótt margir hafi getað skemmt
sér á fslandi án þess að hafa vín
usi ff á Míló og Davíð í aug-
lýsingunni.
BANNAÐAÐ FLYTJA
INN TYGGIGÚMMÍ
Islendingar eru ekki sér-
lega ferðavanir árið 1962.
Sólarstrendur eru ekki
farnar að heilla þá sérstak-
lega og því telur Alþýðu-
blaðið ástæðu til að hafa
opnuviðtal við mann sem
hefur búið á Mallorca í nokkur ár
og láta hana lýsa lífinu þar. En
fyrstu innkaupaferðirnar til
Glasgow, Edinborgar og London
eru farnar fyrir jólin. Það var held-
ur ekki eins mikið til á íslandi þá
og nú. Ekki hægt að finna sömu
EIGUM VIÐ AÐ GANGA í
EBE OG BYGGJA STÓRIÐJU?
Sum umræðuefni virðast end-
ast til eilífðar. Árið 1962 eru nefni-
lega umræður um EBE, Efnahags-
bandalag Evrópu, í fullum gangi.
Bretar ganga í bandalagið á árinu
og íslendingar velta vöngum yfir
því hvað þeir eigi að gera. Komast
svo að þeirri niðurstöðu, að hætt-
an á erlendum ítökum í landinu sé
alltof mikil. Við göngum sem sagt
ekki í EBE þetta ár, þótt sumir séu
sannfærðir um að það geti hjálpað
ef byggja á stóriðju. Já, það voru
nefnilega líka miklar umræður í
gangi um slíka byggingu árið
1962. Og hvort hún ætti að vera
fyrir norðan eða sunnan.
Það var líka rætt um
sjónvarp. Eigum við að
stofna sjónvarp? Á að
loka fyrir Kanasjónvarpið
og banna Kananum að
fara of mikið út fyrir
Völlinn? Læknar eiga í
launadeilum við ríkið
þetta ár og menn trúa
blint á lækningamátt svo-
kaflaðra gigtararmbanda.
Hvar ætli þau séu núna
og hvar ætli kristaUarnir
verði effir 30 ár?
Margrét Elísabet Ólafsdóttir
PLAST- dregUlinn
mottan
IS I! J-f'" c
V7 $>!______________
~ ft \ \m i,-.- -;J,
m Jyrir eldhús oy baðhmerai
'!__ ... (Tx, iíi \ r
Gef/ð konunni hentugri
jólogjöf e/ Jbér getið
SlaOUlr:
Nuríljurður: A>.i-i N. ÓiRurvr-’i
D.\2v:k: KKA
SíiiiðArk-ó'rjf K.-u nfcla" •1ka"f.:r>.'n.;;a
HúnavLr: KutRifélaj HnjvYirt’u
Vfstcjinnaey.iar: Malar*'aV:ð!ii.
K Y N L f F
JÓNA INGIBJÖRG JÖNSDÓTTIR
Vœndi
Það er ekki ný saga að kynlíf má
selja og kaupa. Nægir að nefna
vændi, klámefni af ýmsu tagi og
bera kroppa í auglýsingum. Fyrir
stuttu var í PRESSUNNI viðtal
við stúlku sem lifði um tíma á
vændi. Enginn veit hversu marg-
ir stunda vændi hér á landi en
við skulum ekki vera svo bláeyg
að halda að slíkt eigi sér bara
stað í stórborgum erlendis. En
hvað er vændi nákvæmlega?
Vændiskonur og -karlar selja
„blíðu“ sína fýrir ákveðna pen-
ingaupphæð og láta sig litlu
skipta hversu margir kaupa
„þjónustuna“. Flestum sem
stunda vændi er einnig nokk
sama hver kaupir „vöruna“, svo
framarlega sem kaupverðið er
greitt.
Heimur vændisins er marg-
slunginn og erfitt að alhæfa
nokkuð. Þrátt fyrir það má
skipta eðli vændis í nokkra
flokka. Bæði karlar og konur
stunda vændi, þótt það sé mun
algengara meðal kvenna. Karl-
Langdýrasta vœnd-
iskonan ersíma-
vœndisstúlkan.
Hún klœðirsigí
glœsilegföt, leigir
flotta íbúð ígóðum
hluta borgarinnar
og verðleggur þjón-
ustu sína hátt. Við-
skiptavinina, sem
hún velur vandlega,
fœrhún ígegnum
persónulegan kunn-
ingsskap. Símamell-
an er oft sœmilega
menntuð, jafnvel
með háskólagráðu.
kynshórur þjóna bæði konum
og körlum. Langflestir vændis-
karla stunda vændi sem hluta-
starf og eru þá jafnframt í ann-
arri vinnu eða nemar. Vændis-
karlar vinna einnig á götunni og
er viss hluti þeirra karlmenn sem
komist hafa í kast við lögin. Þá
stundar ákveðinn hluti vændis-
karla símavændi í svipuðum stíl
og kvenkynssímamellurnar.
f starfsstétt gleðikvenna má
finna ákveðna goggunarröð eftir
samfélagsstöðu oglífsstíl. Lang-
dýrasta vændiskonan er síma-
vændisstúlkan. Hún klæðir sig í
glæsileg föt, leigir flotta íbúð í
góðum hluta borgarinnar og
verðleggur þjónustu sína hátt.
Viðskiptavinina, sem hún velur
vandlega, fær hún í gegnum per-
sónulegan kunningsskap. Síma-
mellan er oft sæmilega menntuð,
jafnvel með háskólagráðu. Næst-
ar í röðinni eru hórumar sem
vinna í vændishúsum, en slíkum
vinnustöðum hefur fækkað ört
eftir að síðari heimsstyrjöldinni
lauk. Þess í stað hafa svokallaðar
nuddstofur“ sprottið upp eins
og gorkúlur. Vegna þess að nudd
er löglegt hafa hómr í útlöndum
eygt þarna leið til að koma virðu-
legra yfirbragði á vændið. Þessi
leikur vændiskvennanna kemur
illa við alvöm nuddara, sem
lenda stundum í því að við-
skiptavinurinn biður um eitt-
hvað annað og meira en venju-
legt nudd. Til að gefa vændinu
fínni svip hafa vændiskonur
einnig stofnað svokallaða „fylgd-
arþjónustu", en þá er viðskipta-
vininum boðin samfylgd, t.d. í
samkvæmislífmu. Þær mellur
sem njóta minnstrar virðingar
meðal vændiskvenna sjálfra eru
strætishórurnar og eru þær lang-
Qölmennastar og einnig mest
áberandi. Á síðustu árum hefur
eftirspurn eftir ungum vændis-
konum farið vaxandi og er skýr-
ingin meðal annars sú að við-
skiptavinirnir eru haldnir þeirri
ranghugmynd að yngri mellur
séu síður smitaðar af kynsjúk-
dómum s.s. alnæmi.
Hvers vegna stundar fólk
vændi? Tekjuöflun er ein aðal-
ástæða þess að konur og karlar
stunda vændi. Þeir sem eru verr
settir í þjóðfélaginu og hafa litla
menntun hafa lifibrauð sitt oft af
vændi. Tökum sem dæmi tví-
tuga stúlku í stórborg í Evrópu
sem getur ekki hugsað sér að
vinna fyrir fimmþúsundkalli á
viku í daunillri verksmiðju þegar
hún getur unnið sér inn sömu
upphæð á einum degi. Aðrar láta
heillast af óraunveruleikaheimi
vændisins, láta tilleiðast vegna
vinar sem stundar vændi eða
selja líkama sinn til að geta keypt
sér fíkniefni. Fínu hórurnar eru
sagðar njóta ímyndaðs valds sem
þeim finnst þær hafa þegar þær
sænga hjá valdamiklum mönn-
um, til dæmis stjórnmálamönn-
um.
Hvers vegna vill viðskiptavin-
urinn kaupa sér þjónustu vænd-
iskonu eða -karls? Sé viðkom-
andi giftur vill hann kannski hafa
kynmök oftar en makinn og eyg-
ir þarná leið til að svala löngun
sinni eða hann vill prófa að gera
eitthvað í kynlífmu sem makinn
hefur ekki áhuga á að taka þátt í,
s.s. munnmök eða kvalalosta-
kynlíf. Sé viðskiptavinurinn
ógiftur er ástæðan einfaldlega
löngun eða forvitni. Unglingar
sem leita til vændiskvenna gera
það stundum sem eins konnar
manndómsraun eða til að öðlast
kynlífsreynslu. Að lokum má
nefha að sumir leita á þessi mið
einmitt af því það er litið horn-
auga og er forboðið. Vændi er
eitt af þessum störfum sem ekki
er hægt að stunda að eilífu, líkt
og módelstörf og atvinnufótbolti.
Hvað gerir vændiskonan eða -
karlinn þegar árin færast yfir,
hrukkur fara að sjást eða áfengis-
og dópfíknin nær yfirhöndinni?
Þær sem eru svo heppnar að búa
þar sem yfirvöld sýna þessu
starfi skilning geta kannski sótt
um einhvers konar starfsþjálfun
og búið á áfangastað á meðan
þær koma sér út í samfélagið og
hefja nýtt líf. Giftu vændískon-
urnar snúa sér alfarið að eigin-
manni og börnum. Ógiffa vænd-
iskonan reynir að koma sér í
hnapphelduna. Sumar vændis-
konur gefast upp vegna hótana
um langtímafangelsisvist eða að
börnin verði tekin af þeim, eða
þegar einhver vinkonan sem
stundar sömu vinnu verður
fórnarlamb ofbeldis hjá einum
viðskiptavinanna.
Spyrjið Jónu um kynlífið. Utanáskrift:
Kynlíf c/o PRESSAN, Nýbýlavegi 14, 200 Kópavogur.