Pressan - 22.12.1992, Blaðsíða 7

^RIÐJUDAGURPgfSSAN^lDESEMBE^W^
B Æ K U R & PLÖTUR
B 7
Einsoglamb til
slátrunar
BERGLIND GUNNARSDÓT71R
FLUGFISKUR
ÖRLAGIÐ.1992
★★
IFlugfiskur er skáidsaga sem lifir
einkennilega sterkt í huganum
þrátt íyrir ákveðna galla sem
maður finnur íyrir meðan á lestri stendur.
Spurningin sem sagan spyr án þess að
svara er þessi: Hvers vegna gefast sumir
upp, bugast við mótlæti, kikna undan
þeim þunga sem lífið leggur þeim á herð-
ar? Sagan er sögð í fyrstu persónu nútíð
°g byggð upp af litlum brotum sem fylgja
tvöfaldri tímaröð, höfimdurinn hefur
klippt söguþráðinn í tvennt og fléttar bút-
ana síðan saman. Þessi strúktúr gerir
mikið fyrir bókina, hann gefur ffásögn-
inni tímavídd sem venjulega er ekki til
staðar þegar sagt er ffá í nútíð, og einsog
réttlætir það hvað atburðarásin er brota-
kennd. Að vísu má segja að hér vinni
hvað gegn öðru, stíllinn afmáir tímann
sem líður milli atburða og ffásagnar með-
an sögubyggingin undirstrikar að sumir
atburðir gerast á undan öðrum. Sérstakt
og skemmtilegt einkenni á bókinni er
notkun á öðrum textum sem er skotið
skáletruðum milli brota. í þessum tvö-
falda söguþræði rekur söguhetjan ævi
sína og raunir. Flugfiskur er örlagasaga,
„Bókin erfallega stíluð
og samfelldur tónn í
textanum, sem þó er
svolítið klisjóttur á
stöku stað, sérstaklega
finnst mér sumar sam-
líkingarnar einum of
sjálfsagðar. “
en ekki þó átaka því andstreymið bugar
aðalpersónumar, tvær systur, án þess þær
beri hönd fyrir höfuð sér. Ástæðan fyrir
þessum viðþrögðum er, held ég, það sem
skáldsagan snýst um. Sögumaðurinn veit
ekki hver hún er og höfundurinn senni-
lega ekki heldur. Við lesendur fáum vís-
bendingar sem við getum unnið úr einsog
áhugasálfræðingar: móðurmissir og
drykkfelldur faðir, en í rauninni er allt á
huldu um þetta atriði, veilan er óskiljan-
leg. Hér erum við komin að stærsta galla
bókarinnar, fólkið í sögunni er einum of
þokukennt, það vantar lífsneistann í það,
það eru einna helst foreldramir sem ná að
lifna við þótt þau séu hvorugt stór per-
sóna. Það er sök sér með karlmennina í
lífi systranna, þeir em hálfgufulegir einsog
fara gerir, annar kommi, hinn kapítalisti
og bregðast báðir þegar á reynir. En ég
sem lesandi vil fá meiri innsýn í systurina,
hún breytist úr kletti í rekald í einni svip-
an, ytri lýsingin á því ferli er öll mjög
sannfærandi en skapgerðarbresturinn
kemur of fyrirvaralaust upp á yfirborðið:
þótt nauðgun sé með verstu glæpum þá
gerir sú lífsreynsla til allrar hamingju ekki
útaf við allar konur sem fyrir henni verða.
Hún sem var svo meðvituð, hugsar mað-
ur. Sama uppgjöfm einkennir sögukon-
una, jafn dularfull, en maður sættir sig við
að þar sé komin spurningin dularfulla
sem bókin snýst um og sem höfundurinn
vildi gjaman vita svar við. Kannski vantar
kontrast til að varpa ljósi á uppgjöfma,
einhverja konu sem ekki kiknar.
Bókin er fallega stíluð og samfelldur
tónn í textanum, sem þó er svolítið
klisjóttur á stöku stað, sérstakfega finnst
mér sumar samlíkingamar einum of sjálf-
sagðar. Fyrsti hluti bókarinnar er sterk-
astur, þar em lifandi myndir úr uppvexti
sögukonunnar og þar nýtist byggingin til
að skapa skarpa og dálítið uggvænlega
andstæðu milli nýfædds lífs og dauða sem
gerir boð á undan sér. Kápan er einföld og
falleg, madonnumynd á fjólubrúnum
grunni, titillinn boðar að kafað verði ofan
í djúpin og svifið upp til hæðanna. Það
loforð Berglindar á vafalaust eftir að ræt-
ast því henni er alvara og hún getur skrif-
að.
Jón Hallur Stefánsson
„Lœrðu afCole
Porter“
GUÐMUNDUR EINARSSON
MAMMA, ÉGVARKOSINN
ÖRN OG ÖRLYGUR 1992
★
IÞað sem helst kemur á óvart við
lestur bókar Guðmundar Einars-
sonar er sú staðreynd að gagn-
rýnendur hafa lofað verkið. Árni Blandon
er einn þeirra og nefndi höfundinn „eitt
mesta efni í rithöfund sem ég hef kynnst
lengi“. Það er hans skoðun, ég hef aðra.
Mamma, ég var kosinn er fyrsta skáld-
saga Guðmundar Einarssonar. Hann
sækir eftii til heims stjómmálanna, en af
honum hefur hann haft nokkur kynni
sem fyrrverandi þingmaður og þing-
flokksformaður. Bókin segir frá ungum
manni, Þórólfi Jónssyni, sem sjálfum sér
og öðrum til undrunar er kosinn á þing
og ánetjast smám saman brögðóttum
heimi stjómmálanna.
Á kápu segin „Mamma, ég var kosinn
er bráðskemmtileg bók sem segir þér allt
sem þú hefur alltaf viljað vita um Alþingi
og stjómmál en enginn hefur fyrr viljað
né þorað að segja þér.“ Það er rétt að þetta
er að nafninu til skemmtisaga en hún ein-
kennist hvorki af dirfsku né trúverðug-
leika. Lesandinn fær aldrei á tilfinninguna
að þetta sé sannverðug ffásögn af störfum
alþingismanna sem byggist á reynslu höf-
undar. Helst mætti ætla að ffásögnin væri
skrifuð af varaþingmanni, sem einungis
hefði verið hleypt inn á þing í örfá skipti.
Á síðum bókarinnar má finna svipað við-
„Helst mœtti œtla að
frásögnin vœri skrifuð
afvaraþingmanni, sem
einungis hefði verið
hleypt inn á þing í örfá
skipti. “
horf til Alþingis og kemur ffam í lesenda-
bréfum á síðum dagblaðanna eða hjá
Davíð Oddssyni þegar hann er gramur út
í stjómarandstöðuna: „Það þarf að breyta
vinnubrögðum á Alþingi, sagði hann.
Þetta er óskapleg tímasóun. Það er ekki
hægt að fara eftir neinni dagskrá... Mér
finnst þetta asnaleg vinnubrögð. Þetta
myndi ekki líðast á neinum vinnustað
semégþekki.“
Á undan hverjum kafla er stutt grein
þar sem höfundur leitast við að skýra fýrir
lesendum ýmsar staðreyndir úr heimi
stjómmálanna. Þær greinar em í svipuð-
um dúr og ofangreind tilvitnun. Hér er
dæmi: „Þegar kemur svo að formlegum
stjórnarmyndunarviðræðum verða for-
mennirnir sem ekki fá að vera með eins
og afbrýðisamir, ástsjúkir skólakrakkar,
liggja í símanum og reyna að stinga imd-
an og spilla fýrir."
Þetta er ósköp grunn líking og ófyndin.
Og það er helsti galli þessarar bókar
hversu h'tið fýndin hún er. Hér hefur bæst •
í bókakost landsmanna enn ein
„skemmtisagan“ sem er ekki skemmtileg.
Það er reyndar verðugt íhugunarefni
hvers vegna íslendingum reynist ómögu-
legt að skrifa skemmtisögur, til slíkra
verka þarf ákveðna tækni. „Lærðu af Cole
Porter,“ skrifaði einn af heimspekingum
okkar til ungskálds í París og þau skilaboð
mætti stíla til höfunda léttra afþreyingar-
bóka. Þar skortir venjulega létdeika, fimi
og, síðast en ekki síst, hnyttni. Það á við
um þessa bók.
Kolbrún Bergþórsdóttir
Keppni í leiðindum
ÝMSIR FLYTJENDUR
LANDSLAGIÐ Á AKUREYR11992
JAPIS
®
ÉFyrir nokkrum árum, þegar út-
r^^Bvarpsráð ákvað að ráða sjálft
^SBpoppara til að semja lög fyrir Jú-
ró í stað þess að halda opna keppni, fóru
nokkrir popparar í fýlu því þeir voru ekki
valdir. Þeir settu hnefann í borðið og
héldu sína eigin keppni, Landslagið, sem
hefur verið árviss viðburður síðan. Lands-
lagið er rekið í mjög svipuðum anda og
Júróvisjón; aðeins algeld, stöðnuð og
óffumleg tónlist virðist eiga möguleika á
að komast í úrslit. Lög komast eldd spönn
frá rassi í keppninni nema þau hljómi
eins og billjón önnur dægurlög sem er bú-
ið að dæla út á síðustu áratugum. Mottóið
er; gelt er gott, gamlar konur geta orðið
sárar ef þær heyra eitthvað sem þær hafa
ekki heyrt áður.
Helsti munurinn á keppnunum er sá
að það er ekkert spennandi við Landslag-
ið — manni er nákvæmlega sama hvaða
poppari vinnur keppnina. f Júró eygir
maður þó alltaf þann möguleika að A:
lagið hljóti háðulega útreið (eins og hefur
átt sér stað) eða B: að lagið vinni og Ríkis-
útvarpið fari á hausinn við að halda næstu
keppni (eins og vonandi á eftir að gerast).
Það eru tíu lög á nýjasta Landslagssafh-
inu. Þátttakendumir geta eflaust hnoðað
saman sæmilegum lagasmíðum þegar
„Keppninfór svo auðvitað eins og við var að búast;
það allra ófrumlegasta og leiðinlegasta vann. “
betur stendur á, en í Landslagsleiknum
eru leikreglurnar ákveðnar löngu fýrir-
ffam og lögin öll sett undir jámhæl leið-
indanna. Magnús Þór Sigmundsson hefur
oft hitt á að gera fi'nt popp en lögin hans
hér em undir meðallagi. „Mishapp" eftir
Ara Einarsson er þolanlegt í miklu hófi,
lag sem gæti verið með Spiro Gyro og er
sungið ágætlega af Margréti Eiri Hjartar-
dóttur. „Stelpur" eftir Hörpu Þórðardótt-
ur er lélegt, en Harpa er nokkuð frísk
söngkona og kannski springur hún
seinna út, sérstaklega ef hún hættir að apa
eftir þriðja flokks popplögum.
Annað er gjörsamlega óþolandi: Ri-
chard Scobie klúðrar rokkímynd sinni al-
gjörlega með því að syngja hræðilegt lag
með Eyfa (sem á nú að geta gert betur en
þetta), „dularfulla“ lagið sem Sigrún Sif
Jóelsdóttir syngur hljómar eins og forn-
leifar ffá nýrómantíska poppskeiðinu og
Þröstur Þorbjörnsson reynir að rífa sig
upp í rokkstuð en mistekst hörmulega.
Keppnin fór svo auðvitað eins og við
var að búast; það allra ófrumlegasta og
leiðinlegasta vann. Hvað er hann Pálmi
eiginlega búinn að söngla margar svona
ballöður áður?
Landslagið ’92 má þó eiga það að vera í
vel heppnuðum umbúðum. Þar fer
Ámundi Sigurðsson plötuumslagakóngur
á kostum á tölvunni sinni. En það kaupir
enginn plötur bara út á umbúðirnar.
Gunnar Hjálmarsson
Ilmandi
og fallegar
hýasintur eru
ómissandi á
hverju heimili
um jólin.
Úrvals hýasinlur,
eígin rækfrun.
Opið alla daga frá kl. 9-22. Sími 689070