Pressan - 11.05.1994, Blaðsíða 2
Fyrst Evróvisjón — nú Varde
Islenskir
listamenn í
útlöndum:
heldur áfram
Síðastliðinn íimmtudaginn var opnuð í Royal
College of Art í London samsýningin Varde,
mikil farandsýning á norrænni listhönnun. Það-
an fer sýningin til Vínar, Berlínar, Búdapest og Rómar.
Það voru finnskir skipuleggjarar sem áttu hugmyndina
og fengu hinar Norðurlandaþjóðirnar til liðs við sig.
Markmið sýningarinnar er að sýna Evrópubúum hvað
verið er að bauka í norrænum listaskólum og kynna
norræna hönnun.
Fyrir íslands hönd eru sýnd verk eftir tvo textílhönn-
uði, íjóra úr keramíkdeild og stuttar teiknimyndir eftir
nema í grafiskri hönnun. Flestir þátttakendurnir flugu
til London til að vera viðstaddir opnunina, Ólafúr G.
Einarsson mætti og flutti ræðu og Benedikta prinsessa,
hin danska listáhugamanneskja, rak inn prinsessu-nefið.
Þrátt fyrir allt þetta umstang eru allflestir hund-
óánægðir með sýninguna. Svo virðist sem Finnarnir hafi
gert sínum mönnum alltof hátt undir höfði og verk
annarra þjóða fallið í skuggann. Aðeins litlu broti af að-
sendum verkum Islendinganna var stillt upp, og þá á illa
lýstum og lélegum stöðum. Svipaða sögu má segja af
teiknimyndunum. Vegna klúðurs urðu þær af besta stað
sýningarinnar og enduðu niðri í kjallara, þar sem eng-
inn kemur, og að auki bila sýningarvélarnar í sífellu. Til
að kóróna vitleysuna er bældingur, sem fýlgja á farand-
sýningunni, uppfullur af rangfærslum og missögnum.
Menningarfúlltrúinn okkar, Jakob Frímann Magnús-
son, var að sjálfsögðu viðstaddur opnunina og óskaði
finnska skipuleggjaranum hjartanlega til hamingju með
sýninguna en bætti við að þetta yrði í síðasta skipti sem
Finnum yrði treyst tO forystu í svona verkefni.
Islensku þátttakendurnir leita nú svara við spurning-
unni „Hver ber eiginlega ábyrgðina?“ og er allt annað en
skemmt.
Þegar vora tekur í
lofti og baráttan
á sveitaballamark-
aðnum hefst er hluti
af stemmningu popp-
sveita landsins að
bíða eftir fréttum þess
efnis hverjir verða að-
alnúmerið í Eyjum um
verslunarmannahelg-
ina. í fyrra var barátt-
an hörð á milli Sólar-
innar, Pláhnetunnar,
GCD, Todmobile, Ný-
danskrar og Pelican,
sem lyktaði með því
að SSSól, Pláhnetan
og Todmobile komust
á Þjóðhátíð. í ár var
einhverra hluta vegna
engin barátta. Ákveð-
ið var án málaleng-
inga að SSSól yrði að-
alnúmerið og þeim til
aðstoðar yrði gleði-
sveitin Vinir vors og
blóma. Niðurstaða
þessi kom, eins og
gefur að skilja, ekki á
óvart, enda allar
sveitirnar nema SSSól
og Pláhnetan lagstar í
dvala. Svo herma sög-
urað SSSól hafi ein-
faldlega staðið sig
best á pallinum í Eyj-
um í fyrra...
Óhlj óð til útflutnings
1 ÆK 'II
■ Í í SANNLEIKA SA6T
IIMDRIÐI G. ÞORSTEIhlSSOIM
B jjj
Fröken Sigríði Beinteinsdóttur,
einni ffábærustu söngkonu
okkar, var snúið til landsins
án verðlauna að þessu sinni og er
ástæða til að harma það. Söngva-
keppni evrópskra sjónvarpsstöðva
er sögð í greipum tilboðsagenta,
eða í þeim menningargeira, sem ís-
lendingar, kunnugir rómuðum
menningarsamskiptum innan
Norðurlanda, þekkja til hlítar: Ef
þú klórar mér þá skal ég klóra þér.
Islendingar leggja sig gjarnan fram
við sönglagagerð í söngvakeppn-
inni og hafa ekki talið sig þurfa að
klóra neinum. Þar af leiðandi höf-
um við jafnan hlotið illt niðurlag á
þessum vettvangi. Af fýrrgreindum
ástæðum er ljóst að við verðum að
fara að klóra einhverjum eigum við
að ná árangri, eins og við höfum
klórað okkur margsinnis til sigurs á
hinum Norðurlöndunum. Fröken
Sigríður Beinteinsdóttir lætur ekki
lengur etja sér á foraðið. Hún segir
einfaldlega: Kóngur vill ekki sigla
og byrinn ræður engu.
Við höfum gerst mikil poppþjóð
að amerískri fýrirmynd. Nokkrar
útvarpsrásir velja dag og nótt úr-
þvættisgarg úr amerískum plötufa-
brikkum. Músík kátínuhúsa er
sama marki brennd svo enginn
getur snúið sér neitt eftir mann-
eskjulegri tónlist nema þá til gamla
gufúradíósins, sem enn stendur
upp úr þessari flatneskju eins og
foldgnátt virki á tímum krossferða.
Útvarpsstöð Ameríkana á Keflavík-
urflugvelli opnaði leiðina fyrir
þennan ófögnuð. Við sögðum ein-
faldlega að við gætum þetta sjálf og
síðan hófst helreiðin. Nú er svo
komið að enginn virðist geta samið
músík af léttara tagi í landinu nema
henni fýlgi kynstur af öskrum og
barsmíð og hávaði á skemmtunum
er slíkur að mestu fýllirískórar í
haustréttum, item stanslaus jarmur
I þúsund kindum, myndi ekki
megna að deyfa hljóðin.
Síðan ædum við að svífa úr
þessu nýja menningarumhverfi á
vit Evrópuþjóða til að næla okkur í
verðlaun fýgir sönglög. Að visu
verður að segjast, að þeir sem
semja lög fyrir þessa keppni hér á
landi virðast reiðubúnir til að
ganga af garg- og barsmíðatrúnni
við samningu sönglaganna í þeirri
von að Evrópumenn sjái aumur á
okkur. Það hefur bara ekki gerst
enn og virðist nokkuð langt í land
að það gerist. Tvennt kemur tfi.
Enginn maður getur stigið út úr
popplegu uppeldi og samið trúlegt
sönglag. Þeir popparar sem það
reyna með árangri byggja á
óbrengluðum undirstöðum. Þá ber
á það að líta, að Evrópuþjóðir eru
ekki engilsaxneskar upp til hópa.
Við heyrum áherslumun á milli
grískrar tónlistar og spænskrar al-
veg eins og þýsk tónlist er ólík
Íieirri ffönsku. Við heyrum líka að
rar, sem eru mikil söngvaþjóð,
laga sitt rokk að Danny boy ef svo
má segja. Við erum hins vegar líkir
hvað eftiröpun snertir og aðrar
Norðurlandaþjóðir og eigum okk-
ur ekki viðreisnar von á meðan.
Aftur á móti verða til mörg hljóð
í landinu sem vel gætu orðið til
þess, vegna sérlegheita, að fleyta
okkur nær verðlaunapallinum í
söngvakeppninni en áður hefur
þekkst. Ekki hefur skipulega verið
unnið að því að taka þessi hljóð
upp á segulband. Þó var rímna-
kveðskap safhað hér á árunurn, en
þar sungu margir með sínu nefi
eða „sínu lagi“ eins og stóð í sálma-
bókinni. Hér er stormasamt og
hvín þá oft í húsþökum, bílar eru
margir og með bilaða hljóðkúta og
svo fellur regn. Lækir niða og laxar
stökkva í ám og falla í hyljina með
skvampi. Þá hefur Bubbi kveðið og
sungið um Mýrdalssand og má því
álíta að brunasandar og baldjöklar
geti orðið efni í söng. Nú nýlega
flutti össur Skarphéðinsson villi-
dýraffumvarp á þingi. Það gæti
orðið tilefni söngs, svo sem gagg í
tófúm, garg í gæsum og kvak í álft-
um. I skáldskap eru þær sagðar
syngja vel.
Þannig hafa margvísleg tilbrigði
orðið að yrkisefni í landinu í gegn-
um aldirnar. En menningin er í
landaleit og hefúr kosið að halda í
fótspor Leifs heppna og Kólumb-
usar. Úr þeim leiðangri kemur hún
með arfagóss, sem tæplega telst til
listar. Stórar Evrópuþjóðir hafa
ekki orðið alteknar af slíku arfa-
góssi og virðast ekki kunna að meta
það, þegar það birtist þeim í
söngvakeppnum eins og aðskota-
hlutir eða flís í auga. Og ekki bætir
úr skák, ef satt er, að gleymst hafi
að klóra einhverjum fulltrúum.
,yA nýliðnum
dögum hafa sér-
kennilegar fréttir
verið að berast
úr Kópavogi af
undarlegum
hljóðum; stunum
og gelti. Það á
að hljóðtaka
þennan hávaða
og leggja hann
fram í nœstu
söngvakeppni
Evrópuþjóða. “
Hnattlega séð erum við Evrópu-
þjóð, en hvað þennan þátt menn-
ingar okkar snertir erum við beinir
afkomendur Buffalo-Bills, Billys
the Kid og Wyatts Earp, þ.e.a.s.
komin af alþýðugenginu sjálfu. (Ég
þori ekki að nefna A1 Capone.)
Það er trú okkar Islendinga að
alltaf verði eitthvað okkur til bjarg-
ar. Og víst er um það, að þjóð sem
situr yfir fiskilausum miðum með
stóran og vel búinn togaraflota og
er í óðaönn að grafa sig í gegnum
fjöll, eins og flugbjörungarsveit
væri þar á ferð til bjargar mannslíf-
um, og ætlar auk þess að grafa sig
undir Hvalfjörð af hagkvæmni-
ástæðum af því það er milljarða-
gróði miðað við árið þrjú þúsund,
og skuldar rafmagnsreikninginn
sinn, hún kann ráð til að sigra í
einni skitinni söngvasamkeppni.
Skárra væri það nú. Einhvern tíma
var sagt: Því var aldrei um Álftanes
spáð, að ættjörðin frelsaðist þaðan.
Gott ef Kópavogur verður ekki
fýrri til að frelsa ættjörðina.
Á nýliðnum dögum hafa sér-
kennilegar fféttir verið að berast úr
Kópavogi af undarlegum hljóðum;
stunum og gelti. Gengur á þessu
nótt sem nýtan dag, eða níu tíma á
sólarhring sé tíminn lagður saman.
Leitað hefur verið skýringa á þessu
og hefur verið talið að um frygðar-
hljóð sé að ræða. Enginn einstak-
lingur úr dýraríkinu getur haldið
áffam slíkri iðju í níu tíma með
hléum nema ef það væri ffoskur-
inn. Þeir sem hafa orðið að sætta
sig við blaðalýsingar einar eru helst
á þeirri skoðun, að umrædd kona
hafi bara einhverja poppstöðina of
hátt stillta. Svo mikið er víst að
þetta er ekki vistvæn músík.
Grannar í sömu íbúðarblokk eru
flúnir á brott. En eins og okkur er
lagið ætti að snúa þessu vandamáli
upp í sigur. Það á að hljóðtaka
þennan hávaða og leggja hann
ffam í næstu söngvakeppni Evr-
ópuþjóða. Hljóð sem valda því að
fólk flytur búferlum hljóta að verka
þannig á drussana í dómnefftdun-
um í Evrópu, að þeir munu sjá
þann kost grænstan að veita Islandi
fýrstu verðlaun.
2B PRESSAN MIÐVIKUDAGURINN 11. MAÍ1994