Pressan - 19.11.1992, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR PRESSAN 19. NÓVEMBER 1992
15
Ingibjörg Auðunsdó tth
asamt systur smm,
íHœstarétti ígœr
■ ■ ■
.
eftir fæðinguna, til þess að súrefn-
isskortur kunni að hafa varað í
talsverðan tíma. Kemst höfundur
að eftirfarandi niðurstöðu: „Horf-
ur á bata eru slæmar í þeim skiln-
ingi að um verulega hreyfihindrun
til frambúðar verður sennilega að
ræða hjá þessum dreng, en end-
anlegt mat á magni hennar og
andlegum þroska drengsins verð-
ur ekki unnt að gera fyrr en hann
er eldri.“
I ljós hefur komið að drengur-
inn, Karl Guðmundsson, sem nú
er rétt tæplega sex ára, hlaut alvar-
legan heilaskaða vegna súrefnis-
skorts fyrir og við fæðinguna og
hefur hann verið metinn með 100
prósent örorku fyrir lífstíð.
STARFSREGLUM SJÚKRA-
HÚSSINS BREYTT EFTIR
ATBURÐINN
Eins og fram kom í upphafi
efndi landlæknir til fundar á Ak-
ureyri í febrúar 1988 með starfs-
fólki sjúkrahússins og foreldrum
drengsins, þar sem farið var ofan í
saumana á málinu. Þar kom fram,
að allt ffá því að farið var að nota
lyfið prostaglandín til gangsetn-
ingar á sjúkrahúsinu væru konur
settar í ytri sírita í nokkum tíma
effir gjöfina. Ekki fékkst skýring á
því hvers vegna svo var ekki í um-
ræddu tilviki. Þá tíðkaðist það
ekki árið 1986, er drengurinn
fæddist, að kallaðir væru til
barnalæknar við áhættufæðingar,
t.d. þegar tekið var eftir grænleitu
legvatni.
f kjölfar fæðingar drengsins
hefur þessu nú verið breytt með
setningu fastra starfsreglna þar
um, að því er fram kemur í grein-
argerðinni frá 1988. Auk þess
mun vaktafyrirkomulagi aðstoð-
arlækna hafa verið breytt, þannig
að aðstoðarlæknar á barnadeild
og á fæðingardeild skiptast nú á
um að vera á sjúkrahúsinu, með
tilliti til lífgunar nýbura.
„DAUÐIR STAÐIR“ í
SJÚKRAHÚSBYGGINGUNNI
Baldur Jónsson, yfirlæknir
barnadeildar, gat þess á fundinum
með landlækni, að kalltækin sem
notuð væru á sjúkrahúsinu hefðu
oftlega brugðist, bæði á þeim tíma
er drengurinn fæddist og eins eftir
það, og Geir Friðgeirsson, sér-
fræðingur í barnalækningum, lét
þau orð falla að tækin væru „mjög
varhugaverð". Læknamir og yfir-
ljósmóðir, Friðrika Árnadóttir,
sögðu að „dauðir staðir“ virtust
vera í sjúkrahúsbyggingunni, þar
sem ekki heyrðist vel í kalltækjun-
um. Svo væri þó ekki um stað
þann stað þar sem Oddgeir Gylfa-
son aðstoðarlæknir var staddur
þegar reynt var að ná til hans.
Margoft mun hafa verið kvartað
við starfsmenn tæknideildar spít-
alans vegna þessara tækja, en þeir
talið þau vera í lagi.
TÍMASETNINGAR RANGAR
Landlæknir ræddi sérstaklega
við foreldra drengsins, Ingibjörgu
Auðunsdóttur og Guðmund Svav-
arsson, á fundinum á Akureyri og
höfðu þau ýmsar athugasemdir
við alla meðferð málsins, að því er
segir í greinargerðinni. f máli
þeirra kom fram að þeim hjónum
hefði gengið afar illa að fá skýrslur
um málið þegar þau báðu um
það. Þá töldu hjónin tímasetning-
ar í skýrslum sjúkrahússins rang-
ar, en í slíkri fæðingu skipti hver
mínúta að sjálfsögðu miklu máli.
Ingibjörg kveðst hafa séð mjög
vel á klukku sem blasti við henni á
vegg fæðingarstofunnar sem Ijós-
mæður sneru baki í og staðhæfa
þau hjónin að drengurinn hafi
fæðst þremur mínútum fýrr en
ljósmæðurnar hafa haldið fram,
eða kl. 21.17. Guðmundur kveðst
viss um að sérffæðingur hafi ekki
komið fyrr en klukkan 21.37 og
því hafi liðið nærfellt hálf klukku-
stund frá fæðingu barnsins þar til
nógu áhrifarík hjálp barst. í því
augnabliki, þegar öllu máli skipti
að vel færi, hafi sú þjónusta sem
þau foreldrarnir höfðu vænst ekki
verið fyrir hendi, og um „algjöra
handvömm“ hafi því verið að
ræða.
FYRIRSPURNIR TIL
LÆKNARÁÐS
Með úrskurði dóms bæjarþings
Akureyrar frá 8. mars 1991 var
læknaráði gert að svara þýðingar-
miklum spurningum varðandi
óljósa þætti málsins. Læknaráð
svaraði því öllu játandi er spurt
var hvort ástæða hefði verið til að
læknir væri viðstaddur fæðing-
una; einnig því hvort eðlilegt hefði
verið að sá læknir væri sérfræð-
ingur í fæðingarhjálp og sömu-
leiðis hvort nærvera íæknis hefði
aukið líkurnar á að barnið hefði
sloppið óskaddað úr fæðingunni.
Einnig var spurt hvort ráðið teldi
að eftirlit með ffamgangi fæðing-
arinnar, eins og það var skráð á
staðnum, hefði verið fullnægjandi.
Því var svarað til að skráð gögn
hefðu verið færð á fullnægjandi
hátt, en notkun sírita hefði þó
mátt vera meiri. Þá var m.a. spurt
hvort ráðið teldi að hægt hefði
verið að koma í veg fyrir það tjón
sem varð vegna súrefnis- og nær-
ingarskorts í fæðingunni með
bestu læknishjálp og var því svar-
að „já, hugsanlega“.
FORELDRARNIR TAPA
MÁLINU í UNDIRRÉTTI
Foreldrar drengsins höfðuðu
mál gegn Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri, til heimtu skaðabóta
og miskabóta úr hendi stefnda
vegna mistaka starfsmanna
sjúkrahússins við fæðingu sonar
þeirra, Karls Guðmundssonar.
Endanlegar dómkröfur til handa
Karli voru aðallega kr. 18.639.000
á verðlagi ársins 1990. Þá var farið
fram á kr. 10.308.590 til handa
Ingibjörgu Auðunsdóttur og Guð-
mundi Svavarssyni sameiginlega á
verðlagi sama árs. Loks var krafist
kr. 1.500.000 til handa móðurinni
sérstaklega, á verðlagi árins 1990.
Af hálfu stefnda var framan-
greindum málsástæðum stefn-
enda mótmælt og sýknukrafa
byggð á því, að sjúkrahúsið beri
ekki ábyrgð á tjóni stefnenda. Þeir
hafi ekki getað bent á hvað hafi
farið úrskeiðis í fæðingunni ogþví
síður sýnt ffam á, að starfsmenn
sjúkrahússins hefðu með ein-
hverjum hætti getað komið í veg
fyrir súrefnis- og næringarskort
barnsins. Lögð var áhersla á að
óvíst og ósannað væri, að besta
sérfræðiþjónusta hefði getað
komið í veg fýrir tjónið. Sönnun-
arbyrðin væri stefnenda.
Meðdómsmenn í málinu voru
tveir sérfróðir menn, þeir Ólafur
Hákansson og Benedikt Sveins-
son, sérfræðingar í kvenlækning-
um. Að þeirra áliti var ekki ástæða
til sérstaks öryggiseftirlits í fæð-
ingu Ingibjargar, umfram aðrar
fæðingar. Að þeirra mati er sírita-
strimillinn eðlilegur og ekki fallist
á að á honum megi greina seina
dýfu. Hvers vegna drengurinn
fæddist svo veikur sem raun ber
vitni, slappur og lífvana, verði
aldrei skýrt að því er hinir sér-
ffóðu meðdómsmenn telja.
Niðurstaða dómsins er sú „að
viss atriði hefðu mátt betur fara
við þessa fæðingu. Hvergi kemur
þó fram að um vanrækslu eða gá-
leysi starfsmanna stefnda hafi ver-
ið að ræða og í meginatriðum var
fýlgt hefðbundnu effirliti og með-
ferð“. Þann 31. mars sl. var kveð-
inn upp dómur í málinu í héraði,
þar sem Fjórðungssjúkrahúsið á
Akureyri var sýknað af kröfum
stefnenda.
ÁFRÝJUN TIL HÆSTARÉTT-
AR
Foreldrar drengsins áfrýjuðu
dómi bæjarþings Akureyrar til
Hæstaréttar og var málið tekið til
dóms í gær, miðvikudag. Jón
Steinar Gunnlauggson hrl. flutti
málið af hálfu áfrýjenda. Vakti
hann sérstaka athygli á því hvern-
ig staðið hefði verið að allri
skýrslugerð Fjórðungssjúkrahúss-
ins á Akureyri, þar sem starfsfólk
hefði fyrst gefið upplýsingar um
atvikið allt að ári síðar, eftir
minni. Engin rannsókn hefði farið
fram á málinu af spítalans hálfu
og aðeins verið að áeggjan foreldr-
anna og landlæknis að ítarleg út-
tekt varð gerð á því. Engar sam-
tíma skýrslur eða athuganir hefðu
verið gerðar um þetta hörmulega
atvik og því væri um forkastanleg
vinnubrögð sjúkrahússins að
ræða.
Jón Steinar sagði það óskiljan-
legt hvers vegna enginn læknir
hefði verið viðstaddur fæðinguna
eins og reglur sjúkrahússins kveða
á um, þegar um gangsetningu er
að ræða, en henni fýlgdi ávallt
aukin áhætta. Auk þess hefði
móðurinni verið sagt að læknir
yrði á staðnum. Jón Steinar taldi
engan vafa leika á því að um
áhættufæðingu hefði verið að
ræða, vegna gangsetningarinnar,
aldurs konunnar og þeirrar stað-
reyndar að hún var komin framyf-
ir settan meðgöngutíma. Þrátt fýr-
ir þessar staðreyndir hafi engar
viðeigandi ráðstafanir verið gerð-
ar á fæðingardeildinni og enginn
læknir litið til með hinni tilvon-
andi móður allan þann dag sem
hún átti drenginn.
GREINA HEFÐIMÁTT
HÆTTUMERKI
f málflutningi Jóns Steinars
kom fram að óútskýranlegt væri
hvers vegna síriti hefði ekki verið
notaður meira en raun bar vitni í
fæðingunni, en hann var sem áð-
ur sagði aðeins settur í gang um
þremur klukkustundum fýrir
fæðingu. Með stöðugri notkun sí-
rita hefði mátt greina hættumerki,
en eins og fram hefði komið í
skýrslu Reynis Tómasar Geirsson-
ar sérffæðings benti allt til þess að
súrefnisskortur barnsins hefði
varað í talsverðan tíma. Þá nefndi
lögmaður sérstaklega, að í ljós
hefði komið að ljósmæðurnar við
fæðinguna hefðu ekki haft þjáfun í
því að lesa úr merkjum síritans.
Þá gagnrýndi Jón Steinar það
harðlega að belgir hefðu ekki ver-
ið sprengdir í fæðingunni, en
þannig hefði hugsanlega mátt sjá
að legvatnið var orðið grænt, sem
er hættumerki. Við streitu í fæð-
ingu, sem oft orsakaðist af súrefn-
isskorti, losuðu börn úrgang í leg-
vatnið og gæti skapast af því mikil
hætta. Þá lagði lögmaður áherslu
á þá alvarlegu staðreynd að kall-
kerfið, sem koma hefði átt í stað
vakthafandi læknis, sem ekki var á
staðnum, hefði brugðist með áð-
urnefndum afleiðingum. Enn-
fremur vakti lögmaður athygli á
tortryggilegum tímasetningum
sjúkrahússins, þar sem margt
stangaðist á, og væru skýrslur
starfsfólks afar misvísandi. Allar
upplýsingar væru skráðar löngu
eftir atburðinn og ljóst að rík til-
hneiging væri til að fegra hlut
sjúkrahússins í máli þessu. Því
væri framburður foreldranna
mun líklegri til að vera réttur.
Að mati Jóns Steinars Gunn-
laugssonar var um að ræða röð
mistaka við fæðingu skjólstæð-
ings hans, Karls Guðmundssonar.
Hann telur fullsannað að starfs-
fólki sjúkrahússins hafi orðið á al-
varleg mistök, sem valdið hafi
hinu hörmulega slysi. Vinnu-
brögðin á fæðingardeild sjúkra-
hússins hafi verið með þeim hætti
að það hafi ekki verið spurningin
hvort þau mundu leiða til slíks
skaða, heldur hvenær.
Bergljót Friiriksdóttir