Vísir Sunnudagsblað - 11.02.1940, Blaðsíða 4
4
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Finnar virðast að öllu leyti standa Rússum framar í útbúnaði — nema aðeins í lofthernaðinum. Það virðist
m. a. hafa orðið Finnum að miklu liði, að þeir eru i hvítum sloppum yst klæða, svo ilt er að greina þá frá
snjónum. Af þessari ástæðu hafa þeir oft komið Rússum að óvörum og gert þeiin mikið ógagn.
/^REIN sú, er hér birtist, er frásögn amerísks blaða-
manns, þess sama, er skrifaði greinina „Fall War-
schaur“, í síðasta Sunnudagsblaði. Lýsir hann því hér,
hvaða áhrifum hann verður fgrir ngrst norður í Finn-
landi — norður við heimskautabaug — þar sem nóttin
er löng og dagsbirtan dauf og skammvinn. Það má vera
að sumt i greininni sé að einhverju legti gfirdrifið, en
hún lýsir engu að síður þeim áhrifum, sem Amerikan-
inn varð fgrir norður á „hjara veraldar“.
ZySSSSSSSSSoSooSooZ^
FRA STRIÐINU:
Styrjöld í myrkri
greina mun dags og nætur. Á
meðan að liér ríkir eilífur dag-
ur alla sumarmánuðina, hvílir
nú endalaust myrkur lieims-
skautanæturinnar yfir þessum
einstæðasta blóðvelli jarðarinn-
ar.
Aldrei á æfi minni mun eg
gleyma hinu æfintýralika
ferðalagi mínu gegnum snjó-
breiðurnar, eftir fannþöktum
vegunum finsku, uns eg loks
komst hingað — norður á
hjara veraldar. Aldrei munu
spor flóttamannanna, þján-
ingafullra og kviðandi — spor
sem láu út í hvíta snæþakta
heimsskautanæturinnar.
Eftir fjögra daga ferð í gegn-
um finska Lappland — nyrðsta
liluta landsins, komst eg loks
til litla þorpsins þar sem eg
dvel nú. Það liggur að eins ör-
fáa kílómetra frá Norðurvíg-
stöðvunum. Eg skrifa þenna
greinarstúf í timburhjalli, en
snjódyngjan sem hvílir á þak-
inu er verndarvættur minn gegn
loftárásum Rússa. Þeir sjá ekki
kofann minn. Hávaðinn í ritvél-
inni minni er í fullri andstöðu
— særandi andstöðu við órjúf-
andi einveruna. Úrið mitt sýnir
að það er komið framundir há-
degi, samt er niðamyrkur. Rúð-
ur litla herbergisins míns, þar
sem rúmið mitt, borð og tveir
stólar eru inni í, eru skreyttar
fallegum, glitrandi frostrósum.
Þetta ea* sérkennilegasti or-
ustuvöllur sem eg lief augum
litið. Eg hefi verið sjónarvott-
ur að blóðugum orustum í
Austurlöndum, eg sá hina ó-
heillaríku borgarastyrjöld á
Spáni og eg var staddur í Pól-
landi þegar Þjóðverjar réðust
inn í það. En stríðið sem nú er
háð milli Finna og Rússa norð-
ur við heimsskautabauginn er
harmleikur, svo ójafn og átak-
anlegur, að slílcs þekkjastnaum-
ast dæmi í allri veraldarsög-
unni. Hinn öfgafulli stórbrotni
bakgrunnur, sem náttúran sjálf
liefir skapað á bak við þenna
harmleik, er óviðjafnanlegur í
einstæði sínu og ömuríeik.
Það út af fyrir sig, að yfir
vigvelhnum hvílir myrkur
mestan hluta sólarhringsins,
orkar óheillavænlegar og hræði-
legar á umheiminn, en nokkurt
annað strið hefir nokkurntíma
gert. Bæri eg ekki úrið mitt á-
valt á mér, myndi eg tæplega
og óvissa auðnina, líða úr liuga
mér.----------
Hér í norðri Evrópu er bar-
ist á óralöngu landssvæði.
Vegalengdin frá finska íshafinu
til Botniska flóans er á að giska
1200 km. löng. Og víðsvegar á
allri þessari miklu vegalengd
eiga gi’immúðugar orustur
sér stað.
Árla í dag talaði eg við finsk-
an liðsforingja sem ber í brjósti
sér óhifandi trú á sigur hinnar
frjálsu finsku þjóðar. Og þessi
liðsforingi virðist tala fyrir
munn alls þess fólks sem eg
hefi kynst liér nyrðra. „Við
eigum tvo trygga vini,“ sagði
hann, „það er snjórinn og kuld-
inn. Við Finnar erum vanir því
að heyja lífsbaráttu okkar í
snjó og kulda, og við höfum á-
valt borið sigur af liólmi í þeirri
baráttu. En það hafa Rússar
ekki gert. Hugsið yður til dæm-
is hvílíkar ofurmannlegar
þrekraunir skíðaflokkarnir
okkar liafa leyst af hendi und-
anfarna daga. Rússar eru ekki
neinir skiðagarpar og þeim er
það ofur ljóst, að við getum
farið alt í kringum þá, á með-
an við komum skiðunum við.“'
„En kuldinn hlýtur að há
ykkur“, skaut eg inn í.
„Ruldinn,“ át liann eftir með
þróttmikilli rödd, sem gaf
djarfmannlegri framkomu hans
og mildlúðlegum andhtssvip
ekkert eftir. „Kuldinn gerir
oldiur ekki mein, þvi við erum
vel búnir. Þúsundir hreindýra-
felda voru sniðnir og saumaðir
sem stakkar handa okkur her-
mönnunum. Á vinnustofum og
í verksmiðjum sitja Lappakon-
ur og sauma föt handa eigin-
mönnunum sem gera skyldu
sína á landamærunum og berj-
ast fyrir frelsi sínu og* föður-
landsins. En Rússar — eg
dæmi að eins eftir útbúnaði
rússneSkra fanga — eru með
afbrigðum illa búnir. Þeir eru
stundum nærfatalausir og her-
mannafötin eru úr þunnu og lé-
legu efni.“
Næstum öll þorp og öll býli
i námunda við landamærin
hafa verið yfirgefin. Eg veit að
eins af einum presti og einum
hamakennara hér í þorpinu sem
eg dvel í, sem enn þá eru kyrr-
ir. Eg heimsótti prestinn í litla
timburhúsið hans sem hygt er
láfast við kirkjuna. Þar inni
logar eldur á ami og prestur
situr við vinnu sína þegar eg
kem inn. Eg spyr hann hvað sé
álit hans á stríðinu og hvemig
þvi muni lykta. „Biðjið þér, að
það snjói mikið þenna vetur,
biðjið þér að það snjói bæði oft
og lengi, og að frosthörkurnar
Iialdist. Það mun bjarga okkur,“
sagði hann og annars dapurleg
augu lians gneistuðu af ákefð
þegar hann mintist á stríðið.
Nokkuru seinna sá eg prest-
inn aftur. Þá var hann ferðbú-
inn með tvo 'samanbundna
böggla sinn undir hvorri hendi.
„Eg verð að fara. Mér hefir
verið skipað það,“ sagði hann
lágum rómi. „Skyldi eg nokk-
Urntima fá að sjá kirkjuna
mina aftur?“ bætti hann við
um leið og hann sté upp í vagn-
inn, síðasta vagninn sem flutti
flóttamenn úr þessari hygð og
lengra suður i landið.
En það voru ekki mennimir
einir sem urðu að taka sig upp
og kveðja landið sem þeir höfðu
alist upp við og elskuðu. Meir
en 200 þúsund hreindýr voru
rekin eftir sömu fentu slóðun-
um og spor flóttamannanna